Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT3.4011.30.2018.3.KC
z 13 marca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2018 r. (data wpływu 18 stycznia 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 lutego 2018 r. (data wpływu 23 lutego 2018 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 stycznia 2018 r. do tutejszego Organu został złożony wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 7 lutego 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.30.2018.1.KC, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 7 lutego 2018 r. (data doręczenia 15 lutego 2018 r.). Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 21 lutego 2018 r. (data wpływu 23 lutego 2018 r.), nadanym za pośrednictwem placówki pocztowej w dniu 22 lutego 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny, ostatecznie doprecyzowany w uzupełnieniu wniosku:

Wnioskodawczyni pracowała u swojego Pracodawcy X S.A. (dalej również: Pracodawca, X S.A., Spółka, Bank) i jego poprzedników prawnych (Y S.A., Bank Y S.A.) od 2000 r. do 2017 r. na stanowisku Koordynatora Zespołu Doradców Klienta w Oddziale w .... przy ul. . Pracodawca w 2016 r. wdrożył tzw. ,,procedurę rozwoju” – opartą o fuzję i przejęcia, zaś w sferze organizacyjnej poprzez integrację procesów biznesowych związanych z połączeniem z wydzieloną częścią Y S.A., którego Wnioskodawczyni była pracownikiem. Uzasadnienia zmian poszukano w konieczności zwolnień pracowniczych, wobec predykcji spadku wizyt i transakcji w oddziałach banku – efekt cyfryzacji.

Zgodnie z odpowiednim Porozumieniem, dotyczącym grupowego zwolnienia, zawartym w dniu 15 grudnia 2016 r., między Pracodawcą, a reprezentatywnymi związkami zawodowymi (dalej: Porozumienie z ZZ), w tzw. okresie zwolnienia grupowego, tj. od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2017 r., Pracodawca miał wypłacić zwalnianym pracownikom dodatkowe odszkodowanie uzależnione m.in. od okresu zatrudnienia (pkt 8.7).

Rozwiązanie umowy o pracę Wnioskodawczyni nastąpiło na mocy Porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia 7 kwietnia 2017 r., opartego o ww. Porozumienie z dnia 15 grudnia 2016 r. (paragraf 1), stanowiący że Pracodawca i pracownik/Wnioskodawczyni rozwiązują niniejszym, na podstawie porozumienia stron, łączący ich stosunek pracy z dniem 31 lipca 2017 r. Dalej zaś określono, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest przyczyna niedotycząca pracownika w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i zawiera się w okolicznościach wskazanych w paragrafie 1 Porozumienia z ZZ. W związku z rozwiązaniem stosunku pracy, w ramach grupowego zwolnienia Pracodawca wypłaci pracownikowi odprawę wynikającą z art. 8 ustawy o szczególnych zasadach (..) jw., oraz inne świadczenia przewidziane paragrafem 8 Porozumienia z ZZ, w tym tzw. odszkodowanie dodatkowe.

Prócz obowiązku zapłaty przez Pracodawcę obciążeń publicznych związanych ze świadczeniami pieniężnymi pracownika (pkt 4), wyspecyfikowano otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie pieniężne/odszkodowanie dodatkowe. Wskazano, że dodatkowe odszkodowanie wyniesie 104 000 zł, wypłacone na podstawie pkt 8.7 Porozumienia z ZZ. Podstawa ta brzmi: ,,niezależnie od odprawy, Spółka wypłaci pracownikom, z którymi w ramach grupowego zwolnienia zostanie rozwiązana umowa o pracę na podstawie porozumienia stron, dodatkowe odszkodowanie z tytułu rozwiązania stosunku pracy, w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia w Spółce ustalonego zgodnie z zasadami, o których mowa w paragrafach 8.5 i 8.6 Porozumienia z ZZ, na dzień, w którym dojdzie do rozwiązania umowy o pracę, wyliczanego jako iloczyn mnożnika podanego w tabeli (długość zatrudnienia) i kwoty bazowej 6 500 zł brutto, zaś treść pkt 4” grupowym zwolnieniem objęte są wszystkie grupy zawodowe występujące w Spółce z wyłączeniem pracowników Utrzymania IT oraz Rozwoju IT. Dla Wnioskodawczyni, okres zatrudnienia w Spółce wyniósł 17 lat, dlatego mnożnikiem kwoty bazowej jest liczba 16, co łącznie daje 104 000 zł.

Kwotę 104 000 zł, Wnioskodawczyni otrzymała przelewem w dniu 31 lipca 2017 r., aczkolwiek została ona pomniejszona o podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni potwierdziła, że wypłata środków pieniężnych nastąpiła zgodnie z obowiązującymi w Spółce wewnętrznymi aktami prawa pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Tymi aktami są wskazane powyżej Porozumienie z ZZ oraz Porozumienie z dnia 7 kwietnia 2017 r. o rozwiązaniu umowy o pracę cytowane wyżej. Grupowym zwolnieniem objęte zostanie nie więcej niż 2400 pracowników, przy czym nie więcej niż 1180 pracowników zatrudnionych w Obszarze Biznesowym i nie więcej niż 1220 pracowników zatrudnionych w Obszarze Centrala Wsparcie. Szczegółowe dane dotyczące liczby pracowników objętych zwolnieniem przedstawione są w tabeli (obszar Centrala Wsparcie – 1220, w tym Finanse - 140, Obsługa operacyjna oraz ryzyko IT - 400, Logistyka - 60, Obsługa telefoniczna - 200, Ryzyko KB - 150, Zarządzanie rydzykami - 20, HR - 110, Technologia - 120, Pozostałe - 120, Obszar Biznesowy – 1180, w tym Pracownicy Oddziałów - 790, Pracownicy Centrów Biznesowych - 130, Pracownicy Oddziałów Private i centrów Inwestycyjnych - 10, Pozostali Pracownicy Sprzedaży, Pracownicy Wsparcia Sprzedaży - 20. Łącznie 2400 pracowników. W ostatniej części cytowanego paragrafu, stanowi się że rodzaj zawartej z pracownikiem umowy o pracę nie będzie wykorzystywany jako kryterium doboru do grupowego zwolnienia. W przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas określony oznacza to, że jeżeli na skutek doboru pracownika do grupowego zwolnienia jego umowa o pracę zostanie rozwiązana na skutek zawartego ze Spółką wypowiedzenia przed upływem czasu, na który została zawarta, to pracownik będzie uprawniony do świadczeń, które zostały w Porozumieniu z ZZ ustalone, na tych samych zasadach, co każdy inny pracownik dobrany do grupowego zwolnienia. Ta ostatnia reguła nie dotyczy Wnioskodawczyni, albowiem Jej umowa o pracę została zawarta na czas nieokreślony, gdzie wykonywała pracę w oddziale Banku w ......przy ul......, na stanowisku Koordynator Zespołu Doradców Klienta. Przedstawione powyżej zasady uregulowały kwestię ustalenia pracownika oraz wysokości należnego mu odszkodowania dodatkowego, zasady wypłaty określono w porozumieniu z dnia 7 kwietnia 2017 r., w ten sposób, że Pracodawca potrąci obciążenia publicznoprawne od kwoty odszkodowania dodatkowego, płatnego najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy – w przypadku Wnioskodawczyni w dniu 31 lipca 2017 r. Porozumienie z ZZ nie zawiera dodatkowych warunków płatności odszkodowania dodatkowego. Ponieważ Wnioskodawczyni spełniła wszelkie kryteria doboru do zwolnienia grupowego, zlikwidowano Jej stanowisko, nie zdecydowano się na zaproponowanie Jej innego rodzaju pracy, względnie w innym miejscu, Pracodawca uznał zasadność zawarcia z Nią Porozumienia z dnia 7 kwietnia 2017 r., zawieranego w ramach wewnątrzzakładowego porządku prawnego grupowego zwolnienia, udzielając Wnioskodawczyni urlopu, wypłacając świadczenie pieniężne, w tym przedmiotowe odszkodowanie dodatkowe, wypłacane na podstawie Porozumienia z ZZ (paragraf 4 w zw. z pkt 8.5, 8.6, 8.7) oraz Porozumienia z dnia 7 kwietnia 2017 r. Akty te stanowią wewnętrzne akty prawa pracy Pracodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy dodatkowe jednorazowe świadczenie/odszkodowanie jakie Wnioskodawczyni otrzymała jako podatnik, zwolnione jest z podatku dochodowego, ponieważ jest to odszkodowanie za utratę wieloletniej pracy, lat starań, szkoleń, awansów rekompensujące utratę wynagrodzenia, które mogłaby osiągnąć, pozostając w stosunku pracy do uzyskania ustawowego wieku emerytalnego, gdzie w banku pracowała od kilkunastu lat, przechodząc kilka już fuzji?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ostatecznie doprecyzowanym w uzupełnieniu wniosku, powinna skorzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdzie jako oparte o przepisy prawa pracy w zakresie wynikającym z art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyraźną funkcją kompensacyjną, typową dla odszkodowania cechą wynagradzania, czy wyrównywania poniesionej straty, to świadczenie takie powinno być traktowane jako odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU. Brzmienie literalne art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU, przemawia za zwolnieniem z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni podkreśla, że przeważająca linia orzecznicza stanowi, że odszkodowania wypłacane pracownikom, z którymi stosunek pracy został rozwiązany na mocy porozumienia zbiorowego, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie ze wskazanym art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ze zwolnienia od podatku korzystają odszkodowania lub zadośćuczynienia, natomiast z przedmiotowego zwolnienia nie korzystają odprawy i niektóre odszkodowania przewidziane przepisami prawa pracy m.in. odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

Na wagę kwalifikacji tytułu, z którego dana płatność jest dokonywana, wskazuje również to, że w dokumencie przyznającym przedmiotowe świadczenie, Pracodawca Wnioskodawczyni na jego użytek konsekwentnie posługuje się pojęciem „odszkodowanie”.

Wnioskodawczyni zauważa nadto, że w praktyce organów podatkowych pojawia się również argument, że: „w przypadku ryczałtowych odszkodowań stwierdzić należy, że niesprecyzowanie (nienazwanie) w prawie pracy, że dane świadczenie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem, wyłącza możliwość zastosowania wobec tego świadczenia zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to jednak nie determinuje jego charakteru. Choć nie każde jednak świadczenie o charakterze odszkodowawczym korzysta ze zwolnienia od podatku, niezależnie od jego ,,naprawczego” charakteru. W konsekwencji, mimo że zgodnie z internetowym Słownikiem Języka Polskiego PWN synonimem odszkodowania jest kompensata, wynagrodzenie, rekompensata, wyrównanie lub restytucja, to żadne z wymienionych świadczeń nie mieści się w zakresie wprowadzenia doww. zwolnienia, z uwagi na przyjęty w doktrynie, jak i orzecznictwie sądowym zakaz wykładni synonimicznej”.

NSA wyraził w tym zakresie pogląd, że nie w nazwie tkwi istota danego świadczenia i na gruncie art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU, należy badać jego podstawy prawne, charakter oraz funkcję, żeby ocenić, czy jest ono zwolnione od podatku. Jeżeli wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z prawa pracy w zakresie wynikającym z art. 9 § 1 Kodeksu pracy, a przy tym można mu przypisać funkcję kompensacyjną z typową dla odszkodowania cechą wynagradzania, czy wyrównywania poniesionej straty, to świadczenie takie powinno być traktowane jako odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU.

Podsumowując, możliwość zastosowania zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU, zależy od łącznego spełnienia dwóch warunków: wypłata dokonywana jest jako odszkodowanie lub zadośćuczynienie oraz podstawą do wypłaty jest porozumienie w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy.

W ocenie Wnioskodawczyni charakter świadczenia, jak i jego ,,expressis verbis” przemawiają za zasadnością zwolnienia ustawowego. Wnioskodawczyni bezspornie utraciła wieloletnie zatrudnienie, z Pracodawcą rozstała się bez własnej decyzji, faktycznie zlikwidowano Jej stanowiska w strukturze banku, „optymalizując model biznesowy Pracodawcy”. Sygnowane porozumienie, będące wynikiem konsensusu ze związkami zawodowymi z dnia 15 grudnia 2016 r. jest tego wynikiem. Ono też jest źródłem prawa pracy w ujęciu art. 9 § 1 Kodeksu pracy, gdyż jest porozumieniem zawartym ze związkami zawodowymi, co w ocenie Wnioskodawczyni pozwala na zastosowanie normy art. 21 ust. 1 pkt 3 PDoFizU. Wnioskodawczyni powołuje między innymi wyroki NSA: z dnia 10 października 2016 r., sygn. akt II FSK 1701/16, z dnia 26 października 2016 r., sygn. akt II FSK 1861/16, z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt II FSK 1920/16, z dnia 8 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 452/17 – dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl)

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z poźn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 11 ust. 1 przywołanej ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu.

Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy - ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Podkreślić należy, że wyżej przytoczone zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. W związku z tym, tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

Zatem, korzystanie ze zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni pracowała u swojego Pracodawcy (dalej również: Pracodawca) i jego poprzedników prawnych od 2000 r. do 2017 r. na stanowisku Koordynatora Zespołu Doradców Klienta. Pracodawca w 2016 r. wdrożył tzw. ,,procedurę rozwoju” – opartą o fuzję i przejęcia, zaś w sferze organizacyjnej poprzez integrację procesów biznesowych związanych z połączeniem z wydzieloną częścią Banku, którego Wnioskodawczyni była pracownikiem. Uzasadnienia zmian poszukano w konieczności zwolnień pracowniczych, wobec predykcji spadku wizyt i transakcji w oddziałach banku – efekt cyfryzacji. Zgodnie z odpowiednim Porozumieniem, dotyczącym grupowego zwolnienia, zawartym w dniu 15 grudnia 2016 r., między Pracodawcą, a reprezentatywnymi związkami zawodowymi (dalej: Porozumienie z ZZ), w tzw. okresie zwolnienia grupowego, tj. od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2017 r., Pracodawca miał wypłacić zwalnianym pracownikom dodatkowe odszkodowanie uzależnione m.in. od okresu zatrudnienia (pkt 8.7). Rozwiązanie umowy o pracę Wnioskodawczyni nastąpiło na mocy Porozumienia o rozwiązaniu umowy o pracę z dnia 7 kwietnia 2017 r., opartego o ww. Porozumienie z dnia 15 grudnia 2016 r., stanowiący, że Pracodawca i Wnioskodawczyni rozwiązują niniejszym, na podstawie porozumienia stron, łączący ich stosunek pracy z dniem 31 lipca 2017 r. Określono, że przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest przyczyna niedotycząca pracownika w rozumieniu ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników i zawiera się w okolicznościach wskazanych w ww. Porozumieniu z ZZ. Prócz obowiązku zapłaty przez Pracodawcę obciążeń publicznych związanych ze świadczeniami pieniężnymi pracownika, wyspecyfikowano otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie pieniężne/odszkodowanie dodatkowe wypłacone na podstawie Porozumienia z ZZ. Odszkodowanie, o którym mowa wyżej Wnioskodawczyni otrzymała przelewem w dniu 31 lipca 2017 r. Wypłata środków pieniężnych nastąpiła zgodnie z obowiązującymi u Pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, tj. Porozumieniem z ZZ oraz Porozumieniem z dnia 7 kwietnia 2017 r. o rozwiązaniu umowy o pracę cytowane wyżej.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

1. otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
   
2. odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
   1. ustawy,
      
   2. przepisów wykonawczych do ustawy,
      
   3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
      
   4. wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
      
   5. nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
   
   

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 kwietnia 2011 r. sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego, bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten - w praktyce swego stosowania - nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie, względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny ( Dz. U. z 2017 r. poz. 459).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym, świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 2, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę, ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie, zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym, pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy, niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik - na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy - poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

Przepisy prawa pracy umożliwiają pracodawcom podejmowanie pewnych działań korzystnych dla zwalnianych pracowników (np. w drodze umowy, porozumienia), wykraczających poza unormowania wynikające z przepisów Kodeksu pracy, bądź innych aktów stanowiących źródła prawa pracy. Nie oznacza to jednak, że przyznanie przez pracodawcę różnorodnych dodatkowych świadczeń - nawet jeśli nazywane są przez strony umowy „odszkodowaniem” – ma każdorazowo charakter odszkodowawczy, zmierza do naprawienia szkody. Nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania, czy też nie.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również na tle przedstawionego stanu faktycznego sprawy, stwierdzić należy, że w sytuacji gdy wypłata określonego świadczenia następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę, nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę. Takie świadczenie nie jest zatem odszkodowaniem, ani też zadośćuczynieniem, czyli naprawieniem szkody lub krzywdy, jaką pracownik poniósł w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że skoro świadczenie jakie zostało wypłacone w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawczynię z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron, zawartym w związku ze zmianami organizacyjnymi polegającymi na redukcji zatrudnienia poprzez likwidację stanowisk pracy, nie mieści się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia, to tym samym stwierdzić należy, że nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, otrzymane przez Wnioskodawczynię świadczenie stanowi dla Niej przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, który należy wykazać w zeznaniu podatkowym za rok 2017.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Końcowo Organ zauważa, że przeanalizował powołane przez Wnioskodawczynię wyroki sądów administracyjnych. Przy czym wskazać należy, że powołane orzeczenia sądów administracyjnych dotyczą indywidualnych spraw innych podmiotów oraz innych stanów faktycznych/zdarzeń przyszłych niż przedstawione we wniosku. Wskazane wyroki dotyczą odszkodowań i odpraw pieniężnych wypłaconych w ramach Programu Dobrowolnych Odejść, natomiast w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z odszkodowaniem wypłaconym w związku z Porozumieniem w sprawie rozwiązania umowy o pracę zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) oraz w związku ze zgodnym z prawem wypowiedzeniem umowy o pracę, które nie mieści się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia. Dodatkowo wskazać należy, że w podanych przez Wnioskodawczynię wyrokach Sąd oddalił skargę.

Podkreślić należy również, że stosownie do art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), wyroki nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla Organu wydającego interpretację indywidualną. W związku z powyższym, nie negując orzecznictwa, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, należy zauważyć, że moc obowiązująca wyroków zamyka się w obrębie spraw, w których zostały wydane. Wynika to również z treści art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.), który przesądza, że ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia. Organ podatkowy jest zatem zobowiązany traktować indywidualnie każdą sprawę, natomiast rozstrzygnięcia sądów podejmowane są w oparciu o zebrany w danej sprawie materiał dowodowy.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.