Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-3.4010.140.2019.2.APO
z 3 czerwca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a i art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 1 kwietnia 2019 r. (data wpływu 4 kwietnia 2019 r.), uzupełnionym 27 maja 2019 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto w przypadku realizacji instrumentu na moment rozliczenia transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu - na moment rezygnacji z realizacji instrumentu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 kwietnia 2019 r. wpłynął do tut. Organu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto w przypadku realizacji instrumentu na moment rozliczenia transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu - na moment rezygnacji z realizacji instrumentu. Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 21 maja 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-3.4010.140.2019.1.APO wezwano do jego uzupełnienia. Uzupełnienia wniosku dokonano 27 maja 2019 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

Spółka S.A. (dalej: „S.A.”) oraz określone spółki od niej zależne zawarły i zarejestrowały umowę o utworzeniu podatkowej grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j Dz.U. z 2019 r., poz. 865, dalej: „ustawa o CIT’). Zgodnie z tą umową, S.A. (jako podmiot dominujący) jest spółką reprezentującą PGK II w zakresie obowiązków wynikających z ustawy o CIT oraz Ordynacji Podatkowej.

Spółki tworzące PGK prowadzą działalność podstawową w zakresie produkcji wyrobów, handlu towarami oraz świadczenia usług. Sprzedaż tych produktów generuje przychody spółek PGK II podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Podstawa opodatkowania PGK II jest obliczana zgodnie z art. 7a ustawy o CIT, w związku z art. 7 ust. 1-3 ustawy o CIT.

Spółka wchodząca w skład PGK (dalej: „Spółka”) dokonuje sprzedaży produktów, które notowane są na giełdach. Bazy cenowe wyrobów sprzedawanych przez Spółkę ustalane są z nabywcami w umowach (wieloletnich, rocznych i natychmiastowych), w znacznej ilości przypadków w walutach obcych. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka stale narażona jest na wahania rynkowych cen sprzedawanych towarów (których cena uzależniona jest od notowań na giełdach), wahania kursu waluty w ramach prowadzenia podstawowej działalności gospodarczej czy ryzyko zmienności stóp procentowych.

W celu zabezpieczenia przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach cen sprzedaży na rynku walutowym i towarowym, które wpływają ostatecznie na wysokość osiąganych przez Spółkę przychodów, Spółka zawiera z wyspecjalizowanymi podmiotami (banki, brokerzy - dalej: „Broker”) transakcje na instrumentach pochodnych.

W uzupełnieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej ujętym w piśmie z 27 maja 2019 r. (data wpływu tego samego dnia) Spółka wyjaśniła, że instrumenty, będące przedmiotem pytania przedstawionego we wniosku, wyczerpują definicję instrumentów finansowych, o których mowa w art. 4a pkt 22 ustawy o CIT, zgodnie z którym ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Spółka nie dokonuje sprzedaży posiadanych kontraktów na instrumentach pochodnych rozumianej jako przeniesienie praw i obowiązków z kontraktów na osobę trzecią, inną niż druga strona kontraktu oraz nie dokonuje przedterminowego zamknięcia/umorzenia transakcji poprzez zawarcie ugody z Brokerem. Ewentualne wcześniejsze „domknięcie” pozycji może nastąpić poprzez zawarcie transakcji odwrotnej, jednakże takie rozwiązanie z technicznego punktu widzenia nie ingeruje w zawartą uprzednio transakcję pierwotną (tj. transakcja pierwotna zostaje rozliczona).

Spółka nie prowadzi działalności w zakresie obrotu instrumentami pochodnymi, a transakcje zawierane z wyspecjalizowanymi w tym zakresie podmiotami umożliwiają Spółce ukształtowanie oczekiwanego profilu ekspozycji na ww. ryzyka. Ponadto, zawierane przez Spółkę transakcje na instrumentach pochodnych mają charakter nierzeczywisty, tj. bez faktycznej dostawy instrumentu bazowego (płatny jest wynik na transakcji, który ustalany jest jako różnica pomiędzy ceną wykonania a ceną referencyjną instrumentu bazowego na dzień wykonania).

Instrumenty pochodne charakteryzują się określonymi parametrami transakcyjnymi j.n.:

• data zawarcia transakcji - dzień, w którym zawarto transakcję,
• data wykonywania - dzień, w którym następuje określenie ceny rozliczenia i ustalany jest wynik na transakcji (w terminach wcześniejszych wynik ten nie jest znany),
• data rozliczenia - dzień (zgodny z zapisami umowy), na który ma nastąpić przepływ środków pieniężnych wynikających z rozliczenia,
• instrument bazowy - przedmiot transakcji (cena metalu lub kurs walutowy),
• cena wykonania - ustalona w dniu zawarcia transakcji cena sprzedaży/zakupu instrumentu bazowego,
• nominał, wolumen - wielkość instrumentu bazowego transakcji,
• premia opcyjna - kwota należna za zawarcie instrumentu opcyjnego,
• data płatności premii - dzień (zgodny z zapisami umowy) przepływu środków pieniężnych z tytułu premii.
  
  

Data, w której ma nastąpić przepływ pieniężny, czyli data rozliczenia danego instrumentu pochodnego to dwa dni robocze po dacie wykonania. Faktyczny przepływ pieniędzy wynika z realizacji danego instrumentu pochodnego (ilość np. ton miedzi, uncji srebra, dolarów amerykańskich pomnożona przez różnicę pomiędzy ceną referencyjną a ceną wykonania wynikającą z parametrów danego instrumentu pochodnego). Data rozliczenia odpowiada dacie fizycznego wpływu (wypływu) wyniku na transakcji na konto Spółki (z konta Spółki).

Charakterystyka instrumentu złożonego niezerokosztowego.

Instrumenty złożone zarówno zerokosztowe jak i niezerokosztowe są obustronnym zobowiązaniem (pomiędzy Spółką i Brokerem) do sprzedaży/kupna określonego instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości, ustalonym w dacie wykonania, a wymagalnym w dacie rozliczenia. Elementami składowymi instrumentów pochodnych złożonych są opcje, a każda ze stron kontraktu występuje jednocześnie w roli wystawcy oraz nabywcy opcji. W dacie zawarcia transakcji z Brokerem, określana jest wysokość premii za zakup oraz wystawienie opcji. Z istoty instrumentu niezerokosztowego wynika, że premie te ustalane są na takim poziomie, że nie dochodzi do ich wzajemnego wyzerowania (nettowania) w ramach danego instrumentu pochodnego niezerokosztowego (w przeciwieństwie do tzw. struktur zerokosztowych gdzie wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz wystawionych wzajemnie się „znosi”).

Spółka w ramach strategii niezerokosztowej jednocześnie kupuje oraz wystawia opcje, których ceny wykonania są indywidualnie dostosowywane. Należy podkreślić, że funkcją struktur złożonych jest minimalizacja kosztów związanych z nabywaniem i korzystaniem z instrumentów zabezpieczających, jak również zabezpieczanie ryzyka zmiany cen w określonym przedziale i właśnie specyficzna budowa tych struktur pozwala na osiągnięcie tych celów. Spółka „płaci” bowiem wystawianymi opcjami i w ten sposób finansuje zakup opcji, których koszty poza strategią byłyby zbyt wysokie. Nie dochodzi do sytuacji, w których Spółka osiąga zysk z tytułu samego zawarcia danej struktury.

Strony transakcji, wolumen, daty zawarcia oraz daty wykonania kontraktów wchodzących w skład danego instrumentu niezerokosztowego są jednakowe, a rozliczenie transakcji następuje w jednym, ściśle określonym czasie w postaci jednej płatności stanowiącej wynik netto na całej transakcji. Zawarcie każdej transakcji osobno o podobnych parametrach jak w przypadku zawierania ich w ramach struktury złożonej nie miałoby zasadniczo sensu ekonomicznego z punktu widzenia oczekiwanego efektu. W niektórych przypadkach, z uwagi na sposób rozliczenia danej transakcji, dochodzi do faktycznego przepływu pieniądza w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych jak i premii od opcji wystawionych w ramach danej strategii niezerokosztowej. Zabieg ten ma charakter czysto techniczny i ekonomicznie prowadzi do uzyskania zamierzonego wyniku netto na całej strategii.

Przykłady rozliczenia.

Przykład 1 - Korytarz (collar)

Korytarz skonstruowany jest z połączenia zakupionej od Brokera opcji sprzedaży (put) z określonymi w kontrakcie ceną wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz wystawionej przez Spółkę opcji kupna (call) z określonymi w kontrakcie ceną wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Przykładowo, Spółka chce zabezpieczyć transakcje sprzedaży uncji srebra na rynku bazowym. W ramach strategii zabezpieczającej „korytarz” dokonuje zakupu opcji put o cenie wykonania 40 USD/troz oraz premii opcyjnej w wysokości 8 USD/troz, a w celu jej sfinansowania wystawia opcję call o cenie wykonania 60 USD/troz oraz premii opcyjnej w wysokości 6 USD/troz.

Dwa dni po dacie zawarcia transakcji następuję rozliczenie premii opcyjnych w kwocie netto - Spółka płaci na rzecz Brokera 2 USD/troz. Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu (stanowiący przychód lub koszt), stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera); data rozliczenia (w przyszłości) będzie momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny. Może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny/kursu referencyjnego pomiędzy cenami/kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna.

Przykład 2 - Mewa (seagull)

Mewa skonstruowana jest z połączenia zakupionej od Brokera opcji sprzedaży (put) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz wystawionej przez Spółkę opcji sprzedaży (put) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (niższym niż poziom wykonania zakupionej opcji sprzedaży), premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży oraz wystawionej przez Spółkę opcji kupna (call) z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Przykładowo, Spółka chce zabezpieczyć się przed ryzykiem kursowym w związku z transakcjami sprzedaży dokonywanymi w walutach obcych. W ramach strategii zabezpieczającej „mewa” dokonuje zakupu opcji sprzedaży o cenie wykonania 3,50 PLN/USD oraz premii opcyjnej 0,50 PLN/USD, a w celu jej sfinansowania wystawia opcję call o cenie wykonania USD/PLN 4,50 oraz premii opcyjnej 0,19 PLN/USD oraz opcję put o cenie wykonania USD/PLN 2,70 oraz premii opcyjnej 0,19 PLN/USD.

Dwa dni po dacie zawarcia transakcji następuję rozliczenie premii opcyjnych w kwocie netto - Spółka płaci na rzecz Brokera 0,12 PLN/USD. Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu (stanowiący przychód lub koszt) stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera) lub dwóch opcji wchodzących w skład struktury (w przypadku realizacji zarówno zakupionej, jak i wystawionej opcji sprzedaży); data rozliczenia (w przyszłości) będzie momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny. Może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny/kursu referencyjnego pomiędzy cenami/kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna.

Opis procedur związanych z zawarciem instrumentu złożonego niezerokosztowego.

Zgodnie z wewnętrznymi procedurami Spółki, zawarcie instrumentu złożonego niezerokosztowego przebiega następująco:

• funkcjonujący w Spółce Komitet Ryzyka Rynkowego m.in. rekomenduje Zarządowi Spółki wdrożenie określonych strategii zabezpieczających przed ryzykiem zmian cen metali, kursów walut i stóp procentowych; w rekomendacji wskazywany jest każdorazowo rodzaj instrumentu (np. mewa, korytarz), który ma zabezpieczać w określonym/przyszłym okresie, wskazane ceny sprzedaży lub kursy walutowe dla określonego tonażu/nominału;
• w momencie, kiedy rekomendacja jest akceptowana przez Zarząd Spółki, w formie stosownej Uchwały stanowi ona podstawę dla odpowiedniego wydziału Spółki do zawarcia transakcji na instrumentach pochodnych, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w Uchwale Zarządu;
• po zawarciu transakcji na rynku instrumentów pochodnych, wydział zawierający daną transakcję przedstawia Komitetowi Ryzyka Rynkowego sprawozdanie z realizacji Uchwały Zarządu Spółki, w sprawie wdrożenia danej strategii zabezpieczającej, tj. zawarcia transakcji na określonych Uchwałą instrumentach pochodnych, np. niezerokosztowych;
• sporządzany jest również dokument zawarcia transakcji dla każdej opcji sprzedaży (put)/kupna (call) wchodzącej w skład danej struktury niezerokosztowej, tj. wskazana data zawarcia transakcji, np. 28 kwietnia 2011 r.; kurs/cena np.: 62.0000; data rozliczenia np.: 31 stycznia 2012 r., premia np.: 320.000 USD. Dodatkowo, w nagłówku dokumentu jest widoczna nazwa strategii, np. collar oraz referencja do uchwały;
• w związku z płatnościami w danym dniu sporządzany jest raport płatności premii obejmujący kilka pozycji wskazujących pojedyncze opcje; dla każdej z opcji pokazana jest wartość premii;
• dla danego miesiąca sporządzany jest dokument rozliczenia transakcji dla każdej opcji put/call wchodzącej w skład struktury niezerokosztowej, np.: wskazana data zawarcia transakcji 28 kwietnia 2011 r.; kurs/cena 62.0000; data rozliczenia np. 31 stycznia 2012 r. oraz rozliczenie wyniku (tj. wynik na rozliczeniu - odpowiednio zysk/strata). Dodatkowo, w nagłówku dokumentu jest widoczna nazwa strategii, np. collar oraz referencja do uchwały.
  
  

Z technicznego punktu widzenia, transakcje złożone zawierane przez Spółkę są dokumentowane odrębnie dla każdego pojedynczego instrumentu, który wchodzi w skład struktury złożonej. Ponadto, w związku z wymogami wynikającymi z rachunkowości zabezpieczeń, w księgach rachunkowych Spółka ujmuje nabyty instrument złożony jako poszczególne odrębne instrumenty. Odpowiednio, również dla celów podatkowych, wyniki na poszczególnych instrumentach wchodzących w skład danej struktury złożonej są również pokazywane w szyku rozwartym jako przychód/koszt podatkowy (wynik dodatni/ujemny), choć cały instrument złożony jest rozliczany w tej samej dacie rozliczenia w formie płatności, odpowiadającej wynikowi netto z poszczególnych transakcji wchodzących w skład instrumentu złożonego, która to płatność w zależności od wyniku (wynik dodatni/ujemny) jest płacona przez Spółkę lub przez Brokera.

Ze względu na regulacje prawne kraju działalności Brokera zagranicznego, jak również wewnętrznie stosowane rozwiązania systemowo-informatyczne poszczególnych banków-Brokerów, Spółka nie ma wpływu na sposób dokumentowania powyższych transakcji dokonywany przez Brokerów.

Wnioskodawca informuje, że w latach ubiegłych, tj. 2016-2018 S.A. wraz z określonymi spółkami zależnymi, tworzyła podatkową grupę kapitałową PGK. Podatnik ten utracił byt w wyniku upływu terminu na jaki została utworzona ówczesna PGK. W okresie Jej funkcjonowania PGK, jako odrębny podatnik podatku CIT, otrzymał interpretacje z 28 lipca 2016 r. o sygn. IBPB-1-3/4510-577/16/SK oraz IBPB-1-3/4510-613/16/SK, w których Organ w sprawie identycznej jak będąca przedmiotem niniejszego Wniosku, uznał stanowisko podatnika za prawidłowe. Z uwagi na fakt, że od 1 stycznia 2019 r. podatnikiem podatku CIT jest nowa PGK II, ponowne wystąpienie z niniejszym wnioskiem jest uzasadnione.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto w przypadku realizacji instrumentu na moment rozliczenia transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu - na moment rezygnacji z realizacji instrumentu?

Zdaniem Wnioskodawcy, premie z tytułu realizacji opcji w ramach struktury niezerokosztowej, składającej się z kilku pojedynczych instrumentów pochodnych tworzących daną strukturę, powinny być rozpoznane dla celów podatkowych w wartości netto (tj. jako różnica wynikająca z rozliczenia poszczególnych premii) w przypadku rozliczenia instrumentu na moment realizacji transakcji, a w przypadku rezygnacji z realizacji instrumentu na moment rezygnacji z realizacji instrumentu.

Uzasadnienie

Istota zawieranych transakcji

Wnioskodawca podkreśla, że funkcją zawierania transakcji złożonych jest minimalizacja kosztów związanych z nabywaniem i korzystaniem z instrumentów zabezpieczających przez Spółkę, jak również zabezpieczanie ryzyka zmiany cen w określonym przedziale, i właśnie specyficzna budowa tych struktur pozwala na osiągnięcie tych celów. Zawierając transakcje na instrumentach złożonych Spółka docelowo dąży do skonstruowania instrumentu złożonego zerokosztowego, gdzie wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz sprzedanych wzajemnie się „znosi”. W sytuacji, w której nie ma możliwości dobrać parametrów, które będą tworzyły instrument zerokosztowy, Spółka jest zobowiązana do poniesienia określonego wydatku netto (Spółka zawiera instrument niezerokosztowy).

Biorąc pod uwagę rzeczywistą treść zawieranych transakcji, a w szczególności charakter prawny oraz ekonomiczny transakcji niezerokosztowych należy stwierdzić, że przedmiotem transakcji zawieranych przez Spółkę jest jeden instrument pochodny o charakterze złożonym - instrument niezerokosztowy, który również dla celów podatkowych należy rozpatrywać jako całość, a nie jako poszczególne elementy składające się na ten instrument. Warunkiem koniecznym dla konstrukcji złożonego instrumentu pochodnego niezerokosztowego jest bowiem zestawienie dwóch lub więcej instrumentów prostych o wzajemnie przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej, które się wzajemnie częściowo znoszą (w ramach takiego instrumentu złożonego), co w konsekwencji ma doprowadzić do zmniejszenia wysokości płaconej przez Spółkę premii.

W efekcie Spółka ponosi rzeczywisty ciężar premii w kwocie netto (kwocie równej różnicy w wysokościach premii opcyjnych). Opcje wystawiane przez Wnioskodawcę wchodzące w skład instrumentu niezerokosztowego, w dacie zawarcia transakcji na instrumencie nie generują dla celów podatkowych przychodów po stronie Spółki, ponieważ całościowo instrument ten generuje koszt powstały z tytułu rozliczenia netto transakcji złożonych.

Rozłożenie danej struktury złożonej na poszczególne jej elementy (poszczególne instrumenty, które się na nią składają) i rozpatrywanie ich niezależnie od siebie spowodowałoby, że sens ekonomiczny całej struktury (minimalizacja ceny, zabezpieczenie ryzyka w określonych przedziałach cenowych itp.) zostałby zaburzony.

Dodatkowo, dokumenty i procedury wewnętrzne dotyczące danej struktury złożonej potwierdzają złożony charakter transakcji wskazując, że wskutek jej zawarcia kreowany jest w rzeczywistości jeden instrument o funkcji wypłaty odpowiadającej złożeniu dwóch lub więcej opcji, które jednak nie mogą być rozpatrywane oddzielnie. Spółka wskazuje przy tym, że dokumentowanie przez Brokera poszczególnych elementów instrumentu niezerokosztowego (poszczególnych opcji wchodzących w skład struktury złożonej) odrębnymi dokumentami oraz w niektórych przypadkach - przepływ płatności w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych jak i premii od opcji sprzedanych w ramach danej strategii niezerokosztowej, mają jedynie charakter techniczny i nie mogą przesądzać o faktycznej treści zawieranej transakcji, ponieważ dokumenty bankowe same w sobie nie ustanawiają odrębnych zobowiązań czy należności z tytułu premii opcyjnej.

Powstanie przychodu należnego w związku z zawarciem instrumenty niezerokosztowego

Katalog czynności stanowiących przychód podatkowy zdefiniowany został w art. 12 ustawy o CIT. Analiza poszczególnych kategorii przychodów wymienionych w tym przepisie prowadzi do wniosku, że przychód to definitywne przysporzenie majątkowe. Źródłem przychodu może być w związku z tym odpłatne zbycie rzeczy, w wyniku którego po stronie podatnika powstanie rzeczywiste przysporzenie (tj. zwiększenie jego majątku). Zgodnie z ugruntowanym poglądem, do tej kategorii należy zaliczyć każdą wartość wchodzącą do majątku podatnika. Takie rozumienie przychodu dla celów PDOP znajduje potwierdzenie również w doktrynie prawa podatkowego (por. Małecki Paweł, Mazurkiewicz Małgorzata, Komentarz do art. 12 ustawy o CIT, LEX 2013) oraz orzecznictwie, w których można znaleźć wskazanie, że treść odpowiednich uregulowań art. 12 ustawy o CIT, za przychód nakazuje uznać tylko te wartości, które charakteryzują się definitywnym przyrostem majątku podatnika.

Jak przedstawiono w stanie faktycznym (winno być: oraz zdarzeniu przyszłym), konstrukcja instrumentu niezerokosztowego polega na zestawieniu instrumentów o wzajemnie przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej, przy czym premia z tytułu opcji nabytych od Brokera zawsze przewyższa premię z tytułu opcji wystawionych przez Spółkę. Ostateczne rozliczenie z Brokerem zawsze prowadzi do otrzymania wyniku netto - Spółka ponosi ostateczny ciężar odpowiadający różnicy w wysokościach premii. Tym samym, wystawiana przez Spółkę opcja w ramach instrumentu niezerokosztowego nie generuje przychodu należnego z tytułu premii. Premia z tytułu opcji wystawionej przez Spółkę nigdy bowiem nie będzie należna Spółce, gdyż istota zawieranej transakcji jednoznacznie wskazuje, że nie jest to definitywne przysporzenie po stronie Spółki. W sytuacji, w której z uwagi na sposób rozliczenia danej transakcji, dochodzi do faktycznego przepływu pieniądza w wysokości odpowiadającej zarówno premii od opcji zakupionych, jak i premii od opcji sprzedanych w ramach danej strategii niezerokosztowej, zabieg ten ma charakter czysto techniczny i ekonomicznie prowadzi do uzyskania zamierzonego wyniku netto na całej strategii.

W opinii Wnioskodawcy, instrumentu niezerokosztowego nie można również utożsamiać ze wzajemną kompensatą należności i zobowiązań z tytułu premii opcyjnej. W omawianym przypadku, założeniem instrumentu niezerokosztowego jest bowiem zmniejszenie kosztu zabezpieczenia dla Spółki. Opcje są zatem ściśle powiązane i nie stanowią samodzielnych instrumentów prostych generujących zobowiązanie lub należność z tytułu premii opcyjnej, które dopiero w drodze dalszych uzgodnień mogłyby być przedmiotem kompensaty.

Spółka zwraca uwagę, że kwestia braku obowiązku rozpoznania w dacie zawarcia kontraktu przychodu z tytułu premii od wystawionej opcji wchodzącej w skład nabywanego instrumentu złożonego w odniesieniu do instrumentów zerokosztowych została potwierdzona w otrzymanych interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 22 stycznia 2010 r., sygn. ILPB3/423-991/09-2/ŁM oraz sygn. ILPB3/423-991/09-3/ŁM, w których organ stwierdził: Za przyjęciem powyższej interpretacji przemawia również treść art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów (...). Skoro więc koszt podatkowy powstaje w momencie realizacji prawa wynikającego z nabytego pochodnego instrumentu finansowego to również w tym momencie powstaje przychód podatkowy. Reasumując, przychody i koszty podatkowe w odniesieniu do wskazanych we wniosku nierzeczywistych instrumentów pochodnych zerokosztowych typu put producencki, powstają w dniu realizacji powyższych instrumentów pochodnych. Zatem w dacie zawarcia kontraktu Spółka nie jest zobowiązana do rozpoznania przychodu z tytułu premii od wystawionej opcji, a także w interpretacji z 15 czerwca 2011 r., sygn. ILPB4/423-85/11-2/DS.

Przykładowo, również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 lutego 2011 r., sygn. ITPB3/423-621/10/AM, organ potwierdził stanowisko wnioskodawcy (innego niż Wnioskodawca), że (...) wynik uzyskany z tytułu realizacji instrumentu zerokosztowego jest bowiem co do zasady rozliczany jako różnica z realizacji poszczególnych opcji wchodzących w skład strategii przez jedną ze stron transakcji. Data rozliczenia jest zatem jedynym momentem, w którym płatności z wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z tego instrumentu. Powyższe może prowadzić do wniosku, że premia opcyjna z tytułu nabycia opcji jest w rzeczywistości kompensowana z premią opcyjną z tytułu wystawienia opcji, jeżeli instrumenty pochodne są zawierane na tę samą kwotę instrumentu bazowego i mają ten sam termin realizacji.

Przedmiotem powyższych interpretacji była kwestia sposobu rozpoznawania przychodu z premii opcyjnej, w przypadku gdy przedmiotem transakcji jest instrument złożony zerokosztowy, a więc taki, w którym premie z tytułu opcji nabytych oraz wystawionych znoszą się wzajemnie. Niemniej, zdaniem Wnioskodawcy, analogiczne skutki można wywieść dla rozliczania struktur niezerokosztowych. Jedyną cechą różnicującą instrument zerokosztowy i niezerokosztowy jest wysokość płaconych/otrzymywanych premii, które się zerują w przypadku instrumentu zerokosztowego, albo Spółka jest w pozycji płatnika (instrument niezerokosztowy). Jak zostało wskazane powyżej, Spółka dąży do zawarcia instrumentów zerokosztowych, w których wartość premii z tytułu opcji nabytych oraz sprzedanych wzajemnie się „znosi”. W sytuacji, w której warunki rynkowe uniemożliwiają zawarcie struktury zerokosztowej, Spółka zawiera instrumenty niezerokosztowe.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w omawianym przypadku faktycznie nie powstaje jakakolwiek należność, która w świetle ustawy o CIT skutkowałaby obowiązkiem rozpoznania przychodu.

Rozpoznanie wyniku netto w związku z rozliczeniem struktury niezerokosztowej.

Kwestię kosztów podatkowych reguluje art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, który uznaje za koszty uzyskania przychodów, koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Jak wskazał Wnioskodawca, celem zawierania transakcji pochodnych jest zabezpieczenie przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach cen sprzedaży na rynku walutowym i towarowym. Zatem, wydatki związane z takimi transakcjami, w postaci premii należnej Brokerowi od Wnioskodawcy za wystawienie opcji w kwocie netto (ekonomicznie skompensowanej z premią należną Wnioskodawcy od banku za wystawienie opcji), spełniają przesłankę celowości, o której mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Rozwiązania prawne przyjęte w art. 15 ust. 4 - 4a ww. ustawy, dotyczące potrącalności kosztów w czasie, pozwalają na wyróżnienie kosztów bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodu oraz, jako odrębnej kategorii, kosztów pośrednio związanych przychodem („innych niż bezpośrednio związane z przychodem”).

Zdaniem Spółki, nie można przyznać premii opcyjnej charakteru kosztu bezpośredniego w rozumieniu wskazanego art. 15 ust. 4. Wobec tego uznać należy, że stanowi ona koszt pośredni potrącalny jednorazowo w dacie poniesienia, tj. ujęcia w ewidencji księgowej Spółki (art. 15 ust. 4d). Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Jednocześnie, art. 16 ust. 1 pkt 8b tej ustawy, stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo odpłatnego ich zbycia (o ile wydatki te nie powiększają wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych).

Użyte w przepisie sformułowanie „wydatki związane z nabyciem pochodnego instrumentu finansowego” powinno być, zdaniem PGK II, interpretowane w kontekście tych wydatków, których poniesienie dotyczy nabycia instrumentu pochodnego, czyli w przypadku nabycia instrumentu niezerokosztowego - wydatków z tytułu premii opcyjnej w kwocie netto. Pojęcie „realizacji praw z instrumentu” na gruncie podatkowym rozumiane jest według Wnioskodawcy jako data wymagalności płatności (data rozliczenia) lub wręcz faktyczne otrzymanie zapłaty. Natomiast, jako moment rezygnacji z realizacji praw z opcji należałoby, w ocenie Wnioskodawcy, rozumieć moment, w którym wygasa prawo do wykonania opcji, czyli moment, w którym znany jest wynik osiągnięty na transakcji (data wykonania).

W ocenie Spółki, powyższy przepis jedynie odracza moment rozpoznania kosztu do tej daty, nie określa jednak możliwości rozpoznania kosztu z tytułu premii opcyjnej jako takiego, o ile jeden z warunków przepisu został spełniony. Podobnie stwierdzono w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 14 lipca 2011 r., sygn. ILPB3/423-578/08/11-S-1/ŁM: W tym miejscu należy podkreślić, iż powyższy przepis wprowadza jedynie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z tytułu realizacji praw z instrumentów pochodnych. Norma ta stanowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust 4 i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak wskazano w stanie faktycznym (winno być: oraz zdarzeniu przyszłym), Spółka księguje koszty z tytułu premii opcyjnych wchodzących w skład instrumentu niezerokosztowego w dacie rozliczenia bądź w dacie rezygnacji z realizacji instrumentu niezerokosztowego, które są jednocześnie datami spełnienia warunków z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT. Tym samym, zdaniem Spółki, jest ona zobowiązana do rozpoznania kosztu z tytułu wchodzących w skład instrumentu niezerokosztowego premii opcyjnych w kwocie netto odpowiednio w dacie rozliczenia (jeżeli dochodzi do realizacji praw z instrumentu) bądź dacie rezygnacji z realizacji tych praw.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca przytacza, wynikające z praktyki organów podatkowych, poniższe fragmenty interpretacji indywidualnych dotyczące rozpoznania kosztów z tytułu premii opcyjnych: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 czerwca 2011 r., sygn. IBPBI/2/423-614/11/AK: Zatem, wydatki z tytułu zapłaconej premii za nabycie prawa opcyjnego mogą być potrącane jako koszty uzyskania przychodów w momencie, w którym nastąpi realizacja praw wynikających z instrumentu albo rezygnacja z realizacji z tych praw lub ich odpłatne zbycie, oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 15 kwietnia 2009 r., sygn. IPPB3/423-8/09-2/AG, w której znajdziemy potwierdzenie następującego stanowiska wnioskodawcy: ponieważ płacona przez Spółkę przy zawarciu poszczególnej transakcji Premia stanowi cenę nabycia pochodnego instrumentu finansowego, będzie ona stanowiła koszt uzyskania przychodu Spółki dopiero w momencie realizacji praw wynikających z nabywanych przez Spółkę Instrumentów Collar lub rezygnacji z realizacji tych praw, a więc w Dacie Realizacji lub Dacie Zamknięcia (jeśli rozliczenie Instrumentu Collar nastąpi przed Datą Realizacji).

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze istotę oraz ekonomiczny charakter instrumentów niezerokosztowych stanowią one w rzeczywistości jeden instrument pochodny o charakterze złożonym, a w konsekwencji premie opcyjne wynikające z przedmiotowej transakcji niezerokosztowej powinny być rozpoznawane w kwocie netto jako koszt Wnioskodawcy w dacie realizacji instrumentu jako całości, tj. w dacie rozliczenia, określonej umową z Brokerem, bądź w dacie rezygnacji z realizacji instrumentu, zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT, co potwierdza również wskazane w opisie sprawy interpretacje wydana dla PGK (o sygn. IBPB-1-3/4510-577/16/SK oraz IBPB-1-3/4510-613/16/SK).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.