INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów, uwzględniając prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 06.12.2010 r. (data wpływu 17.03.2011 r.) stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10.07.2008 r. (data wpływu 14.07.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w przypadku skupu akcji w celu umorzenia za pośrednictwem domów maklerskich – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14.07.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w przypadku skupu akcji w celu umorzenia za pośrednictwem domów maklerskich.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Dnia 25 czerwca 2008 r. Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki podjęło uchwałę w przedmiocie skupu akcji własnych w celu umorzenia. Zgodnie z podjętą uchwałą skup akcji własnych w celi umorzenia ma odbywać się na rynku regulowanym, tj. na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie za pośrednictwem domów maklerskich. Ponadto Uchwała przewiduje możliwość skupu akcji własnych w celu umorzenia na sesjach giełdowych na zasadach ogólnych, jak również w ramach transakcji pakietowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle wyżej przedstawionego stanu faktycznego po stronie Spółki spoczywają obowiązki płatnika opisane w art. 41 ust. 4 i art. 42 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy:

Spółka stoi na stanowisku, że w opisanym stanie faktycznym nie jest ona płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych oraz, że płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych będą domy maklerskie realizujące zlecenie sprzedaży. Poniżej przedstawiono szczegółowe uzasadnienie. W ocenie Wnioskodawcy za powyższym przemawia zarówno wykładnia językowa art. 41 ust. 4 UoPDOF, jak również jego wykładnia celowościowa oraz praktyka organów podatkowych. W szczególności, jeśli idzie o wykładnię językową art. 41 ust. 4 UoPDOF, to zgodnie z tym przepisem płatnikami zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz będące przedsiębiorcami osoby fizyczne, które dokonują wypłat należności z tytułów wymienionych w art. 30a ust. 1 UoPDOF. Zgodnie z art. 30a ust. 1 UoPDOF istnieje obowiązek pobrania zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości 19% uzyskanego przychodu z tytułu dywidend oraz z tytułu innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych zostały zdefiniowane w art. 24 ust. 5 UoPDOF, w szczególności zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 UoPDOF przychodem z tytułu udziału w zyskach osób prawnych jest dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki, w celu umorzenia tych akcji. W świetle powyższego należy stwierdzić, że w przypadku jeśli dochodzi do skupu akcji własnych w celu umorzenia na rynku regulowanym, tj. np. na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie istnieje przymus przeprowadzenie transakcji za pośrednictwem firm inwestycyjnych, tj. w szczególności domów maklerskich, które realizują zlecenia kupna oraz zlecenia sprzedaży. W związku z powyższym faktycznie transakcja realizowana jest w ten sposób, że zarówno spółkę kupującą akcje własne w celu umorzenia reprezentuje dom maklerski, jak również podmiot, który sprzedaje akcje reprezentuje dom maklerski. W pierwszym wypadku dom maklerski realizuje zlecenie kupna. W drugim wypadku dom maklerski realizuje zlecenie sprzedaży. Co do zasady transakcje przeprowadzane w ten sposób mają charakter anonimowy. Rozliczenie przeprowadzonych transakcji odbywa się za pomocą Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. Natomiast podmiotem bezpośrednio wypłacającym kwoty na rzecz podmiotów, które sprzedały akcje będzie dom maklerski, który realizuje zlecenie sprzedaży. Konsekwentnie, to właśnie ten podmiot powinien być płatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych w rozumieniu art. 41 ust. 4 UoPDOF, a nie spółka. Ponadto jak stwierdzono wyżej niniejszy tok rozumowania znajduje również potwierdzenie w wykładni celowościowej art. 41 ust. 4 UoPDOF, albowiem w ocenie Wnioskodawcy nie budzi wątpliwości, że celem ustawodawcy, który wprowadzał obowiązki płatnicze było oznaczenie jako płatnika podatku podmiotu, który ma największą wiedzę na temat przeprowadzanej transakcji, tj. w szczególności wiedzę, co do podmiotu sprzedającego akcje w ramach programu skupu akcji w celu umorzenia. Taka zaś wiedza nie jest w posiadaniu spółki, ale jest w posiadaniu domu maklerskiego przyjmującego zlecenie sprzedaży. Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 01 marca 2007 r. Nr 1401/BF/-II/005/-1281/AS/06. W szczególności, zgodnie z tym pismem „(...) zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zgodnie z art. 41 ust. 4 UoPDOF płatnicy, o których mowa w ust. 1 ww. przepisu – tj. osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki niemające osobowości prawnej są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, pkt 4, 4a, 5 i 13 oraz art. 30a ust. 1. Podmiotem zobowiązanym do obliczenia i pobrania podatku z tytułu udziału w zyskach osób prawnych w tym z tytułu nabycia akcji w celu ich umorzenia w przypadku akcji dopuszczonych do publicznego obrotu jest podmiot dokonujący wypłat należności z tytułu odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu ich umorzenia. Akcje spółki, które są dopuszczone do publicznego obrotu, są przedmiotem obrotu dokonywanego na rynku regulowanym, stanowiącym system obrotu dopuszczonych do obrotu publicznego instrumentów finansowych, działający w sposób stały, zorganizowany na zasadach określonych w przepisach, jak również zapewniający, że przy kojarzeniu ofert nabycia i zbycia instrumentów finansowych (np. zbywanych akcji) inwestorzy mają powszechny i równy dostęp do informacji rynkowej w tym samym czasie, oraz gwarantujący zachowanie jednakowych warunków nabywania i zbywania tych instrumentów. Rynek regulowany w Polsce obejmuje Giełdę Papierów Wartościowych prowadzoną przez Warszawską Giełdę Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie oraz regulowany rynek pozagiełdowy prowadzony przez Centralną Tabelę Ofert S.A. Obrót akcjami na rynku regulowanym charakteryzuje się sformalizowaniem i jest oparty o określone zasady publicznego obrotu papierami wartościowymi. Obrót akcjami na rynku regulowanym cechuje zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym i akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu oraz zasada obowiązującego pośrednictwa maklerskiego. Konsekwencją powyższych zasad jest anonimowość stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brak bezpośredniego rozliczenia przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji. Z zasady obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego wynika to, że strony transakcji chcąc zbyć lub nabyć papiery wartościowe na rynku regulowanym składają u podmiotu uprawnionego do dokonania transakcji (biura maklerskiego) odpowiednio zlecenie sprzedaży lub zlecenie kupna akcji. Zlecenie może złożyć podmiot lub osoba, która wcześniej zawarła umowę o świadczenie usług brokerskich z podmiotem prowadzącym działalność maklerską. Zlecenie zbywającego akcje lub nabywcy jest podstawą dla uprawnionego biura maklerskiego do złożenia w imieniu własnym na rachunek klienta oferty kupna lub sprzedaży na rynek - Giełdę Papierów Wartościowych, gdzie dochodzi do zawarcia transakcji. Następnie transakcja jest rozliczana przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych. Rozliczenie transakcji przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych jest podstawą do dokonania odpowiedniego zapisu na rachunku papierów wartościowych prowadzonego na rzecz akcjonariusza przez uprawniony podmiot prowadzący działalność maklerską oraz wypłaty dochodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji. W związku z powyższym zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej spółka nabywająca własne akcje w celu ich umorzenia, które to nabycie następuje za pośrednictwem rynku regulowanego Giełdy Papierów Wartościowych nie jest obowiązana do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od dochodu uzyskanego przez podatników z tytułu odpłatnego zbycia akcji w celu ich umorzenia. W przedstawionym stanie faktycznym podmiotem dokonującym wypłat należności jest podmiot prowadzący rachunek papierów wartościowych akcjonariusza, na którym zapisane są akcje, czyli biuro maklerskie. (...)”.

Wniosek, który wpłynął w dniu 14.07.2008 r. do tut. organu podatkowego w indywidualnej sprawie Spółki, który był podpisany przez głównego księgowego Panią B.S. Do wniosku ORD-IN nie zostało dołączone pełnomocnictwo ani inny dokument, z którego wynikałoby prawo do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego przez Panią B.S.

W dniu 17.07.2008 r. do tut. organu podatkowego wpłynęło pełnomocnictwo udzielone adwokatowi Panu M.G. do reprezentowania w postępowaniu w sprawie obowiązków płatniczych w podatku dochodowym od osób fizycznych w związku ze skupem akcji własnych w celu umorzenia.

W związku z powyższym pismem z dnia 11.09.2008 r. Nr IPPB2/415-1057/08-2/SP na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ww. ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni poprzez złożenie podpisów osób uprawnionych do reprezentacji Spółki zgodnie z aktualnym Krajowym Rejestrem Sądowym, bądź dostarczenia pełnomocnictwa lub innego dokumentu, z którego wynika prawo do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego przez Panią B.S. oraz wskazania adresu do doręczeń.

W przypadku złożenia podpisu przez pełnomocnika Adwokata Pana M.G. wezwano do dostarczenia pełnomocnictwa lub innego dokumentu, z którego wynika prawo do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego oraz wskazania adresu do doręczeń. Pouczono, że w przypadku nie uzupełnienia wniosku w wymaganym terminie spowoduje to pozostawienie podania bez rozpatrzenia.

Wezwanie zostało skierowane do Spółki i zaadresowane na adres jej siedziby. Przedmiotowe wezwanie zostało odebrane w dniu 15.09.2008 r., a zatem wyznaczony termin na uzupełnienie braków formalnych upłynął z dniem 22.09.2008 r.

Odpowiedź na ww. wezwanie została nadana w dniu 23.09.2008 r., tj. po upływie przewidzianego terminu.

Pismem z dnia 15.09.2009 r. (data wpływu fax 17.09.2009 r., data wpływu za pośrednictwem poczty 22.09.2008 r.) adwokat Pan M.G. poinformował tut. organ o zmianie siedziby Kancelarii Adwokackiej oraz wniósł prośbę o kierowanie wszelkiej korespondencji dotyczącej wniosku złożonego przez Spółkę na wskazany adres Kancelarii.

W związku z faktem, iż odpowiedź na wezwanie została udzielona po terminie, w dniu 09.10.2008 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał postanowienie Nr IPPB2/415-1057/08-7/SP o pozostawieniu wniosku Spółki bez rozpatrzenia.

Na niniejsze postanowienie zostało złożone w dniu 20.10.2008 r. (w terminie) zażalenie, w którym zostało zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie.

Postanowieniem z dnia 19.12.2008 r. Nr IPPB2/415-1057/08-10/SP (skutecznie doręczonym w dniu 23.12.2008 r.) tut. organ podatkowy utrzymał w mocy postanowienie o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosku z dnia 10.07.2008 r.

W dniu 26.01.2009 r. do tut. organu wpłynęła skarga na ww. postanowienia, w której wniesiono o ich uchylenie.

Wyrokiem z dnia 15.06.2009 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił zaskarżone postanowienia. W ocenie Sądu wezwanie z dnia 11.09.2008 r. skierowane do Spółki, a nie do jej pełnomocnika, stanowiło istotne naruszenie art. 145 § 2 Ordynacji podatkowej, a naruszenie to niewątpliwie miało wpływ na wydane rozstrzygnięcie dotyczące pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Według Sądu wobec bezskuteczności ww. wezwania okoliczność uchybienia terminu na wykonanie tego wezwania staje się bez znaczenia dla sprawy.

Biorąc pod uwagę orzeczenie Sądu, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie ponownie dokonał rozpatrzenia przedmiotowego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej uwzględniając dostarczone w dniu 24.09.2009 r. pełnomocnictwo dla Pani B.S.

W dniu 19.11.2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie wydał interpretację indywidualną Nr IPPB2/415-1057/08/09-11/S/SP stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10.07.2008 r. (data wpływu 14.07.2008 r.) jest nieprawidłowe. W uzasadnieniu organ stwierdził m. in., iż na gruncie obowiązujących regulacji prawnych, spółka dokonująca skupu akcji własnych w celu ich umorzenia ma możliwość uzyskania potrzebnych informacji celem zrealizowania nałożonych na nią obowiązków płatnika, zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym brak jest podstaw dla uznania, że na przeszkodzie realizacji przez spółkę tych obowiązków stoi zasada anonimowości obrotu giełdowego.

W związku z powyższym rozstrzygnięciem Spółka za pośrednictwem pełnomocnika wniosła wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w dniu 07.12.2009 r. (data wpływu 10.12.2009 r.), zaś odpowiedzi na powyższe wezwanie udzielono pismem z dnia 04.01.2010 r. Nr IPPB2/415-1057/08/09-13/S/SP (skutecznie doręczonym w dniu 06.01.2010 r.).

Pismem z dnia 05.02.2010 r. (data wpływu 08.02.2010 r.) Spółka za pośrednictwem pełnomocnika wniosła do tut. organu podatkowego skargę na ww. interpretację, w której wnioskowała o jej uchylenie.

Wyrokiem z dnia 06.12.2010 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał skargę za zasadną i uchylił zaskarżona interpretację.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, że transakcje na Giełdzie zawierane są za pośrednictwem określonych podmiotów (m.in. firm inwestycyjnych), wymienionych w art. 31 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.) jako „strony transakcji zawieranych na rynku giełdowym”.

Sąd zauważył, iż Skarżąca wybrała prawnie dopuszczalny sposób skupu własnych akcji w celu ich umorzenia. Dokonując oceny jej statusu jako płatnika należało więc uwzględnić uwarunkowania wynikające z przyjętego przez nią sposobu skupowania akcji, w tym wskazany wyżej przymusowy charakter pośrednictwa domu maklerskiego, wiążący się z tym, iż to właśnie dom maklerski będzie skupował akcje na rachunek Skarżącej, a także wypłaci pieniądze zbywcom akcji.

Sąd wskazał, iż status określonego podmiotu jako płatnika podatku wynikać może wyłącznie z przepisów prawa podatkowego. Zgodnie bowiem z art. 8 Ordynacji podatkowej płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Sąd rozważał, czy w świetle przepisów u.p.d.o.f. płatnikiem w rozumieniu art. 8 Ordynacji podatkowej jest korzystająca z pośrednictwa domu maklerskiego spółka skupująca własne akcje w celu ich umorzenia, czyli podmiot zobowiązany do uiszczenia ceny na rzecz zbywców akcji; czy też za płatnika może być uznany dom maklerski, tj. podmiot, który faktycznie wypłaca pieniądze podatnikowi, aczkolwiek podmiot ten nie jest podmiotem, z którego majątku pieniądze te pochodzą. Innymi słowy, czy płatnikiem może być podmiot działający jako swojego rodzaju pośrednik między – w tym przypadku – nabywcą i zbywcą akcji.

Sąd wskazał, iż Minister Finansów akcentował okoliczność, że dom maklerski, jako pośrednik bez którego Skarżąca nie mogłaby przeprowadzić transakcji giełdowej, rozlicza jedynie wypłaty dokonywane przez nią w związku z nabyciem akcji własnych (przekazuje środki wypłacane przez spółkę na właściwy rachunek akcjonariusza i technicznie je rozlicza). Faktyczny koszt tej czynności ponosi natomiast Skarżąca.

Według Sądu z art. 8 Ordynacji podatkowej nie wynika, aby płatnikami mogły być jedynie podmioty, których działania (np. zapłata za nabycie akcji) powodują powstanie przychodu podatnika. Przykładem może być tu notariusz.

W świetle ustaw podatkowych obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku obciąża podmioty, które w momencie powstania zobowiązania podatkowego dysponują środkami finansowymi podatnika lub dokonują czynności związanych z operacjami na jego majątku (M.Niezgódka-Medek w: S.Babiarz, B.Dauter, B.Gruszczyński, R.Hauser, A.Kabat, M.Niezgódka-Medek; Ordynacja podatkowa. Komentarz; Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s. 60). Sąd podzielił również wyrażony tamże pogląd, iż zadania płatników polegają na wykonaniu czynności o charakterze materialno-technicznym.

Sąd stwierdził, iż przepis art. 41 ust. 1 u.p.d.o.f (w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej interpretacji) ustanawiał płatnikami osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1. Natomiast zgodnie z ust. 4 tego artykułu płatnicy, o których mowa w ust. 1, są obowiązani pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów określonych w art. 29, art. 30 ust. 1 pkt 2, 4-5a i 13 oraz art. 30a ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 5. (zastrzeżenie nieistotne w sprawie). Przychody z tytułu sprzedaży akcji w celu ich umorzenia mieszczą się w art. 30a ust. 1 pkt 4 u.p.d.p.f. (dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych – art. 24 ust. 5 pkt 2). Przepis art. 42 u.p.d.o.f. określa szczegółowe czynności składające się na obowiązki płatnika podatku dochodowego.

Zdaniem Sądu „dokonywanie wypłat”, o którym mowa w art. 41 ust. 4 u.p.d.o.f. należy rozumieć dosłownie, a mianowicie jako właśnie faktyczną realizację wypłaty („faktyczne wypłacenie”). Uprawniony jest przy tym pogląd, że analogicznie jak podmiot, który faktycznie dokonuje wypłat (świadczeń) należy rozumieć podmiot, który stawia do dyspozycji podatnika pieniądze lub wartości pieniężnych.

Przez „faktyczne wypłacenie” Sąd rozumie wypłatę środków finansowych rzeczywiście dokonaną przez określony podmiot, niezależnie od źródła pochodzenia tych środków. Innymi słowy, podmiotem faktycznie wypłacającym jest podmiot przekazujący środki pieniężne osobie uprawnionej do ich otrzymania, czyniąc to czy to w gotówce, czy też na np. rachunek bankowy.

Sąd zauważył, że to w dyspozycji domu maklerskiego pozostają pieniądze, które w momencie zbycia akcji stają się przychodem podatnika (zbywcy akcji) i przez to wchodzą do jego majątku. Skarżąca opisując stan faktyczny wyjaśniła, że należność podmiotowi, który sprzedał akcje przekazuje dom maklerski.

W ocenie Sądu, ani generalna definicja płatnika zamieszczona w art. 8 Ordynacji podatkowej, ani też przepisy u.p.d.o.f., nie wykluczają zatem możliwości uznania za płatnika podmiotu, który faktycznie wypłaca pieniądze regulując zobowiązanie obciążające inną osobę i to w sytuacji, gdy takie działanie nakazane jest przepisami prawa normującymi jego działalność. Sąd wskazał, iż pośrednictwo domów maklerskich w obrocie giełdowym i rozliczaniu zawartych transakcji wynika z przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Ponadto, Sąd wskazał, iż zaskarżona interpretacja z dnia 19.11.2009 r. Nr IPPB2/415-1057/08/09-11/S/SP została wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie działającego w imieniu Ministra Finansów z zachowaniem terminu określonego w art. 14d Ordynacji podatkowej, w tym przypadku liczonego od daty doręczenia Organowi prawomocnego wyroku z 15 czerwca 2009 r. wraz z aktami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego – biorąc pod uwagę rozstrzygnięcia zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16.12.2010 r. – stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 21 października 2009 r., obrót papierami wartościowymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na rynku regulowanym (w tym giełdowym) wymaga pośrednictwa firmy inwestycyjnej (w rozumieniu art. 3 pkt 33 jest nią również dom maklerski). Stosownie do treści art. 69 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 ustawy działalność maklerska, z zastrzeżeniem art. 70 i 71, obejmuje wykonywanie czynności polegających m.in. na: przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia maklerskich instrumentów finansowych, wykonywaniu zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie oraz prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz rachunków pieniężnych służących do ich obsługi, z wyłączeniem rachunków prowadzonych przez bank powierniczy.

Z kolei zgodnie z art. 73 ust. 1 ww. ustawy firma inwestycyjna (m.in. dom maklerski) wykonuje zlecenia nabycia lub zbycia papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich, przy czym – co do zasady – w umowie firma inwestycyjna zobowiązuje się do przyjmowania i wykonywania, na warunkach określonych w tej umowie, zleceń nabycia lub zbycia we własnym imieniu na rachunek dającego zlecenie papierów wartościowych (ust. 2 pkt 1).

W myśl art. 73 ust. 3 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, firma inwestycyjna przyjmując do wykonania zlecenie nabycia lub zbycia papierów wartościowych, zobowiązuje się wobec dającego zlecenie do nabycia lub zbycia oznaczonych papierów wartościowych w imieniu własnym, lecz na rachunek dającego zlecenie. Natomiast stronami transakcji giełdowych są wyłącznie firmy inwestycyjne oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych w przypadku wykorzystania zarządzanego przez niego systemu gwarantującego prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji (art. 31 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 3 ustawy). Do zadań wspomnianego Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych należy zgodnie z art. 48 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi prowadzenie depozytu papierów wartościowych, prowadzenie rozliczeń i rozrachunku transakcji w papierach wartościowych, prowadzenie systemu zabezpieczania płynności rozliczeń oraz wykonywanie czynności w zakresie prowadzenia systemu rejestracji, rozliczeń i rozrachunku instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi.

Zatem, obrót akcjami na rynku regulowanym cechuje zasada przymusu rynku regulowanego przy obrocie wtórnym akcjami dopuszczonymi do publicznego obrotu oraz zasada obowiązkowego pośrednictwa maklerskiego. Powyższe zasady skutkują anonimowością stron transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz brakiem bezpośredniego rozliczenia przedmiotowych transakcji pomiędzy stronami tych transakcji. Nadto należy wskazać, iż w myśl art. 147 ustawy maklerzy i doradcy uczestniczący w obrocie instrumentami finansowymi są obowiązani do zachowania tajemnicy zawodowej, która obejmuje informację uzyskaną w związku z podejmowanymi czynnościami służbowymi w ramach zatrudnienia, stosunku zlecenia lub innego stosunku prawnego o podobnym charakterze, dotyczącą chronionych prawem interesów podmiotów dokonujących czynności związanych z obrotem instrumentami finansowymi, lub innych czynności w ramach regulowanej ustawą działalności objętej nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego lub zagranicznego organu nadzoru, jak również dotyczącą czynności podejmowanych w ramach wykonywania tego nadzoru, w szczególności informację zawierającą:

1. dane osobowe strony umowy lub innej czynności prawnej;
2. treść umowy lub przedmiot czynności prawnej;
3. dane o sytuacji majątkowej strony umowy, w tym oznaczenie rachunku papierów wartościowych, innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi, lub rachunku pieniężnego służącego do obsługi tych rachunków, liczbę i oznaczenie instrumentów finansowych, oraz wartość środków zgromadzonych na tych rachunkach.
   
   

Na gruncie przepisów podatkowych obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, tj. w 2008 roku, zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy, źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Przy czym na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i pkt 6 lit. a) ww. ustawy za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

• dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni (pkt 4),
• należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych (pkt 6 lit. a).
  
  

Treść powyższych przepisów wskazuje, iż opodatkowanie ww. rodzaju przychodu zależy od sposobu dokonania zbycia akcji. Stąd należy rozróżnić dwa przypadki:

1. odpłatne zbycie akcji następuje na giełdzie papierów wartościowych,
2. akcje są zbywane przez podatnika w odpowiedzi na wezwanie spółki w celu umorzenia, gdzie podatnik deklaruje chęć zbycia spółce konkretnych papierów.
   
   

W przypadku uzyskania przychodu w związku z wykupem akcji przez spółkę w celu ich umorzenia (wezwanie spółki), przychód powstaje w dacie przeniesienia własności zbywanych papierów wartościowych. Natomiast dochodem jest różnica pomiędzy uzyskanym przychodem a kosztami jego uzyskania. Bez znaczenia dla powstania zobowiązania podatkowego pozostaje fakt, że podatnik pomimo dokonanej sprzedaży nie otrzymał jeszcze środków pieniężnych lub nie podjął środków z rachunku papierów wartościowych. W myśl bowiem art. 24 ust. 5 pkt 2 ww. ustawy, dochodem z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód uzyskany z odpłatnego zbycia akcji na rzecz spółki w celu umorzenia tych akcji. Zbycie akcji na rzecz spółki w celu umorzenia ma miejsce wtedy, gdy treść oświadczenia woli zbywcy obejmuje przeniesienie własności akcji na rzecz spółki i to właśnie w celu umorzenia tych akcji. Dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast w przypadku gdy akcje sprzedawane są na giełdzie, nie można zidentyfikować bezpośrednio stron transakcji. Jak bowiem wynika z przytoczonych przepisów ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, zlecenie sprzedaży akcji na giełdzie złożone przez akcjonariusza jest dla firmy inwestycyjnej podstawą do sporządzenia w imieniu własnym (choć na rachunek akcjonariusza) zlecenia brokerskiego (oferty sprzedaży). Również zlecenie spółki akcyjnej jest dla firmy inwestycyjnej podstawą do sporządzenia w imieniu własnym, na rachunek spółki zlecenia brokerskiego, czyli oferty kupna akcji na giełdzie. Tym samym nie można stwierdzić, że akcje zbywane przez konkretnego podatnika nabywa spółka w celu ich umorzenia. Zatem uzyskany w ten sposób przychód należy traktować jako przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Przy czym na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy, dochodem z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica pomiędzy przychodami z tego zbycia a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 – osiągnięta w roku podatkowym.

Jednocześnie wskazać należy, iż w przypadku gdy akcje sprzedawane są na giełdzie, na spółce, która zakupiła akcje na giełdzie nie ciążą obowiązki płatnika, o których mowa w art. 41 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W takim przypadku biuro maklerskie, za pośrednictwem którego odbywa się obrót papierami wartościowymi na giełdzie, zobowiązane jest na podstawie art. 39 ust. 3 ww. ustawy do sporządzenia imiennej informacji o wysokości uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym dochodu (PIT-8C). Albowiem zgodnie z dyspozycją ust. 3 art. 39 cytowanej ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane, w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych – imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki podjęło uchwalę w przedmiocie skupu akcji własnych w celu umorzenia. Zgodnie z podjętą uchwałą skup akcji własnych w celi umorzenia ma odbywać się na rynku regulowanym, tj. na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie za pośrednictwem domów maklerskich. Ponadto Uchwała przewiduje możliwość skupu akcji własnych w celu umorzenia na sesjach giełdowych na zasadach ogólnych, jak również w ramach transakcji pakietowych.

Zatem, na podstawie przedstawionej powyżej analizy uznać należy, iż w tej sytuacji zbyciu akcji nie towarzyszy zamiar przeniesienia ich własności na rzecz Spółki, czy w ogóle na rzecz jakiegokolwiek skonkretyzowanego podmiotu. Nabywca pozostaje bowiem nieujawniony wobec zbywcy. Wobec powyższego, w takim przypadku nie można mówić o dokonaniu przez akcjonariuszy zbycia akcji na rzecz spółki celem umorzenia tych akcji, gdyż jak wskazano powyżej nieujawniony pozostaje zarówno nabywca akcji, jak i cel nabycia tych akcji. Przychód uzyskany przez akcjonariuszy z tytułu zbycia akcji za pośrednictwem firmy inwestycyjnej prowadzącej działalność maklerską, należy traktować jako przychód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, który podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, mając na uwadze stan faktyczny oraz przytoczone powyżej przepisy, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w sytuacji nabycia akcji własnych na giełdzie (w celu umorzenia), na spółce nie ciążą obowiązki płatnika, należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.