Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-2.4011.50.2019.1.DJ
z 28 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 4 lutego 2019 r. (data wpływu 6 lutego 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 lutego 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni wraz z mężem wystąpiła z pozwem do Sądu Rejonowego o odszkodowanie za rynkową utratę wartości objętej wspólnością małżeńską nieruchomości oznaczonej w ewidencji jako działka nr 194/5 i działka nr 194/12 oraz znajdującego się na działce nr 194/5 budynku o przeznaczeniu mieszkalnym, dla których prowadzone są Księgi Wieczyste, od Skarbu Państwa – Rejonowego Zarządu Infrastruktury.

Podstawą roszczenia był przepis art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz fakt ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w drodze uchwały Sejmiku Województwa z dnia 25 października 2016 r. - ww. nieruchomość została zaliczona do strefy obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska.

Wyrokiem z dnia 15 maja 2018 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz Wnioskodawczyni i jej męża kwotę 29 300,00 zł. Wyrok zasądzający ww. kwotę stał się prawomocny. Kwota 29 300,00 zł zasądzona prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego została uiszczona na rzecz Wnioskodawczyni i jej męża.

Wnioskodawczyni oraz jej mąż nie prowadzą pozarolniczej działalności gospodarczej. Z uzasadnienia ww. wyroku wynika wprost, że kwota 29 300,00 zł została zasądzona tytułem odszkodowania za rzeczywiście poniesioną szkodę przez Wnioskodawczynię i jej męża, a nie z tytułu korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono – z uzasadnienia wyroku: Zgodnie z art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 roku Nr 25, poz. 150 z późniejszymi zmianami) w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości. Na podstawie wyżej wymienionego przepisu stronie powodowej przysługuje od pozwanego odszkodowanie w kwocie 29 300,00 zł, ponieważ o taką kwotę zmniejszyła się wartość nieruchomości stanowiącej własność powodów.

Należy przyjąć, że szkodę stanowią nie tylko ograniczenia przedstawione w uchwale Sejmiku Województwa z dnia 25 października 2016 r., lecz także ograniczenia związane z uszczupleniem możliwości wykonywania praw związanych z prawem własności. Zatem na rozmiar szkody wpływa zarówno ograniczenie w zakresie przeznaczenia i sposobu korzystania z terenu, tj. zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów, zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży – działających w porze nocnej, ale także ograniczenia związane z uszczupleniem władztwa właściciela nieruchomości na jej obszarze.

Szkodą podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska jest więc także obniżenie wartości nieruchomości, wynikające z faktu, że właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, np. hałas (tak m.in. uchwała SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, LEX nr 578138).

Wnioskodawczyni wraz z mężem nie zamierzała, ani nie zamierza zbyć przedmiotowej nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zasądzona i otrzymana tytułem odszkodowania za poniesioną szkodę kwota 29 300,00 zł korzysta ze zwolnienia przedmiotowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zasądzona kwota odszkodowania, którą otrzymała na podstawie wyroku Sądu Rejonowego będzie korzystała ze zwolnienia przedmiotowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z ww. przepisem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie sądowej z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Aby świadczenie mogło skorzystać z ww. zwolnienia muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

1. świadczenie musi mieć charakter odszkodowania lub zadośćuczynienia,
2. świadczenie musi zostać otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej,
3. świadczenie musi zostać otrzymane w wysokości określonej przez wyrok lub ugodę sądową,
4. świadczenie nie może być odszkodowaniem tub zadośćuczynieniem otrzymanym w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
5. świadczenie nie może być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem dotyczącym korzyści które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W zaistniałym stanie faktycznym nie budzi wątpliwości, że pierwsze cztery z wymienionych przesłanek zostały spełnione:

• otrzymana kwota ma charakter odszkodowania,
• odszkodowanie to zostało otrzymane na podstawie wyroku,
• odszkodowanie to zostało otrzymane w wysokości określonej w ww. wyroku,
• odszkodowanie to nie zostało otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej).
  
  

Wnioskodawczyni stoi również na stanowisku, że przesłanka zawarta w pkt 5 powyżej została spełniona. Zasądzone odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby szkody jej nie wyrządzono.

Jak wynika z cytowanego fragmentu orzeczenia sądowego, na podstawie którego zasądzono na rzecz Wnioskodawczyni i jej męża przedmiotowe odszkodowanie, odszkodowanie to przysługuje jej za poniesioną rzeczywistą szkodę (damnum emergens) a nie utracone korzyści (lucrum cessans).

Czym innym, jak nie rzeczywiście poniesioną szkodą są:

• ograniczenie przedstawione w uchwale Sejmiku Województwa z dnia 25 października 2016 r.,
• ograniczenie związane z uszczupleniem możliwości wykonywania praw związanych z prawem własności,
• ograniczenie w zakresie przeznaczenia i sposobu korzystania z terenu, tj. zakaz lokalizowania i budowy nowych obiektów: szpitali, domów opieki społecznej, zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży – działających w porze nocnej, ale także ograniczenia związane z uszczupleniem władztwa właściciela nieruchomości na jej obszarze,
• ograniczenie dotyczące tego, że właściciel nieruchomości będzie musiał znosić dopuszczalne na tym obszarze immisje, np. hałas (tak m.in. uchwała SN z dnia 24 lutego 2010 r., III CZP 128/09, LEX 578138)?
  
  

Zasądzone odszkodowanie nie może zostać uznane za odszkodowanie dotyczące korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono, również z tego względu, że gdyby nie zdarzenie powodujące szkodę – ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania uchwała Sejmiku Województwa – Wnioskodawczyni nie osiągnęłaby żadnej wymiernej korzyści z tytułu bycia właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Innymi słowy – wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania nie pozbawiłoby Wnioskodawczyni żadnych wymiernych korzyści, a jedynie wyrządziło jej szkodę w postaci wprowadzenia znaczących ograniczeń we władztwie nad jej własnością.

Dodatkowo Wnioskodawczyni wskazuje, że odszkodowaniem za szkodę, które korzysta ze zwolnienia przedmiotowego określonego w ww. przepisie ustawy, jest odszkodowanie, które przysługuje za rzeczywiście poniesioną szkodę (damnum emergens), która jest rozumiana jako: każde pogorszenie sytuacji majątkowej poszkodowanego, wskutek zmniejszenia się posiadanych aktywów lub też zwiększenia jego pasywów (zob. A. Rembieliński, w: Komentarz, 1989, s. 295). Omawiana postać szkody polega więc na tym, że pomniejszeniu ulega strona czynna majątku. Przykładem damnum emergens będzie także utrata wartości tych praw (Kodeks cywilny. Komentarz red. prof. dr hab. Edward Gniewek, prof. dr hab. Piotr Machnikowski rok 2016, Wydanie: 7, opubl. Legalis).

Mając powyższe na uwadze, wobec braku istnienia nawet potencjalnych korzyści, jakie mogłaby Wnioskodawczyni uzyskać, gdyby nie wystąpienie zdarzenia powodującego szkodę, należy uznać, że spełniona została przesłanka wymieniona w pkt 5 powyżej, co powoduje, że wypłata odszkodowania przez zobowiązanego Skarb Państwa – Rejonowego Zarządu Infrastruktury, spełnia wszelkie przesłanki dla skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego określonego w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego kwota ww. odszkodowania będzie wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zwrot „w szczególności” użyty w ww. artykule oznacza, że ustawodawca jedynie przykładowo wskazał, jakie przychody należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9. Katalog ten nie jest więc zamknięty. Oznacza to, że do „innych źródeł” należy zakwalifikować wszelkie przychody – w rozumieniu ustawy – których nie można zaliczyć do któregokolwiek z pozostałych źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca, a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b cytowanej ustawy podatkowej.

W przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Na podstawie bowiem art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Jak wynika z opisanego we wniosku stanu faktycznego, Wnioskodawczyni wraz z mężem wystąpiła z pozwem do Sądu Rejonowego o odszkodowanie za rynkową utratę wartości objętej wspólnością małżeńską nieruchomości oznaczonej w ewidencji jako działka nr 194/5 i działka nr 194/12 oraz znajdującego się na działce nr 194/5 budynku o przeznaczeniu mieszkalnym, od Skarbu Państwa – Rejonowego Zarządu Infrastruktury. Podstawą roszczenia był przepis art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. oraz fakt ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania w drodze uchwały Sejmiku Województwa z dnia 25 października 2016 r. - ww. nieruchomość została zaliczona do strefy obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska. Wyrokiem z dnia 15 maja 2018 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz Wnioskodawczyni i jej męża odszkodowanie za rzeczywiście poniesioną szkodę przez Wnioskodawczynię i jej męża, a nie z tytułu korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć, gdyby jej szkody nie wyrządzono.

Jak już wcześniej wskazano, w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Biorąc pod uwagę okoliczność, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego podstawą przyznania odszkodowania był wyrok sądowy i przedmiotowe odszkodowanie nie dotyczy korzyści, które Zainteresowana mogłaby osiągnąć gdyby jej szkody nie wyrządzono oraz fakt, że Zainteresowana nie prowadzi działalności gospodarczej, należy stwierdzić, że przedmiotowe odszkodowanie przyznane na rzecz Wnioskodawczyni korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, uregulowanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie, tut. organ informuje, że zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z tym, interpretacja indywidualna wywiera skutki prawne jedynie w stosunku do tego podmiotu, do którego jest skierowana. Zatem, niniejsza interpretacja indywidualna jest wiążąca dla Wnioskodawczyni jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie wywołuje skutków prawnych dla męża Wnioskodawczyni, który – jak wynika z treści wniosku – otrzymał również odszkodowanie zasądzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego. Nadmienić w tym miejscu należy, że mąż Wnioskodawczyni, chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinien wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie (odpowiadającym wymogom określonym w art. 14b § 2-5 oraz art. 14f § 1-2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.