Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB4/4511-170/15/RH
z 27 sierpnia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2012 r., poz. 770 z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 22 maja 2015 r. (data wpływu 28 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 1971 roku Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła do majątku wspólnego, na podstawie przydziału ze spółdzielni, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód. Na podstawie postanowienia sądowego z dnia 17 października 2012 r. w sprawie podziału majątku wspólnego, Wnioskodawczyni zostało przyznane przedmiotowe prawo do lokalu i akcje imienne. Przedmiotem podziału majątku wspólnego było ww. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, którego wartość określono na 110.000 zł oraz prawo własności nakładów na altanę wybudowaną na innej działce o wartości 16.300 zł, które z kolei zostało przyznane byłemu mężowi.

Dodatkowo zasądzono spłatę na rzecz byłego małżonka w wysokości 70.202,87 zł tytułem spłaty prawa do mieszkania, w tym spłaty pozostałej części.

W 2014 roku Wnioskodawczyni sprzedała spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu za kwotę 100.000 zł, z czego kwota 70.202,87 zł, zgodnie z ww. postanowieniem, jako część ceny miała zostać przeznaczona na spłatę byłego małżonka, z tytułu wyrównania udziałów w majątku wspólnym.

Wnioskodawczyni wskazuje, że zagubiła pieniądze ze sprzedaży mieszkania. W efekcie spłatą byłego małżonka zajął się komornik zajmując miesięcznie część wypływów na jej konto.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w związku ze sprzedażą mieszkania Wnioskodawczyni zobowiązana jest do zapłaty podatku od zbycia nieruchomości?
2. Czy kwota zajęcia komorniczego na rzecz byłego małżonka proporcjonalnie odpowiadająca spłacie spółdzielczego prawa do mieszkania będzie stanowić koszt uzyskania przychodów w przypadku obowiązku zapłaty podatku dochodowego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nabycie nieruchomości nastąpiło w chwili uzyskania przydziału ze spółdzielni mieszkaniowej, czyli w 1971 r. Sprzedaż mieszkania w 2014 r. nastąpiła po upływie okresu 5 lat od momentu nabycia tego prawa i zgodnie z ustawą nie ma obowiązku zapłaty podatku. Ponadto art. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłącza spod przepisów ustawy przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej ustawy, źródłem przychodu jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Biorąc pod uwagę treść ww. przepisu stwierdzić należy, że ustalenie daty nabycia nieruchomości ma istotne znaczenie dla określenia skutków podatkowych jej odpłatnego zbycia.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny stwierdzić należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788). Zgodnie z art. 31 § 1 tej ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Opisany ustrój majątkowy trwa do ustania lub unieważnienia małżeństwa albo orzeczenia separacji, chyba że w czasie trwania związku małżeńskiego: małżonkowie zawarli małżeńską umowę majątkową, z ważnych powodów na żądanie jednego z małżonków sąd orzekł zniesienie wspólności lub wspólność ustała z mocy prawa na skutek całkowitego lub częściowego ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, ogłoszenia upadłości przez jednego z nich.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością - art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Stosownie natomiast do art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym stanowiącym ich dorobek.

W myśl art. 43 § 2 ww. Kodeksu, z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Spadkobiercy małżonka mogą wystąpić z takim żądaniem tylko w wypadku, gdy spadkodawca wytoczył powództwo o unieważnienie małżeństwa albo o rozwód lub wystąpił o orzeczenie separacji.

Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 3 Kodeksu cywilnego).

Z art. 45 § 1 ww. Kodeksu wynika zaś, że każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny (art. 45 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Z art. 45 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika zatem, że uprawnienie o zwrot nakładów i wydatków istnieje już przed podziałem majątku wspólnego małżonków, a co za tym idzie zwrot poczynionych wydatków i nakładów może być dochodzony i dokonany wcześniej, także na innej drodze. Co do zasady założeniem art. 45 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest więc doprowadzenie do przyznania małżonkowi, który poczynił nakłady na majątek wspólny ze swojego majątku odrębnego dopłaty o wartości równej aktywom stanowiącym nakłady. Zgodnie z przyjętą linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego za datę nabycia nieruchomości lub prawa w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które przypadły danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę ich nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego (do majątku wspólnego), ale tylko wówczas, jeżeli:

• podział taki jest ekwiwalentny w naturze i nie towarzyszą mu spłaty i dopłaty lub
• wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku podziału majątku mieści się w udziale, jaki temu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim.

Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez małżonka nieruchomości (prawa) przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości (prawa), która przekracza udział małżonka w majątku dorobkowym małżeńskim, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego małżeńskiego.

Mając na uwadze powyższe, a także przedstawiony opis stanu faktycznego nie można uznać, że dokonany przez małżonków podział majątku wspólnego był ekwiwalentny, a zatem musi być traktowany w kategorii nabycia. To zaś oznacza, że dla części lokalu mieszkalnego nabytego w drodze ww. podziału za datę nabycia uznać należy dzień uprawomocnienia się postanowienia o podziale majątku wspólnego.

W związku z tym sprzedaż udziału w przedmiotowym lokalu mieszkalnym, który Wnioskodawczyni nabyła wraz z małżonkiem do majątku wspólnego w 1971 r. mieszczącego się w jej udziale w tym majątku nie stanowi źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast udziału nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków stanowi źródło przychodu, o którym mowa w ww. przepisie, a co za tym idzie dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.

Stosownie do art. 30e ust. 4 ww. ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Stosownie zaś do art. 30e ust. 5 tej ustawy, dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Z art. 19 ust. 3 ww. ustawy wynika, że wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Natomiast, jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy).

Wobec powyższego uznać należy, że przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości (spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego) jest jego wartość wyrażona w cenie określonej w akcie notarialnym odpowiadająca udziałowi, jaki Wnioskodawczyni nabyła na skutek podziału majątku wspólnego małżonków. Jeżeli wartość ta będzie odbiegała od wartości rynkowej, wówczas organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej – po uprzednim wezwaniu Wnioskodawczyni - określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych.

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia (sprzedaży) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe (potoczne) rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za koszty sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Można do takich kosztów zaliczyć:

• koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego,
• prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości,
• koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości,
• wydatki związane ze sporządzeniem przez notariusza umowy cywilnoprawnej,
• koszty i opłaty sądowe.

Z art. 22 ust. 6c ww. ustawy wynika, że koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, z zastrzeżeniem ust. 6d, stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Ponadto, zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy, wysokość nakładów, o których mowa powyżej, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Zacytowany przepis art. 22 ust. 6c ww. ustawy w sposób jednoznaczny stanowi jakie wydatki mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Kosztem tym bezspornie jest kwota wydatkowana na nabycie nieruchomości.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawczynię spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego w części odpowiadającej udziałowi, jaki nabyła na skutek podziału majątku wspólnego, kosztem uzyskania przychodu może być udokumentowana kwota faktycznej spłaty na rzecz byłego męża związana z nabyciem od niego udziałów w ww. nieruchomości, ponieważ mieści się ona w kategorii kosztów nabycia, o których mowa w ww. art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Aby jednak ww. spłatę móc odliczyć od przychodów ze sprzedaży spłata ta musi być udokumentowana. Nie jest istotny przy tym termin spłaty określony przez Sąd, bowiem nie można uznać za koszt uzyskania przychodu wydatku, który nie został jeszcze poniesiony. Zatem w zeznaniu PIT-39, w którym Wnioskodawczyni rozliczy przychód z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego, jako koszt uzyskania przychodu z tego źródła będzie mogła wykazać tylko kwotę faktycznie dokonanej - przed dniem złożenia tego zeznania - spłaty na rzecz byłego małżonka z tytułu nabycia od niego udziału w tym lokalu mieszkalnym.

Reasumując, odpłatne zbycie spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego w części odpowiadającej udziałowi nabytemu przez Wnioskodawczynię w 1971 r. w czasie obowiązywania wspólności majątkowej małżeńskiej nie stanowi dla Wnioskodawczyni źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie powoduje powstania obowiązku zapłaty podatku od tej sprzedaży.

Natomiast dochód z przedmiotowej sprzedaży w części odpowiadającej udziałowi, który Wnioskodawczyni nabyła na skutek podziału majątku wspólnego małżonków, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w wysokości 19% podstawy obliczenia podatku, o czym stanowi art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustalając podstawę opodatkowania, którą stanowi różnica pomiędzy uzyskanym przychodem, a kosztami uzyskania przychodu określonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów tych Wnioskodawczyni może zakwalifikować jedynie spłatę, która do dnia złożenia zeznania podatkowego zostanie przez nią, za pośrednictwem komornika, faktycznie dokonana na rzecz byłego małżonka z tytułu nabycia ww. udziału w lokalu mieszkalnym. Ponieważ w ramach tych spłat mieszczą się również „spłaty pozostałej części”, nie mogą one być ujęte w kosztach uzyskania przychodów ze zbycia tego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, 87-100 Toruń, ul. Św. Jakuba 20.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.