INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 05.01.2012r. (data wpływu 09.01.2012r.) w sprawie o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie skutków podatkowych transakcji REPO/SBB/BSB– jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 09.01.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie skutków podatkowych transakcji REPO/SBB/BSB.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Bank…S.A (dalej: Bank) posiada wśród swoich aktywów znaczną ilość różnego rodzaju dłużnych papierów wartościowych - są to między innymi obligacje Skarbu Państwa, bony Skarbu Państwa lub bony Narodowego Banku Polskiego (dalej: papiery wartościowe). Bank w ramach prowadzonej działalności finansowej dokonuje szeregu transakcji na tych papierach. Poza standardowymi transakcjami kupna i sprzedaży występują także transakcje typu "sell buy back" (dalej: SBB), transakcje "buy sell back" (dalej: BSB), transakcje repo (u drugiej strony transakcji zwane reverse repo) bądź transakcje "true repo" .

Transakcje SBB są to transakcje warunkowej sprzedaży papierów wartościowych, które polegają na sprzedaży przez Bank papierów wartościowych przy jednoczesnym zobowiązaniu Banku do ich odkupienia na ściśle określonych warunkach, w tym zwłaszcza z góry ustalona jest cena sprzedaży i późniejszego odkupu uwzględniająca zysk na transakcji realizowany przez podmiot czasowo nabywający papiery wartościowe i udzielający w tej formie de facto finansowania Bankowi poprzez zapłatę określonej ceny. Ustalany jest również termin określający moment zawarcia transakcji zwrotnej odsprzedaży tych papierów wartościowych. Transakcje BSB są to transakcje odwrotne do transakcji SBB, tj. Bank występuje jako podmiot nabywający papiery wartościowe i finansujący zbywcę papierów wartościowych (jeżeli dana transakcja u jednej strony jest transakcją SBB, to u drugiej strony będzie to transakcja BSB). W przypadku transakcji SBB oraz BSB cena sprzedaży i odkupu w swoim mechanizmie uwzględnia wartości wszystkich narosłych pożytków związanych z danymi papierami (np. wypłacone odsetki) jako jeden z jej elementów.

Transakcje repo (reverse repo) są to transakcje zbliżone do transakcji SBB oraz BSB, jednakże w przypadku transakcji repo nabywca papierów wartościowych jest zobowiązany do przekazania zbywcy wszelkich pożytków wynikających z tych papierów w momencie ich uzyskania - np. jeżeli w trakcie transakcji repo dojdzie do wypłaty naliczonych odsetek, to nabywca tych papierów ma obowiązek przekazać te odsetki faktycznemu odbiorcy, tj. podmiotowy dokonującemu czasowej odsprzedaży tych papierów wartościowych. W przypadku transakcji repo Bank może występować jako podmiot czasowo zbywający te papiery jak również podmiot czasowo nabywający papiery wartościowe.

W opisanych powyżej transakcjach SBB, BSB i repo każdorazowo na skutek dokonania sprzedaży i odkupu papieru wartościowego dochodzi do przeniesienia jego własności i odzwierciedlenia tego faktu w odpowiednim rejestrze.

Transakcje "true repo" są to natomiast transakcje, w których w odróżnieniu do transakcji BSB, SBB oraz repo - nie dochodzi do przeniesienia własności papierów wartościowych. Transakcje "true repo" są to transakcje udzielenia krótkotrwałego finansowania przy z góry ustalonym wynagrodzeniu podmiotu finansującego, gdzie papiery wartościowe stanowią jedynie formę zabezpieczenia - jeżeli niedojdzie do zawarcia transakcji zwrotu środków pieniężnych w określonym terminie, to zgodnie z umową własność papierów wartościowych przechodzi na podmiot, który udzielił finansowania (papiery wartościowe jako klasyczna forma zabezpieczenia udzielonej pożyczki). W przypadku tych transakcji Bank także może występować zarówno jako podmiot finansujący lub jako podmiot uzyskujący finansowanie.

Transakcje sprzedaży papierów wartościowych nie budzą w ocenie Banku wątpliwości co do ich kwalifikacji podatkowej i rozpoznania skutków z nimi związanych (wynik podatkowy jest określany na moment sprzedaży jako zrealizowany zysk lub zrealizowana strata na sprzedaży). Analogicznie transakcje "true repo" nie budzą wątpliwości w zakresie kwalifikacji podatkowej - traktowane są jako nie generujące zysku/straty na sprzedaży papierów wartościowych, gdyż papier wartościowy stanowi jedynie zabezpieczenie udzielonego finansowania, bez przeniesienia ich własności (do sprzedaży papieru wartościowego nie dochodzi).

Wszystkie wyżej wymienione transakcje są zawierane w celach zarządzania bieżącą płynnością finansową Banku poprzez pozyskanie środków pieniężnych, których zwrot jest zabezpieczony poprzez przeniesienie własności papierów wartościowych (za wyjątkiem transakcji "true repo"), lub też stanowią reakcję Banku (za wynagrodzeniem) na potrzebę uzyskania takiego finansowania przez inne podmioty (np. inne banki). Przedmiotem tych transakcji mogą być zarówno papiery wartościowe generujące przychód odsetkowy (np. oprocentowane obligacje Skarbu Państwa), jak również papiery wartościowe nie generujące takich przychodów (np. obligacje strukturyzowane, obligacje "zerokuponowe" itp.).

W myśl prawa cywilnego w przypadku transakcji repo oraz SBB i BSB dochodzi do sprzedaży papierów wartościowych z jednoczesnym zobowiązaniem wyrażonym przez strony transakcji do ich późniejszego odkupu (w odniesieniu do transakcji BSB najpierw występuje kupno papieru z zobowiązaniem do odsprzedaży). Mogą to być transakcje zawarte w formie jednej umowy opisującej z góry transakcje odkupu lub też w formie dwóch niezależnych umów - umowa pierwotna sprzedaży zobowiązuje do zawarcia w określonym momencie umowy dotyczącej odkupu tych papierów wartościowych.

Zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR) ze względu na fakt, iż Bank zawierając transakcje SBB, BSB oraz repo zachowuje pełne ryzyko związane z danymi papierami wartościowymi (np. obniżenie ceny rynkowej danych papierów wartościowych), ale i też korzyści wynikające z tych praw majątkowych (np. prawo do otrzymania odsetek) pomimo, iż dochodzi do przeniesienia własności papierów wartościowych dla celów ujęcia w księgach rachunkowych transakcje te nie są postrzegane jako sprzedaż papierów wartościowych lecz jako udzielenie pożyczki/uzyskania finansowania zabezpieczonego tymi papierami. Ewidencja rachunkowa tego zdarzenia w księgach nie powoduje usunięcia papierów wartościowych jako składnika aktywów Banku i jednoczesnego wyliczenia zysku/straty na transakcji, natomiast są one przedstawiane jako z jednej strony wpływ gotówki i drugostronnie zobowiązanie do zwrotu tych środków pieniężnych. W wyniku rachunkowym efektem tej transakcji jest pokazanie kosztu związanego z otrzymanym finansowaniem, co do zasady równym różnicy pomiędzy ceną odkupu i ceną sprzedaży ewentualnie pomniejszonej o otrzymane pożytki.

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym Spółka wniósł o potwierdzenie, iż w przypadku transakcji na papierach wartościowych:

• w odniesieniu do transakcji SBB i BSB oraz transakcji repo (reverse repo) Bank nie powinien odpowiednio rozpoznawać przychodu z odpłatnego zbycia praw majątkowych, na podstawie art. 12 ust. 3 w związku z art. 14 UPDOP jak również nie powinien rozpoznawać w kosztach podatkowych wydatków związanych z nabyciem tych papierów wartościowych zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 UPDOP
• Bank powinien rozpoznać przychód podatkowy lub koszt podatkowy w przypadku opisanych transakcji SBB, BSB i repo (reverse repo) na papierach wartościowych bazując na ewidencji rachunkowej (wynik na papierach wartościowych ustalony dla celów sporządzenia sprawozdania finansowego), bez dokonywania korekt lub wyłączeń - uwzględniając np. koszt lub przychód z tytułu udzielonego lub otrzymanego finansowania.
  
  

Stanowisko Wnioskodawcy:

Przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, ze zm.) nie zawierają żadnych regulacji bezpośrednio określających zasady opodatkowania transakcji SBB, BSB oraz repo. Przede wszystkim brak jest określenia, jakie zdarzenie podatkowe w tym przypadku zachodzi - sprzedaż papierów wartościowych czy też udzielenie pożyczki (finansowania). Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera natomiast szczególne regulacje dotyczące sprzedaży papierów wartościowych (np. art. 16 ust. 1 pkt 8) czy też dotyczące udzielonych pożyczek (art. 12 ust. 1 pkt 1, art. 16 ust. 1 pkt 10a). Tym samym rozstrzygniecie zagadnienia, czy transakcje SBB, BSB oraz transakcje repo w myśl przepisów prawa podatkowego są transakcjami sprzedaży papierów wartościowych czy też zgodnie z ich naturą ekonomiczną są jedynie formą udzielenia pożyczki determinuje jak należy z punktu wiedzenia podatkowego potraktować te transakcje.

Niewątpliwie celem ekonomicznym transakcji repo oraz SBB, BSB jest zapewnienie krótkoterminowego finansowania (udzielenie pożyczki) za wynagrodzeniem w zamian za okresowe (na czas transakcji) zabezpieczenie tego finansowania/udzielonej pożyczki przeniesieniem własności papierów wartościowych. Przeniesienie własności papierów wartościowych jest odzwierciedlone na rachunku Banku prowadzonym w KDPW, jednakże umowa przewiduje, iż w określonym z góry momencie strony przeniosą zwrotnie własność takich samych papierów wartościowych (papierów o dokładnie takich samych parametrach) na pierwotnego właściciela przy jednoczesnym zwrocie środków pieniężnych wraz z wynagrodzeniem należnym z tego tytułu.

Takie stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji przepisów prawa podatkowego nr DD6/033/70/SOH/PK-961/11 z dnia 23 września 2011r. wydanej przez Ministra Finansów w trybie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005, Nr 8 poz. 60 z późn. zm.): "Pozostające na rachunku Banku dłużne papiery wartościowe, będące przedmiotem transakcji typu repo albo sbb stanowią zabezpieczenie transakcji, które na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowią jedynie zabezpieczenie zwrotu długu ciążącego na Banku w związku z dokonaniem transakcji.

Oznacza to, że mające zwrotny charakter środki pieniężne uzyskane z NBP albo od innego banku w ramach transakcji repo albo sbb, należy uznać w Banku za środki niebędące definitywnym przysporzeniem, niestanowiące zatem przychodu podatkowego. Zwrócone do NBP albo innego banku środki pieniężne w wysokości, pozostających na rachunku Banku, dłużnych papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie transakcji na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 lit b updop nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. W transakcjach repo i sbb nie dochodzi do zbycia papierów wartościowych i w związku z tym do omawianych transakcji nie ma zastosowanie przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 tej ustawy."

W wymienionej powyżej interpretacji przepisów prawa podatkowego Minister Finansów jednoznacznie wskazał, iż w przypadku przedmiotowych transakcji nie dochodzi do zawarcia dwóch umów sprzedaży: "Minister Finansów nie może natomiast podzielić poglądu wyrażonego przez Bank we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, iż w tego typu transakcjach dochodzi do dwóch transakcji zbycia dłużnych papierów wartościowych".

Zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości, które stosuje Bank sporządzając sprawozdanie finansowe, Bank zawierając transakcje SBB, BSB oraz transakcje repo zachowuje pełne ryzyko związane z danymi papierami, ale również i korzyści wynikające z posiadanych papierów wartościowych. W myśl MSR w wyniku zawarcia w/w transakcji nie dochodzi do utraty kontroli na papierami wartościowymi, gdyż umowa przewiduje zwrotne przeniesienie papierów wartościowych na określonych warunkach. Istotą tych transakcji jest udzielenie pożyczki (finansowania) zabezpieczonego papierami wartościowymi - i tak też są ujmowane te transakcje w księgach rachunkowych.

W księgach rachunkowych Banku dla celów sporządzenie sprawozdania finansowego, w tym ustalenia wyniku finansowego brutto, brak jest księgowań na kontach księgowych dotyczących sprzedaży i odkupu papierów wartościowych, prezentowany jest natomiast wpływ pożyczonej gotówki oraz zobowiązanie do zwrotu tych środków pieniężnych. W trakcie trwania transakcji Bank ewidencjonuje koszt/przychód należny Bankowi z tytułu udzielonej pożyczki. Jedynie w celu zapewnienia odpowiednich dodatkowych informacji, Bank wykonuje dodatkowe księgowania na kontach pozabilansowych (nie uwzględnianych przy sporządzaniu sprawozdania finansowego przez Bank) prezentujących różnego rodzaju informacje, jak np. wartość papierów, wynik na tych transakcjach, rozliczone dyskonto od sprzedanych i wykupionych papierów itp.

Mając na względzie normę art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustalenie dochodu lub straty podatkowej, postawy opodatkowania i wysokości należnego podatku powinno odbywać się w całości w oparciu o prowadzoną ewidencję rachunkową. Skoro zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości stosowanymi przez Bank przedmiotowe transakcje (jak wykazano powyżej) są prezentowane jako udzielona pożyczka zabezpieczona papierami wartościowymi, to także dla celów ustalenia dochodu lub straty podatkowej, postawy opodatkowania i wysokości należnego podatku przez Bank przedmowie transakcje analogicznie powinny być traktowane. Bank ustalając wynik podatkowy powinien bazować na ewidencji rachunkowej, a jedynie w przypadku istnienia szczególnych regulacji jak np. dotyczących zasad amortyzacji, może dokonywać stosownych wyłączeń lub korekt wyniku rachunkowego. Takich szczególnych uregulowań brak jest w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w odniesieniu do papierów wartościowych (z wyjątkiem odroczenia kosztu nabycia do momentu sprzedaży wierzytelności lub uregulowań dotyczących "sprzedaży krótkiej"), tym samym odejście od ujęcia rachunkowego nie znajdowałoby uzasadnienia przy wyliczaniu wyniku podatkowego.

Pomimo iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają rozstrzygnięcia jak należy potraktować transakcje SBB, BSB oraz repo dla celów podatkowych, to w ocenie Banku można to wywieść z innych przepisów o bardziej ogólnym charakterze. Zgodnie z art. 199a ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożone przez strony czynności. Pomimo iż jest to norma skierowana do organów podatkowych, to jednakże z treści przepisu wynika, iż nadrzędną zasadą prawa podatkowego powinno być badanie celu i zamiaru stron a nie wyłącznie bazowanie na dosłownym brzmieniu zawartych oświadczeń. Jak wskazuje powyżej Bank, nadrzędnym celem przedmiotowych transakcji jest udzielnie/otrzymanie pożyczki zabezpieczonej papierami wartościowymi oraz otrzymanie/wypłata wynagrodzenia z tego tytułu (kosztu finansowania transakcji), co zawarte jest w umowach zawartych przez strony transakcji - zestawienie wszystkich umów obrazuje cel ekonomiczny transakcji i zgodny zamiar stron w tym zakresie. Kierując się dosłownym brzmieniem każdej pojedynczej transakcji (postrzeganie transakcji SBB, BSB ora repo jako sprzedaży i odkupu papierów wartościowych) stałoby w sprzeczności z przytoczoną normą prawną.

Takie podejście zostało potwierdzone także w orzecznictwie sądowym - np. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 25 stycznia 2011r. syg. akt. I SA/Gd 1113/10: "W świetle przytoczonych wyżej przepisów zasadnie można stwierdzić, że organ podatkowy nie może aprobować bezkrytycznie, iż podatnika łączyła umowa o nazwie nadanej jej przez strony. Byłoby to sprzeczne z obowiązkiem, wynikającym z powołanego wyżej art. 191 Op., wyprowadzania wniosków z całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Z materiału dowodowego wynikają zaś nie tylko tytuł umowy, ale przede wszystkim jej treść, odczytywana na tle okoliczności poprzedzających jej zawarcie, towarzyszących jej zawarciu oraz zaistniałych po jej zawarciu."

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ zauważa przy tym, iż przedmiotem niniejszej interpretacji nie było zastosowanie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowego od osób prawnych w przedstawionym stanie faktycznym, tj. analiza warunków określonych w tym przepisie pozwalających zaliczyć przedmiotowe odsetki/dyskonto dla drugiej strony transakcji REPO/SBB/BSB do kosztów uzyskania przychodów. Wnioskodawca wystąpił bowiem z wnioskiem o interpretację treści art. 12 ust. 3 w zw. z art. 14 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 8 wskazanej ustawy i tego też dotyczyło jego pytanie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.