Jak zaksięgować sprzedaż środka trwałego?
Artur M. Brzeziński | 2012-12-11 23:00:01

↑ Jak zaksięgować majątek trwały

Przychód ze sprzedaży środka trwałego stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej:

• gdy podatnik sprzedaje środek trwały będący aktualnie na stanie firmy;
• gdy podatnik sprzedaje środek trwały wycofany z firmy, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat;
• gdy podatnik sprzedaje majątek po zlikwidowaniu firmy, jeżeli między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z likwidowanej działalności (przed likwidacją firmy czy w związku z jej likwidacją) i dniem ich odpłatnego zbycia, nie upłynęło 6 lat.

Te same zasady stosujemy w odniesieniu do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Dla uproszczenia poniżej piszemy o środkach trwałych.

Sprzedając środek trwały wystawiamy fakturę lub rachunek albo rejestrujemy sprzedaż na kasie fiskalnej na takich samych zasadach, jak w przypadku każdej sprzedaży firmowej. U podatników VAT sprzedaż podlega opodatkowaniu wg stawki właściwej dla danego towaru, można jednak zastosować zwolnienie dla towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (te zasady dotyczą jednak wyłącznie ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel czyli np. po zakupie).

Kwota netto z faktury sprzedaży (albo kwota netto wynikająca z umowy sprzedaży czy ze sprzedaży bezrachunkowej) podlega wpisaniu jako przychód do księgi przychodów i rozchodów w kolumnie 8 księgi przychodów i rozchodów, która jest przeznaczona do wpisywania pozostałych przychodów, np. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku. Ryczałtowcy ujmują kwotę netto w ewidencji przychodów w stawce 3,0%.

W przypadku sprzedaży środka trwałego kosztem uzyskania przychodu będzie cała niezamortyzowana wartość początkowa.

Na przykład: Jan Kowalski sprzedał maszynę za 10’000 zł netto.  Do tej pory dokonane odpisy amortyzacyjne wynosiły 4’200 zł. W koszty uzyskania przychodu zaliczy więc w chwili sprzedaży 5’800 zł.

Nie zawsze całość odpisów amortyzacyjnych stanowi koszt uzyskania przychodu, m.in. w przypadku samochodów osobowych nie stanowią koszów odpisy z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro. Odpisy te są naliczane, lecz nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Zatem w chwili sprzedaży samochodu osobowego rozliczając koszty uzyskania przychodu uwzględniamy dokonane odpisy amortyzacyjne – te, które stanowiły koszt uzyskania przychodu i te, które kosztu nie stanowiły. W chwili sprzedaży w koszty zaliczymy jedynie tę część wartości początkowej, której w ogóle nie zamortyzowano.

Na przykład: Wartość początkowa samochodu wynosiła 120’000 zł, z czego 40’000 zł przekraczało limit 20’000 euro. Dokonano odpisów amortyzacyjnych na 30’000 zł, z czego 20’000 zaliczono wcześniej w koszty, a 10’000 zł nie. W chwili sprzedaży w koszty można będzie zaliczyć 120’000 zł – 30’000 zł czyli 90’000 zł.

Zaliczana do kosztów uzyskania przychodów część wartości początkowej stanowi nie jeden wielki odpis amortyzacyjny, ale wydatek na zakup (nabycie, wytworzenie) środka trwałego. Zatem podstawą księgowania co do zasady powinny być faktury i inne dokumenty, na podstawie których udokumentowano wartość początkową przy zakupie. W praktyce księgowi na skróty księgują czasem jeden zbiorczy koszt uzyskania przychodu na podstawie ewidencji środków trwałych. Nie jest to prawidłowe, lecz w praktyce kontroli raczej się tego nie kwestionuje.

W przypadku sprzedaży w ewidencji środków trwałych należy wpisać likwidację środka trwałego podając przyczynę „sprzedaż” czy „zbycie” wraz z datą.

Jeżeli sprzedaż dotyczy środka trwałego całkowicie zamortyzowanego, wówczas cała cena netto jest przychodem, natomiast nie mamy kosztów uzyskania przychodu. Może zatem okazać się, że trzeba będzie zapłacić podatek dochodowy od całej ceny (po uwzględnieniu pozostałych przychodów i kosztów uzyskania przychodu w danym miesiącu).

U najemców odstępne warto w umowie nazwać ceną za inwestycję w obcym środku trwałym (nakłady na najmowany lokal), w przeciwnym razie podatnik zakończy użytkowani inwestycji w obcym środku trwałym kończąc najem danego lokalu, a część niezamortozowana nie będzie dla niego stanowić kosztu uzyskania przychodu.

Odrębności dla wynajmujących prywatnie: przychód ze sprzedaży środków trwałych amortyzowanych przez wynajmujących prywatnie jest przychodem prywatnym, i jest opodatkowany podatkiem dochodowym tak samo, jak sprzedaż własnego prywatnego mieszkania podatnika wykorzystywanego przez niego na cele mieszkaniowe. Oznacza to, że po pięciu pełnych latach kalendarzowych od wybudowania lub nabycia nieruchomości oraz po sześciu pełnych miesiącach kalendarzowych od nabycia sprzedaż będzie nieopodatkowana podatkiem dochodowym. Nie trzeba takiej sprzedaży w żaden sposób księgować. Jeżeli jednak wynajmujący jest podatnikiem VAT, sprzedaż może podlegać opodatkowaniu VAT (bowiem był to składnik majątku przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o podatku VAT).

Uwaga, proszę zwrócić uwagę na daty publikacji tekstów (pod tytułem) - w celu weryfikacji ich aktualności!