2018.01.24 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP1-2.4012.5.2018.1.SM
z 24 stycznia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2017 r. (data wpływu 2 stycznia 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia świadczonej usługi i braku obowiązku rozliczenia podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 stycznia 2018 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia świadczonej usługi i braku obowiązku rozliczenia podatku od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenia przyszłe:

W. (dalej: „SPV”) jest spółką celową z siedzibą w Irlandii. SPV jest irlandzkim rezydentem podatkowym i jest zarejestrowana w Irlandii dla celów podatku VAT. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

S. Sp. z o.o. i B. Sp. z o.o. (dalej: „Spółki”) są częścią grupy S. Spółki prowadzą działalność w zakresie produkcji i dystrybucji opakowań.

Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności, Spółki zamierzają przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną (dalej: „Sekurytyzacja”) w odniesieniu do wierzytelności handlowych powstałych w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej („Wierzytelności”). Wierzytelności będą stanowiły roszczenia wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą („Dłużnicy”) o zapłatę wynagrodzenia należnego Spółkom za dostawę towarów i świadczenie usług, wynikającego z wystawionych przez Spółki faktur. Dłużnikami będą podmioty polskie lub zagraniczne, przez co Wierzytelności będą wynikać z umów podlegających prawu polskiemu lub obcemu.

Na Wierzytelności może składać się również kwota VAT należnego od wynagrodzenia przysługującego Spółkom i wynikającego z wystawionych faktur; Wierzytelności mogą być także sprzedawane bez kwoty podatku VAT. Wierzytelności nie będą stanowiły tzw. złych długów, a w dacie ich sprzedaży nie będą one mogły być uznane za potencjalnie nieściągalne lub przedawnione.

Planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółki do SPV. SPV nie jest powiązana kapitałowo lub organizacyjnie ze Spółkami, a przedmiotem działalności SPV jest wyłącznie nabywanie wierzytelności oraz uzyskiwanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej). Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Spółki do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje:

Przeniesienie Wierzytelności ze Spółek do SPV w ramach Sekurytyzacji nastąpi w wykonaniu umowy sprzedaży wierzytelności zawartej pomiędzy Spółkami (jako tzw. inicjatorami Sekurytyzacji) i SPV (jako tzw. podmiotem emisyjnym). Przelew Wierzytelności będzie dokonywany w sposób rewolwingowy, co oznacza, że zgodnie z założeniami Sekurytyzacji, Spółki będą sprzedawały periodycznie do SPV poszczególne transze Wierzytelności w czasie trwania ustalonego przez strony okresu rewolwingowego, przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Wierzytelności zostaną przeniesione wraz z zabezpieczeniami oraz roszczeniami ubocznymi (takimi jak przykładowo roszczenia o wypłatę zaległych odsetek, roszczenia odszkodowawcze, roszczenia wynikające z gwarancji lub z innych porozumień zapewniających spłatę Wierzytelności przez Dłużników).

SPV zapłaci na rzecz Spółek cenę za nabycie Wierzytelności. Cena zakupu Wierzytelności będzie odpowiadać nominalnej wartości Wierzytelności. Do kalkulacji ceny za Wierzytelności nie będzie stosowane dyskonto.

W zamian za wypełnianie przez SPV obowiązków wynikających z transakcji sekurytyzacyjnej, dotyczących w szczególności zapewnienia finansowania oraz administrowania programem Sekurytyzacji, Spółki zapłacą na rzecz SPV stosowne wynagrodzenie za świadczoną usługę.

Sprzedaż Wierzytelności Spółek w ramach Sekurytyzacji będzie częścią większej operacji, w ramach której także spółka S. GmbH (spółka z tej samej Grupy) sprzeda swoje wierzytelności, pochodzące z działalności gospodarczej, na rzecz SPV. Dlatego też, zgodnie z założeniami, S. GmbH będzie pełnić także funkcję agenta administrującego w odniesieniu do sprzedaży Wierzytelności przez Spółki. Będzie to obejmować między innymi, oferowanie przez S. GmbH w imieniu Spółek ich Wierzytelności do sprzedaży na rzecz SPV. S. GmbH może być także zaangażowana w rozliczanie ceny należnej od SPV za nabyte Wierzytelności, a także w serwisowanie Wierzytelności, w szczególności, w zakresie ogólnego raportowania do SPV o płatnościach dokonywanych przez Dłużników.

Celem nabycia Wierzytelności od Spółek, SPV uzyska finansowanie od inwestorów poprzez emisję obligacji lub innych instrumentów dłużnych. Aby ułatwić płynność wyemitowanych papierów dłużnych, może im zostać nadany odpowiedni rating przez agencję ratingową. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek.

Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółek, w której Spółki uzyskają potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności Wierzytelności i ich spłatą przez Dłużników.

Z uwagi na fakt, iż przepisy unijne dotyczące transakcji sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (tu: Spółki) zachował określony procent ryzyka w odniesieniu do spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (tu: SPV), planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez płatności dokonane przez Spółki na rzecz SPV celem utworzenia odpowiednich rezerw na realizację zobowiązań względem inwestorów. Nie jest również wykluczone, że strony wprowadzą inne formy zachowania przez Spółki wymaganego procentu ryzyka, o którym mowa powyżej.

W ramach planowanej Sekurytyzacji zawarta zostanie umowa serwisowa, na podstawie której, po zbyciu Wierzytelności do SPV, Spółki będą pełniły funkcję serwiserów w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te obejmować będą, w szczególności, przekazywanie do SPV płatności uzyskanych od Dłużników z tytułu Wierzytelności, prowadzenie odpowiednich ewidencji dotyczących statusu Wierzytelności ściągania należnych kwot od Dłużników, włączając w to wykonywanie określonych praw wierzyciela celem dochodzenia Wierzytelności, wspomaganie SPV w zwalnianiu zabezpieczeń względem tych Wierzytelności, które zostały spłacone itd.

Transakcja Sekurytyzacji może przewidywać możliwość lub obowiązek zwrotnego przeniesienia określonych Wierzytelności do Spółek (wraz z prawami ubocznymi oraz zabezpieczeniami dotyczącymi Wierzytelności). Może to mieć miejsce, w szczególności, w przypadku gdy dana Wierzytelność nie spełnia wymogów niezbędnych do objęcia jej Sekurytyzacją (tzw. eligibility criteria) lub gdy wartość Wierzytelności przekracza uzgodniony limit finansowania Spółek w ramach Sekurytyzacji.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, koniecznych dla jej skutecznego przeprowadzenia. Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji lub zaciągnięcie kredytów/pożyczek, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Celem planowanej Sekurytyzacji będzie wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółki środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności, w drodze sprzedaży Wierzytelności do SPV i w efekcie zapewnienia finansowania przez SPV (w postaci emisji obligacji, zaciągnięcia pożyczek lub kredytów) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy przelewy Wierzytelności przez Spółki do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółek podlegającej zwolnieniu z podatku VAT?
Czy Spółki będą podatnikami w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV, zobowiązanymi do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce, i w konsekwencji czy SPV nie będzie zobowiązana do rozpoznania przedmiotowej transakcji dla celów polskiego podatku VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1)

Zdaniem SPV, przelewy Wierzytelności przez Spółki do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji Wierzytelności będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółek, podlegającej zwolnieniu z podatku VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) Ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie (potwierdzonym m.in. w Komentarzu „VAT 2010” J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, C.H.Beck, Warszawa 2010, str. 70), co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.

Analiza planowanej transakcji sekurytyzacyjnej, w której Spółki będą przenosić do SPV Wierzytelności prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione elementy konieczne do uznania tej transakcji za usługę świadczoną przez SPV na rzecz Spółek, będą w tym przypadku spełnione.

Zgodnie z przedstawionym szczegółowym opisem Sekurytyzacji, celem Spółek, jako inicjatorów sekurytyzacji, jest uzyskanie finansowania przed wymagalnością Wierzytelności (czyli przed otrzymaniem spłat należnych od Dłużników). Sekurytyzacja planowana przez Spółki jest zatem instrumentem pozwalającym na wcześniejsze otrzymanie środków finansowych przez Spółki. W tym też celu zorganizowane zostanie całe przedsięwzięcie obejmujące, między innymi, zaangażowanie spółki celowej SPV, której rolą będzie nabycie Wierzytelności od Spółek, emisja obligacji i, ewentualnie, zaciągnięcie pożyczek lub kredytów na sfinansowanie zakupu Wierzytelności, a następnie obsługa zaciągniętego finansowania środkami pochodzącymi ze spłaty Wierzytelności przez Dłużników. Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Spółki w jej bieżącą działalność gospodarczą. Biorąc pod uwagę te cele, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Spółek usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Spółkom. Z uwagi na fakt, iż to SPV, poprzez nabycie Wierzytelności, emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek lub kredytów, zorganizuje finansowanie i przekaże je Spółkom tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Spółki, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będą natomiast konsumentem tej usługi.

W planowanej transakcji sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV uzyska od Spółek określone wynagrodzenie za wypełnianie przez SPV obowiązków wynikających z Sekurytyzacji w tym, w szczególności, zapewnienie Spółkom finansowania (poprzez zakup Wierzytelności) oraz administrowanie programem sekurytyzacji. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Reasumując powyższą analizę, należy stwierdzić, iż przelewy Wierzytelności przez Spółki do SPV będą dokonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Spółek, gdyż w jej rezultacie Spółki uzyskają od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności gospodarczej.

W ocenie SPV, usługa przez nią świadczona na rzecz Spółek stanowić będzie usługę zwolnioną z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Z kolei art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z podatku VAT dla usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Biorąc zatem pod uwagę, iż planowana transakcja sekurytyzacyjna ma na celu zapewnienie Spółkom finansowania przez SPV poprzez nabycie Wierzytelności przez SPV i emisję obligacji na ich podstawie oraz zaciągnięcie pożyczek lub kredytów przez SPV, transakcja ta, jako specyficzna operacja finansowa, będzie zwolniona z podatku VAT w oparciu o powyższe przepisy. Celem planowanej przez Spółki Sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania, zatem cel przedmiotowej usługi świadczonej przez SPV będzie analogiczny do transakcji udzielenia pożyczki lub kredytu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy o VAT. Należy przy tym wskazać, iż zastosowanie wspomnianego artykułu nie może być ograniczane jedynie do finansowania w formie pożyczki lub kredytu, lecz zwolnienie w nim przewidziane powinno mieć zastosowanie także do innych form finansowania. Przepis ten stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tą regulacją, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów, pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Aczkolwiek pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”) wskazuje na szerokie zastosowanie zwolnienia przewidzianego w tej regulacji. Konkluzję tę potwierdza, między innymi, orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys’en De Winter’s Bouw-en Aannemingsbedrijf BV a Staatssecretaris van Financien (Holandia), w którym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS, definiując termin „udzielenie kredytu”, wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowy tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten wchodzą zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest na podstawie umowy o sekurytyzację.

Zwolnienie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej z podatku VAT znajduje uzasadnienie również w art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż jest to usługa w zakresie długów. Przeniesienie Wierzytelności do SPV będzie stanowiło element kompleksowej transakcji finansowej, której sensem i celem ekonomicznym jest zapewnienie Spółkom finansowania i poprawa jego płynności finansowej. W efekcie Sekurytyzacji upłynnione zostaną Wierzytelności w stosunku do Dłużników, poprzez ich wprowadzenie do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą obligacje wyemitowane przez SPV. Obligacje te będą natomiast zabezpieczone Wierzytelnościami przynoszącymi SPV stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych obligacji oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.

Podkreślić należy, iż do przedmiotowej transakcji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, który wyłącza ze zwolnienia, o którym mowa, między innymi, czynności ściągania długów oraz factoringu. Z uwagi na charakter i cel transakcji sekurytyzacyjnej, która będzie przeprowadzona przez Spółki, brak byłoby uzasadnienia dla uznania tej transakcji za czynność ściągania długów lub też factoring. Cel i specyfika omawianej transakcji sekurytyzacyjnej z jednej strony i cele czynności ściągania długów lub factoringu z drugiej strony są zasadniczo różne. O ile głównym powodem przeprowadzenia sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania poprzez zamianę niepłynnych aktywów (Wierzytelności) na aktywa płynne (obligacje), o tyle celem czynności ściągania długów jest wyłącznie windykacja wierzytelności. W umowie sekurytyzacyjnej obejmującej przelew Wierzytelności ze Spółek do SPV brak będzie postanowień przewidujących obowiązek SPV do windykacji Wierzytelności na rzecz Spółek. Co więcej, to Spółki na podstawie odrębnej umowy o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności pełnić będą funkcję tzw. serwisera zajmującego się ściąganiem Wierzytelności od Dłużników i przekazywaniem ściągniętych należności do SPV.

Planowana Sekurytyzacja będzie się również w zasadniczy sposób różniła od czynności factoringu. Usługi tego rodzaju składają się z wielu różnych działań podejmowanych przez faktora, obejmujących, między innymi, windykację należności, monitorowanie spłat przez dłużników, dochodzenie należności, udzielenie kredytu faktorantowi, itd. Tymczasem, głównym celem Sekurytyzacji, któremu podporządkowane będą wszystkie jej elementy składowe, jest zapewnienie Spółkom finansowania poprzez zamianę aktywów w postaci wierzytelności na papiery wartościowe emitowane przez odrębną spółkę celową, będącą podmiotem emisyjnym (SPV).

Powyższe stanowisko SPV o zwolnieniu usługi sekurytyzacji z podatkuVAT potwierdza orzecznictwo sądowe oraz liczne interpretacje podatkowe. Orzecznictwo to i interpretacje powszechnie aprobowało zwolnienie tego rodzaju transakcji jeszcze na gruncie Ustawy o VAT w wersji obowiązującej do końca 2010 r., na podstawie której przedmiotowe zwolnienie wynikało z art. 43 ust. 1 pkt 1) w zw. z załącznikiem nr 4 do Ustawy o VAT.

Przykładowo, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 2007 r., (sygn. III SA/Wa 3887/06) WSA w Warszawie stwierdził, iż: „Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca - jak chcą tego organy podatkowe - wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja która była elementem świadczonej usługi finansowej”.

Podobny pogląd został wyrażony w uzasadnieniu wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), który stwierdził, iż „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że „jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności” (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r., s. 13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników.”

Również w orzeczeniu wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V.”

Pomimo tego, że załącznik nr 4 do Ustawy VAT został usunięty z dniem 1 stycznia 2011 r., to zmiana ta nie wpłynęła na odmienne traktowanie sekurytyzacji na gruncie przepisów obowiązujących od tej daty. Przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 ust. 1 Ustawy VAT. Regulacjami tymi są właśnie wyżej omawiane przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38) i 40) Ustawy VAT. Należy zaznaczyć, iż zgodnie z uzasadnieniem do ustawy nowelizującej Ustawę VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do Ustawy VAT od 1 stycznia 2011 r. nie powinno skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. Jak wskazuje się w uzasadnieniu przedmiotowych zmian do Ustawy VAT „w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy.”

Powyższe potwierdza, że celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania (z wyjątkami, które zdaniem SPV, nie mają zastosowania w przypadku omawianej transakcji).

Biorąc pod uwagę powyższe, w odniesieniu do sposobu traktowania transakcji sekurytyzacyjnych w zakresie podatku VAT w pełni aktualne pozostaje wyżej powołane dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych w tego rodzaju sprawach, które w sposób jednoznaczny potwierdza, iż tego rodzaju transakcje są usługami zwolnionymi z podatku VAT. Zasadność tego stanowiska znajduje potwierdzenie również w licznych orzeczeniach sądowych i interpretacjach wydanych już na gruncie obecnie obowiązującego brzmienia art. 43 Ustawy VAT (tj. po nowelizacji z 2011 r.). Tytułem przykładu należy wskazać następujące interpretacje podatkowe i wyroki:

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotycząca transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, iż:
„Odnosząc powyższe do zagadnienia przelewu przez Zainteresowanego wierzytelności, z tytułu udzielonych kredytów lub pożyczek, które stanowić będą zabezpieczenie dokonanej przez SPV emisji obligacji, w opinii tut. Organu, nie można uznać za usługę ściągania długów i factoringu. Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów, wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności, zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych.
Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, iż usługi, świadczone przez SPV na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust. 15 ustawy, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku.
W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.”
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), która prezentuje identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego. Jednocześnie, należy podkreślić, że interpretacja ta dotyczy podobnej transakcji sekurytyzacyjnej z udziałem spółki celowej z siedzibą w Irlandii.
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), która dotyczyła analogicznej transakcji sekurytyzacyjnej, w której również brała udział spółka celowa z siedzibą w Irlandii.
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPE):
„W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Spółki wskazuje, że SPV poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółce finansowania i poprawia jej płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do leasingobiorców poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie - w postaci papierów wartościowych. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką nie będzie czynność zbycia wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółkę finansowania.
W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności, zapewnieniu Spółce finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT. Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.”
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 marca 2017 r. (nr 3063-ILPP1-3.4512.52.2017.1.KB) wydana dla polskiej spółki występującej w charakterze inicjatora sekurytyzacji. Organ potwierdził, że zakup wierzytelności przez spółkę celową w ramach transakcji sekurytyzacji podlega zwolnieniu z opodatkowania VAT.
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2017 r. (nr 0114-KDIP1-2.4012.93.2017.1.IG) oraz interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP4.4012.114.2017.1.KR), wydane w stanach faktycznych istotnie zbliżonych do zdarzenia przyszłego opisanego w niniejszym wniosku, gdzie organ podatkowy potwierdził, że spółka celowa powołana dla celów sekurytyzacji świadczy na rzecz banku usługę zwolnioną z VAT.
Wyrok WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11), w którym sąd uznał, iż transakcja sekurytyzacyjna nie może być uznana za usługę ściągania długów podlegającą opodatkowaniu VAT, lecz za usługę zwolnioną z tego podatku.
Wyrok WSA w Warszawie z 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) i wydana w jego efekcie przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie zmieniona interpretacja indywidualna z 13 lutego 2013 r. (nr IPPP2/443-423/11-10/13/S/AK), które również potwierdzają (z punktu widzenia spółki celowej, jako podmiotu emisyjnego), iż sekurytyzacja stanowi usługę zwolnioną z podatku VAT.

Mając na uwadze przedstawione powyżej szerokie uzasadnienie, wsparte licznymi przykładami interpretacji podatkowych oraz orzeczeń sądów, zasadne jest stanowisko SPV, zgodnie z którym usługa, która będzie świadczona przez SPV w ramach planowanej transakcji Sekurytyzacji korzystać będzie ze zwolnienia z podatku VAT.

Ad. 2)

W zakresie drugiego pytania postawionego we wniosku SPV stoi na stanowisku, iż Spółki będą podatnikami w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i to Spółki będą zobowiązane do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów polskiego podatku VAT. W konsekwencji, SPV nie będzie miała obowiązku wykazania przedmiotowej transakcji dla celów podatku VAT w Polsce.

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Spółek konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Stosownie do art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Za „podatnika” w rozumieniu powyższego przepisu uznaje się (zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT), między innymi, podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.

Mając na uwadze, iż Spółki są „podatnikami” w rozumieniu powyższej definicji i jednocześnie są usługobiorcami usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu Wierzytelności od Spółek, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Spółki mają siedzibę działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (co ma w tym przypadku miejsce), jest podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Wyżej wskazane warunki dla uznania Spółek, jako podatników z tytułu usług świadczonych przez SPV będą spełnione w omawianej transakcji. Spółki będą usługobiorcami przedmiotowych usług, a SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT pod pojęciem „import usług” rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o VAT, w przypadku wymienionym w wyżej powołanym art. 17 ust. 1 pkt 4) usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, usługi sekurytyzacji Wierzytelności świadczone przez SPV na rzecz Spółek stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Spółki, jako usługobiorcy tych usług, będą zobowiązane do ich rozliczenia dla celów VAT, jako usług zwolnionych z tego podatku (zgodnie ze stanowiskiem wskazanym w zakresie pytania nr 1). W konsekwencji, po stronie SPV nie zaistnieje obowiązek rozpoznania przedmiotowych usług dla celów podatku VAT w Polsce.

Powyższe stanowisko znajduje pełne potwierdzenie m.in. w wyżej powołanych interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) oraz z dnia 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), jak również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 maja 2017 r. (nr 0114-KDIP1 -2.4012.93.2017.1.IG) i z 1 czerwca 2017 r. (nr 0114-KDIP4.4012.114.2017.1.KR) i z 28 kwietnia 2017 r. (nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPE). Interpretacje te dotyczyły analogicznych transakcji sekurytyzacyjnych obejmujących wierzytelności, które były przenoszone do zagranicznej spółki celowej pełniącej analogiczną rolę do SPV.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionych zdarzeń przyszłych jest prawidłowe.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast przez świadczenie usług – w świetle art. 8 ust. 1 ustawy – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane.

Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca („SPV”) jest spółką celową z siedzibą w Irlandii. SPV jest irlandzkim rezydentem podatkowym i jest zarejestrowana w Irlandii dla celów podatku VAT. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT.

S. Sp. z o.o. i B. Sp. z o.o. („Spółki”) są częścią grupy S.

Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności, Spółki zamierzają przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną („Sekurytyzacja”) w odniesieniu do wierzytelności handlowych powstałych w ramach prowadzonej przez nie działalności gospodarczej („Wierzytelności”). Wierzytelności będą stanowiły roszczenia wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarczą („Dłużnicy”) o zapłatę wynagrodzenia należnego Spółkom za dostawę towarów i świadczenie usług, wynikającego z wystawionych przez Spółki faktur. Dłużnikami będą podmioty polskie lub zagraniczne, przez co Wierzytelności będą wynikać z umów podlegających prawu polskiemu lub obcemu.

Wierzytelności nie będą stanowiły tzw. złych długów, a w dacie ich sprzedaży nie będą one mogły być uznane za potencjalnie nieściągalne lub przedawnione.

Przeniesienie Wierzytelności ze Spółek do SPV w ramach Sekurytyzacji nastąpi w wykonaniu umowy sprzedaży wierzytelności zawartej pomiędzy Spółkami (jako tzw. inicjatorami Sekurytyzacji) i SPV (jako tzw. podmiotem emisyjnym). Przelew Wierzytelności będzie dokonywany w sposób rewolwingowy, co oznacza, że zgodnie z założeniami Sekurytyzacji, Spółki będą sprzedawały periodycznie do SPV poszczególne transze Wierzytelności w czasie trwania ustalonego przez strony okresu rewolwingowego, przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Wierzytelności zostaną przeniesione wraz z zabezpieczeniami oraz roszczeniami ubocznymi.

SPV zapłaci na rzecz Spółek cenę za nabycie Wierzytelności. Cena zakupu Wierzytelności będzie odpowiadać nominalnej wartości Wierzytelności. Do kalkulacji ceny za Wierzytelności nie będzie stosowane dyskonto.

W zamian za wypełnianie przez SPV obowiązków wynikających z transakcji sekurytyzacyjnej, dotyczących w szczególności zapewnienia finansowania oraz administrowania programem Sekurytyzacji, Spółki zapłacą na rzecz SPV stosowne wynagrodzenie za świadczoną usługę.

Sprzedaż Wierzytelności Spółek w ramach Sekurytyzacji będzie częścią większej operacji, w ramach której także spółka S. GmbH (spółka z tej samej Grupy) sprzeda swoje wierzytelności, pochodzące z działalności gospodarczej, na rzecz SPV. S. GmbH będzie pełnić także funkcję agenta administrującego w odniesieniu do sprzedaży Wierzytelności przez Spółki. Będzie to obejmować między innymi, oferowanie przez S. GmbH w imieniu Spółek ich Wierzytelności do sprzedaży na rzecz SPV. S. GmbH może być także zaangażowana w rozliczanie ceny należnej od SPV za nabyte Wierzytelności, a także w serwisowanie Wierzytelności, w szczególności, w zakresie ogólnego raportowania do SPV o płatnościach dokonywanych przez Dłużników.

Celem nabycia Wierzytelności od Spółek, SPV uzyska finansowanie od inwestorów poprzez emisję obligacji lub innych instrumentów dłużnych. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek.

Uzyskane przez SPV finansowanie zostanie wykorzystane do zapłaty ceny za Wierzytelności. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja stanowić będzie efektywną metodę finansowania Spółek, w której Spółki uzyskają potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności Wierzytelności i ich spłatą przez Dłużników.

W ramach planowanej Sekurytyzacji zawarta zostanie umowa serwisowa, na podstawie której, po zbyciu Wierzytelności do SPV, Spółki będą pełniły funkcję serwiserów w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te obejmować będą w szczególności, przekazywanie do SPV płatności uzyskanych od Dłużników z tytułu Wierzytelności, prowadzenie odpowiednich ewidencji dotyczących statusu Wierzytelności ściągania należnych kwot od Dłużników, włączając w to wykonywanie określonych praw wierzyciela celem dochodzenia Wierzytelności, wspomaganie SPV w zwalnianiu zabezpieczeń względem tych Wierzytelności, które zostały spłacone itd.

Transakcja Sekurytyzacji może przewidywać możliwość lub obowiązek zwrotnego przeniesienia określonych Wierzytelności do Spółek (wraz z prawami ubocznymi oraz zabezpieczeniami dotyczącymi Wierzytelności). Może to mieć miejsce, w szczególności, w przypadku gdy dana Wierzytelność nie spełnia wymogów niezbędnych do objęcia jej Sekurytyzacją (tzw. eligibility criteria) lub gdy wartość Wierzytelności przekracza uzgodniony limit finansowania Spółek w ramach Sekurytyzacji.

Planowana transakcja Sekurytyzacji będzie skomplikowaną operacją finansową zawierającą wiele istotnych elementów, koniecznych dla jej skutecznego przeprowadzenia. Nie będzie to transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji lub zaciągnięcie kredytów/pożyczek, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności pozwalających na terminowe ściąganie ich kwot od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą m.in. tego, czy opisane transakcje przelewu wierzytelności przez Spółki do Wnioskodawcy w ramach sekurytyzacji stanowić będą usługi świadczone przez Wnioskodawcę, podlegające zwolnieniu z podatku VAT.

W tym miejscu wyjaśnić należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), zwanej dalej k.c.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 cytowanego artykułu – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 k.c. – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojecie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 1896, z późn. zm.) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U z 2016 r., poz. 1988, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-pkt 32 ustawy o funduszach inwestycyjnych - pod pojęciem:

puli wierzytelności rozumieć należy przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu;

inicjatora sekurytyzacji rozumieć należy jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pule wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności;

sekurytyzowanych wierzytelnościach rozumieć należy wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami.

Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania funduszów sekurytyzacyjnych zawiera Rozdział III ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych.

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego z aktywów danego podmiotu (Spółki) zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój.

W niniejszej sprawie planowana sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew wierzytelności przez Spółki do Wnioskodawcy – SPV. Jak wskazano we wniosku planowana transakcja będzie skomplikowaną operacją finansową zawierającą wiele elementów. Istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania SPV poprzez emisję obligacji lub zaciągnięcie kredytów/pożyczek, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanymi wierzytelnościami, pozwalające na terminowe ściąganie ich kwot od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących. Celem planowanej Sekurytyzacji nie jest wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółki środków finansowych przed wymagalnością i spłatą Wierzytelności, w drodze sprzedaży Wierzytelności do SPV i w efekcie zapewnienia finansowania przez SPV (w postaci emisji obligacji, zaciągnięcia pożyczek lub kredytów) w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności.

Za powyższe usługi SPV uzyska stosowne wynagrodzenie.

Z uwagi na okoliczności niniejszej sprawy oraz przepisy ustawy o podatku od towarów i usług uznać należy, że opisane we wniosku przelewy wierzytelności przez Spółki na rzecz SPV w ramach transakcji sekurytyzacji, stanowić będą odpłatne świadczenie usług przez SPV, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy – w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Ponadto, jak stanowi art. 41 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

W analizowanej sprawie charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Spółek wskazuje, że SPV poprzez nabycie wierzytelności udziela Spółkom finansowania i poprawia ich płynność finansową. W efekcie przeprowadzonej sekurytyzacji upłynnione zostaną wierzytelności w stosunku do dłużników poprzez ich wprowadzenie do obrotu w zmienionej formie - w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności. Zatem celem transakcji zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Spółkami nie będzie czynność zbycia wierzytelności (uwolnienie się od konieczności odzyskania środków pieniężnych od dłużników), lecz uzyskanie przez Spółki finansowania.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu wierzytelności i zapewnieniu Spółkom finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy (wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy nie mają zastosowania).

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 jest zatem prawidłowe.

Ad. 2

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego również tego, czy będzie On zobowiązany do rozpoznania tej transakcji dla celów podatku VAT w Polsce.

W przypadku świadczenia usług bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dana usługa podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Kwestie dotyczące miejsca świadczenia przy świadczeniu usług uregulowane zostały w rozdziale 3 działu V ustawy o VAT.

Stosownie do art. 28a ustawy, na potrzeby stosowania ww. rozdziału:

ilekroć jest mowa o podatniku - rozumie się przez to:
1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Wskazany powyżej art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Za podatników są uznawane również podmioty wykonujące działalność gospodarczą zgodnie z regulacjami innych państw członkowskich oraz państw trzecich.

Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy, przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ww. ustawy, w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Z opisu przedstawionego w złożonym wniosku wynika, że Wnioskodawca (SPV) jest spółką celową z siedzibą w Irlandii. SPV jest irlandzkim rezydentem podatkowym i jest zarejestrowana w Irlandii dla celów podatku VAT. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani też stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest również zarejestrowana dla celów polskiego podatku VAT. Jak wskazał Wnioskodawca, Spółki, na rzecz których SPV świadczy opisane we wniosku usługi, są podatnikami w rozumieniu definicji określonej w art. 28a ustawy, posiadającymi siedzibę działalności gospodarczej w Polsce.

Z uwagi zatem na fakt, że w przedmiotowej sprawie wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy zastrzeżenia nie będą miały zastosowania, miejscem świadczenia i opodatkowania usług świadczonych przez Wnioskodawcę zgodnie z tym przepisem będzie terytorium Polski, tj. miejsce gdzie usługobiorcy posiadają siedzibę działalności gospodarczej. Tym samym Spółki, jako usługobiorcy usług sekurytyzacji wierzytelności nabywanych od Wnioskodawcy, zobowiązane będą do ich rozliczenia w myśl uregulowań art. 2 ust. 9 ustawy jako import usług.

Po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi zatem obowiązek rozpoznania przedmiotowych usług dla celów VAT w Polsce.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych przedstawionych przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych sprawa będzie rozpatrzona w odrębnym postępowaniu.

Tut. Organ informuje, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin