INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (j.t. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 9 września 2010 r. (data wpływu – 16 września 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu wynagrodzenia za zajęcie gruntów rolnych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu wynagrodzenia za zajęcie gruntów rolnych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Jest Pani współwłaścicielem w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomości gruntowych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, przez które przebiegają urządzenia infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z treścią tego przepisu urządzeniami takimi są drogi oraz wybudowane pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewody lub urządzenia wodociągowe, kanalizacyjne, ciepłownicze, elektryczne, gazowe i telekomunikacyjne (zwane dalej: „urządzeniami przesyłowymi”). Stan prawny posadowienia urządzeń przesyłowych pozostaje nieuregulowany, w związku z czym zamierza Pani zawrzeć umowy z przedsiębiorstwami będącymi właścicielami już istniejących urządzeń przesyłowych, które uregulują prawo korzystania przez te przedsiębiorstwa z gruntów.

W przypadku, gdy nie dojdzie do zawarcia umowy z przedsiębiorstwem przesyłowym zamierza Pani wystąpić przeciwko tym przedsiębiorstwom na drogę sądową z powództwem cywilnym o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości. Podstawę do zapłaty tego rodzaju świadczenia dają przepisy art. 224 § 2 oraz art. 225 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tych przepisów posiadacz nieruchomości jest zobowiązany zapłacić właścicielowi nieruchomości wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy.

Jednocześnie zamierza Pani zawierać z ww. przedsiębiorstwami przesyłowymi umowy (porozumienia) cywilnoprawne dotyczące budowy na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego nowych urządzeń przesyłowych. Ww. umowy będą określały także prawa i obowiązki stron po ich wybudowaniu polegające na ustanowieniu służebności przesyłu. Z tytułu zawarcia tego rodzaju umów z przedsiębiorstwami przesyłowymi będzie Pani otrzymywała dwa rodzaje świadczeń pieniężnych:

1. odszkodowanie za wszelkie szkody powstałe w trakcie budowy na gruntach Wnioskodawcy urządzeń przesyłowych, w tym zwłaszcza za:



1. straty w plonach powstałe w trakcie budowy,
2. utratę produktywności rolnej w okresie rekultywacyjnym gruntów zniszczonych w trakcie budowy;


2. świadczenie pieniężne za ustanowienie na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego służebności przesyłu. Zgodnie z treścią art. 305¹ Kodeksu cywilnego nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Jednocześnie w myśl art. 305² § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. W przypadku Pani świadczenie pieniężne będzie wynikać z umowy, nie zaś z wyroku sądowego, a ponadto będzie płatne jednorazowo lub okresowo zależnie od uzgodnień stron umowy.

W opisanym powyżej stanie faktycznym będzie Pani również zawierała umowy (porozumienia) cywilnoprawne, na podstawie których będzie otrzymywała od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenie z tytułu zajęcia gruntów rolnych. Umowy (porozumienia) tego rodzaju będą uprawniać przedsiębiorstwa przesyłowe do korzystania z gruntów rolnych w czasie prowadzenia robót budowlanych (lub innych czynności) związanych z eksploatacją urządzeń przesyłowych (budową nowych urządzeń lub modernizacją bądź remontem już istniejących urządzeń przesyłowych).

Wobec powyższego zadano następujące pytanie.

Czy świadczenie pieniężne, jakie Wnioskodawczyni otrzyma od przedsiębiorstwa będącego właścicielem urządzeń przesyłowych na podstawie umowy (porozumienia) cywilnoprawnego z tytułu korzystania z gruntów w czasie prowadzenia prac budowlanych lub innych czynności związanych z eksploatacją urządzeń przesyłowych jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, czy też świadczenie takie podlega opodatkowaniu tym podatkiem na zasadach ogólnych...

Zdaniem Wnioskodawczyni, świadczenie pieniężne, które otrzyma od przedsiębiorstwa będącego właścicielem urządzeń przesyłowych na podstawie umowy (porozumienia) cywilnoprawnego z tytułu korzystania z gruntów rolnych (zajęcia tych gruntów) w czasie prowadzenia prac budowlanych lub innych czynności związanych z eksploatacją urządzeń przesyłowych jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ stanowi odszkodowanie, o którym mowa w art. 21 ust 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zacytowany przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy wskazuje jednoznacznie, że odszkodowania wypłacone w myśl zawartej umowy lub ugody pozasądowej, bez względu na to, czy podstawę dochodzonego roszczenia stanowią przepisy prawa, wyłączone są ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy zwalnia zatem z opodatkowania inne niż ww. odszkodowania pod warunkiem jednakże, iż podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Analiza art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy prowadzi zaś do wniosku, że przedmiotowe zwolnienie obejmuje odszkodowania wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami oraz, że nie będzie ono przysługiwało, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
• cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Z kolei art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

• w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j.t. Dz. U. z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.).

Z treści wniosku wynika, że jest Pani współwłaścicielem w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej nieruchomości gruntowych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, przez które przebiegają urządzenia infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Stan prawny posadowienia urządzeń przesyłowych pozostaje nieuregulowany, w związku z czym zamierza Pani zawrzeć umowy z przedsiębiorstwami będącymi właścicielami już istniejących urządzeń przesyłowych, które uregulują prawo korzystania przez te przedsiębiorstwa z gruntów. Zamierza Pani także zawierać z przedsiębiorstwami przesyłowymi umowy (porozumienia) cywilnoprawne dotyczące budowy na gruntach gospodarstwa rolnego nowych urządzeń przesyłowych. Ww. umowy będą określały także prawa i obowiązki stron po ich wybudowaniu polegające na ustanowieniu służebności przesyłu. Z tytułu zawarcia tego rodzaju umów z przedsiębiorstwami przesyłowymi będzie Pani otrzymywała m.in. świadczenie pieniężne za ustanowienie na rzecz przedsiębiorstwa przesyłowego służebności przesyłu, które będzie płatne jednorazowo lub okresowo zależnie od uzgodnień stron umowy.

W opisanej sytuacji będzie Pani również zawierała umowy (porozumienia) cywilnoprawne, na podstawie których będzie otrzymywała od przedsiębiorstw przesyłowych wynagrodzenie z tytułu zajęcia gruntów rolnych. Umowy (porozumienia) tego rodzaju będą uprawniać przedsiębiorstwa przesyłowe do korzystania z gruntów rolnych w czasie prowadzenia robót budowlanych (lub innych czynności) związanych z eksploatacją urządzeń przesyłowych (budową nowych urządzeń lub modernizacją bądź remontem już istniejących urządzeń przesyłowych).

Zacytowane wyżej przepisy stanowią, że zwolnieniu podlega odszkodowanie czyli świadczenie jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Wynagrodzenie natomiast to zapłata za wykonaną pracę lub za użytkowanie, korzystanie z cudzej własności. Pojęć tych nie można utożsamiać, a zatem już ten fakt powoduje, że wynagrodzenie z tytułu zajęcia gruntów rolnych, jakie zamierza Pani otrzymać na podstawie umowy (porozumienia) cywilnoprawnego nie może korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie wskazanego we wniosku art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tych samych względów ww. wynagrodzenie, jako nie stanowiące odszkodowania, nie będzie podlegało zwolnieniu określonemu zarówno w art. 21 ust. 1 pkt 29 (dodatkowo opisane świadczenie nie zostało przewidziane przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami, co stanowi przesłankę do zastosowania tego zwolnienia) jak i art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy (bowiem tytuł wypłaty – korzystanie z gruntów rolnych w czasie prowadzenia prac budowlanych lub innych czynności związanych z eksploatacją urządzeń przesyłowych – opisanego wynagrodzenia nie mieści się w dyspozycji ww. przepisu).

W konsekwencji wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy stanowić będzie dla Pani podlegający opodatkowaniu przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z definicją przychodów z innych źródeł, określoną w art. 20 ust. 1, stanowią je w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Reasumując, kwota wynagrodzenia jakie Pani otrzyma na podstawie umowy (porozumienia) cywilnoprawnego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.