Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.92.2017.3.SJ
z 11 sierpnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 26 kwietnia 2017 r. (data wpływu 4 maja 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 lipca 2017 r. (data wpływu 18 lipca 2017 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania (pytania nr 1, nr 2, nr 3) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 maja 2017 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z uwagi na braki w ww. wniosku Organ podatkowy pismem z dnia 29 czerwca 2017 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.92.2017.1.SJ, na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku doręczono za pośrednictwem polskiej placówki pocztowej w dniu 7 lipca 2017 r. Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek pismem z dnia 13 lipca 2017 r. (data nadania 14 lipca 2017 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny (po uzupełnieniu):

Wnioskodawczyni dnia 2 maja 2005 r. zawarła umowę pożyczki z … S.A. Wnioskodawczyni nie wywiązała się z przyjętego zobowiązania. Umową z dnia 12 września 2012 r., … S.A. jako pierwotny wierzyciel przelał prawa i obowiązki wynikające z umowy pożyczki na … Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty należący do grupy … S.A. z siedzibą we …. Nabywca wierzytelności pozwem z dnia 2 lutego 2016 r. zażądał zapłaty kwoty 97 622 zł 85 gr (należność główna 37 764 zł 81 gr oraz skapitalizowane odsetki – 59 858 zł 04 gr), tytułem zaciągniętej pożyczki. Nakazem zapłaty z dnia 1 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w … nakazał Wnioskodawczyni zapłatę ww. kwoty. Wnioskodawczyni wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty zgłaszając zarzut przedawnienia całości dochodzonego roszczenia. Na skutek tego powód – wierzyciel cofnął pozew. Następstwem tego było umorzenie postępowania postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. Powód wraz z cofnięciem pozwu nie zrzekł się roszczenia. Pismem z dnia 31 października 2016 r. wierzyciel poinformował Wnioskodawczynię, że uznał zarzut przedawnienia za zasadny oraz, że rezygnuje z dochodzenia przedawnionego zobowiązania, którego kwota będzie stanowiła przychód Wnioskodawczyni i będzie podlegała opodatkowaniu. W następstwie tego, pismem z dnia 24 lutego 2017 r. … – Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, w imieniu wierzyciela przesłał Wnioskodawczyni PIT-8C wystawiony na kwotę 97 622 zł 85 gr.

Wskazać należy, że Wnioskodawczyni podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, w myśl art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy zobowiązanie przedawnione, ale nieumorzone jest przychodem z nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2. Czy w związku z pyt. 1, zobowiązanie przedawnione podlega opodatkowaniu na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
3. Czy wierzyciel był uprawniony do wystawienia PIT-8C?
4. Wnioskodawczyni wnosi, w razie uznania, że zobowiązanie przedawnione jest przychodem podlegającym opodatkowaniu, o określenie momentu powstania obowiązku podatkowego.
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie nr 1, nr 2 i nr 3. W zakresie pytania nr 4 wydana zostanie odrębna interpretacja.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zobowiązanie wynikające z umowy pożyczki, a będące zobowiązaniem przedawnionym nie jest przychodem z nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Po pierwsze, należy zauważyć, że świadczenie z umowy pożyczki nie jest świadczeniem bezzwrotnym, nieodpłatnym. Kwota pożyczki podlega zwrotowi wraz z oprocentowaniem, a więc pożyczkobiorca ponosi koszty jej otrzymania.

Ponadto według Wnioskodawczyni fakt przedawnienia roszczenia wynikającego z zawartej umowy pożyczki nie zmienia charakteru przysporzenia, nie czyni go przysporzeniem bezzwrotnym, a tym samym trwałym. Istotą instytucji przedawnienia jest tylko niemożność przymusowego dochodzenia roszczenia przez wierzyciela. Nie unicestwia jednak zobowiązania, które istnieje nadal i jako zobowiązanie naturalne może być spełnione przez dłużnika, w tym wypadku Wnioskodawczynię, nawet jeśli upłynął termin przedawnienia.

Takie stanowisko, na kanwie niemal identycznego stanu faktycznego, zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 23 czerwca 2016 r. (nr ILPB2/4511-1-608/16-3/BC). Organ stwierdził w powołanej interpretacji, że: „mimo przedawnienia zobowiązanie nadal istnieje (…), natomiast wierzyciel nie może dochodzić przymusowego jego wykonania (…). Samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 25 września 2015 r. (nr IPPB4/4511-765/15-2/MP).

Zdaniem Wnioskodawczyni kwota przedawnionego roszczenia nie jest przychodem podlegającym opodatkowaniu, a więc wierzyciel nie był uprawniony do wystawienia (sporządzenia i dostarczenia Wnioskodawczyni i Urzędowi Skarbowemu) PIT-8C.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Z przepisu art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca, w art. 10 ust. 1 pkt 9 powołanej ustawy, wyróżnia jako odrębne źródło przychodów „inne źródła”. Do tego źródła zaliczone są te przychody, które nie zostały przez ustawodawcę przypisane do konkretnej kategorii wymienionej w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a tej ustawy.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17.

Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Zgodnie z art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni dnia 2 maja 2005 r. zawarła umowę pożyczki z … S.A. i nie wywiązała się z przyjętego zobowiązania. Umową z dnia 12 września 2012 r., … S.A. jako pierwotny wierzyciel przelał prawa i obowiązki wynikające z umowy pożyczki na … Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty należący do grupy … S.A. Nabywca wierzytelności pozwem z dnia 2 lutego 2016 r. zażądał zapłaty kwoty 97 622 zł 85 gr (należność główna 37 764 zł 81 gr oraz skapitalizowane odsetki – 59 858 zł 04 gr), tytułem zaciągniętej pożyczki. Nakazem zapłaty z dnia 1 marca 2016 r. Sąd Okręgowy nakazał Wnioskodawczyni zapłatę ww. kwoty. Wnioskodawczyni wniosła sprzeciw od nakazu zapłaty zgłaszając zarzut przedawnienia całości dochodzonego roszczenia. Na skutek tego powód – wierzyciel cofnął pozew. Następstwem tego było umorzenie postępowania postanowieniem z dnia 19 maja 2016 r. Powód wraz z cofnięciem pozwu nie zrzekł się roszczenia. Pismem z dnia 31 października 2016 r. wierzyciel poinformował Wnioskodawczynię, że uznał zarzut przedawnienia za zasadny oraz, że rezygnuje z dochodzenia przedawnionego zobowiązania, którego kwota będzie stanowiła przychód Wnioskodawczyni i będzie podlegała opodatkowaniu. W następstwie tego, pismem z dnia 24 lutego 2017 r. … – Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, w imieniu wierzyciela przesłał Wnioskodawczyni PIT-8C wystawiony na kwotę 97 622 zł 85 gr.

W tym miejscu należy wskazać, że stosownie do art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz.459, z późn. zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Z kolei zgodnie z art. 117 Kodeksu cywilnego z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia. Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu kredytu dla kredytobiorcy oraz kredytodawcy są zatem takie same jak przy jego umorzeniu. Kredytobiorca kosztem kredytodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że jeżeli Wnioskodawczyni, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętej pożyczki, odmówiła jej spłacenia, wówczas osiągnęła w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych realne przysporzenie majątkowe (przychód). Przychód ten nie jest przychodem z nieodpłatnego świadczenia, lecz stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania, w wysokości zadłużenia z tytułu należności głównej oraz odsetek za zwłokę, które były wymagalne na moment przedawnienia. Przychodem tym nie jest kwota długu wraz z odsetkami za zwłokę, odsetkami karnymi i kosztami ustalona na dzień wydania wyroku przez sąd oddalający powództwo wierzyciela.

Zobowiązanym do wystawienia informacji o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych (PIT-8C) stosownie do art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych był bank, z którym Wnioskodawczyni zawarła umowę pożyczki.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych należy wyjaśnić, że funkcjonowanie w obrocie prawnym interpretacji indywidualnych, w których odmiennie oceniono takie same albo zbliżone stany faktyczne lub zdarzenia przyszłe, jest niewątpliwie niepożądane z punktu widzenia zasady prowadzenia postępowania, w sposób budzący zaufanie do organów, wyrażonej w art. 121 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.). Niemniej jednak, w praktyce sytuacje takie mogą mieć miejsce, choćby z uwagi na przewidzianą przez ustawodawcę możliwość zmiany interpretacji indywidualnej w trybie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa. Zgodnie z tym przepisem, Szef Krajowej Administracji Skarbowej może z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną, interpretację indywidualną lub objaśnienia podatkowe, jeżeli stwierdzi ich nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak wynika z powołanego unormowania, przesłanką dla rozważenia zmiany interpretacji indywidualnej (tj. w istocie zmiany stanowiska w zakresie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego) jest w szczególności ugruntowanie się linii orzeczniczej sądów, w której prezentowany jest odrębny niż zawarty w tym rozstrzygnięciu pogląd dotyczący interpretacji określonego przepisu lub przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.