Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB1/4511-651/16-1/DP
z 14 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 14 lipca 2016 r. (data wpływu 18 lipca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie m.in. skutków podatkowych wygaśnięcia zobowiązania wskutek konfuzji.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych, mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca podlega w Polsce tzw. nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

W przyszłości Wnioskodawca zostanie wspólnikiem spółki osobowej, która przyjmie formę spółki komandytowej (dalej: Spółka). Spółka prowadzić będzie działalność na terenie Polski.

W przyszłości wspólnicy Spółki mogą zadecydować o zakończeniu działalności Spółki. W takim przypadku zamknięcie Spółki może zostać przeprowadzone w tzw. „trybie uproszczonym”, czyli w wyniku jednomyślnej uchwały wspólników bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego na podstawie art. 67 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: KSH). Zgodnie z tym przepisem: W przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

W przypadku wystąpienia powyższej sytuacji majątek Spółki zostanie podzielony pomiędzy wspólników, stosownie do postanowień umowy Spółki.

Na dzień rozwiązania Spółki, Spółka może posiadać wierzytelności, w tym wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek oraz środki pieniężne.

W wyniku rozwiązania Spółki Wnioskodawca otrzyma przypadającą na niego, zgodnie z umową spółki i uchwałą wspólników, część środków pieniężnych pozostających w spółce komandytowej na dzień jej rozwiązania oraz wierzytelności, z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek, które uległyby tzw. „konfuzji”, tj. wygaśnięciu z powodu połączenia w rękach Wnioskodawcy zarówno wierzytelności pochodzącej z udziału w majątku rozwiązywanej Spółki, jak i zobowiązania z tytułu ww. pożyczek.

Na wierzytelności Spółki względem Wnioskodawcy, o których mowa we wniosku, będą składać się wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy przez tę Spółkę pożyczek (poza wierzytelnościami pożyczkowymi Spółka nie będzie miała innych wierzytelności względem Wnioskodawcy).

Na wierzytelności, o których mowa we wniosku, będą składać się tylko należności główne z tytułu pożyczek (kwota główna pożyczki). Odsetki z tytułu tych pożyczek zostaną uregulowane przed rozwiązaniem Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki poprzez konfuzję następującą w wyniku nabycia wierzytelności wobec Wnioskodawcy w ramach rozwiązania Spółki spowoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po stronie Wnioskodawcy?

Zdaniem Wnioskodawcy, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki poprzez konfuzję następującą w wyniku nabycia wierzytelności wobec Wnioskodawcy w ramach rozwiązania Spółki nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po stronie Wnioskodawcy.

Stosownie do treści art. 67 KSH, w przypadkach określonych w art. 58 KSH należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. Tym samym, spółka osobowa może zostać rozwiązana również bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, o ile wspólnicy uzgodnili inny niż likwidacja sposób zakończenia jej działalności – przewidując taką możliwość w umowie spółki lub w inny sposób wyrażając swoją zgodną wolę.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w przepisach dotyczących skutków podatkowych likwidacji spółki osobowej nie wskazuje, aby dotyczyły one tylko jednego z wymienionych w KSH trybów likwidacji spółki. Wobec powyższego, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczące skutków podatkowych likwidacji spółki osobowej powinny być rozumiane szeroko, tzn. obejmować wszelkie dopuszczalne sposoby rozwiązania spółki osobowej dostępne w świetle przepisów KSH.

W konsekwencji, rozwiązanie spółki osobowej bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego powinno powodować takie same konsekwencje podatkowe na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak likwidacja związana z przeprowadzeniem postępowania likwidacyjnego.

Art. 14 ust. 3 pkt 12 lit. b) ww. ustawy wyłącza z przychodów podatkowych przychody z odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki, jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej.

Z powyższego wynika jednoznacznie, że przychód nie powstaje w dacie otrzymania przez Wnioskodawcę składników majątku Spółki w związku z jej likwidacją (rozwiązaniem), lecz dopiero w momencie ewentualnego odpłatnego zbycia składników majątku otrzymanych w związku z likwidacją (rozwiązaniem) Spółki – o ile zbycie to nastąpi przed upływem sześciu lat, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja (rozwiązanie) Spółki do dnia ich odpłatnego zbycia i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

W wyniku likwidacji lub rozwiązania Spółki bez przeprowadzania likwidacji wierzytelność Spółki wobec Wnioskodawcy przejdzie na Wnioskodawcę, więc Wnioskodawca stanie się jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem.

W przypadku, gdy dochodzi do połączenia wierzyciela i dłużnika, wzajemne prawa ulegają wygaśnięciu. W sytuacji opisanej przez Wnioskodawcę dojdzie zatem do wygaśnięcia jego zobowiązania nie w wyniku umorzenia, lecz poprzez podjęcie decyzji o rozwiązaniu bez przeprowadzania likwidacji Spółki i podziale jej majątku pomiędzy wspólników. Zatem wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy nastąpi z mocy prawa, wskutek skumulowania w rękach jednego podmiotu praw przysługujących wierzycielowi i obowiązków dłużnika (tzw. konfuzja), a nie w wyniku zwolnienia z długu.

Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że w przedmiotowej sprawie nie dojdzie do umorzenia lub przedawnieniu zobowiązań w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy, za przychody z działalności gospodarczej uznaje się wartość umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 6, w tym z tytułu zaciągniętych kredytów (pożyczek), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Należy również podkreślić, że konfuzja nie wypełnia dyspozycji art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego przychodami (z zastrzeżeniem przewidzianych w tym przepisie wyjątków) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W konsekwencji powyższego, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, wygaśnięcie zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki poprzez konfuzję, następującą w wyniku nabycia wierzytelności przysługującej Wnioskodawcy w wyniku rozwiązania spółki, na skutek połączenia w rękach tej samej osoby prawa i obowiązku, nie spowoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest to czynność prawna neutralna podatkowo.

Powyższe stanowisko znajduje pełne potwierdzenie w licznych interpretacjach organów podatkowych, przykładowo:

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 18 stycznia 2016 r., sygn. IPTPB3/4511-240/15-4/GG,
• w interpretacji indywidualnej z dnia 8 stycznia 2016 r., sygn. IPTPB3/4511-199/15-4/AC,

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. ILPB4/4510-1-566/15-2/MC,

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie:

• w interpretacji indywidualnej z dnia 15 stycznia 2016 r., sygn. IPPB1/4511-1456/15-2/AM,
• w interpretacji indywidualnej z dnia 12 stycznia 2016 r., sygn. IPPB1/4511-1379/15-4/MT,
• w interpretacji indywidualnej z dnia 7 stycznia 2016 r. sygn. IPPB1/4511-1424/15-2/EC.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1030 z późn. zm.) spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

Stosownie do przepisu art. 4 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych określenie spółka osobowa oznacza spółkę jawną, spółkę partnerską, spółkę komandytową i spółkę komandytowo-akcyjną.

Zgodnie z art. 102 ww. ustawy, spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

W myśl art. 103 Kodeksu spółek handlowych w sprawach nieuregulowanych w Dziale III – Spółka Komandytowa – do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W myśl art. 58 ww. ustawy rozwiązanie spółki powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
2. jednomyślna uchwała wszystkich wspólników,
3. ogłoszenie upadłości spółki,
4. śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości,
5. wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika,
6. prawomocne orzeczenie sądu.

Stosownie do treści art. 67 § 1 Kodeksu spółek handlowych, w przypadkach określonych w art. 58 należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki.

Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej. Co do zasady dochody spółek osobowych nie stanowią zatem odrębnego przedmiotu opodatkowania. Wyjątkiem w tym zakresie są dochody spółek komandytowo-akcyjnych, które od 1 stycznia 2014 r. podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. W przypadku pozostałych spółek osobowych opodatkowaniu podlegają tylko dochody poszczególnych wspólników tych spółek. Sposób opodatkowania dochodu z udziału w spółce osobowej będzie uzależniony od cywilnoprawnego statusu danego wspólnika. Jeżeli wspólnikiem spółki osobowej jest osoba fizyczna, to dochód z udziału w tej spółce będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 5a pkt 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o spółce niebędącej osobą prawną – oznacza to spółkę niebędącą podatnikiem podatku dochodowego.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 cytowanej ustawy za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Co do zasady, do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej należą wszystkie przychody osiągane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, określone w art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyjątkiem przychodów wymienionych w art. 14 ust. 3 tej ustawy.

Stosownie do treści art. 14 ust. 3 pkt 10 ww. ustawy, do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki.

Natomiast w myśl art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przez środki pieniężne, o których mowa w ust. 3 pkt 10 i 11, rozumie się również wartość wierzytelności uprzednio zarachowanej jako przychód należny, pomniejszonej o należny podatek od towarów i usług oraz wierzytelności z tytułu udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną pożyczki – z wyjątkiem wierzytelności z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelności z tytułu odsetek od takiej pożyczki, jeżeli wierzytelności te zostały spłacone na rzecz otrzymującego je wspólnika.

Tym samym, wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej przez spółkę niebędącą osobą prawną (nie będące wierzytelnościami z tytułu odsetek od opóźnionej zapłaty oraz wierzytelnościami z tytułu odsetek od takiej pożyczki), otrzymane przez wspólnika z tytułu likwidacji bądź rozwiązania tej spółki traktowane są jak środki pieniężne i w konsekwencji nie stanowią przychodu do opodatkowania.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że w przyszłości Wnioskodawca zostanie wspólnikiem spółki komandytowej (dalej: Spółka). Spółka prowadzić będzie działalność na terenie Polski. W przyszłości wspólnicy Spółki mogą zadecydować o zakończeniu działalności Spółki. Zamknięcie Spółki może zostać przeprowadzone w tzw. „trybie uproszczonym”, czyli w wyniku jednomyślnej uchwały wspólników bez przeprowadzenia postępowania likwidacyjnego na podstawie art. 67 § 1 Kodeksu spółek handlowych. W przypadku wystąpienia powyższej sytuacji majątek Spółki zostanie podzielony pomiędzy wspólników, stosownie do postanowień umowy Spółki. Na dzień rozwiązania Spółki, Spółka może posiadać wierzytelności, w tym wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy pożyczek. W związku z rozwiązaniem Spółki, wierzytelności te uległyby tzw. „konfuzji”. Na wierzytelności Spółki względem Wnioskodawcy będą składać się wierzytelności z tytułu udzielonych Wnioskodawcy przez tę Spółkę pożyczek (poza wierzytelnościami pożyczkowymi Spółka nie będzie miała innych wierzytelności względem Wnioskodawcy). Na wierzytelności będą składać się tylko należności główne z tytułu pożyczek (kwota główna pożyczki). Odsetki z tytułu tych pożyczek zostaną spłacone przed rozwiązaniem Spółki.

Odnosząc się do powyższego, należy stwierdzić, że przez instytucję konfuzji (łac. confusio) rozumie się instytucję prawa cywilnego, powodującą wygaśnięcie prawa podmiotowego (wierzytelności spółki komandytowej wobec Wnioskodawcy) na skutek połączenia w rękach tej samej osoby prawa (wierzytelności spółki komandytowej wobec Wnioskodawcy) i związanego z nim obowiązku (zobowiązania Wnioskodawcy wobec spółki komandytowej). Konfuzja praw wynikających z zobowiązań i należności nie została explicite wskazana w prawie cywilnym jako instytucja, określająca sposób wygasania zobowiązań, ale wynika z doktryny i orzecznictwa sądowego, na gruncie prawa cywilnego.

Tak więc sam fakt zaistnienia konfuzji polegającej na zbiegu u tej samej osoby dłużnika i wierzyciela w wyniku którego dochodzi do wygaśnięcia tych praw (zobowiązania i wierzytelności) na gruncie prawa cywilnego, nie stanowi podstawy do stwierdzenia, że ze swej istoty nie powoduje ona powstania przychodu na gruncie prawa podatkowego.

Wobec braku w prawie podatkowym szczególnych regulacji dotyczących wygasania wierzytelności w wyniku konfuzji, kierując się autonomią prawa podatkowego, która pozwala na kwalifikowanie określonych zdarzeń prawnych inaczej niż kwalifikują je inne dziedziny prawa – wygaśnięcie wierzytelności w wyniku konfuzji należy potraktować, jako szczególny rodzaj jej spłaty. Wygasa bowiem ona w zamian za ekwiwalentne wygaśnięcie zobowiązań, pomimo, że oba te zdarzenia występują u jednej osoby.

W niniejszej sprawie nastąpi wygaśnięcie wierzytelności z tytułu pożyczek udzielonych wspólnikowi przez spółkę komandytową (kwota główna pożyczki).

Zgodnie z cytowanym uprzednio art. 14 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do wierzytelności otrzymanych przez Wnioskodawcę z tytułu rozwiązania spółki komandytowej zastosowanie znajdzie art. 14 ust. 3 pkt 10 ww. ustawy, wierzytelności te traktować zatem należy jako środki pieniężne otrzymane z tytułu likwidacji spółki komandytowej.

W konsekwencji, z tytułu wygaśnięcia (konfuzji) zobowiązania Wnioskodawcy wobec Spółki, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Ponadto, wskazać należy, że zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 13 maja 2016 r., o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 846), przepis art. 14na ustawy zmienianej w art. 1 ma zastosowanie do interpretacji indywidualnych wydanych od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016, poz. 718 ze. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.