Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.24.2017.1.MK
z 5 czerwca 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 marca 2017 r. (data wpływu 13 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 marca 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Dłużnik od firmy windykacyjnej otrzymał, za pomocą listu poleconego w marcu 2017 r. informację PIT-8C, którym to firma ta poinformowała o wysokości przychodów z tytułu przedawnienia wierzytelności.

Sprawa dotyczy wierzytelności kredytowej zawartej z bankiem ok. 10 lat temu. Wierzytelność ta nie została spłacona w całości. Pozostał pewien kapitał do spłaty, ok. 37 000 zł. Pierwotny wierzyciel, czyli bank, parę lat później sprzedał dług podmiotowi trzeciemu, czyli firmie windykacyjnej „…” . Firma windykacyjna „….” tym samym na bazie cesji wierzytelności stała się aktualnym wierzycielem. Firmę windykacyjną „….” reprezentuje firma o nazwie „….”. Po czterech latach przedstawiciel ten wystąpił do sądu z pozwem przeciwko dłużnikowi, w którym to domagał się zwrotu należności. Dłużnik przed sądem podniósł fakt przedawnienia roszczenia, co sąd oczywiście uznał. Sprawa upadła. Wierzyciel przyjął ten fakt i uznał przedawnienie. Jednakże w marcu 2017 r. reprezentant firmy „….”, czyli firma „…..”, wysłał listem poleconym do dłużnika i Urzędu Skarbowego informację PIT-8C o uzyskanym dochodzie z tytułu przedawnienia wierzytelności. Aktualny wierzyciel przedawnienie wierzytelności uznał jako przychód.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wierzyciel postąpił prawidłowo wystawiając informację PIT-8C i ujmując wierzytelność przedawnioną jako przychód?

Zdaniem Wnioskodawcy, dług przedawniony nie znika. Nadal istnieje. Nadal wierzytelność ta może być dochodzona w trybie postępowania sądowego. Jednak wtedy dłużnik ma prawo podnieść zarzut przedawnienia i sąd winien taki pozew odrzucić. Jeśli dłużnik tego nie uczyni to sąd wystawi nakaz zapłaty i dłużnik będzie zobowiązany – dług, który wcześniej był przedawniony – spłacić całkowicie. Dłużnik także może doprowadzić do przerwania biegu przedawnienia, np. wpłacając jakąkolwiek kwotę na zadłużenie, podpisując jakiekolwiek porozumienie (ugodę) itp. Inaczej mówiąc, dług przedawniony istnieje nadal, tyle tylko, że wierzyciel ma ograniczone możliwości dochodzenia go. Wierzyciel może taki dług przedawniony także sprzedać i nowy podmiot może rozpocząć batalię prawną i próbować dochodzić przed sądem swoich racji. Tak czy inaczej nadal pozostaje sporo możliwości prawnych w stosunku do wierzyciela, jednak działania te nie mają już znamion działań przymuszających.

Przesłanie przez wierzyciela do właściwego urzędu skarbowego informacji PIT-8C może doprowadzić do wszczęcia postępowania podatkowego i konieczności zapłaty przez dłużnika podatku dochodowego. Firma windykacyjna, czyli wierzyciel, uznała bowiem, że kwota niewyegzekwowanej należności stanowi przychód dłużnika w myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym dla osób fizycznych, jako „inne nieodpłatne świadczenie”. Jednak aby w ogóle można było mówić o powstaniu obowiązku podatkowego w przypadku „otrzymania świadczenia nieodpłatnego” musi zaistnieć sytuacja, w której po stronie dłużnika powstanie korzyść majątkowa. Taka korzyść może powstać tylko w przypadku zobowiązania bezzwrotnego, tzn. wtedy, gdy jedna strona zobowiąże się do świadczenia, za które druga strona nie musi nic „płacić”. Zrozumiałe jest to, że chodzi tutaj o umowę, a nie tylko jednostronne oświadczenie wierzyciela.

Klasycznym przykładem, w którym po stronie dłużnika występuje taki przychód, a tym samym po stronie wierzyciela powstaje obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C, jest zawarcie między stronami umowy o zwolnieniu z długu, określonej w art. 508 k.c. „ Art. 508 k.c. Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje”. „Zwalnia” czyli umarza. Przedawnienie wierzytelności nie jest umorzeniem. Należy podkreślić, że zwolnienie z długu może nastąpić tylko za zgodą obu stron, ponieważ dla skutecznego zwolnienia wymagane jest jego przyjęcie przez dłużnika. Jednostronne oświadczenie woli wierzyciela nie wywołuje więc takich skutków prawnych i nie może być przecież podstawą do zwolnienia z długu, a w dalszej kolejności nie powoduje uzyskania przez dłużnika korzyści majątkowej. Oczywiście w większości spraw dłużnik nie zawiera z wierzycielem żadnej umowy.

W rzeczonym przypadku, dłużnik, powołał się na zarzut przedawnienia i takowy zarzut został podniesiony na wokandzie sądowej. Oczywiście sąd przyjął argumentację dłużnika. W odpowiedzi wierzyciel, czyli firma „….” odpowiedziała, że zarzut także uznaje za zasadny i tym samym rezygnuje z dochodzenia przedawnionego długu. Jednak wierzyciel wysłał do dłużnika oraz urzędu skarbowego informację PIT-8C. W opinii dłużnika postąpił nieprawidłowo, niezgodnie z obowiązującymi przepisami Kodeksu cywilnego. W przypadku gdy zobowiązanie ulega przedawnieniu, nie można mówić o otrzymaniu przez jedną ze stron świadczenia nieodpłatnego. Przecież pomimo przedawnienia, zobowiązanie nadal istnieje, a więc dłużnik nadal ma obowiązek jego wykonania. Po prostu wierzyciel nie może już korzystać z ochrony instytucji państwowych w przymuszeniu dłużnika do zapłaty. Dłużnik nie uzyskuje tym samym żadnej korzyści majątkowej, ponieważ formalnie nadal jest zobowiązany do wykonania tego świadczenia (tzw. zobowiązania naturalnego).

Tym samym, po stronie dłużnika nie powstaje przychód z nieopłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc wierzyciel nie jest zobowiązany do sporządzenia informacji PIT-8C.

Podobne stanowisko zostało wyrażone m.in. w interpretacji podatkowej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 26 stycznia 2016 r. (sygn. ITPB2/415-867c/09/MK) oraz w kolejnej z dnia 28 lipca 2016 r. (ITPB2/4511-484/16/MZ).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca, w art. 10 ust. 1 pkt 9 powołanej ustawy, wyróżnia jako odrębne źródło przychodów „inne źródła”. Do tego źródła zaliczone są te przychody, które nie zostały przez ustawodawcę przypisane do konkretnej kategorii wymienionej w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a tej ustawy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca od firmy windykacyjnej otrzymał w marcu 2017 r. deklarację PIT-8C, którym to firma ta poinformowała o wysokości przychodów z tytułu przedawnienia wierzytelności. Sprawa dotyczy wierzytelności kredytowej zawartej z bankiem ok 10 lat temu. Wierzytelność ta nie została spłacona w całości. Pozostał pewien kapitał do spłaty, ok. 37 000 zł. Pierwotny wierzyciel, czyli bank, parę lat później sprzedał dług podmiotowi trzeciemu, czyli firmie windykacyjnej „….” . Firma windykacyjna „…..” tym samym na bazie cesji wierzytelności stała się aktualnym wierzycielem. Firmę windykacyjną „….” reprezentuje firma o nazwie „….”. Po czterech latach przedstawiciel ten wystąpił do sądu z pozwem przeciwko dłużnikowi, w którym to domagał się zwrotu należności. Dłużnik przed sądem podniósł fakt przedawnienia roszczenia, co sąd oczywiście uznał. Sprawa upadła. Wierzyciel przyjął ten fakt i uznał przedawnienie. Jednakże w marcu 2017 r. reprezentant firmy „….”, czyli firma „….”, wysłał listem poleconym do dłużnika i urzędu skarbowego informację PIT-8C o uzyskanym dochodzie z tytułu przedawnienia wierzytelności. Aktualny wierzyciel przedawnienie wierzytelności uznał jako przychód.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r., poz. 128, z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei zgodnie z art. 117 ustawy z dnia z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia. Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu kredytu dla kredytobiorcy oraz kredytodawcy są zatem takie same jak przy jego umorzeniu. Kredytobiorca kosztem kredytodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że jeżeli kredytobiorca, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu, odmówił jego spłacenia, wówczas osiągnął realne przysporzenie majątkowe, które stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania, w wysokości zadłużenia z tytułu należności głównej oraz odsetek za zwłokę, które były wymagalne na moment przedawnienia. Obecny wierzyciel, który nie był wierzycielem na dzień przedawnienia zobowiązania kredytowego wystawił Wnioskodawcy informację o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do postanowień art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, na świadczeniodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C na imię kredytobiorcy, w którym jako przychód z innych źródeł wykaże wartość przedawnionego zobowiązania (na moment przedawnienia), którego kredytobiorca odmawia spłacenia.

W związku z uzyskaniem przychodu z tytułu przedawnienia zobowiązania kredytowego na Wnioskodawcy ciąży obowiązek uwzględnienia przychodu z tego tytułu w zeznaniu podatkowym za rok, w którym doszło do przedawnienia zobowiązania, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po tym zdarzeniu oraz obliczenia dochodu i należnego podatku dochodowego za ten rok podatkowy stosownie do art. 45 ust. 1 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy wskazać, że zarówno kwestie powstania zobowiązania podatkowego, jak i jego przedawnienia są uregulowane w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.). Stosownie do postanowień art. 21 § 1 pkt 1 tej ustawy zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Z kolei art. 59 § 1 pkt 9 tej ustawy stanowi, że zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub części wskutek przedawnienia. Zgodnie natomiast z art. 70 § 1 ww. ustawy, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych należy wyjaśnić, że funkcjonowanie w obrocie prawnym interpretacji indywidualnych, w których odmiennie oceniono takie same albo zbliżone stany faktyczne lub zdarzenia przyszłe, jest niewątpliwie niepożądane z punktu widzenia zasady prowadzenia postępowania, w sposób budzący zaufanie do organów, wyrażonej w art. 121 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Niemniej jednak, w praktyce sytuacje takie mogą mieć miejsce, choćby z uwagi na przewidzianą przez ustawodawcę możliwość zmiany interpretacji indywidualnej w trybie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie z tym przepisem, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną, interpretację indywidualną lub objaśnienia podatkowe, jeżeli stwierdzi ich nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak wynika z powołanego unormowania, przesłanką dla rozważenia zmiany interpretacji indywidualnej (tj. w istocie zmiany stanowiska w zakresie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego) jest w szczególności ugruntowanie się linii orzeczniczej sądów, w której prezentowany jest odrębny niż zawarty w tym rozstrzygnięciu pogląd dotyczący interpretacji określonego przepisu lub przepisów prawa podatkowego.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa.

W związku z tym dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji indywidualnej. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.