Interpretacja Ministra Finansów
PT3.8101.2.2018
z 12 października 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Działając na podstawie art. 14a § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa¹ (dalej: „Ordynacja podatkowa”), w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe, wyjaśniam co następuje.

1. Opis zagadnienia, w związku z którym jest dokonywana interpretacja przepisów prawa podatkowego.

Niniejsza interpretacja dotyczy traktowania w świetle przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług² (dalej: „ustawa o VAT”) opłat uiszczanych na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1³ ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych^{4 5} :

1) przez producentów i importerów: magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń, kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych oraz czystych nośników, stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;


2) przez posiadaczy urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, stosownie do art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych



(dalej: podmioty zobowiązane).

Interpretacja określa ponadto skutki wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) w sprawie C-37/16 SAWP w zakresie uprzedniego rozliczenia podatku VAT przez ww. organizacje zbiorowego zarządzania, podmioty zobowiązane oraz podmioty uprawnione (tj. odpowiednio: twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców, na rzecz których działa organizacja zbiorowego zarządzania pobierająca i dokonująca repartycji opłat reprograficznych) w związku z poborem opłat, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

2. Wyjaśnienie zakresu oraz sposobu stosowania interpretowanych przepisów prawa podatkowego do opisanego zagadnienia wraz z uzasadnieniem prawnym.

W świetle art. 104 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi⁶ są stowarzyszeniami zrzeszającymi twórców, artystów wykonawców, producentów lub organizacje radiowe i telewizyjne, których statutowym zadaniem jest zbiorowe zarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich lub praw pokrewnych oraz wykonywanie uprawnień wynikających z ustawy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych producenci i importerzy:

1) magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń,

2) kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych umożliwiających pozyskiwanie kopii całości lub części egzemplarza opublikowanego utworu,



3) czystych nośników służących do utrwalania, w zakresie własnego użytku osobistego, utworów lub przedmiotów praw pokrewnych, przy użyciu urządzeń wymienionych w pkt 1 i 2



- są obowiązani do uiszczania, określonym zgodnie z ust. 5, organizacjom zbiorowego zarządzania, działającym na rzecz twórców, artystów wykonawców, producentów fonogramów i wideogramów oraz wydawców (tj. podmiotom uprawnionym), opłat w wysokości nieprzekraczającej 3% kwoty należnej z tytułu sprzedaży tych urządzeń i nośników.

Zgodnie z art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych posiadacze urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, są obowiązani do uiszczania, za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi, opłat w wysokości do 3% wpływów z tego tytułu na rzecz twórców oraz wydawców, chyba że zwielokrotnienie odbywa się na podstawie umowy z uprawnionym. Opłaty te przypadają twórcom i wydawcom w częściach równych.

Art. 20 ust. 2-4 oraz art. 20¹ ust. 1 zd. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych określa sposób podziału pobranych opłat.

Zgodnie natomiast z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…). Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Kwestią sporną było, czy opłaty uiszczane na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania przez podmioty zobowiązane, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, stanowią wynagrodzenie za świadczoną usługę i w związku z tym podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem⁷.

W dniu 18 stycznia 2017 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C-37/16 SAWP, w którym orzekł, że „Dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienioną dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r., należy interpretować w ten sposób, że podmioty praw do zwielokrotniania nie świadczą usług w rozumieniu tej dyrektywy na rzecz producentów i importerów czystych nośników oraz urządzeń do utrwalania i zwielokrotniania, od których organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi pobierają na rzecz tych podmiotów, ale we własnym imieniu, opłaty od sprzedaży tych urządzeń i nośników.” ⁸

W wyroku tym TSUE stwierdził, że (pkt 27-31): „W niniejszym wypadku, w pierwszej kolejności, nie wydaje się, aby istniał stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych pomiędzy, z jednej strony, podmiotami praw do zwielokrotniania lub ewentualnie organizacji zbiorowego zarządzania takimi prawami, a z drugiej strony, producentami i importerami czystych nośników i urządzeń do utrwalania i zwielokrotniania.

W konsekwencji transakcji takiej jak będąca przedmiotem postępowania głównego nie można uważać za dokonaną odpłatnie w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. c) dyrektywy VAT.”

Biorąc pod uwagę rozważania zawarte w wyroku TSUE w sprawie C-37/16 SAWP oraz w świetle zaprezentowanego tam stanowiska TSUE, należy uznać, że na gruncie przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2a ustawy o VAT opłaty uiszczane na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania:

1) przez producentów i importerów: magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń, kserokopiarek, skanerów i innych podobnych urządzeń reprograficznych oraz czystych nośników, stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;


2) przez posiadaczy urządzeń reprograficznych, którzy prowadzą działalność gospodarczą w zakresie zwielokrotniania utworów dla własnego użytku osobistego osób trzecich, stosownie do art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych




- nie stanowią wynagrodzenia za świadczone usługi na rzecz wskazanych podmiotów i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym kwoty wypłacone przez organizacje zbiorowego zarządzania podmiotom uprawnionym na podstawie art. 20 ust. 2-4 oraz art. 20¹ ust. 1 zd. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie stanowią odpowiednio wynagrodzenia za świadczone przez te podmioty usługi i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Organizacje zbiorowego zarządzania nie wystawiają zatem faktur na rzecz podmiotów zobowiązanych, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z tytułu uiszczenia przez te podmioty ww. opłat.

3. Skutki wyroku TSUE w sprawie C-37/16 SAWP w zakresie uprzednich rozliczeń w przypadku opodatkowania podatkiem VAT opłat, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przez organizacje zbiorowego zarządzania oraz przez podmioty zobowiązane.

Skutki wyroku TSUE w zakresie uprzedniego rozliczenia podatku należnego i naliczonego przez organizacje zbiorowego zarządzania.

W przypadku, gdy organizacja zbiorowego zarządzania opodatkowała podatkiem od towarów i usług opłaty, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych pobrane od podmiotów zobowiązanych wymienionych w tych przepisach i rozliczyła podatek należny z tego tytułu, dokumentując pobór ww. opłat fakturą wystawioną na rzecz podmiotów zobowiązanych, taka organizacja zbiorowego zarządzania może wystawić fakturę korygującą oraz rozliczyć tę korektę na bieżąco. Podatnika obowiązują pozostałe wymogi w zakresie rozliczenia korekty podatku należnego (w tym stosuje się odpowiednio art. 29a ust. 14 ustawy o VAT).

W przypadku, gdy organizacja zbiorowego zarządzania nie wystawiła faktury z tytułu poboru ww. opłat od podmiotów zobowiązanych i przejęła na siebie ciężar finansowy podatku, uiszczając podatek od towarów i usług od pobranych opłat⁹, organizacja taka może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek i rozliczyć tę korektę poprzez skorygowanie deklaracji podatkowej, w której ujęto pierwotne rozliczenie.

Organizacja zbiorowego zarządzania dokonując korekty podstawy opodatkowania i podatku należnego powinna dokonać również stosownej korekty podatku naliczonego uprzednio odliczonego od podatku należnego.

W przypadku, gdy w wyniku dokonania korekt powstanie nadpłata przepisy art. 74 Ordynacji podatkowej w zakresie nadpłat stosuje się odpowiednio.

Mając na względzie wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadę zaufania obywateli do państwa (określaną również jako zasada lojalności państwa wobec obywatela), wynikającą z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadę równego traktowania oraz biorąc pod uwagę utrwaloną praktykę interpretacyjną (por. art. 14n § 4 pkt 2 i § 5 Ordynacji podatkowej), zgodnie z którą jednoznaczne było stanowisko organów podatkowych w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług opłat pobieranych przez organizacje zbiorowego zarządzania od ww. podmiotów zobowiązanych należy uznać, że organizacje zbiorowego zarządzania, które spełniają warunki dla dokonania stosownej korekty rozliczenia w związku z wyrokiem TSUE w sprawie C-37/16 SAWP, mogą, lecz nie mają obowiązku jej dokonania.

W konsekwencji w przypadku, gdy organizacja zbiorowego zarządzania, która opodatkowała podatkiem VAT opłaty, o których mowa art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych pobrane od podmiotów zobowiązanych wymienionych w tych przepisach i rozliczyła podatek należny z tego tytułu, dokumentując pobór tych opłat fakturą, zrezygnuje z dokonywania korekty rozliczeń w związku z wyrokiem TSUE, faktury te nie są uznawane za faktury, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.

Skutki wyroku TSUE w zakresie rozliczenia podatku naliczonego przez podmioty zobowiązane, o których mowa art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ewentualne działania podmiotów zobowiązanych, o których mowa art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, będą wynikały z faktu ewentualnego otrzymania przez te podmioty faktury korygującej wystawionej przez organizację zbiorowego zarządzania. W przypadku otrzymania faktury korygującej, podmioty te dokonują korekty rozliczenia podatku naliczonego w bieżącej deklaracji podatkowej. Podatnika obowiązują pozostałe wymogi w zakresie dokonywania odliczenia podatku (w tym stosuje się odpowiednio art. 86 ust. 19a ustawy o VAT).

W przypadku, gdy organizacja zbiorowego zarządzania nie dokona korekty rozliczenia, wówczas w stosunku do podmiotów zobowiązanych, o których mowa w art. 20 ust. 1 i 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które dokonały pierwotnie odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych od tej organizacji (i faktury te nie zostały skorygowane), nie znajdzie zastosowania art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT. Mając bowiem na uwadze ww. zasadę zaufania obywateli do państwa, zasadę równego traktowania oraz utrwaloną praktykę interpretacyjną niezasadne jest kwestionowanie z tego tytułu odliczeń podatku wykazanego w fakturach wystawionych przez organizacje zbiorowego zarządzania, które nie dokonają korekty rozliczenia.

4. Skutki wyroku TSUE w sprawie C-37/16 SAWP w zakresie uprzednich rozliczeń w przypadku opodatkowania podatkiem VAT opłat, o których mowa w art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych przez podmioty uprawnione lub pomiędzy organizacjami zbiorowego zarządzania.

Opisane w pkt 3 konsekwencje dotyczące rozliczeń pomiędzy organizacją zbiorowego zarządzania a podmiotami zobowiązanymi, zarówno w zakresie rozliczenia podatku należnego jak i podatku naliczonego mają analogiczne zastosowanie w przypadku gdy faktury (lub faktury korygujące) zostały (lub zostałyby) wystawione przez podmioty uprawnione na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania względnie pomiędzy organizacjami zbiorowego zarządzania.

¹ Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.

² Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.

³ Na podstawie art. 123 pkt 7 ustawy z dnia 15 czerwca 2018 r. o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz. U. poz. 1293) z dniem 19 lipca 2018 r. został uchylony rozdział 12 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

⁴ Dz. U. z 2018 r. poz. 1191, z późn. zm.

⁵ Dalej: „ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych”.

⁶ Dalej: „organizacje zbiorowego zarządzania”.

⁷ Występowały w tej kwestii rozbieżne wyroki NSA (por. wyrok z dnia 9 grudnia 2014 r. sygn. akt I FSK 1740/13 oraz wyrok z dnia 17 października 2014 r. sygn. akt I FSK 1485/13), co doprowadziło do przedstawienia przez NSA do rozpoznania składowi siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego zagadnienia prawnego budzącego poważne wątpliwości (postanowienie z dnia 11 grudnia 2014 r. sygn. akt I FSK 1718/13). Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów zdecydował o skierowaniu pytania prejudycjalnego do TSUE (postanowienie z dnia 12 października 2015 r. sygn. akt I FPS 2/14).

⁸ Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów w wyroku z dnia 26 czerwca 2017 r. sygn. akt I FSK 1718/13 uwzględniając wyrok TSUE w sprawie C-37/16 SAWP uznał, że: ,,W świetle art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i ust. 2a oraz art. 30 ust. 3 ustawy o VAT opłaty pobierane przez organizacje zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, od producentów i importerów magnetofonów, magnetowidów i innych podobnych urządzeń oraz czystych nośników nie stanowią wynagrodzenia za świadczone usługi i tym samym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

⁹ Taka sytuacja byłaby możliwa w przypadku uznania (np. w wyniku zastosowania się do wydanego w sprawie podmiotu zobowiązanego stosownie do art. 20 ust. 1 i art. 20¹ ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych orzeczenia sądu administracyjnego), że ww. opłaty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.