Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-3.4010.500.2018.1.MBD
z 10 grudnia 2018 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 5 października 2018 r. (data wpływu 9 października 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy:

  • opisane Prace BR uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d uCIT, a w szczególności:
    • czy prace te powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a w szczególności za badania aplikacyjne lub prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 ustawy, w związku z art. 4a pkt 26-28 ustawy,
    • czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z Dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 uCIT,
    • czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż w ramach Prac BR mogą powstać produkty lub półprodukty (np. partie próbne), które zostaną wykorzystane przez Spółkę komercyjnie (np. przez sprzedaż)
    (pytanie oznaczone we wniosku nr 1);
  • za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 2 i ust. 3 ustawy, mogą być uznane:
    • wynagrodzenia pracowników Spółki, w zakresie w jakim są zaangażowani bezpośrednio w Prace BR,
    • koszty materiałów i surowców zużytych podczas Prac BR,
    • koszty wyposażenia przeznaczonego do Prac BR,
    • koszty usług zw. z wykorzystaniem aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich,
    • amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 uCIT
    (pytanie oznaczone we wniosku nr 2);
  • do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej, o którym mowa w art. 9 ust. 1b uCIT, wystarczające jest zidentyfikowanie i wprowadzenie tych kosztów, w stosunku do których Podatnik zamierza skorzystać z ulgi podatkowej, do odrębnej ewidencji pomocniczej (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)
    - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ulgi badawczo-rozwojowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”, „Podatnik” lub „Wnioskodawca”) jest jednym z nielicznych na świecie producentów specjalistycznych konektorów do szyb samochodowych. Produkty Spółki docierają do 12 krajów na całym świecie i poprzez łańcuch dostaw funkcjonujący na rynku automotive do największych koncernów samochodowych. Swojej globalnej sieci klientów Spółka oferuje dwa rodzaje produktów: konektory grzewcze i konektory antenowe. Podatnik, jako podmiot funkcjonujący od kilkunastu lat w branży, eksportuje swoje produkty do największych światowych rynków przemysłu motoryzacyjnego tj. na rynek krajowy, europejski (Czechy, Słowacja, Niemcy, Hiszpania, Francja), Ameryki Łacińskiej (Meksyk, Brazylia), azjatycki (Indie, Chiny, Korea Płd., Tajlandia) oraz Maroko.

Spółka prowadzi działalność z jednej strony polegającą na produkowaniu konektorów według pomysłu i konstrukcji swoich kontrahentów, z drugiej strony prowadzi własne badania związane z tworzeniem unowocześnionych produktów. Wynika to z faktu, że Spółka prowadzi działalność na konkurencyjnym, stymulowanym innowacjami technologicznymi, rynku motoryzacyjnym i w związku z tym produkty Spółki wymagają stałego ulepszania i unowocześniania.

Spółka widzi potrzebę wprowadzania na rynek nowych typów produktów opowiadających potrzebom i wymaganiom branży, potrzebę rozszerzenia grupy odbiorców, potrzebę uelastycznienia i automatyzacji procesu produkcyjnego, potrzebę poprawienia pozycji konkurencyjnej i uniezależnienia się od podmiotów zewnętrznych, a także potrzebę nadążania za panującymi trendami i uwarunkowaniami prawnymi w branży automotive. W związku z tym stale prowadzi działania badawcze w celu poprawy oraz ulepszenia oferowanych produktów na rynku.

Każdego roku w Spółce prowadzone są projekty badawczo-rozwojowe. Prowadzone prace mają na celu konstruowanie nowych i zmodyfikowanych produktów lub wprowadzanie zmian w samym procesie produkcyjnym, dzięki którym może ona utrzymywać się w gronie liderów na rynku.

Prowadzone prace badawczo-rozwojowe obejmują w szczególności:

  1. konstruowanie konektorów,
  2. badanie funkcjonowania projektowanych urządzeń w ich docelowym środowisku użytkowania,
  3. konstruowanie narzędzi, oprzyrządowania i stanowisk kontrolno-badawczych do automatyzacji, testowania i kontroli jakości, wykorzystywanych zarówno w procesie konstrukcji, jak i w procesie produkcji wyrobów,
  4. opracowywanie dokumentacji technicznej wyrobu potrzebnej do jego produkcji i użytkowania,
  5. wsparcie zewnętrznych podmiotów podczas tworzenia oprogramowania diagnostycznego do wizualizacji i konfiguracji parametrów wyrobów według indywidualnych potrzeb docelowego użytkownika.

Poniżej Spółka przedstawia bardziej szczegółowy opis prac badawczo-rozwojowych („Prace BR”), są to m.in.:

  • analiza i obserwacja działania układów i podzespołów w pojazdach,
  • analiza i obserwacja działania wzorcowych produktów,
  • opracowanie koncepcji budowy konektorów i ich umieszczenia w pojazdach,
  • uruchamianie urządzeń koncepcyjnych, prototypowych i narzędziowych,
  • walidacja produktów przedprodukcyjnych (prototypów),
  • ewaluacja rezultatów wdrożeń produktów,
  • opracowywanie koncepcji ulepszeń wdrożonych produktów,
  • unowocześnianie procesów tworzenia konektorów odpowiednich parametrów,
  • konstruowanie konektorów do pojazdów,
  • konstruowanie konektorów na potrzeby własne do przeprowadzania testów,
  • projektowanie i przygotowanie konstrukcji konektorów oraz oprzyrządowania montażu konektorów,
  • tworzenie oprzyrządowania produkcyjnego, jak i oprzyrządowania testującego, automatyzację procesów produkcyjnych i technologicznych,
  • konstruowanie i budowanie stanowisk pomiarowych wykorzystywanych podczas Prac BR nad nowymi produktami i technologiami.

Spółka również tworzy koncepcje, metody badawcze, konstrukcje, a na tej podstawie buduje model urządzenia, bada jego działanie oraz wprowadza poprawki, jeżeli są wymagane. Etapem końcowym prac jest wykonanie gotowego produktu, walidowanie poprawności jego działania, przekazanie go do użytkowania i nadzór nad jego prawidłową pracą. Wnioskodawca również dysponuje oprogramowaniem do kalibracji stopnia zagięcia poszczególnych konektorów.

Każdorazowo Spółka testuje prototypy oraz nowe wyroby - każdy nowy wyrób jest poddawany testom w naturalnych warunkach.

W tym celu, Spółka oprócz przeprowadzania własnych testów, nabywa również usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej od podmiotów zewnętrznych. Są to przede wszystkim usługi, które polegają na:

  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych dotyczących czystości składu chemicznego próbki nowo opracowanego spoiwa lutowniczego,
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu określenia profilu temperaturowego badanego lutowia (w szczególności określenie początkowego oraz końcowego punktu topnienia metodą DSC),
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie materiałów z przedłużonym cyklem życia,
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie przewodności,
  • świadczeniu usług precyzyjnego szlifowania materiałów.

W celu świadczenia powyższych usług, usługodawcy wykorzystują własne zasoby techniczne (aparaturę) tj. m.in.: certyfikowane laboratorium, spektrometry, infrastrukturę techniczną do przeprowadzenia badania wraz z aktualnymi certyfikatami kalibracji, licencje na użytkowanie z oprogramowania, skaningowy kalorymetr różnicowy.

Dodatkowo, Spółka przygotowuje nowe wyroby na poszczególne rynki, a także poszukuje pomysłów na rozwój nowych produktów i modernizację istniejących zgodnie z potrzebami danego rynku (analiza informacji zwrotnej od klientów), przygotowywanie materiałów do nowych produktów (prezentacje, instrukcje). Pracownicy administracji pełnią rolę zarządczo-administracyjną w zakresie prowadzenia projektów badawczo-rozwojowych, wspomagania zarządzania poszczególnymi projektami, gromadzenia i przechowywania dokumentacji oraz zbierania danych rzeczywistych.

Prace BR obejmują zaangażowanie przede wszystkim:

  • pracowników Działu Produkcji, wykonujących poszczególne projekty konektorów powstałe w wyniku Prac BR, niezbędne do prowadzenia Prac BR,
  • pracowników Działu Kontroli Jakości - przy przygotowaniu partii próbnej i walidacyjnej (przynajmniej kilkanaście procent ich czasu pracy),
  • pracowników magazynu - którzy przynajmniej kilkanaście procent swojego czasu pracy przeznaczają na prace pomocnicze do Prac BR (poszukiwanie materiałów do nowych projektów, zamawianie materiałów na partie próbne, a także obrót magazynowy tymi materiałami oraz materiałami na partie walidacyjne według zleceń),
  • pracowników administracji ogólnej pośrednio, ale w sposób konieczny, wspierający Prace BR (są to pozostali pracownicy administracji ogólnej).

Niektóre Prace BR powierzane są również do wykonania osobom spoza Spółki, zatrudnianym na podstawie umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia, umowy o dzieło).

Spółka prowadzi ewidencję godzinową dla poszczególnych osób. Dodatkowo Spółka ma zamiar sporządzić ewidencję pomocniczą na koniec roku podatkowego, za który zamierza dokonać odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi BR.

Z ewidencji czasu pracy Spółka będzie w stanie:

  • określić, którzy pracownicy w danym miesiącu brali udział w realizacji danego projektu,
  • określić liczbę godzin zaangażowania poszczególnych pracowników w danym projekcie w konkretnym miesiącu,
  • wyznaczyć udział zaangażowania poszczególnych pracowników w działalność B+R w stosunku do ogólnego czasu pracy w danym miesiącu,
  • po uwzględnieniu powyższego oraz kosztów zatrudnienia poszczególnych pracowników, określić wartość zaangażowania wszystkich pracowników biorących udział w danych Pracach Projektowych w ciągu każdego miesiąca.

Projektowi na każdym etapie prac towarzyszą testy. Na etapie modelu, przeprowadzane są przede wszystkim testy funkcjonalne w celu potwierdzenia słuszności przyjętej koncepcji wykonania i prawidłowości działania wykonanego modelu. Na etapie prototypu, oprócz testów funkcjonalnych przeprowadza się już pierwsze testy symulujące rzeczywiste warunki pracy. Na podstawie uzyskanych wyników wyrób jest modyfikowany lub dopuszczany do wdrażania do produkcji.

Spółka posiada wdrożony i utrzymany system zarządzania jakością zgodny ze standardem ISO 9001:2015, a także certyfikat IATF 16949:2016, który jest specyfikacją techniczną ISO, łączącą wymagania istniejących już amerykańskich, niemieckich, francuskich i włoskich norm systemów zarządzania w obrębie globalnego przemysłu motoryzacyjnego. Określa ona wymagania jakościowe systemu zarządzania jakością w Firmach związanych z motoryzacją. W związku z powyższym, Spółka posiada szereg procedur i instrukcji, które formalizują zasady pracy w poszczególnych obszarach funkcjonowania przedsiębiorstwa, w tym dotyczące Prac BR.

Dodatkowo, Spółka posiada certyfikat poświadczający zgodność z normą ISO 14001, która jest zbiorem przepisów dotyczących organizacji Systemu Zarządzania Środowiskowego w przedsiębiorstwach oraz instytucjach z uwzględnieniem ochrony środowiska. Istotnym zadaniem normy jest wspomagać działania przedsiębiorstw w zakresie ochrony środowiska, które mogą zapobiec zanieczyszczeniom.

Spółka finansuje Prace BR zarówno ze środków własnych, jak i z pozyskanego kredytu technologicznego. Spółka dodatkowo stara się obecnie o otrzymanie dotacji (dalej: „Dotacja”).

Do tej pory, Spółka otrzymała kredyt technologiczny na zakup środków trwałych (maszyn i linii produkcyjnej) zakupywanych w ramach inwestycji technologicznej, która spełnia kryterium nowej technologii tj.:

  • linii do automatycznego nakładania depozytów cynowych wraz z fluxowaniem,
  • linii do automatycznego nakładania depozytów cynowych wraz z fluxowaniem B-CRIMP,
  • automatu do zgrzewania linek z końcówkami konektorów grzewczych i mostkiem lutowniczym,
  • zrobotyzowanym stanowisku do układania detali w magazynkach dla złącz typu RIGID,
  • linii do automatycznego nakładania obkurczania i docinania koszulek SSL.

Inwestycja technologiczna, realizowana jest w ramach Poddziałania 3.2.2 Kredyt na Innowacje Technologiczne z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020. „Kredyt na innowacje technologiczne”, to instrument wsparcia finansowego mający na celu podniesienie innowacyjności i konkurencyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez umożliwienie im wdrożenia innowacji technologicznych, będących wynikiem własnych prac B+R lub wynikiem prac B+R nabywanych przez przedsiębiorców w ramach projektu.

Wdrożenie technologii polega na takich działaniach Spółki, w wyniku których pomysł stanowiący opisaną we wniosku o dofinansowanie nową technologię, zrealizowany zostanie poprzez stworzenie bazy technologicznej (np. linii technologicznej), w której technologia ta będzie mogła zostać w praktyce zastosowana, a w efekcie możliwa będzie produkcja towarów lub świadczenie usług bezpośrednio wynikających z wdrożenia tej technologii.

Spółka również w 2018 r. ubiega się o dotacje w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój na lata 2014-2020 na dofinansowanie projektu Innowacyjna technologia produkcji konektorów antenowych z unikatowym składem spoiwa lutowniczego.

Celem Projektu jest opracowanie innowacyjnej technologii produkcji konektorów antenowych z unikatowym składem spoiwa lutowniczego pozwalającej na zaoferowanie podmiotom funkcjonującym na rynku automotive, tj. producentom szyb samochodowych, wysokojakościowych konektorów antenowych typu B-Crimp oraz Antena-Button. Planowana do opracowania przez Spółkę technologia będzie charakteryzowała się szeregiem unikatowych funkcjonalności/cech (tj. nowatorskim składem spoiwa lutowniczego, pełną automatyzacją procesu produkcyjnego oraz inteligentną wizyjną kontrolą jakości), które łącznie poprzez wzrost efektywności i elastyczności procesu produkcyjnego przy jednoczesnym wzroście precyzji wytwarzania, a także zmniejszeniu ilości generowanych odpadów, zmniejszonej materiało- i energochłonności, pozwolą Spółce zrealizować dwuetapową strategię wejścia z nowymi produktami na rynek konektorów antenowych.

Powyższe zostanie osiągnięte dzięki zaplanowanym pracom B+R obejmującym ostateczne opracowanie unikatowego spoiwa lutowniczego (III TRL) wraz z jego weryfikacją względem wymagań procesowych i branży automotive, opracowaniem elementów linii do produkcji konektorów antenowych, a następnie ich integrację w jeden ciąg technologiczny oraz optymalizację procesu (IX TRL).

Do celów prac BR Spółka wykorzystuje zorganizowany zespół specjalistycznych środków trwałych oraz liczne wyposażenie. Dział BR korzysta m.in. z linii do automatycznego natłaczania depozytów, automatycznej zaginarki detali, zgrzewarki stołowej, a także specjalistycznego sprzętu komputerowego.

Działalności badawczo-rozwojowej służą też inne środki trwałe wykorzystywane przez dział produkcji i jakości oraz inne osoby niezwiązane z prowadzonymi pracami BR. Przykładami mogą być oprzyrządowanie produkcji, komputery wraz z ich oprogramowaniem przypisane do tych jednostek. Jednakże, te środki trwałe wykorzystywane przez te jednostki organizacyjne Spółki służą również do innych zadań, nie będących Pracami BR.

Spółka w trakcie Prac BR zużywa materiały, komponenty elektroniczne, detale mechaniczne, kable i przewody elektryczne, złącza, obudowy, konektory, terminale, koszulki oraz taśmy PCV, tworzywa sztuczne, cyna lutownicza, emulsje i roztwory do obróbki metali, gumy i mieszanki gumowe będące w użyciu jak i wykonywane na zamówienie, oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, rozpuszczalniki do mycia urządzeń, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne, baterie i akumulatory, tonery i papier, inne materiały biurowe, opakowania, pojemniki i obudowy służące do przechowywania i magazynowania, narzędzia ręczne (zestawy kluczy, szczypiec, kombinerek, śrubokrętów, lutownic itp.) i osprzęt pomiarowy ręczny (mierniki itp.).

Spółka w trakcie prowadzenia działalności BR nabywa również sprzęty specjalistyczne jak np. maszyna pomiarowa, które nie są środkami trwałymi, natomiast są również wykorzystywane do Prac BR przez Spółkę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

  1. Czy opisane wyżej Prace BR uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a w szczególności:
    1. czy prace te powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a w szczególności za badania aplikacyjne lub prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 ustawy, w związku z art. 4a pkt 26-28 ustawy?
    2. czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z Dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
    3. czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż w ramach Prac BR mogą powstać produkty lub półprodukty (np. partie próbne), które zostaną wykorzystane przez Spółkę komercyjnie (np. przez sprzedaż)?
  2. Czy za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 2 i ust. 3 ustawy, mogą być uznane:
    1. wynagrodzenia pracowników Spółki, w zakresie w jakim są zaangażowani bezpośrednio w Prace BR;
    2. koszty materiałów i surowców zużytych podczas Prac BR;
    3. koszty wyposażenia przeznaczonego do Prac BR;
    4. koszty usług zw. z wykorzystaniem aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich;
    5. amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 Ustawy o CIT?
  3. Czy do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej, o którym mowa w art. 9 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wystarczające jest zidentyfikowanie i wprowadzenie tych kosztów, w stosunku do których Podatnik zamierza skorzystać z ulgi podatkowej, do odrębnej ewidencji pomocniczej?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Opisane wyżej Prace BR uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy. W szczególności prace te, powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a mianowicie za badania aplikacyjne i/lub prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 ustawy, w związku z art. 4a pkt 26-28 ustawy. Okoliczność, że koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z Dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 ustawy, nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanych z Dotacji. Dodatkowo okoliczność, że w ramach Prac BR mogą powstać produkty lub półprodukty (np. partie próbne), które zostaną wykorzystane przez Spółkę komercyjnie (np. przez sprzedaż), nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji.

Tzw. „ulga technologiczna” zdefiniowana została przez ustawodawcę w art. 18d Ustawy o CIT, a niektóre elementy potrzebne do jej określenia - również w innych przepisach Ustawy o CIT, w tym przede wszystkim przepisach definicyjnych, czyli w art. 4a pkt 26-28 Ustawy o CIT. Zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18 Ustawy o CIT, odlicza się koszty uzyskania przychodów poniesione przez podatnika na działalność badawczo-rozwojową, zwane „kosztami kwalifikowanymi”.

Pojęcie działalności badawczo-rozwojowej zdefiniowane zostało w art. 4a pkt 26 Ustawy o CIT, zgodnie z którym to przepisem działalnością badawczo-rozwojową jest działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Przy tym, zgodnie z aktualnym na dzień składania wniosku brzmieniem art. 4a pkt 27 Ustawy o CIT, badaniami naukowymi są:

  1. badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce;
  2. badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, badania naukowe są działalnością obejmującą:

  1. badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
  2. badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Natomiast, zgodnie z art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT, pojęcie prace rozwojowe - oznacza to prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli działalność obejmująca nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

W ocenie Podatnika, przywołane przepisy pozwalają stwierdzić, że opisane wyżej Prace BR powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a mianowicie za badania aplikacyjne i prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 ustawy, w związku z art. 4a punkty 26-28 ustawy. Należy bowiem zauważyć, że Prace BR mają, jako działalność wyodrębniona organizacyjnie i procesowo, charakter wysoce innowacyjny.

W szczególności, Prace BR obejmują bez wątpienia badania mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności w celu opracowywania nowych produktów, procesów i usług, a co najmniej wprowadzania znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów i usług.

Ponadto, badania te obejmują tworzenie elementów składowych systemów złożonych, a także budowę prototypu w środowisku symulującym istniejące systemy, szczególnie do oceny przydatności danych rodzajów technologii. Prace BR obejmują więc badania spełniające definicję badań aplikacyjnych zawartą w art. 4a pkt 27 litera b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy przy tym zauważyć, że Prace BR nie obejmują swoim zakresem badań podstawowych, a to ze względu na okoliczność, iż badania podstawowe podejmowane są przede wszystkim w celu zdobywania nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne (art. 4a pkt 27 lit a ustawy), a Prace BR obejmują wyłącznie badania o bezpośrednich zastosowaniach komercyjnych, a więc nie stosuje się do nich ograniczenia z art. 18d ust. 4 ustawy.

Część Prac BR może też być uznana za prace rozwojowe, zgodnie z definicją zawartą w art. 4a pkt 28 ustawy, a więc za nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz do tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów i usług, a w szczególności za opracowywanie prototypów, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp stanowi produkt końcowy gotowy do wykorzystania komercyjnego.

Prace BR obejmują więc działania bez wątpienia twórcze, podpadające pod definicję badań aplikacyjnych i/lub prac rozwojowych, a przy tym podejmowane w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań, a więc działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy, a zatem co do zasady uprawniają do korzystania z ulgi technologicznej określonej w art. 18d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednocześnie, okoliczność, że koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z Dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 ustawy, nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji.

Należy bowiem zauważyć, że ani art. 18d ust. 5 ustawy, ani żaden inny przepis ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie zabraniają korzystania z odliczenia w stosunku do tej części kosztów kwalifikowanych, która nie została zwrócona podatnikowi. Przepis art. 18d ust. 5 ustawy stanowi jedynie, że: „Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie”. Tym samym, a contrario, koszty zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie nie uprawniają do odliczenia. Wykładnia językowa wskazuje więc, że jeśli koszt kwalifikowany został w części zwrócony (pokryty Dotacją), to w tej części nie podlega odliczeniu. Natomiast, taki koszt może być odliczony w części nie pokrytej Dotacją.

Do takiego wniosku prowadzi też wykładnia funkcjonalna art. 18d ust. 5 ustawy, celem tego przepisu jest zapewnienie, by ulga technologiczna nie obejmowała kosztów, których ciężaru ekonomicznego nie poniósł podatnik. Ponieważ ciężar ekonomiczny kosztów nie pokrytych Dotacją ponosi Spółka, to powinny one podlegać odliczeniu w ramach ulgi technologicznej.

Ponadto, okoliczność, że w ramach Prac BR, mogą powstać produkty lub półprodukty (np. partie próbne), które zostaną wykorzystane przez Spółkę komercyjnie (np. przez sprzedaż), nie jest przeszkodą w skorzystaniu przez Spółkę z ulgi podatkowej z art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji.

Należy bowiem zauważyć, że ani art. 18d ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ani żaden inny przepis ustawy, nie uzależniają prawa do korzystania z odliczenia określonego w art. 18d od tego, czy powstające w wyniku prac badawczo-rozwojowych produkty i półprodukty znajdują zastosowanie komercyjne, czy też nie.

W szczególności, zawarta w art. 18d ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, fraza „nie zostały (...) zwrócone w jakiejkolwiek formie” nie odnosi się do korzyści z komercyjnego wykorzystania produktów i półproduktów (np. przez sprzedaż), które mogą powstać w wyniku działalności badawczo-rozwojowej. Uzyskanie przychodu ze sprzedaży towarów i usług nie jest bowiem tożsame ze zwrotem kosztu, ani na gruncie języka potocznego, ani tym bardziej na gruncie języka ustaw podatkowych.

W konsekwencji, Prace BR, które Spółka prowadzi i będzie prowadzić, uprawniają ją, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 2 i ust. 3 ustawy, mogą być uznane poniższe wydatki:

  1. wynagrodzenia pracowników Spółki, w zakresie w jakim są zaangażowani bezpośrednio w Prace BR;
  2. koszty materiałów i surowców zużytych podczas Prac BR;
  3. koszty wyposażenia przeznaczonego do Prac BR;
  4. koszty usług związanych z wykorzystaniem aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich;
  5. amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 Ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 18d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1888, z późn. zm.), od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, odlicza się koszty uzyskania przychodów poniesione przez podatnika na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”.

Na podstawie art. 18d ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za koszty kwalifikowane uznaje się:

  1. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
  2. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
  3. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
  4. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
  5. ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
  6. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
  7. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
  8. koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
    1. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
    2. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
    3. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
    4. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.




Jednocześnie, w art. 18d ust. 4 ustawy, ustawodawca dokonał zastrzeżenia, że koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem, że badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z podmiotem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli:

  1. uczelnie;
  2. federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, zwane dalej „federacjami”;
  3. instytuty naukowe PAN, działające na podstawie ustawy, o której mowa w pkt 3, zwane dalej „instytutami PAN”;
  4. instytuty badawcze, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 736);
  5. międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „instytutami międzynarodowymi”;
  6. Polska Akademia Umiejętności, zwana dalej „PAU”;
  7. inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Natomiast, w art. 18d ust. 5, ustawodawca wskazał, że koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. W razie wystąpienia okoliczności, o których mowa w ust. 5, podatnik jest obowiązany w zeznaniu składanym za rok podatkowy, w którym wystąpiły te okoliczności, do zwiększenia podstawy opodatkowania o kwotę dokonanych odliczeń, które zostały mu zwrócone, a w razie poniesienia straty - do jej zmniejszenia o tę kwotę.

Dodatkowo, w art. 18d ust. 5 (winno być: ust.6) Ustawy o CIT ustawodawca wskazuje, że podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów.

Spółka obecnie nie prowadzi działalności produkcyjnej na terytorium specjalnej strefy ekonomicznej i nie uzyskuje przychodów z tytułu takiej działalności, ani nie otrzymuje dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej określonej w decyzji o wsparciu, o której mowa w ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji.

Z art. 9 ust. 1b Ustawy o CIT, wynika jednakże ogólny obowiązek wyodrębniania przez podatników, zamierzających skorzystać z ulgi B+R, w prowadzonych przez nich księgach podatkowych, kosztów działalności badawczo-rozwojowej.

Stosownie do art. 9 ust. 1 Ustawy o CIT, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia, (art. 18d ust. 8 Ustawy o CIT).

Zgodnie z art. 18e Ustawy o CIT, podatnicy korzystający z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, oraz podatnicy, którym przysługuje kwota określona w art. 18da, są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującej podatnikowi kwoty.

W świetle powołanych regulacji prawnych należy stwierdzić, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:

  1. podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
  2. koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu Ustawy o CIT,
  3. koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2-3 Ustawy o CIT,
  4. ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przy czym jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu odrębnych przepisów,
  5. w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b Ustawy o CIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,
  6. podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
  7. kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych,
  8. koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiekolwiek formie.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że poniższe wydatki poniesione przez Spółkę są związane z pracami badawczo-rozwojowymi, a tym samym powinny zostać uznane za koszty kwalifikowane:

I. Wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace BR wraz z narzutami na ubezpieczenia społeczne.

Zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 1 Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się: poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu. Konsekwentnie, zdaniem Wnioskodawcy, koszty zatrudnienia w proporcji odpowiadającej czasowi pracy pracowników poświęconych na działalność B+R będą mogły być zaliczone do kosztów kwalifikowanych zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 1 Ustawy o CIT.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego (winno być: zdarzenia przyszłego) wynika, że Spółka prowadzi działalność badawczo-rozwojową i w tym celu zatrudnia pracowników. Spółka prowadzi ewidencję czasu pracy, która odzwierciedla zaangażowanie czasowe pracowników w prace badawczo-rozwojowe.

Prace BR obejmują zaangażowanie przede wszystkim:

  • pracowników Działu Produkcji, wykonujących poszczególne projekty konektorów powstałe w wyniku Prac BR, niezbędne do prowadzenia Prac BR,
  • pracowników Działu Kontroli Jakości - przy przygotowaniu partii próbnej i walidacyjnej (na pewno stanowi to przynajmniej kilkanaście procent ich czasu pracy),
  • pracowników magazynu - którzy przynajmniej kilkanaście procent swojego czasu pracy przeznaczają na prace pomocnicze do Prac BR (poszukiwanie materiałów do nowych projektów, zamawianie materiałów na partie próbne, a także obrót magazynowy tymi materiałami oraz materiałami na partie walidacyjne według zleceń),
  • pracowników administracji ogólnej pośrednio, ale w sposób konieczny, wspierający Prace BR (są to pozostali pracownicy administracji ogólnej).

Spółka prowadzi ewidencje czasu pracy pracowników. Z ewidencji czasu pracy Spółka będzie w stanie:

  • określić, którzy pracownicy w danym miesiącu brali udział w realizacji danego projektu;
  • określić liczbę godzin zaangażowania poszczególnych pracowników w pracach BR w konkretnym miesiącu;
  • wyznaczyć udział zaangażowania poszczególnych pracowników w działalność BR w stosunku do ogólnego czasu pracy w danym miesiącu;
  • po uwzględnieniu powyższego oraz kosztów zatrudnienia poszczególnych pracowników, określić wartość zaangażowania wszystkich pracowników biorących udział w danych Pracach Projektowych w ciągu każdego miesiąca.

Biorąc pod uwagę powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, opracowywany przez niego sposób ewidencji czasu pracy zaprezentowany w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego (winno być: zdarzenia przyszłego) polegający na: klasyfikacji projektów oraz przypisania im odpowiedniego udziału czynności B+R w całości prac oraz comiesięcznym przypisaniu przez każdego z pracowników do danego projektu określonej liczby spędzonych nad nim godzin jest w pełni zgodny z przepisami art. 18d ust. 2 pkt 1 Ustawy o CIT, gdyż na podstawie tych danych Spółka będzie w stanie określić część, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu.

Przechodząc na grunt analizowanej sprawy, stwierdzić należy, że przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane należności z tytułu wynagrodzeń pracownika, który realizuje wskazany cel, tj. wykonuje prace badawczo-rozwojowe. Za pracownika zatrudnionego w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej należy uznać pracownika, w zakresie obowiązków którego, pozostaje czynne uczestnictwo w prowadzonych pracach badawczo-rozwojowych. Jednakże istotne jest też, aby pracownik faktycznie wykonywał zadania będące realizacją prac badawczo-rozwojowych. Zatem, w przypadku, gdy pracownik w ramach świadczonej pracy wykonuje obowiązki nie tylko związane z działalnością badawczo-rozwojową, zasadnym jest wyodrębnienie (wyłączenie z ulgi badawczo-rozwojowej) tej części wynagrodzenia oraz świadczeń wypłaconych pracownikom zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową a także składek od tych przychodów, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie jest związana z realizacją działalności B+R.

Należy jednak podkreślić, że ustawodawca nie narzucił przedsiębiorcom formy takiego podziału/wyodrębnienia. Wybór sposobu udokumentowania tych wydatków pozostawiony został podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Dlatego wskazane jest, aby dla celów dowodowych, ewidencja czasu pracy, poświęconego przez pracowników na działalność badawczo-rozwojową, była prowadzona przez podatnika korzystającego z ulgi.

Tym samym, Wnioskodawca zobowiązany jest do udokumentowaniu czasu pracy pracownika w określonej formie ewidencji z jednoczesnym wydzieleniem czasu, jaki poświęca dany pracownik na wykonywanie czynności badawczo-rozwojowych w stosunku do łącznej ilości przepracowanych przez niego godzin. Spółka wypełnia ten obowiązek.

II. Koszt materiałów i surowców zużytych podczas prac BR.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 2 Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się m.in. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową.

Okoliczności opisane w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym), dotyczą m.in. takich Prac BR jak wytwarzanie partii próbnych i walidacyjnych. Spółka w ramach działalności BR zużywa materiały, komponenty elektroniczne, detale mechaniczne, kable i przewody elektryczne, złącza, obudowy, konektory, terminale, koszulki oraz taśmy PCV, tworzywa sztuczne, cynę lutowniczą, emulsje i roztwory do obróbki metali, gumy i mieszanki gumowe będące w użyciu jak i wykonywane na zamówienie, oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, rozpuszczalniki do mycia urządzeń, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne, baterie i akumulatory, tonery i papier, inne materiały biurowe, opakowania, pojemniki i obudowy służące do przechowywania i magazynowania, narzędzia ręczne (zestawy kluczy, szczypiec, kombinerek, śrubokrętów, lutownic itp.) i osprzęt pomiarowy ręczny (mierniki itp.).

Przedmioty opisane w stanie faktycznym (winno być: zdarzeniu przyszłym), mieszczą się wprost w definicji działalności badawczo-rozwojowej zawartej w art. 4a pkt 26-28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zatem materiały i surowce zużyte w trakcie tych aktywności powinny być uznane za materiały i surowce bezpośrednio związane z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Podobnie, testy wytworzonych próbnych partii mieszczą się wprost w definicji działalności badawczo-rozwojowej zawartej w art. 4a pkt 26-28 ustawy.

Ze względu na wymóg określony w art. 9 ust. 1b ustawy, proporcja, w jakiej koszty nabytych materiałów i surowców mogą być uznane za koszty kwalifikowane, będzie wynikać z ewidencji pomocniczej.

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy, Spółka będzie uprawniona do uznania materiałów wykorzystanych zarówno w procesie produkcji prototypów jak i procesie udoskonalania produktów za koszty kwalifikowane prac badawczo-rozwojowych zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 2 Ustawy o CIT.

III. Koszt nabycia sprzętu specjalistycznego do działalności BR, który nie jest środkiem trwałym.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 2a Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się m.in. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych.

Spółka w trakcie prowadzenia działalności BR nabywa również sprzęt specjalistyczny, który nie jest środkiem trwałym. Jest to niskocenne wyposażenie, na które składa się m.in. maszyna pomiarowa.

Spółka stoi na stanowisku, że sprzęt specjalistyczny, który jest związany bezpośrednio z działalnością badawczo-rozwojową będzie mógł zostać uznany za koszt kwalifikowany. W związku z tym, koszt nabycia maszyny pomiarowej, czy innego ewentualnego wyposażenia niestanowiącego środka trwałego, będzie kosztem kwalifikowanym.


IV. Koszt usług inżynieryjnych i badawczych oraz innych usług wykorzystania aparatury badawczo-rozwojowej.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 18d ust. 2 pkt 4a Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się m.in. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4.

Wnioskodawca korzysta z usług podmiotów zewnętrznych w trakcie prowadzenia prac BR. Są to przede wszystkim usługi, które polegają na:

  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych dotyczących czystości składu chemicznego próbki nowo opracowanego spoiwa lutowniczego;
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu określenia profilu temperaturowego badanego lutowia (w szczególności określenie początkowego oraz końcowego punktu topnienia metodą DSC);
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie materiałów z przedłużonym cyklem życia;
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie przewodności,
  • świadczeniu usług precyzyjnego szlifowania materiałów.

W celu świadczenia powyższych usług, usługodawcy wykorzystują własne zasoby techniczne (aparaturę) tj. m.in.: certyfikowane laboratorium, spektrometry, infrastrukturę techniczną do przeprowadzenia badania wraz z aktualnymi certyfikatami kalibracji, licencje na użytkowanie z oprogramowania, skaningowy kalorymetr różnicowy.

Powyższe usługi są nabywane wyłącznie na potrzeby prowadzonych prac BR. Przy czym podmioty te, od których nabywane są wymienione usługi, nie stanowią podmiotów powiązanych ze Spółką w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT. W związku z powyższym Spółka stoi na stanowisku, że wydatki te będą stanowiły koszty kwalifikowane.

V. Amortyzacja środków trwałych w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 Ustawy o CIT.

Jak wskazano wyżej, zgodnie z art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Na gruncie powyższego przepisu można wskazać na zasadnicze przesłanki, jakie muszą zostać spełnienie, aby odpisy amortyzacyjne od środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych stanowiły „koszty kwalifikowane”. Zdaniem Wnioskodawcy odpis amortyzacyjny zostanie odliczony od postawy opodatkowania w ramach ulgi na działalność badawczo-rozwojową pod warunkiem, że:

  1. został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów oraz został dokonany w danym roku podatkowym;
  2. nie dotyczy środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych wprost wyłączonych z zakresu ulgi;
  3. środek trwały/wartość niematerialna i prawna, którego dotyczy odpis, wykorzystywany jest w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Zgodnie z Ustawą o CIT, wszystkie wydatki wskazane w art. 18d ust. 2 ustawy o CIT, aby stanowiły „koszty kwalifikowane” muszą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Nie inaczej jest w przypadku uregulowanych w art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych. „Kosztem kwalifikowanym” może być bowiem tylko taki odpis amortyzacyjny, który spełnia definicję kosztów uzyskania przychodów, określoną w art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT. Specyfika odpisów amortyzacyjnych powoduje obowiązek uwzględniania także postanowień art. 15 ust. 6 Ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a-16m, z uwzględnieniem art. 16 Ustawy o CIT. Podstawę do kalkulacji ulgi na działalność badawczo-rozwojową stanowić będą odpisy podatkowe, a nie odpisy dokonywane przez jednostkę na potrzeby bilansowe.

Konieczność stosowania art. 15 ust. 6 Ustawy o CIT powoduje, że odpisy amortyzacyjne kwalifikujące się do odliczenia w ramach ulgi powinny dotyczyć tych aktywów, które spełniają definicję środków trwałych (art. 16a Ustawy o CIT) albo wartości niematerialnych i prawnych (art. 16b Ustawy o CIT). Ponadto, aktywa nie mogą zostać wymienione w negatywnym katalogu środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych niepodlegających amortyzacji (art. 16c Ustawy o CIT). Dodatkowo, odpis amortyzacyjny może stanowić „koszt kwalifikowany” jeżeli dokonywany jest od prawidłowo ustalonej wartości początkowej (art. 16g Ustawy o CIT), przy zastosowaniu metod i zasad określonych w Ustawie o CIT (w tym m.in. w art. 16h, 16i, 16j i 16k Ustawy o CIT).

W kontekście powyższego, Wnioskodawca zwraca uwagę, że zgodnie z art. 16d ust. 1 Ustawy o CIT, podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i 16b, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 10 000 zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania. Ponadto, stosownie do art. 16f ust. 3 Ustawy o CIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 10 000 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 000 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.

Dodatkowo, zgodnie z art. 16k ust. 14 Ustawy o CIT, podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 000 zł. Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.

Przepis ten stosuje się, pod warunkiem że:

  1. wartość początkowa jednego środka trwałego, nabytego w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł lub
  2. łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, nabytych w roku podatkowym, wynosi co najmniej 10 000 zł, a wartość początkowa każdego z nich przekracza 3500 zł.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT, odnosi się do odpisów amortyzacyjnych (od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych), a nie do wydatków poniesionych na nabycie/wytworzenie takich aktywów. Z drugiej strony, jednorazowe zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków na środki trwałe/wartości niematerialne i prawne nie pozwoli na uznanie ich za „koszty kwalifikowane” także na podstawie art. 18d ust. 2 Ustawy o CIT. Przepis ten zawiera bowiem zamknięty katalog kosztów objętych ulgą na działalność badawczo-rozwojową, wśród których brak jest wydatków ponoszonych przez podatnika na zakup/wytworzenie aktywów.

Odpisy amortyzacyjne, dla kwalifikacji do „kosztów kwalifikowanych” muszą dodatkowo zostać dokonane w danym roku podatkowym. Tym rokiem będzie okres, w którym podatnik pomniejsza podstawę opodatkowania o te odpisy. W konsekwencji, ustawodawca doprecyzował, że podstawę do kalkulacji ulgi na działalność badawczo-rozwojową mogą stanowić tylko te odpisy, które zgodnie z postanowieniami Ustawy o CIT, powinny zostać ujęte w rachunku podatkowym danego roku.

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz stan faktyczny (winno być: zdarzenie przyszłe), zgodnie z którym Spółka do prac BR korzysta z środków trwałych takich jak m.in. automatyczna zaginarka detali czy natłaczarka depozytów, odpisy amortyzacyjne od używanych do tych celów środków trwałych będą stanowiły koszty kwalifikowane. Obowiązujące przepisy nie określają jak należy rozumieć, że środek trwały/wartość niematerialna i prawna jest wykorzystywana w tej działalności. Zdaniem Spółki, jeżeli dany środek trwały lub wartość niematerialna i prawna służy jednocześnie działalności badawczo-rozwojowej oraz innej działalności, np. stricte produkcyjnej, należy uznać za „koszt kwalifikowany” część odpisu amortyzacyjnego. W celu ustalenia proporcji, w jakiej odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych - wykorzystywanych zarówno w działalności badawczo-rozwojowej i innej działalności - mogą stanowić „koszty kwalifikowane”, Spółka zamierza zastosować klucz alokacji oparty na czasie pracy maszyny w związku z działalnością badawczo-rozwojową podatnika w danym okresie rozliczeniowym. Taki klucz alokacji został wskazany m.in. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 20 stycznia 2017 r. (sygn. 2461-IBPB-1-2.4510.1051.2016.1.KP).

W związku z powyższym, Spółka stoi na stanowisku, że kosztem kwalifikowanym będą również odpisy amortyzacyjne środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w pracach BR, w tym również amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 ustawy CIT.

Ad. 3

Zdaniem Podatnika, do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej, o którym mowa w art. 9 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wystarczy zidentyfikowanie i wprowadzenie tych kosztów, w stosunku do których Podatnik zamierza skorzystać z ulgi podatkowej, na podstawie odrębnej ewidencji pomocniczej.

Ustawa o CIT, nakłada dodatkowe wymagania na podatników, którzy planują skorzystać z ulgi badawczo-rozwojowej co do prowadzenia ewidencji kosztów, które podlegają odliczeniu w ramach ulgi.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Ustawy o CIT, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, tj. z postanowieniami ustawy o rachunkowości. Przy czym, zgodnie z art. 9 ust. 1b Ustawy o CIT, podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d Ustawy o CIT, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.

Z kolei, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tj. Dz.U. z 2016 r., poz. 1047 ze zm.), księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą:

  • dziennik,
  • księgę główną,
  • księgi pomocnicze,
  • zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych,
  • wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).

Jednocześnie, w myśl art. 16 ust. 1 ustawy o rachunkowości, konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej.

Przywołane regulacje nakładają na podatnika, który chce skorzystać z ulgi badawczo- rozwojowej, obowiązek wyodrębnienia kosztów ponoszonych w związku z działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu Ustawy o CIT. Z tym, że Ustawa nie precyzuje, w jaki sposób to wyodrębnienie powinno zostać wykonane. Wyodrębnienie kosztów na działalność badawczo-rozwojową w ewidencji rachunkowej ma być podstawą do kalkulacji wysokości ulgi badawczo-rozwojowej. W związku z tym, podatnik ma obowiązek dokonać wyodrębnienia w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie kosztów kwalifikowanych, dających prawo do skorzystania z ulgi w kwocie odpowiedniej dla danej kategorii.

Tak więc, zdaniem Spółki, dla określenia możliwości skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, istotne będzie prowadzenie działalności, która spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu Ustawy o CIT oraz posiadanie wyodrębnionej ewidencji kosztów kwalifikowanych.

Podsumowując, Spółka ma zamiar sporządzić ewidencję pomocniczą na koniec roku podatkowego, za który zamierza dokonać odliczenia kosztów kwalifikowanych. Ewidencja ta, zdaniem Wnioskodawcy, spełni wymogi określone w art. 9 ust. 1b i art. 18e Ustawy o CIT, ponieważ zostanie sporządzona przed złożeniem zeznania za odpowiedni rok podatkowy oraz umożliwi wykazanie w zeznaniu kwoty kosztów kwalifikowanych w prawidłowej wysokości.

Wnioskodawca podkreśla, że powyższe stanowisko znalazło również potwierdzenie w interpretacjach organów podatkowych, przykładowo w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 27 stycznia 2017 r., nr 2461-IBPB-l- 2.4510.1047.2016.1.MM, w której stwierdzono, że: „W świetle przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego Spółka zamierza sporządzić Ewidencję pomocniczą na koniec roku podatkowego, za który zamierza dokonać odliczenia Kosztów kwalifikowanych. Zdaniem Wnioskodawcy, Ewidencja pomocnicza spełni wymogi określone w art. 9 ust. 1b UoPDOP oraz 18e UoPDOP, ponieważ zostanie sporządzona przed złożeniem zeznania za odpowiedni rok podatkowy oraz umożliwi wykazanie w zeznaniu kwoty Kosztów kwalifikowanych w prawidłowej wysokości.”

Podobnie, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 26 stycznia 2017 r., nr 2461-IBPB-1-2.4510.1044.2016.1.BD stwierdził, że: „Przywołane regulacje nakładają na podatnika, chcącego skorzystać z ulgi badawczo-rozwojowej, obowiązek wyodrębnienia kosztów ponoszonych w związku z działalnością badawczo-rozwojową w rozumieniu UoPDOP. Ustawa nie precyzuje jednak, w jaki sposób to wyodrębnienie powinno zostać wykonane. Wyodrębnienie kosztów na działalność badawczo-rozwojową w ewidencji rachunkowej ma być podstawą do kalkulacji ulgi badawczo-rozwojowej. Zatem, podatnik ma obowiązek dokonać wyodrębnienia w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie kosztów kwalifikowanych, dających prawo do skorzystania z ulgi w kwocie odpowiedniej dla danej kategorii. W związku z powyższym, dla określenia możliwości skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, istotne będzie prowadzenie działalności, która spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu UoPDOP oraz posiadanie wyodrębnionej ewidencji kosztów kwalifikowanych.”

Podobne stanowisko zostało wyrażone przez:

  • Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 31 marca 2016 r. w interpretacji indywidualnej nr IPPB5/4510-104/16-2/MR;
  • Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 marca 2016 r. w interpretacji indywidualnej nr IBPB1-2/4510-792/15/KP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na mocy ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2017 r., poz. 2175) oraz ustawy z dnia 9 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej (Dz.U. z 2017 r., poz. 2201), z 1 stycznia 2018 r. zostały wprowadzone zmiany, które odnoszą się do tzw. ulgi badawczo-rozwojowej.

Zgodnie z art. 18d ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1036, z późn. zm., dalej: „uCIT”), podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, zwane dalej „kosztami kwalifikowanymi”. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Na mocy ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1668), od 1 października 2018 r. wprowadzone zostały zmiany dotyczące definicji badań naukowych i prac rozwojowych (art. 4 pkt 27 i 28 uCIT).

Zgodnie z art. 4a pkt 26 uCIT, przez działalności badawczo-rozwojowej oznacza to działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

W myśl art. 4a pkt 27 uCIT, ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych, oznacza to:

  1. badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
  2. badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

W myśl art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, badania naukowe są działalnością obejmującą:

  1. badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
  2. badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Stosownie do treści art. 4a pkt 28 uCIT, ilekroć w ustawie jest mowa o pracach rozwojowych - oznacza to prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

W myśl art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Natomiast, zgodnie z art. 18d ust. 2 uCIT, za koszty kwalifikowane uznaje się:

  1. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
    1a. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
  2. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
    2a. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych;
  3. ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
  4. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
    4a. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4;
  5. koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
    1. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
    2. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione do momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
    3. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
    4. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.



W przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane od tej wartości niematerialnej i prawnej odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty wymienione w ust. 2 pkt 1-4a lub ust. 3a pkt 2 (art. 18d ust. 2a uCIT).

Natomiast, w myśl art. 18d ust. 3 uCIT, za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Zgodnie z art. 18d ust. 4 uCIT, koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem, że badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z podmiotem, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, system szkolnictwa wyższego i nauki tworzą:

  1. uczelnie;
  2. federacje podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, zwane dalej „federacjami”;
  3. instytuty naukowe PAN, działające na podstawie ustawy, o której mowa w pkt 3, zwane dalej „instytutami PAN”;
  4. instytuty badawcze, działające na podstawie ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz.U. z 2018 r. poz. 736);
  5. międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych ustaw działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej „instytutami międzynarodowymi”;
  6. Polska Akademia Umiejętności, zwana dalej „PAU”;
  7. inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły.

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym (art. 18d ust. 5 uCIT).

Natomiast, zgodnie z treścią art. 18d ust. 6 uCIT, podatnikowi, który w roku podatkowym korzysta ze zwolnień podatkowych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 34 lub 34a, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie tych przepisów.

Jak stanowi art. 18d ust. 7 uCIT, w brzmieniu obowiązującym od 30 kwietnia 2018 r., który został zmieniony na podstawie art. 27 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej (Dz.U. 2018, poz. 650), kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

  1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
  2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a – 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 1-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
  3. w przypadku pozostałych podatników – 100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.

Natomiast, w myśl art. 18d ust. 8 uCIT, odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku, gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

W myśl art. 9 ust. 1b uCIT, podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, są obowiązani w ewidencji, o której mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy należy stwierdzić, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:

  1. podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
  2. koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu uCIT,
  3. koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 - 3 uCIT,
  4. ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu uCIT, przy czym, jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu odrębnych przepisów,
  5. jeżeli w roku podatkowym prowadził działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, prawo do odliczenia przysługuje jedynie w odniesieniu do kosztów kwalifikowanych, które nie są przez podatnika uwzględniane w kalkulacji dochodu zwolnionego z podatku na podstawie zezwolenia,
  6. w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,
  7. podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
  8. kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w uCIT,
  9. koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.



Należy zauważyć, że ustawodawca uzależnił w pierwszej kolejności możliwość dokonania odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi badawczo-rozwojowej od faktu, czy koszty te wypełniają definicję kosztów uzyskania przychodów.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy podkreślić wyraźnie należy, że w celu skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową, należy przeprowadzić analizę nakierowaną na zidentyfikowanie przejawów działalności gospodarczej, które mogą zostać uznane za działalność badawczo-rozwojową (tj. tych aktywności podatnika, które spełniają definicje wskazane w art. 4a pkt 26-28 uCIT).

Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 4a pkt 26 uCIT, zgodnie z którą (jak już wyżej wskazano) przez działalność badawczo-rozwojową, należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Z ustawowej definicji wynika zatem, że taka działalność musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru. Po drugie, z art. 4a pkt 26 uCIT wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób, czyli bieżące prowadzenie prac badawczo-rozwojowych podjętych w przyszłości, jak i rozpoczęcie działań badawczo-rozwojowych przy jednoczesnym założeniu, że podatnik w przyszłości będzie dalej podejmował i realizował prace tego rodzaju.

Przesłankę tę należy zatem rozumieć jako zakaz obejmowania ulgą incydentalnych działań podatnika. Po trzecie, taka działalność musi mieć określony cel, tj. powinna być nakierowana na zwiększenie zasobów wiedzy oraz ich wykorzystanie do tworzenia nowych zastosowań.

Kluczowe, jest zawarte w definicji działalności badawczo-rozwojowej rozróżnienie, które wskazuje, że taka działalność obejmuje dwa rodzaje aktywności, tj.: (i) badania podstawowe i badania aplikacyjne (zdefiniowane w art. 4a pkt 27 uCIT) oraz (ii) prace rozwojowe (o których mowa w art. 4 pkt 28 uCIT).

Należy zwrócić uwagę na podkreślone wyłączenie zawarte w art. 4a pkt 28 uCIT, mogące odnosić się do wielu przejawów aktywności podatnika. Zastrzeżenie zostało wprowadzone w celu wyeliminowania z zakresu ulgi na działalność badawczo-rozwojową tych przejawów aktywności podatnika, które pomimo ulepszenia istniejących procesów lub usług z uwagi na swoją cykliczność (okresowość) oraz brak innowacyjnego charakteru (rutynowość) nie mogą stanowić prac rozwojowych.

Ad. 1.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka stale prowadzi działania badawcze w celu poprawy oraz ulepszenia oferowanych produktów na rynku.

Każdego roku w Spółce prowadzone są projekty badawczo-rozwojowe. Prowadzone prace mają na celu konstruowanie nowych i zmodyfikowanych produktów lub wprowadzanie zmian w samym procesie produkcyjnym, dzięki którym może ona utrzymywać się w gronie liderów na rynku.

Spółka finansuje Prace BR zarówno ze środków własnych, jak i z pozyskanego kredytu technologicznego. Spółka dodatkowo stara się obecnie o otrzymanie Dotacji. Spółka również w 2018 r. ubiega się o dotacje w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój na lata 2014-2020 na dofinansowanie projektu Innowacyjna technologia produkcji konektorów antenowych z unikatowym składem spoiwa lutowniczego.

Prowadzone prace badawczo-rozwojowe obejmują w szczególności:

  • analiza i obserwacja działania układów i podzespołów w pojazdach,
  • analiza i obserwacja działania wzorcowych produktów,
  • opracowanie koncepcji budowy konektorów i ich umieszczenia w pojazdach,
  • uruchamianie urządzeń koncepcyjnych, prototypowych i narzędziowych,
  • walidacja produktów przedprodukcyjnych (prototypów),
  • ewaluacja rezultatów wdrożeń produktów,
  • opracowywanie koncepcji ulepszeń wdrożonych produktów,
  • unowocześnianie procesów tworzenia konektorów odpowiednich parametrów,
  • konstruowanie konektorów do pojazdów,
  • konstruowanie konektorów na potrzeby własne do przeprowadzania testów,
  • projektowanie i przygotowanie konstrukcji konektorów oraz oprzyrządowania montażu konektorów,
  • tworzenie oprzyrządowania produkcyjnego, jak i oprzyrządowania testującego, automatyzację procesów produkcyjnych i technologicznych,
  • konstruowanie i budowanie stanowisk pomiarowych wykorzystywanych podczas Prac BR nad nowymi produktami i technologiami.

W tym miejscu wskazać należy, że w ramach prac rozwojowych następuje połączenie wyników prac badawczych z wiedzą techniczną w celu wprowadzenia do produkcji nowego lub zmodernizowanego wyrobu, nowej technologii czy nowego systemu organizacji. Innymi słowy, prowadzone systematyczne prace opierają się na istniejącej wiedzy, uzyskanej w wyniku działalności badawczej oraz/lub doświadczeń praktycznych i mają na celu wytworzenie nowych materiałów, produktów lub urządzeń, inicjowanie nowych i znaczące udoskonalenie już istniejących procesów, systemów i usług. Podmioty gospodarcze zajmujące się działalnością badawczo-rozwojową realizują ją obok swojej działalności podstawowej (np. przedsiębiorstwa przemysłowe dysponujące własnym zapleczem badawczo-rozwojowym, laboratoria, zakłady i ośrodki badawczo-rozwojowe, działy badawczo-technologiczne, biura konstrukcyjne i technologiczne, zakłady rozwoju technik, biura studiów i projektów itp.). Prace rozwojowe mogą obejmować nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług. Prace rozwojowe nie obejmują rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do istniejących produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, usług nawet jeśli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

W świetle powyższego, zdaniem tut. Organu, opisane przez Wnioskodawcę prace można uznać za działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 uCIT, gdyż są to działania mające na celu tworzenie i projektowanie nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług.

W myśl art. 18d ust. 5 uCIT, koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Wykładnia językowa art. 18d ust. 5 uCIT wskazuje wyraźnie, że jeżeli koszt kwalifikowany został w jakiejkolwiek formie zwrócony podatnikowi, to w tej części nie podlega odliczeniu. Natomiast, taki koszt może być odliczony w części niepokrytej dofinansowaniem.

Do takiego wniosku prowadzi też wykładnia funkcjonalna art. 18d ust. 5 uCIT. Celem tego przepisu jest zapewnienie, by w kosztach stanowiących podstawę obliczenia ulgi badawczo - rozwojowej nie były uwzględniane koszty, których ciężaru ekonomicznego nie poniósł podatnik.

W świetle powyższego, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Prace BR uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d uCIT.

Ad. 2a

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Prace BR obejmują zaangażowanie przede wszystkim:

  • pracowników Działu Produkcji, wykonujących poszczególne projekty konektorów powstałe w wyniku Prac BR, niezbędne do prowadzenia Prac BR,
  • pracowników Działu Kontroli Jakości - przy przygotowaniu partii próbnej i walidacyjnej (przynajmniej kilkanaście procent ich czasu pracy),
  • pracowników magazynu - którzy przynajmniej kilkanaście procent swojego czasu pracy przeznaczają na prace pomocnicze do Prac BR (poszukiwanie materiałów do nowych projektów, zamawianie materiałów na partie próbne, a także obrót magazynowy tymi materiałami oraz materiałami na partie walidacyjne według zleceń),
  • pracowników administracji ogólnej pośrednio, ale w sposób konieczny, wspierający Prace BR (są to pozostali pracownicy administracji ogólnej).

Spółka prowadzi ewidencję godzinową dla poszczególnych osób. Dodatkowo Spółka ma zamiar sporządzić ewidencję pomocniczą na koniec roku podatkowego, za który zamierza dokonać odliczenia kosztów kwalifikowanych w ramach ulgi BR.

Z ewidencji czasu pracy Spółka będzie w stanie:

  • określić, którzy pracownicy w danym miesiącu brali udział w realizacji danego projektu,
  • określić liczbę godzin zaangażowania poszczególnych pracowników w danym projekcie w konkretnym miesiącu,
  • wyznaczyć udział zaangażowania poszczególnych pracowników w działalność B+R w stosunku do ogólnego czasu pracy w danym miesiącu,
  • po uwzględnieniu powyższego oraz kosztów zatrudnienia poszczególnych pracowników, określić wartość zaangażowania wszystkich pracowników biorących udział w danych Pracach Projektowych w ciągu każdego miesiąca.

Przechodząc na grunt analizowanej sprawy stwierdzić należy, że przepisy podatkowe dają możliwość uznania za koszty kwalifikowane należności z tytułu wynagrodzeń pracownika, który realizuje wskazany cel, tj. wykonuje prace badawczo-rozwojowe. Istotne jest, aby pracownik faktycznie wykonywał zadania będące realizacją prac badawczo-rozwojowych. Nie wystarczy zatem, że umowa o pracę bądź inny dokument potwierdza, że w zakresie kompetencji danego pracownika znajduje się wykonywanie czynności stanowiących realizację działalności badawczo-rozwojowej, pracownik ten musi też faktycznie uczestniczyć w tych pracach. Tylko wówczas wynagrodzenie takiego pracownika oraz koszty świadczeń poniesionych na jego rzecz będą mogły stanowić dla Wnioskodawcy koszt kwalifikowany w całości.

Zatem, w przypadku, gdy pracownik w ramach świadczonej pracy wykonuje obowiązki nie tylko związane z działalnością badawczo-rozwojową, zasadnym jest wyodrębnienie (wyłączenie z ulgi badawczo-rozwojowej) tej części wynagrodzenia oraz świadczeń wypłaconych pracownikom zajmującym się działalnością badawczo-rozwojową, a także składek od tych przychodów, określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która nie jest związana z realizacją działalności B+R.

Należy jednak podkreślić, że ustawodawca nie narzucił przedsiębiorcom formy takiego podziału/wyodrębnienia. Wybór sposobu udokumentowania tych wydatków pozostawiony został podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Dlatego wskazane jest, aby dla celów dowodowych, ewidencja czasu pracy, poświęconego przez pracowników na działalność badawczo-rozwojową, była prowadzona przez podatnika korzystającego z ulgi.

Dodatkowo wskazać należy, że w komunikacie Ministerstwa Finansów z dnia 18 maja 2017 r. o Uldze B+R zostało wyraźnie wskazane, że „(…) prowadzenie tego rodzaju ewidencji przewidziane jest wprost w propozycji legislacyjnej przedstawionej w «projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego działalności innowacyjnej». Ustawodawca proponuje tam, aby wynagrodzenia i składki stanowiły koszty kwalifikowane (stanowiące bazę do wyliczenia ulgi B+R) – w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracownika (...)”.

Tym samym, Wnioskodawca zobowiązany jest do udokumentowaniu czasu pracy pracownika np. w ewidencji z jednoczesnym wydzieleniem czasu jaki poświęca dany pracownik na wykonywanie czynności badawczo-rozwojowych w stosunku do łącznej ilości przepracowanych przez niego godzin.

Mając na względzie powyższe przepisy należy zauważyć, że zgodnie z brzmieniem uCIT, podatnicy są uprawnieni do odliczenia kosztów wskazanych w art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, pod warunkiem, że koszty te dotyczą faktycznie wykonywanej działalności badawczo-rozwojowej przez danych pracowników w poszczególnych miesiącach. W myśl aktualnie obowiązujących przepisów, w celu określenia wysokości tych kosztów, ustawodawca wskazał, że należy zastosować proporcję czasu pracy poświęconego przez danego pracownika na realizację działalności badawczo-rozwojowej w ogólnym czasie pracy tego pracownika w danym miesiącu. Na podstawie tej proporcji należy następnie wydzielić część kosztów ponoszonych przez pracodawcę na tego pracownika wykonującego działalność badawczo-rozwojową. Tak obliczona kwota podlega odliczeniu w ramach ulgi B+R na podstawie art. 18d ust. 2 pkt 1 uCIT, w związku z art. 18d ust. 1 uCIT.

W świetle powyższego, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wynagrodzenia pracowników Spółki, w zakresie w jakim są zaangażowani bezpośrednio w Prace BR, mogą być uznane za koszty kwalifikowane, w rozumieniu art. 18d ust. 2 ustawy.

Ad. 2b

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest również ustalenie, czy za koszty kwalifikowane Prac BR, mogą być uznane koszty materiałów i surowców zużytych podczas Prac BR.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, wynika że Spółka w trakcie Prac BR zużywa materiały, komponenty elektroniczne, detale mechaniczne, kable i przewody elektryczne, złącza, obudowy, konektory, terminale, koszulki oraz taśmy PCV, tworzywa sztuczne, cynę lutowniczą, emulsje i roztwory do obróbki metali, gumy i mieszanki gumowe będące w użyciu jak i wykonywane na zamówienie, oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe, rozpuszczalniki do mycia urządzeń, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania i ubrania ochronne, baterie i akumulatory, tonery i papier, inne materiały biurowe, opakowania, pojemniki i obudowy służące do przechowywania i magazynowania, narzędzia ręczne (zestawy kluczy, szczypiec, kombinerek, śrubokrętów, lutownic itp.) i osprzęt pomiarowy ręczny (mierniki itp.).

Art. 18d ust. 2 pkt 2 uCIT, stanowi, że warunkiem uznania wydatków na nabycie materiałów i surowców jest ich bezpośredni związek z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową. Przepisy omawianej ustawy podatkowej nie precyzują co należy rozumieć pod pojęciem materiałów i surowców. Zatem, przyjmuje się, że materiały i surowce, w przypadku których istnieje możliwość ich przypisania do działalności badawczo-rozwojowej, uznaje się za koszty kwalifikowane w ramach ww. działalności.

Wobec spełnienia przez Wnioskodawcę tego warunku, tj. nabycia materiałów i surowców niezbędnych do zrealizowania projektów polegających na tworzeniu innowacyjnych produktów, bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową należy stwierdzić, że wydatki te stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w ww. przepisie.

Ad. 2c

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Spółka w trakcie prowadzenia działalności BR nabywa również sprzęty specjalistyczne jak np. maszyna pomiarowa, które nie są środkami trwałymi, natomiast są również wykorzystywane do Prac BR przez Spółkę.

W myśl art. 18d ust. 2 pkt 2a uCIT, za koszty kwalifikowane uznaje się nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych.

Zatem, przyjmuje się, że nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w przypadku którego istnieje możliwość przypisania go do działalności badawczo-rozwojowej, uznaje się za koszty kwalifikowane w ramach ww. działalności.

Wobec spełnienia przez Wnioskodawcę tego warunku, tj. nabycia niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, niezbędnego do zrealizowania projektów polegających na tworzeniu innowacyjnych produktów, bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową należy stwierdzić, że wydatki te stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w ww. przepisie.

Ad. 2d

W odniesieniu do możliwości zaliczenia kosztów usług zw. z wykorzystaniem aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich do kosztów kwalifikowanych, zasadnym jest ponowne przywołanie art. 18d ust. 2 pkt 4a uCIT, w myśl którego, za koszty kwalifikowane uznaje się m.in. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4.

Z treści wniosku wynika, że Spółka oprócz przeprowadzania własnych testów, nabywa również usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej od podmiotów zewnętrznych. Są to przede wszystkim usługi, które polegają na:

  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych dotyczących czystości składu chemicznego próbki nowo opracowanego spoiwa lutowniczego,
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu określenia profilu temperaturowego badanego lutowia (w szczególności określenie początkowego oraz końcowego punktu topnienia metodą DSC),
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie materiałów z przedłużonym cyklem życia,
  • przeprowadzeniu prób laboratoryjnych w celu weryfikacji konektora antenowego z zaimplementowanym nowoopracowanym spoiwem lutowniczym w postaci depozytu cynowego pod względem spełnienia wymagań branży automotive w zakresie przewodności,
  • świadczeniu usług precyzyjnego szlifowania materiałów.

W celu świadczenia powyższych usług, usługodawcy wykorzystują własne zasoby techniczne (aparaturę) tj. m.in.: certyfikowane laboratorium, spektrometry, infrastrukturę techniczną do przeprowadzenia badania wraz z aktualnymi certyfikatami kalibracji, licencje na użytkowanie z oprogramowania, skaningowy kalorymetr różnicowy.

Powyższe usługi są nabywane wyłącznie na potrzeby prowadzonych prac BR. Przy czym podmioty te, od których nabywane są wymienione usługi, nie stanowią podmiotów powiązanych ze Spółką w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 uCIT.

W tym miejscu wskazać należy, że uCIT nie definiuje co należy rozumieć pod pojęciem aparatury badawczo-rozwojowej.

W świetle wyjaśnień Głównego Urzędu Statystycznego, aparatura naukowo-badawcza, to zestawy urządzeń badawczych, pomiarowych lub laboratoryjnych o małym stopniu uniwersalności i wysokich parametrach technicznych (zazwyczaj wyższych o kilka rzędów dokładności pomiaru w stosunku do typowej aparatury stosowanej dla celów produkcyjnych lub eksploatacyjnych). Do aparatury naukowo-badawczej nie zalicza się sprzętu komputerowego i innych urządzeń nie wykorzystywanych bezpośrednio do realizacji prac B+R.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy zgodnie z którym, za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 2 pkt 4a ustawy, mogą być uznane koszty usług zw. z wykorzystaniem aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich, należy uznać za prawidłowe.

Ad. 2e

W myśl art. 18d ust. 3 uCIT, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia (art. 18d ust. 8 uCIT).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 uCIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Definicja kosztów uzyskania przychodów sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika podlega indywidualnej ocenie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Jednocześnie, art. 16 ust. 1 ustawy, zawiera zamknięty katalog wydatków, których podatnik nie może zaliczyć do kosztów pomniejszających przychody nawet wówczas, gdy mają one związek z prowadzoną przez niego działalnością i zostały poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

W myśl art. 15 ust. 6 uCIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisem art. 16a–16m, z uwzględnieniem art. 16.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest kwestia ustalenia, czy za koszty kwalifikowane Prac BR, może być uznana amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 uCIT.

Zgodnie z art. 16f ust. 3 uCIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 10 000 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 000 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym.

W myśl art. 16k ust. 14 uCIT, podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 000 zł. Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, o której mowa w art. 15 ust. 1zd, zaliczonej do kosztów uzyskania przychodów.

Odnosząc się do treści pytania w pierwszej kolejności wskazać należy, że co do zasady odpisy amortyzacyjne dokonane od środków trwałych wykorzystywanych w działalności badawczo-rozwojowej, mogą być objęte omawianą ulgą badawczo-rozwojową przy spełnieniu warunków wskazanych w art. 18d uCIT.

Zatem, istnieje możliwość zaliczenia do kosztów kwalifikowanych w rozumieniu art. 18d ust. 3 uCIT, w ramach limitów, odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych jeżeli są one rzeczywiście wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej.

Choć ustawodawca nie użył w treści art. 18d ust. 3 uCIT sformułowania „wyłącznie”, to jednoznacznie wskazał, że za ww. koszty kwalifikowane podatnicy mogą uznać dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, jak i wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli są one wykorzystywane w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Wyjaśnić zatem należy, że powyższe sformułowanie oznacza, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, w całości, stanowią koszt kwalifikowany, w myśl ww. przepisu, jeżeli składniki te są rzeczywiście wykorzystywane jedynie do działalności badawczo-rozwojowej.

Natomiast w sytuacji, gdy ww. składniki będą częściowo wykorzystywane do działalności badawczo-rozwojowej a częściowo do bieżącej działalności - co znajduje odzwierciedlenie w rozpatrywanej sprawie - to w takim przypadku koszty odpisów amortyzacyjnych będą stanowić koszty kwalifikowane, tylko w takiej części, w jakiej środki trwałe i wartości niematerialne i prawne będą służyć prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie ustalenia, czy za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 3 ustawy, może być uznana amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 uCIT, należy uznać za prawidłowe.

Ad. 3

Stosownie do art. 9 ust. 1 uCIT, podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczania wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 16a-16m.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nakłada na podatników, którzy zamierzają skorzystać z ulgi badawczo-rozwojowej, obowiązek wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej w prowadzonych przez nich księgach podatkowych.

Ustawa nie precyzuje jednak, w jaki sposób to wyodrębnienie powinno zostać wykonane. Jednakże skoro wyodrębnienie kosztów na działalność badawczo-rozwojową ma być podstawą do skorzystania z ulgi, Spółka ma obowiązek dokonać wyodrębnienia w taki sposób, aby możliwe było zidentyfikowanie kosztów kwalifikowanych, dających Wnioskodawcy prawo do skorzystania z ulgi w kwocie odpowiedniej dla danej kategorii. Bez znaczenia w tym przypadku powinien pozostać sposób określenia prowadzonej przez podatnika działalności z perspektywy regulacji z zakresu rachunkowości tym bardziej, że zależnie od obowiązujących dany podmiot zasad rachunkowości katalog prac badawczych i rozwojowych jest różny. Pomimo faktu, że ewidencja rachunkowa jest punktem wyjścia dla ustalania podstawy opodatkowania w uCIT, to istnieje szereg zdarzeń gospodarczych, które są zdefiniowane w odmienny sposób dla celów podatkowych i rachunkowych. Ewidencja rachunkowa ma stanowić bazę dla przeprowadzenia kalkulacji podstawy opodatkowania oraz należnego podatku, która odpowiednio zmodyfikowana w oparciu o regulacje podatkowe przedstawia wynik dla celów podatkowych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 395 z późn. zm.), księgi rachunkowe jednostki obejmują zbiory zapisów księgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, które tworzą: dziennik, księgę główną, księgi pomocnicze, zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych, wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz). Zgodnie z art. 16 ust. 1 tejże ustawy, konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciu systematycznym jako wyodrębniony system ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorów danych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontach księgi głównej.

W konsekwencji, mając na uwadze powyższe regulacje, dla skorzystania z ulgi na działalność badawczo-rozwojową istotne będzie prowadzenie działalności, która spełnia definicję działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 4a pkt 26-28 uCIT (przy spełnieniu pozostałych warunków uprawniających do korzystania z ulgi badawczo-rozwojowej określonych w art. 18d ust. 4-6 uCIT oraz przy zachowaniu limitów kosztów kwalifikowanych określonych przez ustawodawcę w art. 18d ust. 7 uCIT) oraz posiadanie wyodrębnionej ewidencji kosztów kwalifikowanych, o której mowa w art. 9 ust. 1b uCIT.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalenia, czy:

  • opisane Prace BR uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d uCIT, a w szczególności:
    • czy prace te powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a w szczególności za badania aplikacyjne lub prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 ustawy, w związku z art. 4a pkt 26-28 ustawy,
    • czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z Dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 uCIT,
    • czy nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych nie sfinansowanej z Dotacji, okoliczność, iż w ramach Prac BR mogą powstać produkty lub półprodukty (np. partie próbne), które zostaną wykorzystane przez Spółkę komercyjnie (np. przez sprzedaż),
  • za koszty kwalifikowane Prac BR, w rozumieniu art. 18d ust. 2 i ust. 3 ustawy, mogą być uznane:
    • wynagrodzenia pracowników Spółki, w zakresie w jakim są zaangażowani bezpośrednio w Prace BR,
    • koszty materiałów i surowców zużytych podczas Prac BR,
    • koszty wyposażenia przeznaczonego do Prac BR,
    • koszty usług zw. z wykorzystania aparatury naukowo-badawczej od podmiotów trzecich,
    • amortyzacja środków trwałych w zakresie, w jakim są wykorzystywane w Pracach BR, w tym amortyzacja jednorazowa określona w art. 16f ust. 3 oraz 16k ust. 14 uCIT,
  • do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-rozwojowej, o którym mowa w art. 9 ust. 1b uCIT, wystarczające jest zidentyfikowanie i wprowadzenie tych kosztów, w stosunku do których Podatnik zamierza skorzystać z ulgi podatkowej, do odrębnej ewidencji pomocniczej
    należy uznać za prawidłowe.


Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj