Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP2-1.4010.355.2018.2.MR
z 6 grudnia 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 sierpnia 2018 r. (data wpływu 29 sierpnia 2018 r.) uzupełnionym pismem z dnia 9 listopada 2018 r. (data nadania 6 listopada, data wpływu 9 listopada 2018 r.) na wezwanie nr 0114-KDIP2-1.4010.355.2018.1.MR z dnia 25 października 2018 r. (data nadania 26 października 2018 r., data doręczenia 30 października 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia:

  1. czy opisane we wniosku prace powinny być traktowane jako prace rozwojowe, zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT (pytanie 1) – jest prawidłowe;
  2. czy w przypadku traktowania opisanych prac jako prace rozwojowe (zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT), Spółka, jako jeden z podmiotów tworzących PGK może zaliczać koszty tych prac do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT, z wyłączeniem wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych i WNiP używanych do prowadzenia powyższych prac rozwojowych, które będą rozpoznawane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne (Pytanie 2) - jest prawidłowe;
  3. czy koszty związane z przedmiotowymi pracami mogą być traktowane jako koszty kwalifikowane dla działalności badawczo-rozwojowej zgodnie z art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT i tym samym, w świetle art. 18d ust. 1 ustawy o CIT mogą one podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania (Pytanie 3) - jest prawidłowe;
  4. czy po zakończeniu prac rozwojowych, Spółka może używać do celów komercyjnych (zgodnie z opracowaną podczas prac rozwojowych technologią) i odnosić w poczet kosztów podatkowych amortyzację czujników systemu (środki trwałe), które służyły do prowadzenia opisanych powyżej prac (Pytanie 4) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie działalności badawczo - rozwojowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

PGK została utworzona na podstawie umowy podatkowej grupy kapitałowej zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 19 września 2016 r. (dalej: „umowa PGK”) i zarejestrowana przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

  1. Wstęp

Jedna ze spółek tworzących PGK jest T. S.A. (dalej „Spółka”) świadczy usługi akwizycji danych sejsmicznych nieinwazyjną metodą geofizyczną, która wykorzystuje właściwości sprężyste skał do odtworzenia obrazu budowy geologicznej skorupy ziemskiej. Bazuje ona na badaniu rozchodzenia się fal sejsmicznych po ośrodku geologicznym poprzez ich wzbudzanie, a następnie odsłuchanie odpowiedzi w postaci powracających fal na powierzchnię ziemi. Fala sejsmiczna (część energii) odbija się na styku warstw i wraca na powierzchnię ziemi zaś pozostała część rozchodzi się dalej w jej głąb aż do następnego styku, aby odbić się itd.

Analogiczny proces ma miejsce w badaniu USG w medycynie czy podczas korzystania z sonarów przy lokalizacji dna akwenu lub szukaniu obiektów w wodzie.

Usługi świadczone przez Spółkę wykorzystywane są finalnie do:

  • lokalizacji i szacowania zasobności węglowodorów (ropy naftowej i gazu ziemnego),
  • lokalizacji źródeł geotermalnych,
  • lokalizacji naturalnych „szczelin” mogących pełnić rolę magazynów gazu,
  • posadowienia budowli (np. elektrowni atomowych, itp. ).


System do akwizycji danych sejsmicznych składa się z:...


W obecnie użytkowanej technologii kanały połączone są kablami do skrzynek L., która zbiera dane z kilku kanałów. Skrzynki L. z kolei połączone są do magistrali kablowej, która przekazuje odczyty danych sejsmicznych ze wszystkich kanałów kablem transmisyjnym do centrali elektronicznej, która je ocenia i zapisuje na nośnikach danych. Aby zapewnić funkcjonowanie całego systemu, każda skrzynka jest podłączona do osobnej baterii zasilającej.

Rozmieszczenie czujników odbierających fale (tj. wiązek geofonowych, kabli łączących, baterii) w terenie buduje tzw. rozstaw pomiarowy. Kable i geofony pozostają na ziemi przez około 7-14 dni. Proces pozyskiwania danych ma charakter mobilny, w toku prac następuje stopniowe przesuwanie rozstawu po obszarze badań.

Wyróżnia sią dwa sposoby realizacji akwizycji danych sejsmicznych w zależności od sposobu rozłożenia kanałów sejsmicznych. Pierwszy z nich to realizacja w technologii 2D. Kanały rozłożone są wzdłuż jednej linii. Jest to metoda o mocno ograniczonych rezultatach, ale relatywnie tańsza i nadająca się do wstępnego rozpoznania.

Kolejną metodą jest realizacja w technologii 3D, gdzie kanały rozkładane są na określonej powierzchni (w postaci wielu linii połączonych ze sobą). Metoda ta znacznie lepiej obrazuje budowę geologiczną skorupy ziemskiej, ale jest znacznie droższa, dużo bardziej skomplikowana i wymaga znacznie większej ilości zaangażowanych kanałów sejsmicznych.

Rozstaw sejsmiczny w technologii 2D ciągnący się wzdłuż profili może osiągnąć długość od 10 do 25 km mierząc od miejsca postoju aparatury. W akwizycji danych sejsmicznych 3D ilość jednocześnie rejestrowanych linii odbioru danych może osiągać 40 i więcej, tworząc obszar rejestracji rzędu od 25 do 100 km2.

Prace sejsmiczne wykonywane w obecnie stosowanej technologii (opartej o kabel), z uwagi na ilość i rodzaj angażowanego sprzętu oraz obszar objęty ich zasięgiem stanowią sporą uciążliwość:

  1. dla właścicieli nieruchomości - ponieważ:
    • na znacznych obszarach rozpięty jest kablowy system do akwizycji danych sejsmicznych pokrywający nierzadko obszar kilku gmin. Uniemożliwia to właścicielom nieruchomości normalne ich użytkowanie,
    • w toku rozkładania, następnie zwijania sytemu kablowego do akwizycji danych sejsmicznych powstają szkody w uprawach rolnych znajdujących się w zasięgu oddziaływania tego systemu.
  2. dla lokalnych społeczności - ponieważ:
    • rozpięcie systemu kablowego wymaga zajęcia części dróg, ciągów komunikacyjnych, a to wiąże się ze zmianami w organizacji ruchu drogowego,
    • ilość sprzętu (w tym geofonów, kabli, baterii, samochodów) budzi obawy o wpływ procesu akwizycji danych sejsmicznych na środowisko naturalne (w tym strukturę gleby).


Spółka świadcząc usługi akwizycji danych sejsmicznych z użyciem tradycyjnej technologii opartej o kablowe systemy akwizycji danych sejsmicznych zmuszona jest do:...

Koszty świadczenia usług rosną również z uwagi na czynniki makroekonomiczne, tj. wzrost takich składowych kosztów jak: praca, energia (w tym paliwa), odszkodowania rolne i pozarolne.

Użycie tradycyjnej technologii rodzi więc konieczność ponoszenia znaczących dla Spółki kosztów i wpływa wydatnie na rentowność świadczonych usług. Należy nadmienić, że Spółka zarówno w kraju jak i za granicą pozyskuje prace w zakresie akwizycji danych sejsmicznych wyłącznie w procedurze przetargowej regulowanej przez prawo kraju, w którym prowadzone są postępowania. W każdym rejonie świata cena oferowanych usług jest nadal główną determinantą decydującą o wyborze podmiotu, któremu zleca się wykonanie usług, stąd tak ważne jest dla Spółki ograniczenie kosztów własnych prowadzonych projektów.

  1. Opis prac rozwojowych

Spółka, żeby sprostać powyższym wyzwaniom, a jednocześnie zminimalizować tzw. foot print, czyli oddziaływane prowadzonych prac sejsmicznych na środowisko, podjęła decyzję o rozpoczęciu prac rozwojowych nad opracowaniem i wdrożeniem technologii prowadzenia akwizycji danych sejsmicznych 3D z wykorzystaniem innowacyjnego, ultra lekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych.

Spółka zdefiniowała główne cele, stawiane powołanemu projektowi.

Priorytetowe dla Spółki, w tym przedsięwzięciu, są:

  1. Wdrożenie nowej metody akwizycji danych sejsmicznych opartej na bezprzewodowym systemie rejestratorów, co zmniejszy uciążliwość dla społeczności lokalnych.
  2. Zmniejszenie oddziaływania prac terenowych na środowisko naturalne poprzez zastosowanie znacznie (ok. dziesięciokrotnie) lżejszej technologii, co oznacza znacznie mniejsze zaangażowanie pracowników i pojazdów.
  3. Minimalizacja wyrządzania szkód w uprawach rolnych oraz infrastrukturze lokalnej ze względu na niższą wagę przewożonego sprzętu.
  4. Zmniejszenie kosztów prac sejsmicznych (redukcja załogi przydzielonej do obsługi nowego systemu).
  5. Zwiększenie elastyczności w budowie rozstawu rejestrującego przekładające się na bardziej równomierne pokrycie powierzchniowe i możliwość budowy rozstawu w miejscach dotychczas niedostępnych.

Projekt wdrożenia innowacyjnego, ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych polega na opracowaniu optymalnego rozwiązania technicznego i skompletowaniu z dostępnych na rynku elementów systemu akwizycji danych sejsmicznych.

Spółka po przeprowadzeniu analizy dostępnych na rynku technologu i urządzeń zdecydowała, że opracowywany system zostanie oparty:

  • w części akwizycyjnej - na bezprzewodowych rejestratorach danych „T.”’ holenderskiej firmy,
  • w części sterowania źródłem fal sejsmicznych - o produkty amerykańskiej firmy S.


Zasadnicze cechy systemu „T.” to miniaturyzacja kanałów sejsmicznych. Pojedynczy odbiornik zastępuje jeden tradycyjny kanał sejsmiczny i waży jedynie 650 g. Dodatkowo, zamontowana w nim bateria jest w stanie zasilać rozstaw sejsmiczny przez co najmniej 50 dni, co w znacznym stopniu ogranicza ruch na rozstawie sejsmicznym związany z rotacją baterii. System posiada wbudowany odbiornik GPS stosowany do synchronizacji zegara urządzenia oraz pozwalający na określenie położenia kanału. Antena GPS znajduje się dokładnie ponad geofonem, a więc raportowany jest tak naprawdę środek punku odbioru. Obecne systemy podają położenie z dokładnością do około 1 m.

System sterowania źródłem fali firmy S. cechuje się nowatorskim podejściem do łączności pomiędzy elektroniką centralną, a grupą wibratorów stanowiących źródło fali. Innowacja tego systemu polega na tym, że wibratory połączone są między sobą w sieć WiFi. Jeżeli przynajmniej jeden z nich odbierze sygnał startu, rozsyła go do pozostałych współpracujących wibratorów i wszystkie (w tym samym czasie) rozpoczynają generowanie fal sejsmicznych, co jest kluczowe dla ich poprawnej pracy. W obecnie użytkowanych systemach, w sytuacji, gdy choćby jeden z wibratorów nie odebrał sygnału startu, trzeba powtarzać całą rejestrację. Aktualnie zdarza się to często, co oznacza mniejszą wydajność.

W dalszym etapie Spółka dokona opracowania nowej zabudowy dla pojazdów z elektroniką centralną, rozdzielając funkcję sterowania źródłem sygnału, od funkcji sczytywania danych sejsmicznych z kanałów „T.”. Zabudowa zostanie wykonana na pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej poniżej 3.5 tony, które będą prowadzone przez operatorów aparatury. To wyeliminuje konieczność posiadania kierowcy z uprawnieniami kategorii C. Obecnie aparatura montowana jest na samochodzie ciężarowym.


W dalszym toku prac nastąpi zestrojenie wszystkich elementów wchodzących w skład zaprojektowanego systemu do akwizycji danych sejsmicznych.


Spółka wykorzysta do tego celu 500 szt. czujników systemu „T.” zakupionych w 2017 r. i zaewidencjonowanych w księgach Spółki jako środek trwały, od wartości początkowej którego dokonywane będą odpisy amortyzacyjne zgodnie z regulacjami ustawy o CIT.


Po osiągnięciu podstawowego poziomu kompatybilności Spółka przystąpi do przeprowadzenia testów w warunkach zbliżonych do warunków pracy systemu. Po uzyskaniu pierwszych wyników nastąpi etap optymalizacji działania poszczególnych elementów składowych, w tym systemu „T.”. Optymalizacja urządzeń obejmie dostosowanie zarówno oprogramowania do obsługi systemu (oprogramowanie typu SCADA) jak również oprogramowania wewnętrznego czujników (tzw. firmware).

Po zsynchronizowaniu sprzętu Spółka przystąpi do opracowania od podstaw technologii prowadzenia prac akwizycji danych z zastosowaniem ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych. Na tym etapie wykorzystane zostaną zakupione przez Spółkę w 2017 roku czujniki w ilości 500 szt.

W ramach tego działania Spółka musi określić:...


Działanie systemu i uzyskiwane przy jego użyciu wyniki zostaną porównane, (odniesione) do wyników uzyskiwanych przy użyciu posiadanych przez Spółkę i używanych aktualnie w produkcji kablowych systemów akwizycji danych sejsmicznych. Wyniki z aktualnie stosowanej i sprawdzonej technologii zostaną potraktowane jako dane referencyjne. Na podstawie analiz przeprowadzonych testów, do opracowanego prototypu zostaną wprowadzone wymagane korekty w samym systemie akwizycji danych, w organizacji grupy sejsmicznej jak i obsługi (w tym pozyskiwania, zapisywania danych i ładowania baterii.)

Zakłada się. ze korekty prototypu będą miały charakter softwarowy, zarówno w zakresie oprogramowania SCADA jak i firmware, i będą miały na celu optymalizację pracy systemu w celu uzyskania większej wydajności.


Po uzyskaniu pozytywnych rezultatów zastosowania nowej technologii nastąpi rozbudowa systemu do rozmiarów umożliwiających jego przetestowanie w warunkach rzeczywistych w technologii 3D.


Spółka zakupi do tego około 4.500 szt. czujników systemu „T.”, które również zostaną zaewidencjonowane w księgach Spółki jako środek trwały, podlegający amortyzacji dla celów podatkowych zgodnie z regulacjami ustawy o CIT.


Prototypowy system akwizycji danych sejsmicznych wraz z opracowaną technologią prowadzenia akwizycji danych sejsmicznych 3D zostanie poddany testom w warunkach rzeczywistych. Po pozytywnym zakończeniu prac technologia oraz system akwizycji danych sejsmicznych będzie mógł uzyskać akceptację zleceniodawców.


W wyniku prowadzonych prac rozwojowych zbudowany zostanie prototyp systemu akwizycji danych sejsmicznych, o którym mowa w art. 4a pkt 28 lit. b ustawy o CIT.


Po zakończeniu prac rozwojowych Spółka zakłada komercyjne wykorzystanie tego systemu.


Koszty testów i wdrożenia do produkcji systemu „T.” doprowadzą do powstania wartości niematerialnej i prawnej obejmującej technologię prowadzenia prac z wykorzystaniem ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych, dla celów rachunkowych (nie będzie ona stanowiła WNiP podlegającego amortyzacji dla celów podatkowych).

Przeprowadzone prace rozwojowe pozwolą Spółce uzyskać:

  • majątek trwały - czujniki wraz ze sprzętem towarzyszącym (samochody z nadbudową, komputery i inne), podlegające amortyzacji dla celów podatkowych
  • wartość niematerialną i prawną - opracowana technologia akwizycji danych sejsmicznych z wykorzystaniem bezprzewodowych rejestratorów, która nie podlega amortyzacji dla celów podatkowych.


  1. Kwalifikacja kosztów prac rozwojowych


Spółka zamierza traktować prace opisane powyżej jako prace rozwojowe zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT. Dla celów podatku dochodowego Spółka planuje zaliczać koszty tych prac rozwojowych do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT.

Jako koszty prac rozwojowych Spółka zamierza traktować :

  • amortyzację czujników systemu (środek trwały) - posiadane 500 szt. czujników, które będą włączone do testów,
  • amortyzację czujników systemu (środek trwały) - dokupione 4.500 szt. czujników, które zostaną wprowadzone do testów,
  • amortyzację systemu sterowania źródłem fali firmy S. (za okres prac nad technologią akwizycji danych sejsmicznych),
  • amortyzację innych środków trwałych oraz WNiP bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych,
  • koszty świadczenia pracy oraz narzuty na wynagrodzenia pracowników bezpośrednio pracujących podczas prac rozwojowych,
  • koszty materiałów i usług bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych.


  1. Zaliczenie poniesionych kosztów prac rozwojowych do ulgi B+R

Spółka, jako jeden z podmiotów tworzących PGK, planuje traktować wyżej wymienione prace rozwojowe jako działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 18d ustawy o CIT. Dla celów rozliczenia przez PGK ulgi, o której mowa w ww. przepisie („ulga B+R”) Spółka prowadzić będzie osobną ewidencję kosztów działalności B+R. Spółka nie ma statusu centrum badawczo-rozwojowego, o którym mowa w art. 17 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej (Dz. U. z 17 stycznia 2018 poz.141). Odliczenie od dochodu z tytułu ulgi B+R dokonane będzie zgodnie z art. 18d ust. 8 ustawy o CIT. Jako moment poniesienia kosztu uznany będzie moment dokonania zakupu lub dokonania odpisu amortyzacyjnego, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 oraz pkt 3 ustawy o CIT.

Jako koszty kwalifikowane uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 18d ustawy o CIT, Spółka, jako członek PGK traktować będzie:

  • amortyzację czujników systemu wykorzystywanych podczas prowadzenia ww. prac rozwojowych,
  • amortyzację systemu sterowania źródłem fali firmy S. wykorzystywanego podczas prowadzenia ww. prac rozwojowych,
  • amortyzację innych środków trwałych oraz WNiP bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością,
  • poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu, zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT,
  • nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową,
  • nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
  • ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2016 r. poz. 2045, z póżn. zm.), a także nabycie od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej.


W piśmie z dnia 5 listopada 2011 r. (data wpływu 9 listopada 2018 r.) Wnioskodawca wyjaśnił, że działalność opisana w zdarzeniu przyszłym w zakresie realizacji działalności badawczo-rozwojowej przez S.A. (dalej jako „Spółka”) będąca jedną ze spółek tworzących PGK, oprócz Projektu opisanego w przedmiotowym wniosku prowadzi również:...

Powyższe projekty nie są związane z Projektem, który został opisany w przedmiotowym wniosku.


Spółka na dzień dzisiejszy nie ma sprecyzowanych planów dotyczących przyszłych projektów w ramach działalności badawczo-rozwojowej, aczkolwiek takowych nie wyklucza.


Wnioskodawca wskazał, że Spółka zgodnie z zapisami ustawy z dnia 6 marca 2018 roku - Prawo przedsiębiorców nie spełnia warunków opisanych w art. 7 ust 1 powyższej ustawy dla mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców i średnich przedsiębiorców. Spółka nie jest więc w rozumieniu wyżej wymienionej ustawy mikroprzedsiębiorcą, małym przedsiębiorcą, ani średnim przedsiębiorcą.

Wnioskodawca doprecyzował, że Spółka nie posiada zgody ani też nie prowadzi działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej. Cały dochód Spółki podlega opodatkowaniu w kraju na zasadach ogólnych, w ramach PGK.


Dochód Spółki generowany poza granicami kraju opodatkowany jest na terytorium Polski na zasadach wynikających z zawartych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, a w przypadku ich braku, dochód taki rozliczany jest w na terytorium kraju na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawych (Dz.U. z 2018 poz. 1036).

Spółka S.A. do dnia złożenia przedmiotowego uzupełnienia do wniosku nie uzyskała przychodów z tytułu zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2018 poz. 1036). Spółka nie zakłada również uzyskania przychodów z tego tytułu w niedalekiej przyszłości. W przypadku uzyskania przychodów z tytułu zysków kapitałowych, Spółka nie skorzysta w stosunku do tych przychodów z tzw. Ulgi na działalność badawczo-rozwojową (zgodnie z art. 18d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawych (Dz.U. z 2018 poz. 1036)).

Ponadto, działalność Spółki opisana w zdarzeniu przyszłym polega na opracowaniu i wdrożeniu technologii prowadzenia prac polowych z wykorzystaniem innowacyjnego, ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych prowadzi w końcowym efekcie do opracowania ulepszonej, zmienionej usługi akwizycji danych sejsmicznych.

W procesie jej tworzenia dochodzi do nabywania, łączenia, kształtowania i wykorzystania dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji co w efekcie finalnym prowadzi do stworzenia zmienionych (ulepszonych) usług.

Wnioskodawca wskazał także, że zastosowana technologia (tj. głównie ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych) w połączeniu ze stworzoną technologią akwizycji danych oraz wiedzą i praktycznym jej zastosowaniem prowadzą do stworzenia unikatowej usługi oferowanej w Polsce jedynie przez S.A. Na świecie, według posiadanej przez Spółkę wiedzy, żadna z firm zajmujących się akwizycją danych sejsmicznych nie oferuje usługi wdrażanej przez Spółkę. Budowane rozwiązanie należy uznać za unikatowe w skali globalnej.

Ponadto, Spółka, budując od strony technicznej system do akwizycji danych sejsmicznych (zestawiając go z dostępnych na rynku nowych rozwiązań technologicznych) i technologię zbierania danych sejsmicznych tworzy od podstaw nową metodę akwizycji danych sejsmicznych. Realizowane zadanie nie ma cech prac rutynowych i dostosowawczych.

Czynności rutynowe, okresowe dostosowujące posiadaną technologię do zmieniającego się otoczenia (postępu technologicznego) mogą mieć miejsce w przypadku stosowanej przez Spółkę technologii opartej o kablowy system akwizycji danych sejsmicznych francuskiej firmy. Ta działalność nie wchodzi w zakres złożonego wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

Wnioskodawca wskazał także, że Spółce nie jest znana żadna firma (w skali globalnej) zajmująca się akwizycją danych sejsmicznych, która oferuje usługę w oparciu o technologię opracowaną przez S.A, będącą przedmiotem wniosku.


Technologia akwizycji danych sejsmicznych oparta na ultralekkim, nodalnym systemie akwizycji danych sejsmicznych jest rozwiązaniem unikalnym i innowacyjnym. Technologia budowana przez Spółkę nie jest oferowana przez konkurentów zarówno w kraju jak i na świecie.


Ponadto, wszystkie koszty związane z:

  • materialną stroną projektu, tj. nabyciem rejestratorów, źródeł wzbudzania, kosztów budowy jednostki centralnej, systemów do ładowania baterii czujników i zgrywania z nich danych sejsmicznych (które nie są przedmiotem ulgi badawczo-rozwojowej), a także
  • tworzoną wartością niematerialną, tj. opracowywaną technologią akwizycji danych sejsmicznych

zostaną pokryte ze środków własnych Spółki. Spółka nie starała się, ani też nie będzie czynić starań o jakąkolwiek refundację, lub zwrot w jakiejkolwiek formie poniesionych nakładów.


Nie miało i nie będzie mieć zatem miejsca żadne odliczenie od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym kwot przeznaczonych, skierowanych jako źródło finansowania przedmiotowego projektu.


Wnioskodawca w przedmiotowym wniosku doprecyzował, że pod pojęciem „innych środków trwałych oraz WNiP bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych” Spółka wskazuje:

  • komputery i inny sprzęt elektroniczny wykorzystywany podczas prowadzenia prac rozwojowych,
  • oprogramowanie wykorzystywane podczas prowadzenia prac rozwojowych (oprogramowanie do przetwarzania danych sejsmicznych, oprogramowanie maszyn wirtualnych, systemy operacyjne, pakiety biurowe).


Natomiast, pod pojęciem „koszty świadczenia pracy” S.A. rozumie poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zakres tych kosztów mieści się wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, składka na pracowniczy program emerytalny. W zakresie tych kosztów mieści się również premia obliczana zgodnie z regulacjami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz przypadająca na okres wykonywania zadań związanych z pracami badawczo-rozwojowymi część nagrody rocznej.


Z kolei, pod pojęciem „narzuty na wynagrodzenia pracowników” mieszczą się sfinansowane przez S.A. składki określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu należności wymienionych powyżej. W zakres tych kosztów wchodzą:

  • ubezpieczenie emerytalne,
  • ubezpieczenia rentowe,
  • ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe).


Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie będą przez Spółkę zaliczone do kosztów kwalifikowanych w ramach tzw. Ulgi na działalność badawczo-rozwojową.


Wszystkie powyższe składniki wynagrodzeń są bezpośrednio związane z realizacją przedmiotowych prac badawczo-rozwojowych. Koszt pracy pracowników rozliczany jest proporcjonalnie do czasu pracy przeznaczonego na prace badawczo-rozwojowe.


Wynagrodzenia określone jako „koszty świadczenia pracy” stanowią należności, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają tej ustawie.


Pod pojęciem „narzuty na wynagrodzenia” Spółka rozumie płacone przez pracodawcę składki wynikające z zapisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Ponadto, podczas prac rozwojowych Spółka wykorzystuje następującego rodzaju materiały, surowce i usługi bezpośrednio związane z prowadzonym projektem:

  • materiały używane do naprawy sprzętu sejsmicznego (np. obudowy plastikowe, komponenty elektroniczne, akumulatory),
  • materiały eksploatacyjne zużywane podczas prowadzenia testów sprzętu (np. kable, chemia do czyszczenia, rękawice i maty antystatyczne, inne środki ochrony indywidualnej),
  • usługi transportowe (transport materiałów oraz pracowników związanych z Projektem),
  • koszty delegacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

  1. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy polegające na traktowaniu opisanych powyżej prac jako prace rozwojowe, zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT?
  2. Czy w przypadku traktowania opisanych prac jako prace rozwojowe (zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT), Spółka, jako jeden z podmiotów tworzących PGK może zaliczać koszty tych prac do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT, z wyłączeniem wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych i WNiP używanych do prowadzenia powyższych prac rozwojowych, które będą rozpoznawane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne?
  3. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, iż koszty związane z przedmiotowymi pracami mogą być traktowane jako koszty kwalifikowane dla działalności badawczo-rozwojowej zgodnie z art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT i tym samym, w świetle art. 18d ust. 1 ustawy o CIT mogą one podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania?
  4. Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym po zakończeniu prac rozwojowych, Spółka może używać do celów komercyjnych (zgodnie z opracowaną podczas prac rozwojowych technologią) i odnosić w poczet kosztów podatkowych amortyzację czujników systemu (środki trwałe), które służyły do prowadzenia opisanych powyżej prac?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1)

Zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1036 z późn. zm.; dalej: ustawa o CIT), ilekroć w ustawie jest mowa o pracach rozwojowych, oznacza to nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, istniejących usług oraz innych operacji w toku, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń, w szczególności:

  1. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych oraz demonstracje, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt nie został określony,
  2. opracowywanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego, a jego produkcja wyłącznie do celów demonstracyjnych i walidacyjnych jest zbyt kosztowna.

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawione w opisie stanu faktycznego prace polegają na kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych procesów. Technologia prowadzenia prac z wykorzystaniem ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych jest bez wątpienia technologią nową, innowacyjną, niedostępną na rynku. Prace te mają więc charakter, o którym mowa w art. 4a pkt 28 lit. a) i b) ustawy o CIT.


Zgodnie z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, prace przedstawione w opisie stanu faktycznego powinny być traktowane jako prace rozwojowe, o których mowa w art. 4a pkt 28 ustawy o CIT.


Ad. 2)


Jak wynika z art. 15 ust. 4a ustawy o CIT, koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów:

  1. w miesiącu, w którym wydatki na te prace zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, albo
  2. jednorazowo w roku podatkowym, w którym prace zostały zakończone, albo
  3. poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT od powstałej wartości niematerialnej i prawnej.

Z przytoczonych przepisów wynika, że podatnik ma możliwość dowolnego wyboru okresu zaliczania kosztów prac rozwojowych do kosztów uzyskania przychodu spośród wymienionych sposobów.


Zdaniem Wnioskodawcy, poprawne będzie zaliczanie przez Spółkę, będąca członkiem PGK kosztów prac rozwojowych do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT, z wyłączeniem wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych i WNiP używanych do prowadzenia powyższych prac rozwojowych, które będą rozpoznawane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne.


Ad. 3)


Zgodnie z art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, działalność badawczo - rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy dotworzenia nowych zastosowań.

Zdaniem Wnioskodawcy opisane prace, których celem jest stworzenie technologii prowadzenia prac z wykorzystaniem ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych, są pracami rozwojowymi, zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT. Zgodnie z definicją zawartą w Wielkim słowniku języka polskiego (www.wsjp.pl) określenie „twórczy” oznacza „wnoszący coś nowego”. Opisana technologia nie ma swoich odpowiedników. Jest to rozwiązanie nowe, niepowtarzalne i unikatowe na skalę krajową. Nie ma więc wątpliwości, że opisane prace rozwojowe mają charakter twórczy.

Działalność ta ma charakter systematyczny, a jej celem jest zwiększenie zasobów wiedzy oraz wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Zawarte w opisie stanu faktycznego prace spełniają więc zdaniem Wnioskodawcy definicję działalności badawczo - rozwojowej, zawartą w art. 4a pkt 26 ustawy o CIT.

Spółka jako koszty kwalifikowane, poniesione na działalność badawczo-rozwojową traktować zamierza jedynie koszty bezpośrednio związane z tą działalnością. Klasyfikowane do nich będą koszty, o których mowa jest w art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT. Na potrzeby tej działalności Spółka będzie prowadzić odrębną ewidencję, o której mowa w art. 9 ust. 1b ustawy o CIT.

Zawarte w opisie zdarzenia przyszłego (w części D) koszty, mogą więc zdaniem Wnioskodawcy być traktowane jako koszty kwalifikowane dla działalności badawczo-rozwojowej, zgodnie z art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT. Tym samym zdaniem Wnioskodawcy, spełnione zostaną warunki, aby te koszty odliczyć od podstawy opodatkowania ustalonej na podstawie art. 18 w świetle art. 18d ust. 1 ustawy o CIT.


Ad. 4)


Po przeprowadzeniu prac rozwojowych opisanych w opisie stanu faktycznego Spółka opracuje technologię akwizycji danych sejsmicznych z wykorzystaniem bezprzewodowych rejestratorów, która tworzyć będzie wartość niematerialną i prawną. Spółka wykaże również w ewidencji podatkowej również środki trwałe, m in. kompletny system czujników (wraz z wprowadzonymi podczas realizacji prac rozwojowych zmianami i ulepszeniami), samochody z zabudową.

Zgodnie z obowiązującymi regulacjami podatkowymi, amortyzacja utworzonej wartości niematerialnej i prawnej obejmującej technologię prowadzenia prac z wykorzystaniem ultralekkiego, nodalnego systemu akwizycji danych sejsmicznych nie będzie kosztem uzyskania przychodów dla Spółki. Koszty materiałów, usług oraz odpisy amortyzacyjne od środków trwałych używanych podczas prowadzenia prac rozwojowych, zostaną uprzednio już zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione (zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT.

System (stworzony prototyp systemu akwizycji danych sejsmicznych), uprzednio używany podczas prowadzenia przedmiotowych prac rozwojowych będzie używany dla celów komercyjnych (zgodnie z opracowaną technologią). W opisanej sytuacji, zdaniem Wnioskodawcy amortyzacja nieumorzonej części tego systemu może stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodów, zgodnie z art. 16a - 16m ustawy o CIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie ustalenia:

  1. czy opisane we wniosku prace powinny być traktowane jako prace rozwojowe, zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT (pytanie 1) – jest prawidłowe;
  2. czy w przypadku traktowania opisanych prac jako prace rozwojowe (zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT), Spółka, jako jeden z podmiotów tworzących PGK może zaliczać koszty tych prac do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT, z wyłączeniem wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych i WNiP używanych do prowadzenia powyższych prac rozwojowych, które będą rozpoznawane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne (Pytanie 2) - jest prawidłowe;
  3. czy koszty związane z przedmiotowymi pracami mogą być traktowane jako koszty kwalifikowane dla działalności badawczo-rozwojowej zgodnie z art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT i tym samym, w świetle art. 18d ust. 1 ustawy o CIT mogą one podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania (Pytanie 3) - jest prawidłowe;
  4. czy po zakończeniu prac rozwojowych, Spółka może używać do celów komercyjnych (zgodnie z opracowaną podczas prac rozwojowych technologią) i odnosić w poczet kosztów podatkowych amortyzację czujników systemu (środki trwałe), które służyły do prowadzenia opisanych powyżej prac (Pytanie 4) - jest prawidłowe.

Ad. 1 i 4)

Mając powyższe na względzie, w zakresie pytania oznaczonego we wniosku numerem 1 i 4 stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednakże zaznaczyć należy, że na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1668), od 1 października 2018 r. wprowadzone zostały zmiany dotyczące definicji badań naukowych i prac rozwojowych (art. 4 pkt 27 i 28 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1036, dalej: ustawa o CIT), a także Ustawa wprowadzająca uchyla ustawę z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 87). Jednak z uwagi na fakt, iż niniejszy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej został złożony przed tą datą oraz w uzasadnieniu własnego stanowiska Wnioskodawca powołuje treść przepisów w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2018 r. przedmiotowa interpretacja została wydana w oparciu o przepisy ustawy o CIT obowiązujące do tej daty.

Ad. 2 i 3)

Zgodnie z art. 18d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1036 z późn. zm.; dalej: ustawa o CIT), podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Natomiast, zgodnie z art. 18d ust. 2 ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się:

  1. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
    1a) poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
  2. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;

    2a. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
  3. ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. z 2016 r. poz. 2045, z późn. zm.), a także nabycie od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
  4. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
    4a. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
  5. koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
    1. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
    2. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione do momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
    3. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
    4. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.

Zgodnie z art. 18d ust. 2a ustawy o CIT, w przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane od tej wartości niematerialnej i prawnej odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty wymienione w ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2.

Za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością (art. 18d ust. 3 ustawy o CIT).


Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 18d ust. 5 ustawy o CIT).


Natomiast zgodnie z treścią art. 18d ust. 6 ww. ustawy, podatnikowi, który w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia.

Jak stanowi art. 18d ust. 7 ustawy o CIT w brzmieniu obowiązującym do 29 kwietnia 2018 r., kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

  1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
  2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
  3. w przypadku pozostałych podatników – 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.

Z kolei, art. 18d ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w brzmieniu obowiązującym od 30 kwietnia 2018 r., który został zmieniony na podstawie art. 27 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz. U. 2018, poz. 650), kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

  1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
  2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
  3. w przypadku pozostałych podatników – 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.

Zgodnie z brzmieniem art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Jak wynika z art. 15 ust. 4 ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne, co do zasady, w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Natomiast, w przypadku pośrednich kosztów uzyskania przychodów, należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, koszty te są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl art. 15 ust. 4g ustawy o CIT, należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który są należne, pod warunkiem że zostały wypłacone lub postawione do dyspozycji w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony. W przypadku uchybienia temu terminowi do należności tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57.

Zgodnie z art. 15 ust. 4h ustawy o CIT, składki z tytułu należności, o których mowa w ust. 4g, określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, z zastrzeżeniem art. 16 ust. 1 pkt 40, stanowią koszty uzyskania przychodów w miesiącu, za który należności te są należne, pod warunkiem że składki zostaną opłacone:

  1. z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu, za który są należne – w terminie wynikającym z odrębnych przepisów;
  2. z tytułu należności wypłacanych lub postawionych do dyspozycji w miesiącu następnym, w terminie wynikającym z przepisów prawa pracy, umowy lub innego stosunku prawnego łączącego strony – nie później niż do 15 dnia tego miesiąca.

W przypadku uchybienia tym terminom do składek tych stosuje się art. 16 ust. 1 pkt 57a i ust. 7d.


Stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy o CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a - 16m, z uwzględnieniem art. 16.

Zgodnie natomiast z art. 16f ust. 3 ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m. gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 10.000 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10.000 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.


Stosownie do treści art. 16a ust. 1 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

  1. budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością,
  2. maszyny, urządzenia i środki transportu,
  3. inne przedmioty

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Natomiast w myśl art. 16d ust. 1 ustawy o CIT, podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 10.000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

W myśl art. 16b ust. 1 ustawy o CIT, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 16c, nabyte od innego podmiotu, nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania:

  1. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
  2. spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
  3. prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  4. autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,
  5. licencje,
  6. prawa określone w ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej,
  7. wartość stanowiącą równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how)

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 17a pkt 1, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi.


Zgodnie z brzmieniem art. 16b ust. 2 ustawy o CIT amortyzacji podlegają również, z zastrzeżeniem art. 16c, niezależnie od przewidywanego okresu używania:

  1. wartość firmy, jeżeli wartość ta powstała w wyniku nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w drodze:

    1. kupna,
    2. przyjęcia do odpłatnego korzystania, a odpisów amortyzacyjnych, zgodnie z przepisami rozdziału 4a, dokonuje korzystający,
    3. wniesienia do spółki na podstawie przepisów o komercjalizacji i prywatyzacji,
  2. koszty prac rozwojowych zakończonych wynikiem pozytywnym, który może być wykorzystany na potrzeby działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

    1. produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone, oraz
    2. techniczna przydatność produktu lub technologii została przez podatnika odpowiednio udokumentowana i na tej podstawie podatnik podjął decyzję o wytwarzaniu tych produktów lub stosowaniu technologii, oraz
    3. z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii,
  3. składniki majątku, wymienione w ust. 1, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy określonej w art. 17a pkt 1, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami albo uprawnionymi do korzystania z tych wartości - jeżeli zgodnie z przepisami rozdziału 4a odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający - zwane także wartościami niematerialnymi i prawnymi.

W stosunku do kosztów prac rozwojowych ustawodawca zawarł w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, specyficzne regulacje normujące moment rozpoznania tych kosztów na cele podatkowe. W myśl art. 15 ust. 4a ustawy o CIT, koszty prac rozwojowych mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów w jeden z poniższych sposobów:

  1. w miesiącu, w którym zostały poniesione albo począwszy od tego miesiąca w równych częściach w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, albo
  2. jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone, albo
  3. poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane zgodnie z art. 16m ust. 1 pkt 3 od wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku, gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia – odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części – dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia (art. 18d ust. 8 ustawy o CIT).

Zgodnie z art. 18e ustawy o CIT, podatnicy korzystający z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, oraz podatnicy, którym przysługuje kwota określona w art. 18da, są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującej podatnikowi kwoty.


W myśl art. 9 ust. 1b ustawy o CIT, podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.


Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zawierają dodatkowych warunków, jakie podatnik powinien spełnić w przypadku, gdy postanowi on ujmować koszty prac rozwojowych dla celów podatkowych zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1, pkt 2 albo 3 ustawy o CIT. W rezultacie, zgodnie z wyborem podatnika, w przypadku prowadzenia prac rozwojowych ich koszty mogą być przez podatnika rozpoznawane jako koszty podatkowe w trakcie trwania tych prac bądź jednorazowo na moment ich zakończenia, albo też podatnik może rozpoznawać koszty tych prac poprzez odpisy amortyzacyjne od wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3.

W przedmiotowym wniosku Wnioskodawca wskazał, że „(…) Jako koszty prac rozwojowych Spóła zamierza traktować:

  • amortyzację czujników systemu (środek trwały) - posiadane 500 szt. czujników, które będą włączone do testów,
  • amortyzację czujników systemu (środek trwały) - dokupione 4.500 szt. czujników, które zostaną wprowadzone do testów,
  • amortyzację systemu sterowania źródłem fali firmy S. (za okres prac nad technologią akwizycji danych sejsmicznych),
  • amortyzację innych środków trwałych oraz WNiP bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych,
  • koszty świadczenia pracy oraz narzuty na wynagrodzenia pracowników bezpośrednio pracujących podczas prac rozwojowych,
  • koszty materiałów i usług bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych (…)”.

„(…) pojęciem „innych środków trwałych oraz WNiP bezpośrednio wykorzystywanych podczas prac rozwojowych” Spółka wskazuje:

  • komputery i inny sprzęt elektroniczny wykorzystywany podczas prowadzenia prac rozwojowych,
  • oprogramowanie wykorzystywane podczas prowadzenia prac rozwojowych (oprogramowanie do przetwarzania danych sejsmicznych, oprogramowanie maszyn wirtualnych, systemy operacyjne, pakiety biurowe).


Natomiast, pod pojęciem „koszty świadczenia pracy” S.A. rozumie poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W zakres tych kosztów mieści się wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, składka na pracowniczy program emerytalny. W zakresie tych kosztów mieści się również premia obliczana zgodnie z regulacjami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz przypadająca na okres wykonywania zadań związanych z pracami badawczo-rozwojowymi część nagrody rocznej.

Z kolei, pod pojęciem „narzuty na wynagrodzenia pracowników” mieszczą się sfinansowane przez S.A. składki określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu należności wymienionych powyżej. W zakres tych kosztów wchodzą:

  • ubezpieczenie emerytalne,
  • ubezpieczenia rentowe,
  • ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe).


Składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych nie będą przez Spółkę zaliczone do kosztów kwalifikowanych w ramach tzw. Ulgi na działalność badawczo-rozwojową.


Wszystkie powyższe składniki wynagrodzeń są bezpośrednio związane z realizacją przedmiotowych prac badawczo-rozwojowych. Koszt pracy pracowników rozliczany jest proporcjonalnie do czasu pracy przeznaczonego na prace badawczo-rozwojowe.


Wynagrodzenia określone jako „koszty świadczenia pracy” stanowią należności, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają tej ustawie.


Pod pojęciem „narzuty na wynagrodzenia” Spółka rozumie płacone przez pracodawcę składki wynikające z zapisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Ponadto, podczas prac rozwojowych Spółka wykorzystuje następującego rodzaju materiały, surowce i usługi bezpośrednio związane z prowadzonym projektem:

  • materiały używane do naprawy sprzętu sejsmicznego (np. obudowy plastikowe, komponenty elektroniczne, akumulatory),
  • materiały eksploatacyjne zużywane podczas prowadzenia testów sprzętu (np. kable, chemia do czyszczenia, rękawice i maty antystatyczne, inne środki ochrony indywidualnej),
  • usługi transportowe (transport materiałów oraz pracowników związanych z Projektem),
  • koszty delegacji (…)”.


Biorąc pod uwagę powołane powyżej przepisy i przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego wskazać należy, że zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu.

W ww. przepisie ustawodawca doprecyzował, że ww. należności, jak i sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, można uznać za koszt kwalifikowany jedynie w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu.

Przechodząc na grunt analizowanej sprawy, stwierdzić należy, że przepisy podatkowe dają Spółce możliwość uznania za koszty kwalifikowane:

  1. koszty świadczenia pracy w zakresie których mieszczą się: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, składka na pracowniczy program emerytalny, oraz
  2. narzuty na wynagrodzenia w zakresie których mieszczą się składki na: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (ubezpieczenie wypadkowe),

które to ww. koszty oraz narzuty zostały przez Spółkę poniesione na rzecz pracowników bezpośrednio związanych z realizacją przedmiotowych prac rozwojowych.


Ponadto, pokreślić należy, że to faktyczne wykonywanie określonych czynności w zakresie działalności badawczo-rozwojowej przesądza o tym, czy te koszty świadczenia pracy oraz ww. składki (w całości lub w części) stanowią koszt kwalifikowany.


Zatem, mając na uwadze brzmienie art. 18d ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należy stwierdzić, że aby koszty wynagrodzenia pracownika mogły stanowić podstawę do odliczenia na podstawie ulgi na działalność badawczo-rozwojową, pracownik ten musi realizować wskazany cel, tj. wykonywać prace badawczo-rozwojowe. W zakresie innych wykonywanych przez pracownika czynności, wskazane wydatki, choć będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, to nie będą kosztami poniesionymi na działalność badawczo-rozwojową.

Ponadto, podkreślić należy, że jeżeli któryś ze wskazanych we wniosku składników wynagrodzenia, zostanie wypłacony za okres, w którym pracownicy faktycznie nie uczestniczą lub nie będą uczestniczyć w ramach prac wchodzących w zakres działalności z uwagi na przebywanie np. na urlopie, zwolnieniu lekarskim, itp., to zasadnym jest/będzie wyodrębnienie tej części lub całości wynagrodzenia z ulgi badawczo-rozwojowej.

Reasumując, biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie ustalenia:

  1. czy w przypadku traktowania opisanych prac jako prace rozwojowe (zgodnie z art. 4a pkt 28 ustawy o CIT), Spółka, jako jeden z podmiotów tworzących PGK może zaliczać koszty tych prac do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu, w którym zostały one poniesione, zgodnie z art. 15 ust. 4a pkt 1 ustawy o CIT, z wyłączeniem wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych i WNiP używanych do prowadzenia powyższych prac rozwojowych, które będą rozpoznawane w kosztach poprzez odpisy amortyzacyjne (Pytanie 2) - jest prawidłowe;
  2. czy koszty związane z przedmiotowymi pracami mogą być traktowane jako koszty kwalifikowane dla działalności badawczo-rozwojowej zgodnie z art. 18d ust. 2-3 ustawy o CIT i tym samym, w świetle art. 18d ust. 1 ustawy o CIT mogą one podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania (Pytanie 3) - jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisanym zdarzeniem przyszłym) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego do 30 września 2018 r.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 j.t.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj