Dostosowanie się podatników VAT do zmian stawek VAT 2010/2011
Artur M. Brzeziński | 2012-12-11 23:00:01
W latach 2011-2013 podatek VAT wyniesie 23% zamiast 22%, 8% zamiast 7%, VAT na faktura VAT RR wyniesie 7%, a ryczałt taksówkarzy 4%. Pojawi się też na stałe stawka VAT 5%. W przypadku zmiany stawki VAT (podwyżka, obniżka) ustawa o VAT przewiduje szczegółowe przepisy przejściowe. Odrębne zasady znajdują się również w ustawach szczególnych. Najbliższa zmiana nastąpi 1 stycznia 2011 r. Parlament rozważa już kolejne podwyżki VAT (aż do 25%).
Dla podatników VAT ważne są w tej sytuacji dwie kwestie:
Wiele problemów może nastręczyć ustalenie właściwej stawki VAT.
Dla określenia stawki VAT ważne są dwie daty:
Nie ma jednak znaczenia, kiedy powstaje obowiązek podatkowy w podatku dochodowym PIT czy CIT.
Na przykład:
Zmiana stawki VAT następuje 1 stycznia 2011 r. – podwyżka stawki z 22% na 23%. Czynności wykonane całkowicie najpóźniej 31 grudnia 2010 r. korzystają ze stawki VAT 22%, nawet jeśli obowiązek podatkowy VAT powstanie w 2011 r., np. gdy faktura zostanie wystawiona do 7 stycznia 2011 r. Czynności, dla których obowiązek podatkowy VAT powstał przed zmianą stawki w 2010 r., podlegają stawce VAT sprzed zmiany 22%, pomimo że zostaną wykonane w 2011 r.
Zgodnie z tą zasadą również 100% zaliczka w 2010 r. (przed zmianą stawki) powoduje, że do transakcji stosujemy stawkę VAT sprzed zmiany 22%, nawet jeżeli czynność zostanie faktycznie wykonana już w 2011 r., po zmianie stawki VAT.
Jeżeli chodzi o zaliczki mniejsze niż 100%, to sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, choć zasady są jasne:
Wszystko wynika z tego, ż w przepisie mowa jest o „czynności (…) dla której obowiązek podatkowy powstaje” itd. Tymczasem w przypadku zaliczki obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do samego faktu przekazania zaliczki, bez względu na to, czy czynność ostatecznie zostanie wykonana, czy też nie, i kiedy. Gdy mamy do czynienia z zaliczką 100%, wówczas nie powstaje obowiązek podatkowy VAT w stosunku do samej czynności (lub też powstaje, ale podstawa opodatkowania wynosi 0,- i nie wystawiamy do tego żadnej faktury). Gdy zaliczka jest niższa, w związku z wykonaniem czynności powstaje obowiązek podatkowy, tyle że podstawa opodatkowania nie obejmuje całej kwoty, lecz jej część – tę nie objętą zaliczkami.
Powyższe potwierdza również inny przepis, zgodnie z którym zmiana stawki podatku w odniesieniu do czynności, która zostanie wykonana w dniu zmiany stawki podatku lub po tym dniu, w związku z którą otrzymano całość lub część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, i której otrzymanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego, nie powoduje zmiany wysokości opodatkowania całości lub części należności, otrzymanej przed dniem zmiany stawki podatku.
Zatem w przypadku czynności rozliczanych miesięcznie nie będzie problemów – czynności wykonane w grudniu 2010 r. podlegają stawce VAT sprzed zmiany – 22%, a te wykonane w styczniu 2011 r. – stawce po zmianie, 23%.
Jeżeli jednak okres rozliczeniowy przechodzi przez dzień zmiany, np. 11 grudnia 2010 r. – 10 stycznia 2011 r., to należy taką jedną dostawę czy usługę rozbić na faktycznie wykonane jednostkowe czynności do daty zmiany (czyli w naszym przypadku w grudniu) oraz po dacie zmiany (czyli w styczniu) i stosownie wystawić faktury – pierwsza do 7 stycznia ze stawką VAT 22%, a druga w po zakończeniu całości w odniesieniu do czynności jednostkowych ze stycznia ze stawką VAT 23%. Zatem w przypadku czynności o charakterze ciągłym dana dostawa czy usługa zakończy się w dwóch etapach – 31 grudnia 2010 r. oraz na koniec danego okresu rozliczeniowego. Jest to zakończenie zobowiązujące do wystawienia faktury VAT, a zatem mogące wywoływać skutki również w podatku dochodowym (w związku z faktem wystawienia faktury).
Gdy nie jest możliwe określenie faktycznego wykonania części czynności w okresie przed i po zmianie stawki VAT, czynności rozbijamy proporcjonalnie.
Na przykład:
Usługi serwisowe płatne ryczałtem w okresie 11 grudnia 2010 r. – 10 stycznia 2011 r., w sumie 31 dni, z tego 21 dni w grudniu i 10 dni w styczniu. Zatem stawka VAT 22% obejmie 67,74% ceny netto, a stawka VAT obejmie 32,26% ceny netto.
Niektóre dostawy i usługi rządzą się jednak swoimi odrębnymi prawami, związanymi z możliwością wcześniejszego wystawienia faktury. Dotyczy to:
PKWiU 2008 | Określenie czynności |
Dostawa energii elektrycznej, cieplnej oraz gazy przewodowego | |
Świadczenie usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych (z wyjątkiem usług za żetony, karty telefoniczne itp. jednostki)\ | |
36.00.20.0 | Usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych |
36.00.30.0 | Usługi związane z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych |
ex 37 | Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków |
38.11.1 | Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu |
38.11.2 | Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu |
38.11.6 | Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne |
38.12.1 | Usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych |
38.12.30.0 | Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu |
38.21.10.0 | Usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia |
38.21.2 | Usługi związane z usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne |
38.22.19.0 | Usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych |
ex 38.22.2 | Usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych, z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU ex 38.22.21.0) |
39.00.1 | Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem |
39.00.2 | Pozostałe usługi związane z rekultywacją oraz specjalistyczne usługi w zakresie kontroli zanieczyszczeń |
81.29.12.0 | Usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu |
81.29.13.0 | Pozostałe usługi sanitarne |
Jeżeli w tych przypadkach zgodnie z prawem (zgodnie z rozporządzeniem) wystawiono fakturę, a po jej wystawieniu zmianie uległa stawka VAT w odniesieniu do okresów rozliczeniowych objętych wystawioną fakturą, może być stosowana stawka podatku obowiązująca przed dniem zmiany stawki podatku, pod warunkiem że w pierwszej fakturze wystawianej po dniu zmiany stawki podatku, nie później jednak niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zmiany stawki podatku, uwzględniona zostanie korekta rozliczenia objętego fakturą wystawioną przed dniem zmiany stawki podatku.
W tych przypadkach fakturę wystawia się nie wcześniej niż 30 dnia przed datą powstania obowiązku podatkowego i nie później niż w dniu powstania obowiązku podatkowego. Zatem można wystawić fakturę tak, aby obejmowała okres i przed, i po zmianie stawki podatku.
Na przykład:
Wystawiając fakturę w grudniu za usługi telekomunikacyjne z okresu 11 grudnia 2010 r. – 10 stycznia 2011 r. ze stawką VAT 22% o terminie płatności 20 grudnia 2010 r. wystawiamy ją ze stawką 22%, bowiem obowiązek podatkowy powstanie w grudniu 2010 r., jeszcze przed zmianą. Nic nie musimy korygować.
Wystawiając fakturę w grudniu za usługi telekomunikacyjne z okresu 11 grudnia 2010 r. – 10 stycznia 2011 r. ze stawką VAT 22% o terminie płatności 10 stycznia 2011 r. wystawiamy ją ze stawką 22%. W kolejnej fakturze, obejmującej okres od 11 stycznia 2011 r. do 10 lutego 2011 r. musimy zawrzeć kwoty korekty dotyczące faktury poprzedniej. Korekta dzieli usługę:
Wszystkie ww. zasady stosujemy nie tylko wobec zmiany stawki VAT (np. 22% na 23%, 7% na 8%, 7% na 5% itd.), ale również w przypadkach zwolnienia czynności opodatkowanej jakąkolwiek stawką VAT czy opodatkowania czynności wcześniej zwolnionej (traktujemy zwolnienie niejako jak odrębną stawkę VAT, niższą).
W przypadku importu towarów lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dla których to czynności wysokość opodatkowania podatkiem określa się według stawek podatku obowiązujących w dniu powstania obowiązku podatkowego.
Woda, ścieki, telekomunikacja i tytoń a zmiana VAT" class="system-pagebreak" style="text-align: justify;" />
Przepisy przejściowe dotyczące zmiany stawek VAT znajdują się nie tylko w ustawie o VAT, ale również w ustawach regulujących sprzedaż usług masowych. W przypadku sprzedaży wody (i usług odprowadzenia ścieków) zmiana taryf w związku ze zmianą stawki VAT nie wymaga uchwały rady gminy. Co więcej, taryfy mogą ulec zmianie zgodnie w ramach zmiany stawek VAT, ale nie muszą. Na przykład: VAT rośnie z 22% na 23%, zatem cena wynosząca przed podwyżką 12,20 zł może pozostać bez zmian, albo wzrosnąć do 12,22 zł czy nawet do 12,23 zł. Z kolei w razie obniżki stawek VAT cena również nie musi zmaleć – zatem po podwyżce z 12,20 zł do 12,30 zł w razie obniżki stawek VAT do 22% cena nie musi zmaleć. Może jednak zmaleć, a jeżeli będzie to w zakresie zmiany stawki VAT, uchwała rady gminy nie będzie wymagana. Decyzję w zakresie zmiany cen podejmuje organ zarządzający – dyrektor czy zarząd, chyba że co innego wynika ze statutu danej jednostki. Zmienione taryfy przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ogłasza w miejscowej prasie lub w sposób zwyczajowo przyjęty, w terminie co najmniej 7 dni przed dniem wejścia ich w życie. W przypadku publicznego operatora telekomunikacyjnego, w razie zmiany ceny spowodowanej zmian stawki VAT ma on obowiązek podać do publicznej wiadomości informacje: Wysokość roszczenia z tytułu jednostronnego rozwiązania umowy przez abonenta lub przez dostawcę usług z winy abonenta przed upływem terminu, na jaki umowa została zawarta nie może przekroczyć wartości ulgi przyznanej abonentowi pomniejszonej o proporcjonalną jej wartość za okres od dnia zawarcia umowy do dnia jej rozwiązania. Jeżeli zatem abonent płacił przez pół roku po 100 zł mniej, to zyskał na umowie 600 zł. Jeżeli rozwiązał ją na koniec 18 miesiąca z 24 miesięcznej umowy, wówczas musi zwrócić 150 zł (25% bo 6 miesięcy to 25% z całych 24 miesięcy). Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych może podać do publicznej wiadomości informacje o ww. zmianach z wyprzedzeniem krótszym niż miesiąc przed wprowadzeniem tych zmian w życie wyłącznie w przypadku, kiedy publikacja aktu prawnego, z którego wynika zmiana stawki podatku od towarów i usług stosowanej dla usług telekomunikacyjnych, następuje z wyprzedzeniem krótszym niż miesiąc przed wejściem w życie zmiany tej stawki. Taka sytuacja wystąpi w grudniu 2010 r. W przypadku sprzedaży lub oferowania do sprzedaży papierosów lub tytoniu, jeżeli są na nim znaki akcyzy z 2010 r., a cena nie wzrosła ponad zmianę stawek VAT, to nie płacimy większej akcyzy, nie musi ona wynosić 70 % maksymalnej ceny detalicznej wydrukowanej na opakowaniu jednostkowym. Podobnie w przypadku ww. wyrobów oznaczonych podatkowymi znakami akcyzy oraz legalizacyjnymi znakami akcyzy, z rokiem produkcji 2010, jeżeli cena jednostkowa jest wyższa o maksymalnej ceny detalicznej o 1,30 zł (wartość legalizacyjnych znaków akcyzy) oraz o różnicę wynikającą ze zmiany stawki VAT. Te zasady obowiązują jednak do 28 lutego 2011 r. Po tym dniu trzeba będzie obniżyć cenę lub uregulować należność akcyzową. Ceny a ustawa o cenach" class="system-pagebreak" style="text-align: justify;" />
Zgodnie z ustawą o cenach, cena to wartość wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. W przypadku przedsiębiorców oraz w przypadku konsumentów w umowach zawieranych indywidualnie (indywidualna negocjacja, z informacją nt. sposobu obliczenia ceny z podatkiem) cena może być podana w kwocie netto, i w takim wypadku cena ostatecznie z podatkiem ulegnie automatycznemu podniesieniu w związku ze zmiana stawki VAT. Jeżeli jednak cena w umowie podana jest sztywno, brutto z VAT, wówczas zmiana stawki VAT oznacza brak zmiany ceny końcowej, oznacza, że koszt podwyżki pokryje sprzedawca. Na przykład: W przypadku tego rodzaju umów można powołać się na zmianę stosunków uzasadniającą zmianę ceny umownej, ale w praktyce może to dotyczyć umów zawieranych najpóźniej wiosną 2010 r., kiedy to nie było jeszcze wiadomo, że tego rodzaju możliwość może wystąpić. W razie zawarcia umowy w październiku 2010 r. zawsze można stwierdzić, że cena brutto była rodzajem promocji cenowej dla kupującego i ewentualność jej wprowadzenia była skalkulowanym ryzykiem sprzedawcy. Zmiana stawki VAT a zamówienia publiczne" class="system-pagebreak" style="text-align: justify;" />
Urząd Zamówień Publicznych opublikował informację na temat możliwości zmiany umowy o zamówienie publiczne w przypadku ustawowej zmiany stawki podatku VAT. Przytaczamy to pismo w całości: Źródło: UZP Kasy fiskalne a nowe stawki VAT 2011 Zgodnie z najnowszym projektem rozporządzenia Ministra FInansów w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym musza odpowiadać kasy rejestrujące (z 2 grudnia 2010 r.) przewiduje się pewien okres przejściowy. Nie jest to okres przejściowy po 1 stycznia 2011 r., ale okres przejściowy przed 1 stycznia 2011 r. Dziwne - ale przynajmniej można rozłożyć programowanie nowych stawek VAT w kasach fiskalnych na pewien okres. Jest to jednak dopiero projekt rozporządzenia, na pewno jednak wkrótce ukaże się w Dzienniku Ustaw. Zgodnie z prawem obecnie oznaczenia literowe od "A" do "G" służą użytkownikowi kasy do przyporządkowania stawki podatku do nazw towarów i usług, przy czym: Ministerstwo Finansów dopuszcza również w okresie 5 miesięcy od dnia zmiany wysokości stawek podatkowych stosowanie innego oznaczenia stawek, niż w ww. przepisie dot. liter na kasi fiskalnej. Na przykład: Od 1 czerwca 2011 r. jednak obowiązkowo: Wskazane zasady przejściowe mają obowiązywać przy każdej zmianie stawek VAT, zatem i przy powrocie z 23% na 22%, oraz w razie podwyższenia VAT z 23% na 24 czy 25% w okresie późniejszym. Uwaga, proszę zwrócić uwagę na daty publikacji tekstów (pod tytułem) - w celu weryfikacji ich aktualności!
Cena w umowie wynosiła 100 zł brutto. W 2010 r. będzie to 81,97 zł netto + VAT, w 2011 r. będzie to 81,30 zł netto + VAT.
Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia, w starszych typach kas, gdzie liczba przewidzianych w konstrukcji kasy grup podatkowych jest mniejsza niż wynika z przepisów, nie trzeba stosować się do ww. zasad. Nie oznacza to jednak, że na jednej literce mogą znajdowąć się dwie stawki VAT - oznacza to jedynie, że stosujemy w kasie fiskalnej tylko te stawki, które występują u nas w sprzedaży. Jeżeli nie ma stawki 8%, to pod "B" mozemy mieć inną stawkę.
Jest to uzasadnione możliwością (czy też koniecznością) stosowania starych i nowych stawek VAT w okresie przejściowym na początku roku (przede wszystkim w usługach).
Możliwe jest jednak dzięki temu rozporządzeniu przeprogramowanie kasy fiskalnej już w grudniu - na 23% np. pod literą "G" a 8% pod literą "F", więc 1 stycznia nie będzie problemów z rozpoczęciem rejestrowania na nowych stawkach.
Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.
epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.
Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.