2018.04.13 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-2.4011.91.2018.1.MD
z 13 kwietnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 stycznia 2018 r. (data wpływu 22 lutego 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 lutego 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 4 lipca 2017 r. Wnioskodawca zawarł porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę z pracodawcą Spółka A S.A.

Porozumienie było skutkiem grupowych zwolnień wynikających z ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jakie nastąpiły w wyniku połączenia Spółki A S.A. z częścią Spółki B S.A. w dniu 4 listopada 2016 r. Grupowym zwolnieniem objęto prawie wszystkie grupy zawodowe występujące w Spółce A S.A., zarówno w Obszarze Biznesowym jak i w Obszarze Centrala Wsparcie – łącznie nie więcej niż 2.400 pracowników.

Przyczyną zwolnień grupowych była potrzeba wdrożenia nowej struktury, która ma być elementem działań zmierzających do wykorzystania potencjału Spółki A S.A. w celu osiągnięcia efektów synergii oraz budowania długoterminowej przewagi konkurencyjnej.

Inicjatywa rozwiązania stosunku pracy trwającego nieprzerwanie od 28 sierpnia 1997 r. nie należała do Wnioskodawcy, lecz była następstwem zdarzeń zawinionych przez pracodawcę.

W związku z powyższym łącząca Wnioskodawcę umowa o pracę na czas nieokreślony została rozwiązana w dniu 31 sierpnia 2017 r. na mocy Porozumienia zawartego w dniu 15 grudnia 2016 r. pomiędzy Spółką A S.A i Organizacjami Związkowymi działającymi w spółce, dotyczącego grupowego zwolnienia przeprowadzonego w spółce w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.

Zasady i tryb rozwiązania umowy o pracę i zasady wypłaty świadczeń pieniężnych zostały opracowane w „Porozumieniu dotyczącym grupowego zwolnienia w dniu 15 grudnia 2016 r.” W związku z rozwiązaniem umowy o pracę Wnioskodawca otrzymał następujące świadczenia (§ 8 ww. Porozumienia):

odprawę pieniężną na podstawie art. 8 ustawy (§ 8 pkt 8.1 ww. Porozumienia) w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia,
dodatkowe Odszkodowanie I z tytułu rozwiązania stosunku pracy w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia w Spółce A. S.A. wyliczane jako iloczyn mnożnika, którego wielkość zależy od długości okresu zatrudnienia a kwoty bazowej brutto 6.500 zł (§ 8 pkt 8.7 ww. Porozumienia) w kwocie 110.500 zł.
dodatkowe Odszkodowanie II z tytułu rozwiązania umowy o pracę, jeżeli dzień rozwiązania stosunku pracy przypadać będzie wcześniej niż gdyby rozwiązanie to następowało w drodze wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (§ 8 pkt 8.8 ww. Porozumienia).

Od wszystkich świadczeń należnych Wnioskodawcy działająca w imieniu płatnika Spółka A S.A. pobrała zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym otrzymane przez Wnioskodawcę Odszkodowanie I wynikające z Porozumienia podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, pracodawca niesłusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy, ponieważ wypłacone Odszkodowanie I korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Artykuł 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem tych dochodów wymienionych przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku na podstawie Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z aktualnie obowiązującą treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Wnioskodawca nie kwestionuje zasadności pobrania zaliczki na podatek dochodowy od odprawy pieniężnej wypłaconej na podstawie art. 8 ustawy oraz dodatkowego Odszkodowania II. Jednakże pracodawca niesłusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy w części dotyczącej dodatkowego Odszkodowania I. Wykładnia językowa wskazuje wprost na charakter wypłaconych świadczeń.

Pracodawca chcąc zrekompensować pracownikom utratę pracy jednoznacznie zobowiązał się w Porozumieniu z dnia 15 grudnia 2016 r. do wypłaty im odszkodowania. Od dawna w orzecznictwie sądowym i w piśmiennictwie dominują poglądy, iż w prawie podatkowym pierwszeństwo ma wykładnia językowa, zwłaszcza gdy interpretowane przepisy dotyczą zwolnień i ulg podatkowych. Poglądy te wskazują przede wszystkim na to, że źródłem wiedzy zarówno dla podatnika jak i organów stosujących prawo jest i zawsze będzie tylko językowe znaczenie norm prawnych, albowiem przekaz językowy rozumiany jako możliwy sens słów jest powszechną metodą komunikowania się ustawodawcy z podatnikiem i organem stosującym prawo (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku sygn. akt I SA/Gd 99/10).

Ponadto wysokość i zasady ustalania Odszkodowania I wprost wynikają z Porozumienia dotyczącego zwolnień grupowych z dnia 15 grudnia 2016 r. Porozumienia dotyczące zwolnień grupowych są porozumieniami zbiorowym i mają przymiot źródła prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 Kodeksu pracy, ponieważ są oparte na ustawie (wyroki Sądu Najwyższego: sygn. akt II PK 323/05 i sygn. akt I PK 60/11). Aby uznać, że porozumienie jest „oparte na ustawie” wystarczające jest wskazanie przepisu ustawy dopuszczającego zawarcie porozumienia określającego prawa i obowiązki pracodawców i pracowników.

W doktrynie wskazuje się w szczególności na dwa rodzaje typowych (nazwanych) porozumień zbiorowych. Są to porozumienia w sprawie zwolnień grupowych zawierane na podstawie ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw oraz porozumienia kończące spór zbiorowy (art. 9 i art. 14 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych) – uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 maja 2001 r., sygn. akt III ZP 25/2001.

Również analizując charakter i funkcje przyznanego świadczenia wskazać należy, że ma ono funkcję kompensacyjną i również dlatego powinno być traktowane jako odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z § 8 pkt 8.7 Porozumienia w sprawie zwolnień grupowych z dnia 15 grudnia 2016 r. niezależnie od odprawy Spółka A S.A zobowiązała się wypłacić pracownikowi, z którym zostanie rozwiązana umowa o pracę na podstawie porozumienia stron, dodatkowe odszkodowanie w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia (Odszkodowanie I).

Ww. świadczenie jest formą naprawienia szkody za utracone źródło utrzymania Wnioskodawcy, zadośćuczynieniem za brak możliwości osiągnięcia wynagrodzenia u dotychczasowego pracodawcy. Niewątpliwie Wnioskodawca w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy poniósł uszczerbek majątkowy i niemajątkowy tracąc miejsce pracy oraz stałe źródło zarobkowania i przychodów (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt II FSK 1134/16).

Nie budzi wątpliwości również fakt, iż gdyby Wnioskodawca nie podjął propozycji przedstawionej w porozumieniu o zwolnieniu i tak utraciłby stanowisko pracy i to z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Gdyby nie podjęte przez Spółkę decyzje o zwolnieniach grupowych, Wnioskodawca pozostawałby w stanie zatrudnienia na czas nieokreślony z możliwością odkładania pieniędzy na emeryturę.

Wnioskodawca podziela stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 28 września 2015 r., który w interpretacji indywidualnej nr IBPB-2-1/4511-210/15/MD uznał, iż przepis z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie wskazuje, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeksu pracy. Dyrektor Izby Skarbowej ww. interpretacji stwierdził: „Skoro zatem Wnioskodawczyni – otrzyma tak jak zostało to wskazane w opisie zdarzenia przyszłego oraz w pytaniu – odszkodowanie to należy zgodzić się, iż odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia. Zaś pobrana przez pracodawcę zaliczka na podatek dochodowy z tytułu wypłaconego odszkodowania będzie stanowiła nienależnie pobrany podatek przez płatnika, podlegający zwrotowi w wyniku złożenia przez Wnioskodawczynię zeznania rocznego o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, pomniejszonego o kwotę otrzymanego odszkodowania lub poprzez złożenie wniosku o stwierdzenie nadpłaty, stosownie do przepisów ustawy Ordynacja podatkowa”. Podobne stanowisko wyrażone jest w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 4 kwietnia 2016 r., nr ITPB4/4511-679/15/KK.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (interpretacja indywidualna nr IPTPB2/4511-218/15-4/Akr) stwierdził, że: „Reasumując, świadczenie pieniężne w postaci: dobrowolnego odszkodowania i dodatkowej kwoty powiększającej dobrowolne odszkodowanie, które będzie wypłacone Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jak wynika z wniosku wysokość i zasady wypłaty przedmiotowego świadczenia pieniężnego wynikają wprost z regulacji prawnej, o której mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy. W związku z powyższym Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku odprowadzania podatku dochodowego od otrzymanego świadczenia pieniężnego”.

Jednocześnie Wnioskodawca swoje stanowisko uzasadnia również orzeczeniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. akt I SA/Go 462/15, który stwierdził, że: „Jeżeli wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z prawa pracy w zakresie wynikającym z art. 9 § 1 Kodeksu pracy a przy tym można mu przypisać funkcję kompensacyjną z typową dla odszkodowania cechą wynagradzania czy wyrównywania poniesionej straty, to świadczenie takie powinno być traktowane jako odszkodowanie w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Zgodzić się należy ze skarżącym, że w wyniku przystąpienia do PDO poniósł on stratę, utracił bowiem źródło zarobkowania, został pozbawiony prawa do otrzymania środków na utrzymanie. Odprawa wypłacana w takiej sytuacji jest świadczeniem szczególnym, stanowiącym swoiste „odszkodowanie” za utratę miejsca pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy. Jest rekompensatą w związku z rozwiązaniem stosunku pracy i pozbawieniem źródła zarobkowania i przychodów”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy spełnione są warunki do zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do dodatkowego Odszkodowania I wynikającego z zawartego między Spółką A S.A. a Organizacjami Związkowymi działającymi w Spółce A S.A. porozumienia zbiorowego, gdyż:

otrzymane świadczenie jest odszkodowaniem,
otrzymanie odszkodowania jest następstwem zdarzeń, które noszą cechy czynu zawinionego przez pracodawcę,
do otrzymanego odszkodowania nie mają zastosowania wyłączenia, o których mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie zaś do art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodu są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast w myśl art. 12 ust. 1 powołanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 4 lipca 2017 r. Wnioskodawca zawarł porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę z pracodawcą Spółka A S.A. Porozumienie było skutkiem grupowych zwolnień wynikających z ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, jakie nastąpiły w wyniku połączenia Spółki A S.A. z częścią Spółki B S.A. w dniu 4 listopada 2016 r. Grupowym zwolnieniem objęto prawie wszystkie grupy zawodowe występujące w Spółce A S.A., zarówno w Obszarze Biznesowym jak i w Obszarze Centrala Wsparcie – łącznie nie więcej niż 2.400 pracowników. Przyczyną zwolnień grupowych była potrzeba wdrożenia nowej struktury, która ma być elementem działań zmierzających do wykorzystania potencjału Spółki A S.A. w celu osiągnięcia efektów synergii oraz budowania długoterminowej przewagi konkurencyjnej. Inicjatywa rozwiązania stosunku pracy trwającego nieprzerwanie od 28 sierpnia 1997 r. nie należała do Wnioskodawcy, lecz była następstwem zdarzeń zawinionych przez pracodawcę. W związku z powyższym łącząca Wnioskodawcę umowa o pracę na czas nieokreślony została rozwiązana w dniu 31 sierpnia 2017 r. na mocy Porozumienia zawartego w dniu 15 grudnia 2016 r. pomiędzy Spółką A S.A. i Organizacjami Związkowymi działającymi w spółce, dotyczącego grupowego zwolnienia przeprowadzonego w spółce w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia 31 grudnia 2017 r.

Odprawę pieniężną na podstawie art. 8 ustawy (§ 8 pkt 8.1 ww. Porozumienia) w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia,
dodatkowe Odszkodowanie I z tytułu rozwiązania stosunku pracy w wysokości uzależnionej od okresu zatrudnienia w Spółce A S.A. wyliczane jako iloczyn mnożnika, którego wielkość zależy od długości okresu zatrudnienia a kwoty bazowej brutto 6.500 zł (§ 8 pkt 8.7 ww. Porozumienia) w kwocie 110.500 zł.
dodatkowe Odszkodowanie II z tytułu rozwiązania umowy o pracę, jeżeli dzień rozwiązania stosunku pracy przypadać będzie wcześniej niż gdyby rozwiązanie to następowało w drodze wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (§ 8 pkt 8.8 ww. Porozumienia).

Od wszystkich świadczeń należnych Wnioskodawcy działająca w imieniu płatnika Spółka A S.A. pobrała zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 , 2138 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 60 i 962), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że powyższym zwolnieniem, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia i to tylko te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g zacytowanego przepisu.

Zgodnie natomiast z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r., poz. 108, z późn. zm.) ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Ponadto należy podkreślić, że ww. zwolnienie jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania co oznacza, że wszelkie odstępstwa od tej zasady muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane zgodnie z wykładnią literalną. W związku z tym tylko otrzymanie odszkodowania lub zadośćuczynienia opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zastosowanie przedmiotowego zwolnienia.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:

otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie:
1. ustawy,
2. przepisów wykonawczych do ustawy,
3. układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie należy zauważyć, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego to należy uznać, że przepis ten w praktyce swego stosowania nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powołane regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 2, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 47¹ Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy oraz Kodeksie cywilnym pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę. Potwierdza to wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. akt SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny uznał, że odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę nie jest odszkodowaniem sensu stricto, lecz sui generis świadczeniem majątkowym, pełniącym funkcję sankcji (ustawowej kary pieniężnej) wobec pracodawcy za bezprawne działanie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się również, że odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu bezprawnego rozwiązania stosunku pracy lub bezprawnego wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy i płacy nie pozostaje w żadnej relacji do ewentualnej szkody, co oznacza, że przysługuje za samo bezprawne działanie pracodawcy niezależnie od tego, czy jakakolwiek szkoda po stronie pracownika powstała. Odszkodowania takie traktowane są bowiem jak szczególny rodzaj odszkodowania ustawowego, należnego bez względu na to, czy pracownik – na skutek niezgodnego z prawem postępowania pracodawcy – poniósł szkodę w ogóle, lub poniósł ją w większym lub mniejszym rozmiarze, niż odszkodowanie przysługujące w kwocie z góry określonej w przepisach Kodeksu pracy. W judykaturze przypisuje się zresztą temu odszkodowaniu charakter kompensacyjno-sankcyjny, wynikający z unormowania zabezpieczającego pracownika przed bezprawnym działaniem pracodawcy.

W świetle powyższych wyjaśnień, jak również przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, uznać zatem należy, że w sytuacji, gdy wypłata określonych świadczeń następuje zgodnie z obowiązującymi u pracodawcy wewnętrznymi aktami prawa pracy (przewidującymi wypłatę takich świadczeń) w związku z zawartym przez strony porozumieniem rozwiązującym umowę o pracę nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Uwzględniając powyższe należy uznać, że skoro świadczenie nazwane „Dodatkowym Odszkodowaniem I” wypłacone przez pracodawcę w związku ze skorzystaniem przez Wnioskodawcę z rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron nie mieści się w pojęciu odszkodowania ani zadośćuczynienia to tym samym stwierdzić należy, że nie może korzystać ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem świadczenie to stanowi dla Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, albowiem podstawą jego wypłaty jest stosunek pracy.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W kwestii powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych wskazać należy, że co do zasady interpretacje są wydawane w indywidualnych sprawach zatem nie mogą przesądzać o niniejszym rozstrzygnięciu.

Ponadto, odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków wskazać należy, że dotyczą one konkretnych, indywidualnych spraw w określonym stanie faktycznym i tylko w nich są wiążące. Dlatego, stosownie do art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), wyroki sądów nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego interpretację indywidualną.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin