Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-3.4011.154.2018.2.MP
z 22 maja 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2018 r. (data wpływu 23 marca 2018 r.) uzupełnione pismem z dnia 9 maja 2018 r. (data nadania 11 maja 2018 r., data wpływu 15 maja 2018 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 25 kwietnia 2018 r. Nr 0114-KDIP3-3.4011.154.2018.1.MP (data nadania 26 kwietnia 2018 r., data doręczenia 7 maja 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej – jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 23 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej.


Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 25 kwietnia 2018 r. Nr 0114-KDIP3-3.4011.154.2018.1.MP (data nadania 26 kwietnia 2018 r., data doręczenia 7 maja 2018 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.


Pismem z dnia 9 maja 2018 r. (data nadania 11 maja 2018 r., data wpływu 15 maja 2018 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła powyższe w terminie.


We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.


Na utrzymaniu Wnioskodawczyni oraz Jej męża jest wspólne dziecko, syn urodzony 18 listopada 2013 r. W kwietniu 2016 r. u syna zdiagnozowano autyzm (wg ICD-10). W zaświadczeniu lekarskim opisowym po diagnozie (18 kwietnia 2016 r.) lekarz specjalista psychiatra dzieci i młodzieży zapisał: „Z uwagi na trudności w funkcjonowaniu społecznym i komunikacyjnym wskazane jest zapewnienie dziecku różnorodnych oddziaływań terapeutycznych, obejmujących stymulację: sensoryczną, rozwoju psychoruchowego, poznawczego oraz społeczno-emocjonalnego. Terapia pedagogiczna powinna uwzględniać również pracę nad rozwojem zabaw relacyjnych, tematycznych oraz symbolicznych oraz uczenie nawiązywania, podtrzymywania i inicjowania kontaktów w relacjach z rówieśnikami, zarówno w kontaktach indywidualnych, jak i grupowych. Istotne jest również włączenie terapii logopedycznej nastawionej na rozwój umiejętności komunikowania się”.

W związku z chorobą syna, Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w dniu 13 maja 2016 r. wydał orzeczenie o niepełnosprawności z powodu autyzmu (orzekał lekarz psychiatra, symbol przyczyny niepełnosprawności: 12-C). Zgodnie z orzeczeniem o niepełnosprawności, niepełnosprawność datuje się od wczesnego dzieciństwa. Orzeczenie wydano do dnia 13 maja 2020 r. Z orzeczenia o niepełnosprawności wynika, m.in. konieczność zaopatrzenia w środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, oraz korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych prze instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki.

Syn od dnia 17 maja 2016 r. posiada również orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz opinię dotyczącą potrzeby wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, wydane przez zespół orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (w składzie m.in. lekarz med., psycholog, neurologopeda), wydane na czas do rozpoczęcia nauki w szkole. Z orzeczenia i opinii wynika, że najlepszym miejscem kształcenia dla dziecka będzie kształcenie zorganizowane w przedszkolu integracyjnym lub z oddziałami integracyjnymi. Z orzeczenia oraz opinii wynika także potrzeba objęcia syna terapią psychologiczną indywidualną i grupową, rozwijającą umiejętności komunikacyjne i społeczne, terapią pedagogiczną, logopedyczną, integracji sensorycznej (SI) oraz psychologiczne wsparcie rodziców w planowaniu i realizowaniu działań wychowawczych.

W związku z powyższymi orzeczeniami oraz orzeczeniami o niepełnosprawności, ze względu na dobro dziecka, syn uczęszcza do prywatnego przedszkola integracyjnego, w ramach którego realizowane są różnego rodzaju formy terapii wynikające z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (terapia logopedyczna, terapia pedagogiczna, rozwijająca umiejętności komunikacyjne i społeczne, zajęcia rehabilitacyjne) oraz przygotowywanego na tej podstawie w przedszkolu Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego. Oprócz tego syn uczęszcza na zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka na zajęcia: logopedyczne, pedagogiczne w diadzie oraz zajęcia z integracji sensorycznej. Zajęcia odbywają się w Zespole Szkół Specjalnych. Dodatkowo, syn uczęszcza na prywatną terapię psychologiczną, której celem jest rehabilitacja społeczna, m.in. nauka poprawnych form komunikacji, wyrażania i rozpoznawania emocji, budowania prawidłowych relacji z rówieśnikami, nauka samodzielności.


Wydatki na terapię psychologiczną syna są potwierdzone rachunkami wystawionymi na nazwisko Wnioskodawczyni przez psychologa prowadzącego terapię psychologiczną syna. W opisie rachunków znajduje się adnotacja, że dotyczą one terapii syna.


Wydatki, o których mowa, nie zostały i nie zostaną sfinansowane ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Również wydatki, które będą ponoszone w przyszłości, na obecną chwilę Wnioskodawczyni nie przewiduje, aby podlegały takiemu sfinansowaniu (dofinansowaniu).


Przeciwko Wnioskodawczyni nie toczy się postępowanie czy kontrola skarbowa.


W uzupełnieniu Wnioskodawczyni wskazała, że prywatna terapia psychologiczna jest zabiegiem rehabilitacyjnym, co wynika z przedstawionego poniżej stanu faktycznego.


Ponieważ ustawodawca nie zdefiniował w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęć „zabieg”, „rehabilitacja” oraz „rehabilitacja lecznicza”, konieczne jest zatem wyjaśnienie tych pojęć w oparciu o definicje encyklopedyczne oraz wydaną z zakresu rehabilitacji literaturę. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku wyrazów obcych” (PWN, Warszawa 1991) oraz w Encyklopedii PWN, zabieg stanowi „interwencję mającą na celu wywołanie określonego skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby)”; rehabilitacja wg słownika PWN to „przystosowanie do normalnego życia w społeczeństwie osób, które utraciły sprawność fizyczną lub psychiczną bądź mają wady wrodzone”. Terapia wg słownika PWN to „określony sposób leczenia za pomocą leków lub zabiegów”.

Zgodnie z opinią z dnia 21 stycznia 2014 r. prof. dr. hab. med. Marka Jaremy, konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii, wydaną dla Departamentu Zdrowia Publicznego Ministerstwa Zdrowia (nr pisma: KK-O-30/14) „w medycynie przyjmuje się, że pokonywanie objawów choroby należy do leczenia, a radzenie sobie z zaburzeniem funkcjonalnym i przystosowywanie się do starych lub zdobywanie nowych ról społecznych - do obszaru rehabilitacji”. Terapia psychologiczna to zarówno zabiegi rehabilitacyjne, jak też leczniczo-rehabilitacyjne, przez które można rozumieć zabiegi łączące leczenie z postępowaniem usprawniającym. Terapia psychologiczna jest więc niezbędna zarówno w leczeniu, jak i rehabilitacji osoby dotkniętej autyzmem, przyczynia się ona bowiem do poprawy jej funkcjonowania, m.in. społecznego oraz fizycznego.

Z orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenia o niepełnosprawności oraz opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju - wystawianych m.in. przez lekarza psychiatrę - wynika, że autyzm może być rehabilitowany przez oddziaływania terapeutyczne z zakresu psychologii. Autyzm niesie za osobą upośledzenie funkcjonowania w społeczeństwie, obniżoną empatię, dosłowne rozumienie wszelkich komunikatów słownych, sztywność zachowań, natręctwa. Nie można dziecka wspierać inaczej niż przez regularną terapię psychologiczną, podczas której uczy się dziecka prawidłowego funkcjonowania. Zatem zarówno prywatna terapia psychologiczna, jak i terapia psychologiczna odbywająca się w ramach NFZ, jest zabiegiem rehabilitacyjnym.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.


  1. Czy wydatki ponoszone na dodatkową prywatną terapię psychologiczną syna (jako forma jego rehabilitacji/zabiegi rehabilitacyjne) podlegają odliczeniu od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
  2. Czy dowodem potwierdzającym wysokość poniesienia wydatków, o których mowa powyżej, są rachunki wystawione przez psychologa prowadzącego prywatną terapię psychologiczną syna, zawierające dane, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
  3. Czy możliwe jest dokonanie przez Wnioskodawczynię korekty zeznania podatkowego za rok 2016 (PIT-37), polegającej na uwzględnieniu ulgi rehabilitacyjnej poprzez odliczenie kosztów poniesionych na prywatną terapię psychologiczną syna, potwierdzonych rachunkami?

Przedstawione powyżej pytania dotyczą wydatków ponoszonych w 2016 r. oraz 2017 r., a także wydatków ponoszonych w latach następnych.


Ad. 1. Wydatki ponoszone na dodatkową prywatną terapię psychologiczną syna podlegają odliczeniu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.


Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 200), podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e i art. 30f, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4-4e i 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot: wydat¬ków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesio¬nych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne. Rodzaje wydatków uprawniające do odliczeń od dochodu przed opodatkowaniem są wskaza¬ne w art. 26 ust. 7a ww. ustawy, zaś zasady i warunki dokonywania tych obliczeń zostały określone w ust. 7b-7g tego artykułu.


Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 6 za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.


Zgodnie z orzeczeniami posiadanymi przez syna, terapia psychologiczna jest zabiegiem rehabilitacyjnym. Ponieważ ustawodawca nie zdefiniował w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pojęć „zabieg”, „rehabilitacja” oraz „rehabilitacja lecznicza”, zatem konieczne jest wyjaśnienie tych pojęć w oparciu o definicje encyklopedyczne oraz wydaną z zakresu rehabilitacji literaturę. Zgodnie z definicją zawartą w „Słowniku wyrazów obcych” (PWN, Warszawa 1991) oraz w Encyklopedii PWN, zabieg stanowi „interwencję mającą na celu wywołanie określone¬go skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby)”; rehabilitacja wg słownika PWN to „przystosowanie do normalnego życia w społeczeństwie osób, które utraciły sprawność fizyczną lub psychiczną bądź mają wady wrodzone”. Terapia wg słownika PWN to „określony sposób leczenia za pomocą leków lub zabiegów”.

W opinii Wnioskodawczyni, terapie, z których korzysta syn, są zarówno zabiegami rehabilitacyjnymi, jak też leczniczo-rehabilitacyjnymi, przez które można rozumieć zabiegi łączące leczenie z postępowaniem usprawniającym. Są one niezbędne zarówno w leczeniu, jak i rehabilitacji syna, przyczyniają się one bowiem do poprawy jego funkcjonowania m.in. społecznego oraz fizycznego. W przypadku choroby syna, w związku z którą zostało wydane orzeczenie o niepełnosprawności, łączy ona w sobie dysfunkcje zarówno fizyczne, jak i psychiczne. A zatem oddziaływanie musi być kompleksowe, wielokierunkowe, wpływające na różne sfery funkcjonowania.

Z ww. orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenia o niepełnosprawności oraz opinii o wczesnym wspomaganiu rozwoju wynika, że autyzm może być rehabilitowany przez oddziaływania terapeutyczne z zakresu psychologii. Autyzm niesie za sobą upośledzenie funkcjonowania w społeczeństwie, obniżoną empatię, dosłowne rozumienie wszelkich komunikatów słownych, sztywność zachowań, natręctwa. Według Wnioskodawczyni, nie można Jej dziecka wspierać inaczej niż przez regularną terapię psychologiczną, podczas której uczy się syna prawidłowego funkcjonowania. Oddziaływanie terapeutyczne psychologa, z którego korzysta syn Wnioskodawczyni, stanowi dla niego zabiegi rehabilitacyjne. Dlatego też wydatki ponoszone przez Wnioskodawczynię na terapie psychologiczna syna powinny być traktowane jako wydatki na zabiegi rehabilitacyjne. które pozwalają na skorzystanie z ulgi rehabilitacyjnej.


Zdaniem Wnioskodawczyni, spełnione zostały wszelkie przesłanki do uwzględnienia ulgi podatkowej:

  1. syn posiada aktualne orzeczenie o niepełnosprawności,
  2. rodzaj wydatków jest zgodny z wydatkami określonymi w art. 26 pkt 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
  3. wydatki nie zostały w żaden sposób sfinansowane (dofinansowane) ani zwrócone Wnioskodawczyni,
  4. wydatki zostały udokumentowane zgodnie z wymogami ustawy.

Ad. 2. Zdaniem Wnioskodawczyni, dowodem potwierdzającym wysokość poniesienia wydatków, o których mowa powyżej, są rachunki wystawiane przez psychologa prowadzącego prywatną terapię psychologiczną syna. Rachunki zawierają dane, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Rachunki, które stanowią poświadczenie odbywania terapii psychologicznej przez syna, są wystawiane przez wykwa¬lifikowanego specjalistę, tj. psychologa na Wnioskodawczynię, a w opisie znajduje się adnotacja, że dotyczą terapii psychologicznej syna. Rachunki nie mogą być wystawiane na syna Wnioskodawczyni, ponieważ jest on małoletni, nie ma dochodu i nie odprowadza podatku dochodowego.


Ad. 3. Zdaniem Wnioskodawczyni, możliwe jest dokonanie korekty zeznania podatkowego za rok 2016 (PIT-37), polega¬jącej na uwzględnieniu ulgi rehabilitacyjnej poprzez odliczenie kosztów poniesionych na prywatną terapię psychologiczną syna, potwierdzonych rachunkami.


Zgodnie z treścią art. 81 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, jeżeli odrębne przepisy nie stano¬wią inaczej podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację (w tym również zeznanie), co następuje przez złożenie korygującej deklaracji wraz z dołączonym pisemnym uzasadnieniem przyczyn korekty.

Jednakże zgodnie z art. 81b § 1 pkt 1 ww. ustawy uprawnienie do skorygowania deklaracji ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej - w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą.


Zgodnie z art. 70 § 1 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku ka¬lendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.


Podstawowym warunkiem odliczenia wydatków na cele rehabilitacyjne, zgodnie z art. 26 ust. 7d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest posiadanie przez osobę, która poniosła wydatek, orzeczenia o niepełnosprawności, co oznacza, że odliczeniu podlegają wydatki poniesione od daty uzyskania orzeczenia o stopniu o niepełnosprawności, chyba że w orzeczeniu tym wskazano, że stopień niepełnosprawności datowany jest wcześniej niż data wydania orzeczenia.


Syn otrzymał orzeczenie o niepełnosprawności w dniu 13 maja 2016 r., ale w orzeczeniu (punkt III) zapisano, że „niepełnosprawność datuje się od wczesnego dzieciństwa”. Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, trwającym przez całe życie, od okresu niemowlęcego do późnej dorosłości. Na tej podstawie należy wnioskować, że niepełnosprawność datuje się od urodzenia.

Pierwsze wydatki związane z terapią psychologiczną syna Wnioskodawczyni poniosła w maju 2016 r. Spełnione zostały wszystkie przesłanki uprawniające do dokonania korekty zeznania podatkowego za rok 2016, poprzez uwzględnienie w ramach ulgi rehabilitacyjnej wydatków na zbiegi rehabilitacyjne w formie terapii psychologicznej:

  1. Nie upłynęło 5 lat od końca roku, w którym PIT za rok 2016 został złożony. PIT za rok 2016 Wnioskodawczyni złożyła w kwietniu 2017 r.
  2. Przeciwko Wnioskodawczyni nie toczy się postępowanie skarbowe lub kontrola skarbowa.
  3. Syn posiada orzeczenie o niepełnosprawności, wydane w dniu 13 maja 2016 r.
  4. Rodzaj wydatków jest zgodny z wydatkami określonymi w art. 26 pkt 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
  5. Wydatki na terapię psychologiczną są udokumentowane w postaci rachunków, zostały poniesione zarówno po dniu 13 maja 2016 r., jak i wcześniej, aczkolwiek poniesione zostały one w roku 2016.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot wydatków na cele rehabilitacyjne oraz wydatków związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesionych w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne.


Przepis art. 26 ust. 7a ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych do 31 grudnia 2016 r. stanowi, że za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na:

  1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
  4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
  6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
  7. niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  8. utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  9. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
  10. opłacenie tłumacza języka migowego;
  11. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
  12. leki - w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
  13. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;
  14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16 roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
  15. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    1. na turnusie rehabilitacyjnym,
    2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
    3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.


Z kolei na podstawie art. 26 ust. 7a ww. ustawy, w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2017 r., za wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 6, uważa się wydatki poniesione na:

  1. adaptację i wyposażenie mieszkań oraz budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  2. przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  3. zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego;
  4. zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
  5. odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym;
  6. odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne;
  7. opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  8. utrzymanie psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł;
  9. opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa;
  10. opłacenie tłumacza języka migowego;
  11. kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia;
  12. leki- w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki (stale lub czasowo);
  13. odpłatny, konieczny przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne:
    1. osoby niepełnosprawnej - karetką transportu sanitarnego,
    2. osoby niepełnosprawnej, zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa, oraz dzieci niepełnosprawnych do lat 16 - również innymi środkami transportu niż wymienione w lit. a;
  14. używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dziecko niepełnosprawne, które nie ukończyło 16 roku życia - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł;
  15. odpłatne przejazdy środkami transportu publicznego związane z pobytem:
    1. na turnusie rehabilitacyjnym,
    2. w zakładach, o których mowa w pkt 6,
    3. na koloniach i obozach dla dzieci i młodzieży, o których mowa w pkt 11.

W myśl art. 26 ust. 7 pkt 4 powołanej ustawy, wysokość wydatków na cele określone w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7c, ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty – w przypadkach innych niż wymienione w pkt 1-3.


Jak stanowi art. 26 ust. 7b ww. ustawy, wydatki, o których mowa w ust. 7a, podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały sfinansowane (dofinansowane) ze środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych, zakładowego funduszu aktywności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych lub ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie. W przypadku gdy wydatki były częściowo sfinansowane (dofinansowane) z tych funduszy (środków), odliczeniu podlega różnica pomiędzy poniesionymi wydatkami a kwotą sfinansowaną (dofinansowaną) z tych funduszy (środków) lub zwróconą w jakiejkolwiek formie.


W myśl art. 26 ust. 7d ww. ustawy, warunkiem odliczenia wydatków, o których mowa w ust. 7a, jest posiadanie przez osobę, której dotyczy wydatek:

  1. orzeczenia o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, określonych w odrębnych przepisach, lub
  2. decyzji przyznającej rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową albo rentę socjalną, albo
  3. orzeczenia o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16 roku życia, wydanego na podstawie odrębnych przepisów.

W myśl art. 26 ust. 7e cyt. ustawy (w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych do 31 grudnia 2016 r.), przepisy ust. 7a-7d i ust. 7g stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe – jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 9120 zł.


Stosownie zaś do art. 26 ust. 7e ww. ustawy (w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2017 r.), przepisy ust. 7a-7d i ust. 7g stosuje się odpowiednio do podatników, na których utrzymaniu pozostają następujące osoby niepełnosprawne: współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, zięciowie i synowe, jeżeli w roku podatkowym dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają kwoty 10080 zł. Do dochodów, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie zalicza się alimentów na rzecz dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4.


Zgodnie z art. 26 ust. 7f ww. ustawy, ilekroć w przepisach ust. 7a jest mowa o osobach zaliczonych do:

  1. I grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:

    1. całkowitą niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji albo
    2. znaczny stopień niepełnosprawności;
  2. II grupy inwalidztwa - należy przez to rozumieć odpowiednio osoby, w stosunku do których, na podstawie odrębnych przepisów, orzeczono:
    1. całkowitą niezdolność do pracy albo
    2. umiarkowany stopień niepełnosprawności.

Zgodnie z art. 26 ust. 13a cyt. ustawy, wydatki na cele określone w ust. 1 podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym albo nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że na utrzymaniu Wnioskodawczyni oraz Jej męża jest wspólne dziecko urodzone 18 listopada 2013 r. W kwietniu 2016 r. u syna zdiagnozowano autyzm (wg ICD-10). W związku z chorobą syna, Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w dniu 13 maja 2016 r. wydał orzeczenie o niepełnosprawności z powodu autyzmu (orzekał lekarz psychiatra, symbol przyczyny niepełnosprawności: 12-C). Zgodnie z orzeczeniem o niepełnosprawności, niepełnosprawność datuje się od wczesnego dzieciństwa. Orzeczenie wydano do dnia 13 maja 2020 r. Z orzeczenia o niepełnosprawności wynika, m.in. konieczność zaopatrzenia w środki pomocnicze oraz pomoce techniczne ułatwiające funkcjonowanie, oraz korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych prze instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki. Syn od dnia 17 maja 2016 r. posiada również orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego oraz opinię dotyczącą potrzeby wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, wydane przez zespół orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (w składzie m.in. lekarz med., psycholog, neurologopeda), wydane na czas do rozpoczęcia nauki w szkole. Z orzeczenia i opinii wynika, że najlepszym miejscem kształcenia dla dziecka będzie kształcenie zorganizowane w przedszkolu integracyjnym lub z oddziałami integracyjnymi oraz potrzeba objęcia syna terapią psychologiczną indywidualną i grupową, rozwijającą umiejętności komunikacyjne i społeczne, terapią pedagogiczną, logopedyczną, integracji sensorycznej (SI) oraz psychologiczne wsparcie rodziców w planowaniu i realizowaniu działań wychowawczych.

W związku z powyższymi orzeczeniami oraz orzeczeniami o niepełnosprawności, syn uczęszcza do prywatnego przedszkola integracyjnego, w ramach którego realizowane są różnego rodzaju formy terapii wynikające z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego oraz przygotowywanego na tej podstawie w przedszkolu Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego. Oprócz tego syn uczęszcza na zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka na zajęcia: logopedyczne, pedagogiczne w diadzie oraz zajęcia z integracji sensorycznej. Dodatkowo, syn uczęszcza na prywatną terapię psychologiczną, której celem jest rehabilitacja społeczna, m.in. nauka poprawnych form komunikacji, wyrażania i rozpoznawania emocji, budowania prawidłowych relacji z rówieśnikami, nauka samodzielności.

Wskazać należy, że przepis art. 26 ust. 7a pkt 6 ww. ustawy, stanowi m.in., że wydatkami, które uprawniają do skorzystania z przedmiotowej ulgi są wydatki poniesione na odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.


Zatem omawiany art. 26 ust. 7a pkt 6 cyt. ustawy przewiduje możliwość odliczenia wydatków poniesionych na odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne.


Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera także definicji pojęcia „zabieg”, „rehabilitacja” oraz „rehabilitacja lecznicza”. Zgodnie z definicją tych pojęć zawartą w „Słowniku wyrazów obcych” (PWN, Warszawa 1991 r.) oraz „Encyklopedii” PWN, zabieg stanowi interwencję mającą na celu wywołanie określonego skutku, zwykle będącą środkiem zaradczym przeciwdziałającym czemuś (np. skutkom choroby); rehabilitacja jest to przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej poprzez stosowanie odpowiednich zabiegów leczniczych; rehabilitacja lecznicza zaś to połączenie leczenia z postępowaniem usprawniającym, które obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, wodolecznictwo, światłolecznictwo, elektrolecznictwo, mechanoterapię i kinezyterapię. Istotne znaczenie mogą mieć również zabiegi chirurgiczne zmierzające do przywrócenia organicznych funkcji, zmniejszenia następstw nieodwracalnych zmian lub wyrównanie ich w takim stopniu, aby poszkodowanemu przywrócić jego społecznie przydatną sprawność.

Należy zaznaczyć, że katalog ulg wymienionych w art. 26 ust. 7a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że odliczeniu podlegają jedynie wydatki enumeratywnie w nim wymienione. Rozszerzająca interpretacja przepisu art. 26 ust. 7a cyt. ustawy jest niedozwolona. Zgodnie bowiem z zasadą, przyjętą w orzecznictwie NSA, jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania. Tak więc przepisy regulujące prawo do ulgi winny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Dokonując wykładni art. 26 ust. 7a pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że kontekst, w którym ustawodawca wymienił odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne ma zasadnicze znaczenie dla wyjaśnienia, jakiego rodzaju zabiegów ulga ta dotyczy. Okoliczność, że odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, jako podlegająca odliczeniu od dochodu, została wymieniona w punkcie, który przewiduje odliczenie odpłatności za pobyt w różnego rodzaju ośrodkach zajmujących się rehabilitacją leczniczą oznacza, że reguluje on kompleksowo odliczenia od dochodu wydatków poniesionych za pobyt i leczenie oraz za zabiegi rehabilitacyjne wykonane w tego rodzaju zakładach.

Zatem w ramach ulgi podatkowej, o której mowa w art. 26 ust. 7a pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mieszczą się z pewnością wydatki na zabiegi rehabilitacyjne zlecone przez lekarza, poniesione przez osobę niepełnosprawną lub odpowiednio przez osobę, na której utrzymaniu pozostaje osoba niepełnosprawna (art. 26 ust. 7e ustawy).

Przy czym, jak wynika z art. 26 ust. 7c ustawy, warunkiem odliczenia wydatków związanych z odpłatnością na zabiegi rehabilitacyjne jest posiadanie dokumentów stwierdzających ich poniesienie, a w szczególności potwierdzających zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów rehabilitacyjnych.


Należy wskazać, że zgodnie bowiem z treścią art. 26 ust. 7 pkt 4 ww. ustawy, wysokość wydatków na cele określone w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 7c, ustala się na podstawie dokumentu stwierdzającego ich poniesienie, zawierającego w szczególności: dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego (towar lub usługę), rodzaj zakupionego towaru lub usługi oraz kwotę zapłaty (…).


Jak wskazała Wnioskodawczyni, wydatki na terapię psychologiczną syna są potwierdzone rachunkami wystawionymi na nazwisko Wnioskodawczyni przez psychologa prowadzącego terapię psychologiczną syna. W opisie rachunków znajduje się adnotacja, że dotyczą one terapii syna.


Zatem rachunki wystawione przez psychologa prowadzącego prywatną terapię psychologiczną syna, zawierające dane, o których mowa w art. 26 ust. 7 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są dowodem potwierdzającym wysokość poniesienia wydatków, o których mowa w przedmiotowym wniosku.


Ponadto Wnioskodawczyni wskazała, że prywatna terapia psychologiczna jest zabiegiem rehabilitacyjnym.


Zatem uwzględniając, że prywatna terapia psychologiczna syna prowadzona jest przez wykwalifikowanych terapeutów, tj. psychologa, syn Wnioskodawczyni posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, z którego wynika potrzeba objęcia syna terapią psychologiczną indywidualną i grupową, to wskazane wydatki na prywatną terapię psychologiczną, jako wydatki na odpłatne zabiegi rehabilitacyjne, będą podlegały odliczeniu od dochodu w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Podstawę odliczenia stanowić będą dokumenty stwierdzające ich poniesienie, a w szczególności potwierdzające zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów rehabilitacyjnych.


Należy również podkreślić, że zgodnie z powołanymi powyżej przepisami wydatki w ramach ulgi rehabilitacyjnej mogą podlegać odliczeniu od dochodu jedynie w roku podatkowym, w którym zostały poniesione.


Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, z zastrzeżeniem ust. 1aa, 7 i 8.


Wnioskodawczyni przysługuje prawo złożenia korekty uprzednio złożonego zeznania podatkowego, w którym nie skorzystała z ulgi rehabilitacyjnej.


Kwestię złożenia korekty zeznania rocznego reguluje Ordynacja podatkowa.


W myśl art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji (art. 81 § 2 ww. ustawy).


W myśl art. 81b § 1 Ordynacji podatkowej: uprawnienie do skorygowania deklaracji:

  1. ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej – w zakresie objętym tym postępowaniem lub kontrolą;
  2. przysługuje nadal po zakończeniu:
    1. kontroli podatkowej,
    2. postępowania podatkowego – w zakresie nieobjętym decyzją określającą wysokość zobowiązania podatkowego.

Przepisy ustawy Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa).


Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 5 Ordynacji podatkowej ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.


Mając na uwadze powyższe, skoro odbywane przez syna zajęcia terapii psychologicznej stanowią zabiegi rehabilitacyjne, stwierdzić należy, że wydatki ponoszone przez Wnioskodawczynię na dodatkową prywatną terapię psychologiczną syna, podlegają odliczeniu od dochodu na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w ramach tzw. ulgi rehabilitacyjnej. Z tym, że wydatki poniesione w 2016 r. mogą zostać odliczone od dochodu w zeznaniu rocznym za 2016 r. poprzez złożenie korekty zeznania za rok 2016.

Podstawę odliczenia stanowić będą dokumenty stwierdzające ich poniesienie, a w szczególności potwierdzające zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów rehabilitacyjnych.


Zatem stanowisko Wnioskodawczyni jest prawidłowe.


Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.


Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.


Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe postępowanie jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj