Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL2-2.4012.490.2019.1.AKR
z 31 października 2019 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 września 2019 r. (data wpływu 13 września 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku stosowania kasy on-line od 1 lipca 2020 r. oraz prawa do skorzystania z ulgi z tytułu zakupu kas on-line – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 września 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej obowiązku stosowania kasy on-line od 1 lipca 2020 r. oraz prawa do skorzystania z ulgi z tytułu zakupu kas on-line.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

A Sp. z o.o. (dalej: Spółka lub Wnioskodawca) jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Spółka jest organizatorem sieci sklepów prowadzonych pod oznaczeniem „A” lub „B”, działających na zasadach franczyzy lub agencji (dalej: Sklepy), na podstawie umowy o współpracy. Działalność wykonywana w sklepach prowadzonych na zasadzie agencji wykonywana jest na rzecz i w imieniu A Sp. z o.o. z wykorzystaniem kas fiskalnych należących do Spółki. Towary oferowane w Sklepach działających na zasadzie agencji są zamawiane w Spółce lub, jeżeli pochodzą od dostawców zewnętrznych, nabywane są w imieniu Spółki. Wnioskodawca, oferuje swoim klientom m.in. sprzedaż żywności. Klienci punktów sprzedaży mogą w nich nabywać zarówno żywność nieprzetworzoną, jak i przetworzoną.

W przedmiotowym punktach sprzedażowych można zakupić między innymi podawane na ciepło, posiłki i dania takle jak zapiekanki, hot dogi, tortille i panini. Przedmiotowe produkty, przed ich podaniem klientowi, poddawane są obróbce cieplnej. Po podgrzaniu, produkty nadają się do bezpośredniej konsumpcji.

Od decyzji kupującego zależy czy dostarczone produkty zostaną spożyte w obrębie lub poza obrębem lokalu. Przy czym Spółka dąży do wyposażenia coraz większej ilości sklepów w stoliki i krzesła przeznaczonych do konsumpcji zakupionych posiłków wewnątrz lokalu.

Sprzedaż powyższych, zamówionych i przygotowanych dla klienta produktów traktowana jest jako sprzedaż usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56) wyszczególnionych pod pozycją siódmą załącznika do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz. U. z 2018 r., Nr 2350, ze zm.) i opodatkowana stawką VAT 8%.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

  1. Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca podlega obowiązkowi prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT od 1 lipca 2020 r., wskazanemu w treści art. 145b ust. 1 pkt 2 litera a) ustawy o VAT?
  2. Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca będzie uprawniony zgodnie z art. 145b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT do dokonania odliczenia lub otrzymania zwrotu, o których mowa w art. 111 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, na zakup kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Będzie on podlegał obowiązkowi prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT od 1 lipca 2020 r.

Ad. 2

Będzie on uprawniony zgodnie z art. 145b ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT podatnicy do dokonania odliczenia lub otrzymania zwrotu, o których mowa w art. 111 ust. 4 i 5 ustawy o VAT, na zakup kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT.

Uzasadnienie Stanowiska Wnioskodawcy

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy jest tożsame dla obu przedstawionych pytań.

W pierwszej kolejności Wnioskodawca zauważa, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy.

Stosownie do treści art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących. Natomiast zgodnie z treścią art. 111 ust. 6a ustawy o VAT, kasa rejestrująca musi zapewniać prawidłowe zaewidencjonowanie, przechowywanie i bezpieczne przesyłanie danych z kasy rejestrującej na zewnętrzne nośniki danych oraz umożliwiać połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określone w art. 111a ust. 3. Pamięć fiskalna kasy rejestrującej musi posiadać numer unikatowy nadawany w drodze czynności materialno-technicznych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Wyżej cytowany przepis wprowadza obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych kas rejestrujących przesyłających dane do centralnego systemu teleinformatycznego (Centralnym Repozytorium Kas) prowadzonego przez Szefa Krajowej Administracji. Kasy te będą miały wbudowaną funkcjonalność, która umożliwi zautomatyzowany i bezpośredni przesył danych z kasy rejestrującej do Centralnego Repozytorium Kas. Przesyłanie danych z kas będzie odbywało się w sposób ciągły i zautomatyzowany. To znaczy kasa będzie fiskalizowania w momencie jej pierwszego połączenia z Centralnym Repozytorium Kas i następnie będzie wysyłała, z określoną częstotliwością, informacje o dokonanych transakcjach. Przesył danych będzie dokonywany za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej. Jednocześnie ustawodawca nie przewiduje obowiązku wymiany kas rejestrujących na kasy online, poza wyjątkami dotyczącymi określonych branż.

W myśl art. 145b ust. 1 pkt 2 litera a) ustawy o VAT podatnicy mogą prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii w terminie do dnia 30 czerwca 2020 r. – do świadczenia usług związanych z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz usług w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania.

Natomiast zgodnie z art. 145b ust. 3 pkt 2 podatnicy, o których mowa w ust. 1, mogą dokonać odliczenia lub otrzymać zwrot, o których mowa w art. 111 ust. 4 i 5, na zakup kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a, przy czym za dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przyjmuje się dzień: 1 lipca 2020 r. – dla podatników, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

Stosownie do wyjaśnień Ministra Finansów zawartych w interpretacji ogólnej nr PT1.050.3.2016.156 z dnia 24 czerwca 2016 r. w sprawie stosowania właściwej stawki podatku od towarów i usług dla sprzedaży posiłków i dań przez placówki gastronomiczne art. 98 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – dalej: „dyrektywa 2006/112/WE”, stanowi, iż stawki obniżone mogą być przez państwa członkowskie stosowane do dostaw towarów i świadczenia usług, których kategorie są określone w załączniku III. W poz. 1 tego załącznika zostały wymienione m.in. środki spożywcze (łącznie z napojami, ale z wyłączeniem napojów alkoholowych) przeznaczone do spożycia przez ludzi i zwierzęta, natomiast w poz. 12a zostały wymienione usługi restauracyjne i cateringowe, z możliwością wykluczenia dostawy napojów (alkoholowych lub bezalkoholowych). Z powyższego wynika, że przepisy dyrektywy 2006/112/WE zezwalają państwom członkowskim (pozostawiając to do ich uznania) na stosowanie stawki obniżonej względem posiłków i dań zarówno gdy są one kwalifikowane jako dostawa towarów, jak i świadczenie usług (szczegółowe wskazówki w zakresie kwalifikacji czynności – w związku ze sprzedażą posiłków i dań przez placówki gastronomiczne – jako dostawa towaru lub świadczenie usług zostały zawarte w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – dalej: „TSUE”, z dnia 2 maja 1996 r. w sprawie C-231/94 oraz w wyroku TSUE z dnia 10 marca 2011 r. w sprawach połączonych C-497/09, C-499/09, C-501/09 i C-502/09). Zauważyć jednocześnie należy, że ustawa o VAT dla potrzeb określenia właściwej stawki podatku w określonych w ustawie sytuacjach odwołuje się do klasyfikacji statystycznych. Zgodnie z art. 5a ustawy o VAT, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne. Dyrektywa 2006/112/WE zezwala na stosowanie stawki obniżonej względem posiłków i dań zarówno, gdy czynności, których są one przedmiotem, są kwalifikowane jako dostawa towarów, jak i świadczenie usług. Tym samym niezależnie od kwalifikacji danej czynności jako dostawy towarów lub świadczenia usług przesądzający dla potrzeb stosowania właściwej stawki podatku jest – w przypadku, gdy przepisy regulujące zakres stosowania stawek podatku od towarów i usług odwołują się do klasyfikacji statystycznych sposób sklasyfikowania danego towaru lub usługi. Na podstawie § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie stawek VAT stawkę podatku wymienioną w art. 41 ust. 1 ustawy o VAT obniża się do wysokości 8% dla towarów i usług wymienionych w załączniku do tego rozporządzenia. W poz. 7 załącznika do rozporządzenia w sprawie stawek VAT wymieniono usługi związane z wyżywieniem (PKWiU ex 56), z wyłączeniem sprzedaży: i) napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2%, 2) napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, 3) napojów, przy przygotowywaniu których jest wykorzystywany napar z kawy lub herbaty, niezależnie od udziału procentowego tego naparu w przygotowywanym napoju, 4) napojów bezalkoholowych gazowanych, 5) wód mineralnych, 6) innych towarów w stanie nieprzetworzonym opodatkowanych stawką, o której mowa w art. 41 ust. 1 ustawy. Mając na uwadze, że przy obu wyżej wskazanych pozycjach załączników (do ustawy i rozporządzenia) powołano symbole klasyfikacji statystycznej należy zauważyć, że określenie zakresu towarów i usług objętego tymi pozycjami powinno odbywać się przy zastosowaniu PKWiU. Zgodnie z wyjaśnieniami do działu 6 Działalność usługowa związana z wyżywieniem Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007) – dział ten obejmuje działalność usługową związaną z zapewnianiem pełnego wyżywienia przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji w restauracjach, włączając restauracje samoobsługowe i oferujące posiłki „na wynos”, z lub bez miejsc do siedzenia. Nie jest tu istotny rodzaj obiektu serwującego posiłki, ale fakt, że są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji. Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, że dla określenia prawidłowej stawki podatku jaka ma zastosowanie przy sprzedaży posiłków i dań przez placówki gastronomiczne, należy dokonać prawidłowego zaklasyfikowania tej czynności wg PKWiU. Dla uznania czy dana czynność będzie zaliczona do klasy PKWiU 10.85 Gotowe posiłki i dania, czy do działu PKWiU 56 Usługi związane z wyżywieniem istotne jest, czy oferowane produkty są w pełni przyrządzone i serwowane jako posiłek gotowy do bezpośredniego spożycia, czy też nie są przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji – np. są zamrożone lub pakowane próżniowo i etykietowane z przeznaczeniem na sprzedaż.

Dla dokonania prawidłowej klasyfikacji wg PKWiU nie mają wpływu również czynniki takie jak to, czy: – punkty sprzedaży znajdują się w miejscu ogólnodostępnym, – w punktach sprzedaży znajdują się stoliki i krzesła, – dostępne są naczynia i sztućce, – produkty są przeznaczone do spożycia na miejscu czy na wynos, (np. pakowane w bibułki czy tekturowe pudełka), – w punktach sprzedaży są: toalety, szatnia, zainstalowana jest klimatyzacja, czy ogrzewanie. Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że posiłki sprzedawane przez różnego rodzaju placówki gastronomiczne, które są przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji, co do zasady, są opodatkowane 8% stawką podatku na podstawie § 3 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 7 załącznika do rozporządzenia w sprawie stawek VAT, z zastrzeżeniem wyjątków wskazanych w tej pozycji załącznika, do których ma zastosowanie podstawowa stawka podatku, której wysokość do 31 grudnia 2016 r. wynosi 23%.

Na sposób opodatkowania tych produktów (wysokość stawki podatku) nie ma zatem wpływu to, czy w świetle orzecznictwa TSUE ich sprzedaż na terytorium kraju będzie traktowana jako świadczenie usług, czy też jako dostawa towarów. Wynika to z faktu, że ustawodawca przy wyznaczaniu zakresu stosowania obniżonej stawki posłużył się klasyfikacją statystyczną. W tym miejscu należy podkreślić, że zatytułowanie w załączniku do rozporządzenia w sprawie stawek VAT grupy towarów/usług objętych stawką obniżoną jako: „III Usługi” nie oznacza, że ze stawki obniżonej nie może korzystać sprzedaż posiłków i dań klasyfikowanych na gruncie orzecznictwa TSUE jako dostawa towarów. Zatytułowanie tej grupy w ten sposób stanowi Dziennik Urzędowy Ministra Finansów – 5 – Poz. 51 konsekwencję wyznaczenia zakresu stosowania obniżonej stawki przy zastosowaniu klasyfikacji statystycznej – PKWiU i objęcia stawką obniżoną czynności uznanych przez tę klasyfikację za usługi (poz. 7-12 załącznika do rozporządzenia w sprawie stawek VAT) oraz ujęcia w tym załączniku usług w rozumieniu orzecznictwa TSUE (poz. 13-14 załącznika do rozporządzenia w sprawie stawek VAT).

W świetle powyższych wyjaśnień Ministra Finansów oraz przedstawionego stanu faktycznego sprzedaż przygotowanych w sklepach A posiłków stanowi świadczenie usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56) i objęta jest 8% stawką VAT.

W tym stanie rzeczy kluczowym dla rozstrzygnięcia omawianego zagadnienia jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy przedstawiony model sprzedaży posiłków należy zakwalifikować jako świadczenie usług związanych z wyżywieniem świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w rozumieniu art. 145b ust. 1 pkt 2 litera a) ustawy o VAT.

Z uwagi na fakt, iż ustawodawca w ustawie o VAT, jak również w wydanych do niej aktach wykonawczych nie definiuje pojęcia „stacjonarnych placówek gastronomicznych” zasadnym jest odwołanie się do pojęć stosowanych w statystyce publicznej przez Główny Urząd Statystyczny. Zgodnie z definicją GUS placówką gastronomiczną jest zakład lub punkt gastronomiczny stały lub sezonowy, którego przedmiotem działalności jest przygotowanie oraz sprzedaż posiłków i napojów do spożycia na miejscu i na wynos. Z kolei dodatkowe wyjaśnienia metodologiczne GUS wskazują m.in., że do placówek gastronomicznych nie zalicza się ruchomych punktów sprzedaży detalicznej i automatów sprzedażowych. Powyższe jest zgodne z zamysłem ustawodawcy, który wyłącza wprost zastosowanie ww. przepisów do niestacjonarnych placówek gastronomicznych.

W opinii Wnioskodawcy sklepy A w pełni wyczerpują powyższą definicję, albowiem są punktami stacjonarnymi (placówkami gastronomicznymi), stałymi, w których sferze działalności mieści się m.in. sprzedaż posiłków gotowych do spożycia na miejscu lub na wynos. Przedmiotowe posiłki są wydawane na zamówienie, po ich uprzednim przygotowaniu do bezpośredniej konsumpcji.

W tym stanie rzeczy, zdaniem Wnioskodawcy, będzie on zobowiązany prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT od 1 lipca 2020 r., a co za tym idzie na podstawie art. 145b ust. 3 pkt 2 będzie mógł dokonać odliczenia lub otrzymać zwrot, o których mowa w art. 111 ust. 4 i 5, na zakup kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z zapisu art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2018 r., poz. 2174 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

Zgodnie z tym przepisem, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku stosowania do ewidencjonowania kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Z dniem 1 maja 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw oraz ustawy – Prawo o miarach (Dz. U. poz. 675). Ustawa ta wprowadza do ustawy o podatku od towarów i usług zmiany w zakresie kas rejestrujących. Ustawa ta zakłada m.in. możliwość, a dla podatników prowadzących działalność gospodarczą w określonych w ustawie wrażliwych branżach – obowiązek stosowania nowego rodzaju kas rejestrujących (kas on-line) w celu prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Kasy on-line wyposażone są w nowe funkcjonalności umożliwiające, oprócz zapisu w pamięci fiskalnej i chronionej kasy, również przekazywanie w sposób ciągły, zautomatyzowany i bezpośredni danych rejestrowanych przy ich użyciu z prowadzonej ewidencji oraz danych o zdarzeniach mających znaczenie dla pracy kas do systemu teleinformatycznego Centralnego Repozytorium Kas.

W myśl art. 111a ust. 3 ustawy, kasy rejestrujące łączą się z Centralnym Repozytorium Kas za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej w sposób, który zapewnia:

  1. przesyłanie danych z kas rejestrujących do Centralnego Repozytorium Kas w sposób bezpośredni, ciągły, zautomatyzowany lub na żądanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, w postaci elektronicznej odpowiadającej strukturze logicznej, o której mowa w art. 193a § 2 Ordynacji podatkowej;
  2. przesyłanie poleceń z Centralnego Repozytorium Kas do kas rejestrujących, dotyczących pracy kas, i ich odbiór przez te kasy:
    1. związanych z fiskalizacją kasy rejestrującej,
    2. obejmujących określenie:
      • sposobu i zakresu przesyłania danych z tej kasy,
      • sposobu pracy kasy rejestrującej,
    3. zapewniających prawidłowość pracy kasy rejestrującej.

Art. 111 ust. 6a ustawy określa wymagania i zasady działania, którym powinny odpowiadać kasy on-line. W myśl przywołanego przepisu, kasa rejestrująca musi zapewniać prawidłowe zaewidencjonowanie, przechowywanie i bezpieczne przesyłanie danych z kasy rejestrującej na zewnętrzne nośniki danych oraz umożliwiać połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas określonych w art. 111a ust. 3 (…).

Pojęcie „kasa fiskalna on-line” zdefiniowane zostało w § 2 pkt 6 rozporządzenia z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U 2019 r., poz. 816), który odwołuje się do treści znowelizowanej ustawy, wskazując, że przez kasę on-line rozumie się kasę o której mowa w art. 111 ust. 6a ustawy.

Znowelizowana ustawa o podatku od towarów i usług wskazuje terminy i grupy podatników, których obejmie obowiązek posiadania kasy on-line. Natomiast podatnicy, prowadzący działalność w innych obszarach niż określone w ustawie, zostali zwolnieni z obowiązku posiadania kas fiskalnych on-line. W ich przypadku ewidencja sprzedaży może być prowadzona z wykorzystaniem dotychczas stosowanych „tradycyjnych” kas fiskalnych. Zgodnie bowiem z art. 145a ust. 1, z zastrzeżeniem art. 145b, podatnicy mogą prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii, które nie umożliwiają połączenia i przesyłania danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas, określonych w art. 111a ust. 3.

W myśl art. 145b ust. 1 pkt 2 ustawy, podatnicy mogą prowadzić ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii w terminie do dnia 30 czerwca 2020 r. – do:

  1. świadczenia usług związanych z wyżywieniem wyłącznie świadczonych przez stacjonarne placówki gastronomiczne, w tym również sezonowo, oraz usług w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania,
  2. sprzedaży węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.

Przepis ust. 1 stosuje się tylko do kas rejestrujących, przy zastosowaniu których jest prowadzona ewidencja sprzedaży w zakresie sprzedaży towarów lub świadczenia usług wymienionych w ust. 1 (art. 145b ust. 2 ustawy).

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT. Spółka jest organizatorem sieci działających na zasadach franczyzy lub agencji (dalej: Sklepy), na podstawie umowy o współpracy. Działalność wykonywana w sklepach prowadzonych na zasadzie agencji wykonywana jest na rzecz i w imieniu Wnioskodawcy z wykorzystaniem kas fiskalnych należących do Spółki. Towary oferowane w Sklepach działających na zasadzie agencji są zamawiane w Spółce lub, jeżeli pochodzą od dostawców zewnętrznych, nabywane są w imieniu Spółki. Wnioskodawca, oferuje swoim klientom m.in. sprzedaż żywności. Klienci punktów sprzedaży mogą w nich nabywać zarówno żywność nieprzetworzoną, jak i przetworzoną.

W przedmiotowym punktach sprzedażowych można zakupić między innymi podawane na ciepło, posiłki i dania takie jak zapiekanki, hot dogi, tortille i panini. Przedmiotowe produkty, przed ich podaniem klientowi, poddawane są obróbce cieplnej. Po podgrzaniu, produkty nadają się do bezpośredniej konsumpcji. Od decyzji kupującego zależy czy dostarczone produkty zostaną spożyte w obrębie lub poza obrębem lokalu. Przy czym Spółka dąży do wyposażenia coraz większej ilości sklepów w stoliki i krzesła przeznaczonych do konsumpcji zakupionych posiłków wewnątrz lokalu.

Sprzedaż powyższych, zamówionych i przygotowanych dla klienta produktów traktowana jest jako sprzedaż usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56) wyszczególnionych pod pozycją siódmą załącznika do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania stawek obniżonych i opodatkowana stawką VAT 8%.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii konieczności stosowania kas on-line od dnia 1 lipca 2020 r. w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej jako punkt sprzedaży żywności z uzupełniającą działalnością gastronomiczną.

Odnosząc się do obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas on-line od 1 lipca 2020 r., należy zauważyć, że dotyczy on tylko ściśle określonych grup podatników. Jak wskazał Wnioskodawca działalność wykonywana w sklepach prowadzonych na zasadzie agencji wykonywana jest na rzecz i w imieniu Spółki z wykorzystaniem kas fiskalnych do niej należących. W punktach sprzedażowych można zakupić między innymi podawane na ciepło, posiłki i dania takle jak zapiekanki, hot dogi, tortille i panini. Przedmiotowe produkty, przed ich podaniem klientowi, poddawane są obróbce cieplnej. Po podgrzaniu, produkty nadają się do bezpośredniej konsumpcji. Sprzedaż powyższych, zamówionych i przygotowanych dla klienta produktów traktowana jest jako sprzedaż usług związanych z wyżywieniem (PKWiU ex 56).

W przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy prowadzony punkt sprzedaży zapiekanek, hot dogów, tortilli i panini stanowi stacjonarną placówkę gastronomiczną.

Mając na uwadze powyższe konieczne jest zdefiniowanie dwóch elementów: usług związanych z wyżywieniem oraz stacjonarnej placówki gastronomicznej.

Należy zwrócić uwagę, że w przepisie tym ustawodawca nie odwołuje się do klasyfikacji statystycznych usług, jednakże bazując pomocniczo na tych klasyfikacjach należy stwierdzić, że usługi związane z wyżywieniem ujęte zostały w Dziale 56 PKWiU, który to Dział obejmuje usługi związane z zapewnieniem pełnego wyżywienia przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji w restauracjach, włączając restauracje samoobsługowe i oferujące posiłki „na wynos”, z lub bez miejsc do siedzenia. Nie jest przy tym istotny rodzaj obiektu serwującego posiłki, ale fakt, że są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z definicją zawartą w Słowniku Języka Polskiego PWN (www.sjp.pwn.pl), pod pojęciem gastronomii rozumie się „działalność produkcyjno-usługową obejmującą prowadzenie restauracji, barów, itp.” oraz „sztukę przyrządzania potraw”. Natomiast zgodnie z definicją stosowaną w statystyce publicznej zakład lub punkt gastronomiczny stały lub sezonowy, którego przedmiotem działalności jest przygotowanie oraz sprzedaż posiłków i napojów do spożycia na miejscu i na wynos.

Placówki gastronomiczne dzielą się na:

  • placówki ogólnie dostępne;
  • placówki nastawione na obsługę określonych grup konsumentów.

Placówki gastronomiczne mogą być prowadzone m.in. w obrębie hoteli, moteli, zajazdów, schronisk, pól campingowych, w pensjonatach, domach wypoczynkowych i innych miejscach krótkotrwałego pobytu jak też w wagonach kolejowych wchodzących w skład pociągu oraz na statkach pasażerskich. Do placówek gastronomicznych nie zalicza się ruchomych punktów sprzedaży detalicznej i automatów sprzedażowych. Z kolei punktem gastronomicznym jest placówka gastronomiczna prowadząca ograniczoną działalność gastronomiczną, taką jak: smażalnia, pijalnia, lodziarnia, bufet w kinie, na stadionie, itp. Jednocześnie stała placówka gastronomiczna to placówka czynna w ciągu całego roku kalendarzowego, ewentualnie pracująca z pewnymi przerwami, wynikającymi z takich przyczyn jak remont, okresowy brak personelu (z powodu urlopu lub choroby), okresowa inwentaryzacja itp. Z kolei sezonowa placówka gastronomiczna to placówka uruchamiana okresowo i działająca nie dłużej niż sześć miesięcy w roku kalendarzowym. Dalej wg Głównego Urzędu Statystycznego, stacjonarne placówki gastronomiczne to m.in. bary, punkty gastronomiczne, restauracje, sezonowe placówki gastronomiczne, stołówki.

Zatem, w przedmiotowej sprawie punkty sprzedaży (Sklepy) które prowadzi Wnioskodawca (w miejscu świadczenia usługi handlowej), gdzie sprzedawane są zapiekanki, hot dogi, tortille i panini należy uznać za punkt gastronomiczny.

Tym samym, mając na uwadze powyższe regulacje prawne wynikające z powołanych przepisów należy stwierdzić, że skoro – jak wynika z opisu sprawy – w ramach prowadzonych Sklepów Wnioskodawca prowadzi również punkt sprzedaży usług gastronomicznych to, stosownie do zapisu art. 145b ust. 1 pkt 2 ustawy, będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej od 1 lipca 2020 r. przy użyciu kasy on-line, tj. kasy umożliwiającej połączenie i przesyłanie danych między kasą rejestrującą, a Centralnym Repozytorium Kas, z uwzględnieniem przepisu art. 145b ust. 2 ustawy.

Podsumowując, stanowisko Wnioskodawcy z zakresie obowiązku stosowania kasy on-line od 1 lipca 2020 r. uznano za prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również kwestii prawa do skorzystania z ulgi z tytułu zakupu kas on-line.

Stosownie do art. 111 ust. 3c ustawy, do prowadzenia ewidencji sprzedaży mogą być stosowane wyłącznie kasy rejestrujące, które zostały nabyte w okresie obowiązywania potwierdzenia, o którym mowa w ust. 6b, z uwzględnieniem ust. 3d.

Zgodnie z art. 111 ust. 3ca ustawy, podatnicy mogą używać kas rejestrujących, o których mowa w ust. 6a, do prowadzenia ewidencji sprzedaży, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, gdy zostały one nabyte odpowiednio przez wynajmującego, wydzierżawiającego, leasingodawcę lub drugą stronę innej umowy o podobnym charakterze, w okresie obowiązywania potwierdzenia, o którym mowa w ust. 6b, z uwzględnieniem ust. 3d.

Natomiast mając na uwadze art. 111 ust. 6b i 6c ustawy, producenci krajowi i podmioty dokonujące wewnątrzwspólnotowego nabycia lub importu kas rejestrujących w celu wprowadzenia ich na terytorium kraju do obrotu są obowiązani do uzyskania dla danego typu kas rejestrujących potwierdzenia Prezesa Głównego Urzędu Miar, że kasy te spełniają funkcje wymienione w ust. 6a i wymagania techniczne dla kas rejestrujących. Potwierdzenie, o którym mowa w ust. 6b, wydaje się na czas określony. Potwierdzenie to może być cofnięte w przypadku wprowadzenia do obrotu kas rejestrujących:

  1. niespełniających funkcji wymienionych w ust. 6a lub wymagań technicznych dla kas rejestrujących, lub
  2. niezgodnych z egzemplarzem wzorcowym kasy rejestrującej lub dokumentami dołączanymi do wniosku o wydanie tego potwierdzenia.

Zgodnie z art. 111 ust. 4 ustawy, podatnicy, u których:

  1. powstał obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży i którzy w obowiązujących terminach rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ust. 6a,
  2. nie powstał obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży i którzy rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, o których mowa w ust. 6a, oraz dotychczas nie używali kas rejestrujących lub kas, o których mowa w art. 145a ust. 1, do prowadzenia ewidencji sprzedaży

– mają prawo do odliczenia od podatku należnego kwoty wydanej na zakup każdej z kas rejestrujących, w wysokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł, a w przypadku gdy kwota ta jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, mają prawo do zwrotu ich różnicy na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, lub do odliczenia od podatku należnego tej różnicy za następne okresy rozliczeniowe, pod warunkiem że zakup kas rejestrujących nastąpił nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji.

Stosownie do art. 111 ust. 5 ustawy, w przypadku gdy podatnicy, o których mowa w ust. 4, wykonują wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub są podatnikami, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty określonej w ust. 4 na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od dnia złożenia wniosku przez podatnika.

Podatnicy, o których mowa w ust. 1, mogą dokonać odliczenia lub otrzymać zwrot, o których mowa w art. 111 ust. 4 i 5, na zakup kas rejestrujących, o których mowa w art. 111 ust. 6a, przy czym za dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przyjmuje się dzień 1 lipca 2020 r. – dla podatników, o których mowa w ust. 1 pkt 2 (art. 145b ust. 3 pkt 2 ustawy).

Jak rozstrzygnięto powyżej, Wnioskodawca będzie zobowiązany na podstawie art. 145b ust. 1 pkt 2 ustawy do wymiany kas rejestrujących na kasy rejestrujące on-line w związku z rodzajem usług, które świadczy.

Odnosząc się do możliwości skorzystania z prawa do „ulgi” w przypadku zakupu kasy on-line należy wskazać, że sposób i tryb odliczania od podatku należnego lub zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących online określa obowiązujące od 1 maja 2019 r. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie odliczenia lub zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących oraz zwrotu tych kwot przez podatnika (Dz. U. z 2019 r. poz. 820), zwanego dalej rozporządzeniem.

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, odliczenie kwoty wydanej na zakup kasy rejestrującej, o której mowa w art. 111 ust. 4 ustawy zwanej dalej „kwotą wydaną na zakup”, lub jej zwrot następuje pod warunkiem:

  1. rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży przez podatnika przy użyciu kasy rejestrującej zakupionej w okresie obowiązywania potwierdzenia, o którym mowa w art. 111 ust. 6b ustawy;
  2. posiadania przez podatnika faktury potwierdzającej zakup kasy rejestrującej oraz dowodu zapłaty całej należności za jej zakup.

W przypadku podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy użyciu więcej niż jednej kasy rejestrującej odliczenie lub zwrot, o którym mowa w ust. 1, na zakup każdej z tych kas następuje dodatkowo pod warunkiem rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przy użyciu każdej kasy rejestrującej w każdym punkcie sprzedaży nie później niż w okresie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży przez podatnika (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

Stosownie do § 3 ust. 1 i 2 rozporządzenia, odliczenia, o którym mowa w § 2, dokonuje się w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy, w którym rozpoczęto prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, lub za okresy następujące po tym okresie rozliczeniowym. W przypadku gdy kwota wydana na zakup wykazana w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług za dany okres rozliczeniowy jest niższa bądź równa kwocie podatku należnego, podatnik pomniejsza kwotę tego podatku o wysokość kwoty wydanej na zakup.

W przypadku gdy kwota wydana na zakup wykazana w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług za dany okres rozliczeniowy jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik pomniejsza kwotę podatku należnego o wysokość kwoty wydanej na zakup, a pozostałą część kwoty wydanej na zakup może, w tym okresie rozliczeniowym, wykazać do zwrotu na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, zwanych dalej „rachunkiem”, lub powiększyć kwotę podatku naliczonego do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy (§ 3 ust. 3 rozporządzenia).

Zgodnie z § 3 ust. 4 rozporządzenia, jeżeli w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług za dany okres rozliczeniowy nie wystąpił podatek należny, podatnik kwotę wydaną na zakup wykazuje do zwrotu na rachunek lub powiększa kwotę podatku naliczonego do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy.

Nowe regulacje przewidują system zwrotu kwot wydanych na zakup kasy online w wysokości 90% zakupu (bez podatku), jednakże nie więcej niż 700 zł dla:

  • podatników, u których powstał obowiązek prowadzenia ewidencji i którzy rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży w obowiązujących terminach, przy użyciu kas on-line;
  • podatników, u których nie powstał obowiązek prowadzenia ewidencji i którzy dobrowolnie rozpoczną prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas on-line oraz wcześniej nie stosowali innych rodzajów kas do prowadzenia ewidencji sprzedaży;
  • podatników zobligowanych do wymiany kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii na kasy on-line ze względu na działalność prowadzoną w określonych ustawą branżach.

Ulga na zakup kasy, w odniesieniu do podatników, u których powstał obowiązek prowadzenia ewidencji i którzy rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy użyciu kas online oraz podatników, u których nie powstał obowiązek prowadzenia ewidencji i którzy dobrowolnie rozpoczęli prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas on-line oraz wcześniej nie stosowali innych kas do prowadzenia ewidencji sprzedaży, przysługuje, jeżeli zakup nastąpił nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji sprzedaży. Ponadto ulga na zakup kasy przysługuje również tym podatnikom, którzy na podstawie ustawy zostali zobligowani do wymiany dotychczas stosowanych kas, na kasy on-line ze względu na prowadzenie działalności w określonych branżach.

Mając na względzie powyższe należy stwierdzić, że jeżeli Wnioskodawca dokona zakupu kas on-line (które będą spełniać kryteria ww. definicji określonej w art. 111 ust. 6a ustawy i umożliwiać prowadzenie ewidencji sprzedaży z zachowaniem warunków i sposobu używania kasy on-line określonych przepisami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących), to będzie miał prawo do skorzystania z „ulgi” na ich zakup – o ile spełni wszystkie warunki wynikające z powołanych wyżej przepisów.

W konsekwencji mając na uwadze przedstawiony opis sprawy i obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że Wnioskodawca świadczący usługi, w zakresie których z dniem 1 lipca 2020 r. powstanie obowiązek ewidencjonowania ich sprzedaży za pomocą kas rejestrujących on-line, będzie mógł skorzystać z ulgi na zakup tych kas, nawet jeśli wcześniej już takiego odliczenia dokonał na dotychczas używane kasy rejestrujące.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna przynosi skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj