Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB3/423-237/12-3/16-S/KJ
z 30 czerwca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) w związku z art. 16 ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1649) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów mając na uwadze prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 60/13 (data wpływu 19 kwietnia 2016 r.) oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3270/13 stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 20 czerwca 2012 r. (data wpływu 25 czerwca 2012 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 czerwca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również: „Spółka”) jest spółką publiczną, notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych. Spółka jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej …, której głównym przedmiotem działalności jest handel artykułami spożywczymi i kosmetyczno-chemicznymi. Spółka posiada (bezpośrednio i pośrednio) akcje lub udziały w spółkach zależnych należących do Grupy ….

Wnioskodawca działa jako spółka holdingowa. Zajmuje się w sposób aktywny tworzeniem bądź przejmowaniem, a następnie zarządzaniem i kontrolowaniem podmiotów zależnych.

Głównym zadaniem Wnioskodawcy jest wyznaczanie strategii działania oraz koordynacja i zarządzanie w obszarach centralnych spółek zależnych: finanse, księgowość, prawo, personel, zaś spółki podporządkowane koncentrują się na operatywnych funkcjach zarządzania oraz na działalności produkcyjnej lub usługowej.

W 2011 r. Wnioskodawca był również zaangażowany w zbycie udziałów w swojej spółce zależnej … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (udziały te zostały bezpośrednio zbyte przez podmiot kontrolowany przez Wnioskodawcę). W tej transakcji Wnioskodawca był aktywnie zaangażowany w cały proces zbycia, kontakty z doradcami, negocjacje cenowe, etc. działając jako doradca i podmiot zarządzający projektem dla spółki, która faktycznie dokonała zbycia udziałów.

Zarząd … S.A (Spółka) w dniu 9 maja 2012 r. skierował do Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w … pozew przeciwko … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w … o zapłatę …. zł tytułem naprawienia szkody poniesionej w następstwie niewykonania umowy zawartej pomiędzy Wnioskodawcą i … Spółka Akcyjna a … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Szkoda wynikała z faktu niesporządzenia przez … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością raportu, który stanowić miał podstawę ustalenia ceny za udziały i akcje zbywane na rzecz … Spółka Akcyjna.

W wyniku niewykonania zobowiązania przez … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstał spór o cenę za udziały i akcje pomiędzy Wnioskodawcą a … Spółka Akcyjna. W następstwie tego zostało wszczęte postępowanie arbitrażowe zakończone ugodą, polegającą na sprzedaży udziałów i akcji za cenę niższą niż wynikająca z umowy inwestycyjnej pomiędzy Wnioskodawcą a … Spółka Akcyjna i na odmiennych niż pierwotnie ustalono warunkach.

Wskutek niewykonania umowy przez … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka, jako doradca na transakcji oraz spółka, która była bezpośrednim zbywcą udziałów w … Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością poniosły szkodę poprzez nieuzyskanie ceny – za udziały i akcje sprzedawanych spółek – wynikającej z pierwotnie zawartej umowy pomiędzy Spółką a … Spółka Akcyjna.

W związku z rozpoczęciem procesu arbitrażowego Spółka będzie ponosić wydatki związane z tym procesem, w szczególności: koszty opłaty arbitrażowej i opłaty rejestracyjnej, koszty arbitrów, koszty doradców prawnych, opinii biegłych i ekspertów wynajętych na potrzeby tego procesu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wydatki poniesione przez Spółkę w związku z wyżej opisanym procesem arbitrażowym będą stanowić, zgodnie z ogólną normą wynikającą z art. 15 ust. 1 w powiązaniu z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 54 poz. 654, z późn. zm.) koszty uzyskania przychodu niezależnie od rezultatu procesu?
2. Czy przy odpowiedzi pozytywnej na pytanie pierwsze, należy uznać że koszty te powinny być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, w chwili ujęcia ich w księgach Spółki?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatki poniesione przez Spółkę w związku z procesem arbitrażowym będą stanowić koszty uzyskania przychodu niezależnie od późniejszego rezultatu procesu, spełnione zostały bowiem przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. są to wydatki ewidentnie poniesione w celu osiągnięcia przychodu. Jednocześnie wydatki te nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych w oparciu o przepisy art. 16 ust. 1 ustawy. Według Spółki wydatki te stanowią koszty pośrednie, o których mowa w art. 15 ust. 4d ustawy i powinny zostać zaliczone do kosztów w dacie ich poniesienia.

Realia obrotu gospodarczego powodują, że przedsiębiorcy uciekają się do różnych sposobów rozstrzygania sporów z kontrahentami powstałych w toku współpracy między nimi. Jednym z nich jest oddanie wszelkich sporów wynikających z umowy pod ocenę arbitrażu. Strony zawierając taką klauzulę w umowach mają przede wszystkim na celu przyśpieszenie rozwiązania sporu i jego polubowne rozstrzygnięcie. Dochodzone przez Spółkę przed Sądem Arbitrażowym roszczenie ma charakter odszkodowawczy i wynika z niewykonania przez Kontrahenta (… Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) umowy zawartej ze Spółką.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają szczególnych rozwiązań dotyczących zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów procesowych, dlatego zastosowanie powinny znaleźć tutaj ogólne reguły z art. 15 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z tym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Ustawodawca oparł tę konstrukcję na zasadzie klauzuli generalnej (koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów oraz zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów) z enumeratywnym wyłączeniem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Literalne brzmienie przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie pozostawia wątpliwości, że nie wszystkie wydatki poniesione przez podatnika, stanowiące z ekonomicznego punktu widzenia koszty działalności, są kosztem uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, pomiędzy tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. Każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku pomiędzy poniesionym kosztem, a powstaniem przychodu lub zabezpieczeniem źródła uzyskiwania przychodów.

Ustawodawca wskazuje ponadto, że odróżniać należy cel działania i skutek działania. Nie można oczekiwać, że każde celowe działania podatnika przyniosą zakładane i oczekiwane następstwo, tj. bezpośrednio przychód podatkowy. W ocenie Spółki, przepis art. 15 ust. l ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wymaga zatem w szczególności, aby poniesiony w celu osiągnięcia przychodu wydatek w każdym przypadku bezpośrednio skutkował uzyskaniem lub zwiększeniem przychodu proporcjonalnie do wielkości tych kosztów. Wystarczające w tym zakresie jest poniesienie wydatku tylko w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. W konsekwencji można przyjąć, że możliwe jest odliczenie wszelkich kosztów, jednak z zastrzeżeniem, że mają one związek z prowadzoną działalnością (bezpośredni lub pośredni), a ich poniesienie ma lub też może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Z tych powodów, ewentualny brak bezpośredniego skutku (w postaci konkretnego przychodu), nie dyskwalifikuje wydatku jako kosztu poniesionego w celu osiągnięcia przychodu.

Istotne jest przede wszystkim to, czy działanie Spółki spełnia kryterium celowości. Na takie właśnie rozumienie analizowanych przepisów wskazują zarówno wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 4 stycznia 2011 r., sygn. I SA/Gd 1107/10 jak i wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 10 grudnia 2009 r., sygn. I SA/Ol 703/09.

Na tle powyższych uregulowań Spółka nie ma wątpliwości, że wydatki na postępowanie arbitrażowe prowadzone celem uzyskania odszkodowania (przychodu dla Spółki) z powodu niewykonania usługi przez kontrahenta, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w Jej sytuacji, gdyż są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a wdanie się w spór jest uzasadnione okolicznościami sprawy.

Spółka na dzień złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej poniosła wydatki na opłatę arbitrażową i rejestrową na rzecz Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej w …, ale przewiduje, że wydatków związanych z procesem będzie więcej i ze względu na wysoką kwotę roszczenia koszty tego procesu również będą istotne.

W ocenie Spółki, roszczenie jest zasadne, co potwierdza opinia reprezentującej Ją kancelarii prawnej oraz dowody i argumenty zawarte w złożonym pozwie sądowym.

Spółka nie będzie miała wpływu na finalny wynik procesu arbitrażowego (konstytucyjna niezależność sądów), który może zakończyć się zasądzeniem na rzecz Spółki wnioskowanego odszkodowania, zawartą miedzy stronami ugodą z wynegocjowaną kwotą odszkodowania bądź oddaleniem pozwu Spółki (co oznacza najczęściej obowiązek pokrycia drugiej stronie kosztów poniesionych na reprezentujących ją prawników). Spółka musi ze swojej strony dołożyć wszelkich starań, żeby udowodnić przed sądem swoje racje i uzyskać wyrok na swoją korzyść, a to jest nierozłącznie związane z ponoszeniem kosztów tego procesu, jednak niezawisłość sądu oznacza, że Spółka nie będzie miała wpływu na wydanie wyroku.

Wnioskodawca zwraca jednak uwagę na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 kwietnia 2010 r., sygn. III SA/Wa 2256/09, w którym w wyraźny sposób sąd potwierdził, że koszty procesów sądowych mogą stanowić koszty podatkowe, również wtedy gdy proces będzie przegrany. Sąd w szczególności wskazał, że przy ocenie związku określonego wydatku z celem w postaci uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła nie można wymagać bezbłędności działania przedsiębiorcy. Założenie o obowiązku zachowania należytej staranności przy podejmowaniu decyzji gospodarczych nie wynika bowiem z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W art. 16 ust. 1 pkt 17 tej ustawy ustawodawca wyłącza z kosztów podatkowych jedynie koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań. Interpretując a contrario, uznać należy, że pozostałe koszty procesu co do zasady są odliczalne od przychodu. Oznacza to, że bezpodstawny jest wniosek organu, że koszty procesowe tylko wtedy stanowić mogą koszty uzyskania przychodów, gdy postępowanie jest zwycięskie dla strony. W działalności gospodarczej jednym z elementów należytego jej prowadzenia jest dbałość o interesy przedsiębiorstwa, a w przypadku braku kompromisu z kontrahentami egzekwowanie praw w drodze procesowej. Koszty prowadzenia sporów sądowych jak najbardziej zatem ponoszone są w celach wynikających z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ten sam wniosek dotyczy także innych wydatków związanych z podejmowanymi przedsięwzięciami gospodarczymi. Błąd w przewidywaniach przedsiębiorcy co do skuteczności danego nakładu nie eliminuje z góry danego wydatku z kosztów podatkowych. Tylko w przypadku braku istnienia jakiegokolwiek związku z przychodami lub działalnością firmy koszty takie nie podlegałby uwzględnieniu w rozliczeniu podatkowym.

Wydatki procesowe, ponoszone przez Spółkę, która dochodzi swoich praw poszkodowanego przed Sądem Arbitrażowym, takie jak, koszty opłaty arbitrażowej i opłaty rejestracyjnej, koszty arbitrów, koszty doradców prawnych, opinii biegłych i ekspertów wynajętych na potrzeby tego procesu, jak również inne związane z jego prowadzeniem (np. zasądzone wyrokiem sądu), mają na celu ochronę interesów prawnych Spółki i zmierzają do uzyskania należnego zadośćuczynienia. Są to więc niewątpliwie koszty związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością, będące konsekwencją Jej funkcjonowania jako podmiotu gospodarczego, które pozostają w pośrednim związku z jej przychodami. Stanowią one koszty uzyskania przychodów w dacie poniesienia, bez względu na skuteczność postępowania w związku z którym powstały. Oczywiście można doszukiwać się bezpośredniego związku z przychodem, jaki Spółka spodziewa się osiągnąć w przypadku pomyślnego dla Niej rozstrzygnięcia sprawy, jednak biorąc pod uwagę funkcje jakie Wnioskodawca spełnia w grupie holdingowej (doradcze, zarządzające, reprezentowanie innych podmiotów, negocjowanie i zawieranie umów, etc.) koszty te należy uznać jako pośrednio związane z przychodami jakie Spółka już osiągnęła w związku z opisaną transakcją, przychodami jakie spodziewa się osiągnąć w przyszłości w transakcjach takiego samego i podobnego rodzaju (utrwalenie wizerunku Spółki na rynku jako wiarygodnego partnera handlowego, który jednak wymaga dotrzymywania zobowiązań kontraktowych i egzekwuje wykonanie umów), jak i z przychodami z ewentualnego odszkodowania. Wielość źródeł przychodu, jakim można przypisać ponoszone przez Spółkę koszty oraz fakt medialnego wpływu postępowania na wizerunek Spółki i zarządzanych przez Nią podmiotów z grupy holdingowej w przyszłych kontaktach handlowych oznacza, że nie jest możliwe przypisanie ponoszonych kosztów arbitrażu bezpośrednio konkretnemu źródłu/źródłom przychodów i należy uznać, że są to wydatki pośrednio związane z całokształtem przychodów realizowanych przez Spółkę.

Ponadto Spółka nadmienia, że stanowisko Spółki potwierdza szereg interpretacji organów podatkowych wydanych w sprawach indywidualnych podatników w kwestii kosztów procesowych, a mianowicie:

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 stycznia 2011 r., IPPB3/423-756/10-4/DP, dotyczyła pozwu o odszkodowanie za utracone korzyści wynikające z braku otrzymania decyzji przedłużającej możliwość prowadzenia punktów gier o niskich wygranych. Organ poparł stanowisko podatnika: „Opłatę sądową za wniesienie pozwu oraz ponoszone koszty wynagrodzenia kancelarii prawnej, która prowadzi sprawę odszkodowawczą Spółka prawidłowo zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów. (…) Są to koszty pośrednio związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą poniesione w celu wyegzekwowania od Skarbu Państwa należności za utracone przychody. (...) Spółka uważa również, iż poniesione koszty sądowe oraz koszty obsługi prawnej kancelarii prowadzącej sprawę zostały zaliczone przez Spółkę poprawnie do kosztów uzyskania przychodów – niezależnie od rezultatu procesu przeciwko Skarbowi Państwa, z uwagi na brak w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, takiego warunku uzależniającego koszt od wyniku sprawy”;
  

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia 21 marca 2007 r., PDI/4270-0005/07/KMA dotyczyła pozwu przeciwko innej spółce, o zapłatę kwoty pokrywającej wyrządzoną szkodę wraz z należnymi odsetkami. Organ poparł stanowisko podatnika: „Ponoszone przez dochodzącego swoich praw poszkodowanego, koszty procesu, takie jak wpis, opłata kancelaryjna czy koszty reprezentacji, jak również inne związane z jego prowadzeniem tj. koszty biegłych czy obsługi prawnej, mają na celu ochronę interesów prawnych podatnika i zmierzają do uzyskania należnego – wg jego oceny – zadośćuczynienia. Są to więc niewątpliwie koszty związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, będące konsekwencją jego funkcjonowania jako podmiotu gospodarczego, które pozostają w pośrednim związku z jego przychodami. Nie można zatem kwestii zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów wiązać z przyznaniem przez sąd dochodzonego odszkodowania, ani też z datą jego faktycznego otrzymania. Stanowią one koszty uzyskania przychodów w dacie poniesienia, bez względu na skuteczność postępowania, w związku z którym powstały”. W tym miejscu warto zwrócić uwagę, że pierwotnie podatnik otrzymał interpretację potwierdzającą, że wydatki na postępowanie sądowe należy wiązać bezpośrednio z otrzymanym przez podatnika odszkodowaniem. Interpretacja ta jednak została z urzędu zmieniona przez Ministra Finansów w trybie nadzoru, gdzie potwierdzono pośredni związek tego rodzaju wydatków z przychodem, tak jak to wskazano w cytacie powyżej;
  

• interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 28 lutego 2008 r., ILPB3/423-293/07-4/EK, dotycząca ujęcia kosztów postępowania sądowego w procesie o zapłatę kary umownej. Organ podatkowy stwierdził, że: „W przedstawionym stanie faktycznym, uznać należy, że koszty sądowe i koszty obsługi prawnej związane z prowadzonym przez Spółkę procesem o zapłatę, mają na celu ochronę jej interesów prawnych. Są to koszty pośrednio związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, poniesione w celu wyegzekwowania należności, a więc osiągnięcia określonego przychodu. Wobec powyższego, przedmiotowe wydatki – niezależnie od rezultatu procesu – mogą zostać zaliczone do kosztów podatkowych”.
  
  

W związku z powyższym Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Po rozpatrzeniu wniosku Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów wydał interpretację indywidualną z dnia 21 września 2012 r., nr IPTPB3/423-237/12-2/KJ, dotyczącą podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę, w której uznał stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę za nieprawidłowe.

Interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z dnia 21 września 2012 r. nr IPTPB3/423-237/12-2/KJ doręczono Wnioskodawcy w dniu 28 września 2012 r.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem Wnioskodawca pismem z dnia 9 października 2012 r. (data wpływu 15 października 2012 r.) wezwał Organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów orzekł, że brak jest podstaw do zmiany indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, co stwierdzone zostało w odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa z dnia 14 listopada 2012 r., nr IPTPB3/423W-50/12-2/KJ.

Odpowiedź na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa doręczono Spółce w dniu 20 listopada 2012 r.

Na powyższą interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego z dnia 21 września 2015 r., nr IPTPB3/423-237/12-2/KJ, dotyczącą podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę Wnioskodawca wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 18 grudnia 2012 r. (data wpływu 24 grudnia 2012 r.).

Pismem z dnia 21 stycznia 2013 r., nr IPTPB3/4240-72/12-2/KJ, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów udzielił odpowiedzi na skargę z wnioskiem o jej oddalenie.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 60/13 (otrzymanym w dniu 5 sierpnia 2013 r.) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego w imieniu Ministra Finansów z dnia 21 września 2012 r., nr IPTPB3/423-237/12-2/KJ w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

W ww. wyroku Sąd stwierdził, że skarga jest zasadna. Spór w niniejszej sprawie dotyczy uprawnienia do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków jakie poniosła i będzie ponosić Spółka w zainicjowanym przez siebie procesie przed Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej o odszkodowanie w związku z niewykonaniem umowy zawartej pomiędzy Spółką i … S.A. a … Sp. z o. o. o wycenę udziałów i akcji.

W ocenie Organu, koszty tego postępowania nie stanowią kosztów uzyskania przychodu Spółki, bowiem poniesione przez Nią wydatki nie spełniają przesłanek do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów, ze względu na niespełnienie określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przesłanki działania „w celu osiągnięcia przychodu”. Wydatki te nie są również wydatkiem dla zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Sprzedaż udziałów w spółce zależnej przez podmiot kontrolowany przez Spółkę przyniosła przychód tylko temu podmiotowi. Spółka działała wyłącznie jako doradca i podmiot zarządzający projektem. Wskazane wydatki nie przekładają się wprost na przychód Spółki, czy też na zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów z tego tytułu. Zbywane udziały stanowiły majątek innej spółki, zatem uzyskany z ich zbycia przychód nie mógł być uznany za osiągnięty przez Spółkę. Ewentualna odpowiedzialność odszkodowawcza wiązać się może z innym podmiotem, tj. spółką zbywającą udziały. Brak jest zatem związku, nawet pośredniego pomiędzy ponoszeniem opłat związanych z dochodzeniem „swoich praw poszkodowanego” przed Sądem Arbitrażowym, jak również z zachowaniem źródła przychodów. Roszczenie Spółki o zapłatę nie jest związane z Jej utraconymi przychodami.

Z takim stanowiskiem Organu, w ocenie Sądu, nie można się zgodzić.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy. Przepis ten posługuje się zatem klauzulą generalną. Przepis ten należy interpretować szeroko, jeśli chodzi o związek ponoszonych wydatków z celem, jakim jest osiągnięcie przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są zatem wydatki, które bezpośrednio przekładają się na uzyskiwane przychody, bądź ich związek z przychodem jest pośredni, wiążą się z całokształtem funkcjonowania podatnika. Wystarczy, że koszt jest nakierowany na uzyskanie przychodu; tj. podatnik realistycznie zakłada, że dany wydatek przyniesie w przyszłości skutek w postaci uzyskania przychodu, bądź służy zabezpieczeniu lub rozwojowi działalności przedsiębiorstwa. Oznacza to, że nawet gdy skutek ten nie wystąpi, podatnik będzie miał prawo wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów zaliczyć do kosztów podatkowych.

Możliwość zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów zachodzi tylko wówczas, gdy spełnia on jeden z celów przewidzianych w normie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zatem, związanie danego wydatku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą jest warunkiem koniecznym, ale niewystarczającym dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu. Niezbędne jest też spełnienie jednego z celów określonych w art. 15 ust. 1 ww. ustawy.

W ocenie Sądu, nie może budzić wątpliwości, że ponoszone przez Spółkę koszty postępowania arbitrażowego w sprawie z tytułu niewykonania zobowiązania umownego przez … Sp. z. o.o., w którym wystąpiła ona jako powód, związane są z działalnością gospodarczą Spółki jako Spółki dominującej w Grupie Kapitałowej …, której głównym zadaniem jest wyznaczanie strategii działania oraz koordynacja i zarządzanie w obszarach centralnych spółek zależnych: finanse, księgowość, prawo, personel, działającej w realiach sprawy jako doradca na transakcji i podmiot zarządzający projektem dla spółki, która faktycznie dokonała zbycia i nakierowane są na uzyskanie przychodu (odszkodowanie). Nie można też pominąć przedmiotu działalności gospodarczej Spółki jako spółki holdingowej, którą prowadzi ona w szczególności poprzez zarządzanie portfolio udziałów w spółkach zależnych, łącznie z przeprowadzaniem zbycia/nabycia tych udziałów. W działalności gospodarczej jednym z elementów jej prowadzenia jest dbałość o interesy i wizerunek firmy, stąd decyzję zarządu Spółki o wystąpienie na drogę procesu w sytuacji niewywiązania się kontrahenta Spółki ze swoich zobowiązań należało rozważać także w tym aspekcie. Spółka we wniosku wykazała zatem związek spornych wydatków z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz celowość i racjonalność spornych wydatków.

Według Sądu, nie można zgodzić się z Organem, że ewentualna odpowiedzialność odszkodowawcza wiązać się może z innym podmiotem, tj. spółką zbywającą udziały, gdy się zważy, że spółka zbywająca udziały nie była stroną umowy, z niewykonania której wywodzi swoje uprawnienia Spółka.

Wbrew stanowisku Organu podatkowego zawartemu w odpowiedzi na skargę, z przedstawionego przez Spółkę stanu faktycznego nie wynika, by Spółka konieczność procesu arbitrażowego powiązała bezpośrednio z transakcją zbycia udziałów w swojej spółce zależnej, bowiem wynika z niego w sposób niebudzący wątpliwości, że proces ten powiązany jest z niewykonaniem zobowiązania wynikającego z umowy zawartej między Wnioskodawcą a … Sp. z o.o., co wynika także ze stanowiska Spółki zawartego we wniosku o interpretację: „Spółka … stoi na stanowisku, że wydatki na postępowanie arbitrażowe prowadzone celem uzyskania odszkodowania z powodu niewykonania usługi przez kontrahenta, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, gdyż są związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a wdanie się w spór jest uzasadnione okolicznościami sprawy”. Przyjęcie zatem przez Organ podatkowy, że sporne wydatki nie stanowią w ogóle kosztów uzyskania przychodu Wnioskodawcy pozostaje w sprzeczności z treścią art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Na marginesie tylko, według Sądu, wskazać należy, że przywołane przez Wnioskodawcę wyroki w sprawach I SA/Gd 1107/10 i I SA/Ol 703/09 dotyczyły innego stanu faktycznego, a nadto zostały uchylone wyrokami NSA w sprawach II FSK 996/11 i II FSK 589/10.

Tutejszy Organ po otrzymaniu w dniu 5 sierpnia 2013 r. nieprawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 60/13, pismem z dnia 2 września 2013 r., nr IPTRP-4240-17/13-1, wniósł skargę kasacyjną od ww. wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie.

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi działającego w imieniu Ministra Finansów, wyrokiem z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3270/13 oddalił skargę kasacyjną.

W ww. wyroku NSA zgodził się z argumentacją przedstawioną w orzeczeniu WSA w Lublinie.

W dniu 19 kwietnia 2016 r. wpłynęło do tutejszego Organu prawomocne od dnia 2 lutego 2016 r. orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 60/13 wraz z aktami sprawy.

W związku z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2013 r., sygn. akt I SA/Lu 60/13 ponownemu rozpatrzeniu podlega złożony przez Wnioskodawcę wniosek z dnia 20 czerwca 2012 r. (data wpływu 25 czerwca 2012 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 8 marca 2013 r. (data wpływu 19 kwietnia 2016 r.) oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3270/13, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie możliwości i momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w związku z procesem arbitrażowym dotyczącym zbycia udziałów i akcji przez podmiot kontrolowany przez Spółkę (pytanie oznaczone we wniosku nr 1 i nr 2) jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania uchylonej interpretacji, tj. w dniu 21 lipca 2012 r.

Przedmiotową interpretację oparto o przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.