Nazwa towaru lub usługi w kasie fiskalnej
Artur M. Brzeziński | 2012-12-11 23:00:01

↑ Kasy fiskalne

Jaka w końcu ma być nazwa towaru na kasie fiskalnej? Bardzo precyzyjna czy ogólna? Odpowiadająca grupie towarów czy jednostkowemu produktowi? Od czego to zależy? I czy słusznie zmiana przepisów – rzekome ich zaostrzenie - nie zmieni jednak obowiązków podatników?

Zgodnie z §5 ust.1 pkt 6 lit.e rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków ich stosowania (Dz. U. Nr 212, poz. 1338 z późn. zm.) paragon fiskalny powinien zawierać „nazwę towaru lub usługi i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazwy” 

Poniżej załączono fragmenty trzech interpretacji indywidualnych, które najlepiej oddają bieżącą linię interpretacji w tym zakresie. 

Po pierwsze, nazwa musi pozwalać na wyodrębnienie produktu o jednej stawce VAT, zatem każda nazwa produktu w kasie fiskalnej musi być przyporządkowana wyłącznie do jednej stawki VAT. 

Po drugie, nazwa jest nazwą produktu, a nie grupy produktów. Z cytowanego wyżej przepisu wyraźnie wynika, że ma to być nazwa jednego produktu, jednej usługi. I oczywiście sytuacją idealną jest, gdy fizycznie można przyporządkować wyłącznie jeden produkt do jednej nazwy w kasie fiskalnej. O ile bywa to możliwe w informatycznych systemach sprzedaży, w których ewidencjonujemy w oprogramowaniu magazynowych każdą sztukę danego produktu z osobna (np. supermarket), o tyle w jednostkach nie prowadzących tak szczegółowej ewidencji magazynowej wielość produktów może powodować niepotrzebne utrudnienia podczas ewidencjonowania obrotu na kasie. Jednak z drugiej strony nazwa produktu jedna może odpowiadać kilku produktom w grupie.

Można zatem wprowadzić do pamięci kasy fiskalnej grupę produktów, jednak nazwa grupy powinna zostać tak skonstruowana, aby obejmować wiele produktów, a zarazem dokładnie precyzować jeden produkt. 

Wskazuje na to interpretacja indywidualna Ministra Finansów - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 stycznia 2009 r. ILPP2/443-945/08-2/EWW: 

„Przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia „nazwa towaru/usługi” oraz nie określają źródła stosowania tych nazw, jednakże przez nazwę towaru lub usługi należy rozumieć nazwę jednostkową - tj. nazwę mającą tylko jeden desygnat. 

Nazwa towaru ma spełniać cele, dla jakich podatnik został zobowiązany do ewidencjonowania obrotu. Sprzedawca jest zobowiązany opisać na paragonie każdy towar, podać jego nazwę, ale też, nie może być to nazwa bardzo ogólna. Umieszczona na paragonie fiskalnym nazwa towaru winna oznaczać określoną grupę asortymentową sprzedawanego towaru, tak aby do użytej nazwy towaru możliwe było przyporządkowanie odpowiedniej stawki podatkowej i by użyta nazwa była co do istoty zgodna z będącym przedmiotem obrotu towarem, a nadto by powiązanie tej nazwy z ceną pozwoliło na indywidualne określenie sprzedawanego towaru. 

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Zainteresowany w związku z prowadzoną działalnością ma zamiar wprowadzić do sprzedaży następujące pozycje: „zupa dnia”, „danie obiadowe dnia”, „zupa szefa kuchni”, „danie szefa kuchni”, „danie specjalne”, „deser dnia”, „sałatka szefa kuchni”, „zakąska dnia”. Sprzedaż tych potraw, wraz z kwotą sprzedaży będzie ewidencjonowana na paragonach. Dodanie wskazanych pozycji do sprzedaży wynika z sezonowości niektórych potraw i dostępności surowców.” 

Możliwość grupowania towarów wg ogólniejszych grup potwierdza to interpretacja indywidualna Ministra Finansów - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 6 maja 2011 r. ILPP2/443-302/11-4/SJ 

„Wnioskodawczyni ma wątpliwości, czy sposób oznakowania towarów handlowych poprzez uwidocznienie na paragonie fiskalnym nazwy towaru określającej grupę asortymentową bez podziału na nazwy poszczególnych podgrup – gatunków, jest prawidłowy. 

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że jeżeli wskazane we wniosku nazwy identyfikują towary oferowane przez Zainteresowaną oraz możliwe jest przyporządkowanie ich do odpowiednich stawek podatku od towarów i usług, to należy uznać, iż w połączeniu z pozostałymi danymi, spełniają one wymogi § 5 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. 

Reasumując, przedstawiony przez Wnioskodawczynię sposób oznakowania towarów handlowych na paragonach fiskalnych, tj. uwidoczniona na paragonie fiskalnym nawa towaru określająca grupę asortymentową bez podziału na nazwy poszczególnych podgrup – gatunków, jest prawidłowy."

Potwierdza to również interpretacja indywidualna Ministra Finansów - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 maja 2011 r. IBPP4/443-200/11/MN, która wskazuje pośrednio, iż czasem określenie ogólne jest niedopuszczalne, gdyż obejmowałoby znaczną część asortymentu: 

„Wprawdzie przepisy prawa podatkowego nie definiują pojęcia nazwy usługi oraz nie określają źródła stosowania nazw towarów, jednakże przez nazwę towaru lub usługi należy rozumieć zgodnie ze „Słownikiem Języka Polskiego” PWN nazwę jednostkową, tj. nazwę mającą tylko jeden desygnat. Oznacza to, że stosowana na paragonie fiskalnym nazwa winna być przypisana sprzedawanemu towarowi lub świadczonej usłudze i jednoznacznie je identyfikować. Nazwa towaru lub usługi powinna być tak skonstruowana, aby można było na jej podstawie dokładnie określić indywidualnie zakupiony towar lub usługę. 

Natomiast używanie nazw grup usług zamiast jednoznacznie definiującej towar lub usługę nazwy indywidualnej jest naruszeniem obowiązujących przepisów. 

Jednocześnie nazwa usługi (towaru) na paragonie musi być tak skonstruowana, aby można było na tej podstawie w połączeniu z ceną dokładnie określić jaki został zakupiony towar czy usługa. Dopiero powyższe skutecznie zagwarantuje konsumentowi prawo do otrzymania dowodu nabycia towarów lub usług z uwidocznioną kwotą podatku oraz możliwość kontroli przez klienta czynności dotyczących prawidłowego ewidencjonowania transakcji i wystawienia dowodu potwierdzającego jej wykonanie. 

(…) 

Należy zauważyć, iż w świetle powyższych przepisów doprecyzowania wymaga nazwa świadczonej usługi. Zatem nazwy „usługa z zakresu opieki medycznej”, „usługa medyczna”, czy „usługa stomatologiczna” nie identyfikują sprzedawanego towaru (usługi) w sposób wystarczająco jednoznaczny i precyzyjny, gdyż nie można wyłącznie na podstawie takiej nazwy określić jaki konkretnie towar (usługa) został sprzedany. Nazwa ta więc jest mało precyzyjna i konieczne jest jej doprecyzowanie (nawiązując do przyjętego przez Wnioskodawcę nazewnictwa) np. odpowiednim przymiotnikiem, np. „usługa stomatologii leczniczej” w odniesieniu do usług zwolnionych od podatku VAT oraz np. „usługa stomatologii kosmetycznej” dla usług opodatkowanych podatkiem VAT. 

Tym samym nazwa usługi na paragonie fiskalnym zawierająca tylko sformułowanie treści „usługa stomatologiczna” bez podania jaki jest charakter świadczonych usług nie jest wystarczająca dla dokładnego spełnienia wymogu postawionego przez powołane przepisy dotyczące paragonów fiskalnych. 

Podsumowując, należy stwierdzić iż proponowana przez Wnioskodawcę nazwa „usługa medyczna”, „usługa z zakresu opieki medycznej”, czy „usługa stomatologiczna” dla świadczonych usług wymaga doprecyzowania, bowiem w tej formie jest ona nieprawidłowa, dotyczy ona bowiem bardzo szerokiej grupy usług w stosunku do której występują różne stawki VAT w tym zwolnienie.” 

W tej interpretacji zwrócono uwagę na stawki VAT. Podobne odniesienie dot. wyodrębnienia stawek VAT zawiera wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 marca 2010 r. w sprawie I FSK 63/09:

"Ponadto jak trafnie stwierdzono w wyroku NSA z 6 czerwca 2008 r. (sygn. akt I FSK 754/07), używanie na paragonach jedynie nazw ogólnych, takich jak np. "dzienniki", "czasopisma" nie jest wystarczające dla określenia prawidłowej stawki podatku VAT, skoro nie wszystkie gazety, magazyny, czasopisma oznaczone symbolem PKWiU 22.12 i 22.13 objęte są niższą 7 % stawką podatku VAT na podstawie art. 41 ust. 2 u.p.t.u. w związku z poz. 49 załącznika nr 3 do tej ustawy, gdyż stawka 7 % nie dotyczy wydawnictw, w których nie mniej niż 67 % powierzchni jest przeznaczone na nieodpłatne lub odpłatne ogłoszenia handlowe, reklamy lub teksty reklamowe."

Faktem jest jednak, że interpretacje dopuszczają nazwy ogólniejsze, jak np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 lipca 2012 r. nr ILPP2/443-480/12-4/AD: 

„Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawczyni prowadzi mały sklepik spożywczy. W kasie fiskalnej ma zaprogramowane grupy towarów (np. pieczywo, nabiał, sery, desery mleczne, jajka, tłuszcze itd.) oraz przyporządkowane do nich stawki podatku VAT. 

Wnioskodawczyni ma wątpliwości, czy pozycje, które ma w pamięci kasy fiskalnej są wystarczające i poprawne. 

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, że jeżeli wskazane we wniosku nazwy identyfikują towary oferowane przez Zainteresowaną oraz możliwe jest przyporządkowanie ich do odpowiednich stawek podatku od towarów i usług, to należy uznać, iż w połączeniu z pozostałymi danymi, spełniają one wymogi § 5 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. 

Reasumując, przedstawiony przez Wnioskodawczynię sposób oznakowania sprzedawanych towarów na paragonie fiskalnym, tj. uwidocznienie na paragonie fiskalnym nazw towarów określających grupę asortymentową, bez podziału na nazwy poszczególnych podgrup – gatunków, w sytuacji, gdy możliwe jest przyporządkowanie do nich odpowiednich stawek podatku od towarów i usług, a ponadto, gdy powiązanie tych nazw z ceną sprzedaży pozwala na indywidualne określenie danego towaru, należy uznać za prawidłowe.” 

Zmiana przepisów

Co jednak będzie po zmianie regulacji prawnych w sprawie warunków stosowania kas fiskalnych w roku 2013? Faktem jest, iż w nowych przepisach mówi się o zwrocie „nazwa towaru lub usługi pozwalającą na jednoznaczną ich identyfikację i ewentualnie opis towaru lub usługi stanowiący rozwinięcie tej nazw”.

W dotychczasowych interpretacjach znajdujemy już takie wymogi (np. w interpretacji IBPP4/443-200/11/MN). Jednak z zasady racjonalności językowej prawodawcy, który formułuje akty prawne nie w języku polskim, ale w języku prawnym (rządzi się on swoimi zasadami) oznacza, iż gdyby zmiana nie była potrzebna, to by jej nie wprowadzono. A zatem oznacza to w jakiejś mierze zaostrzenie wymogów. Z drugiej jednak strony nie zmienia się obecnego aktu, ale tworzy się nowe rozporządzenie, zatem niekoniecznie dodatek ów musi oznaczać zmianę normy prawnej dot. nazw towarów, po prostu może to być wysłowienie tej samej normy prawnej w inaczej brzmiących przepisach. Zasady postępowania pozostaną moim zdaniem nie zmienione.

Mit konsumenta a kasa fiskalna

Na koniec warto spróbować obalić jeden z mitów pojawiających się w orzecznictwie sądów oraz w interpretacjach indywidualnych. Chodzi o mit konsumenta, który chciałby z paragonu fiskalnego odczytać wszelkie możliwe informacje, od listy zakupów, poprzez ceny, po jakość, a być może i prognozę pogody.

Przytoczmy wyrok wsa w Krakowie  z 30 listopada 2011 r. w sprawie I SA/Kr 1600/11

"Wielu konsumentów dopiero w domu analizuje jednostkowe ceny poszczególnych towarów. Jeżeli na paragonie zostanie umieszczona tylko ogólna nazwa (rodzajowa wg PKWiU, np. prasa, papierosy z tytoniu, jogurt, kefir itp.), to klient nie będzie wiedział, ile kosztował konkretny produkt danego producenta. Taka sytuacja jest niedopuszczalna, bo klient powinien mieć możliwość weryfikacji, czy cena, jaką sprzedawca umieścił na półce, jest taka sama jak cena wyszczególniona na paragonie."

Również w interpretacjach indywidualnych (np. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 10 maja 2011 r. IBPP4/443-200/11/MN,) przewija się argumentacja za precyzyjnym określaniem towarów i usług w ustawieniach kasy fiskalnej. To argument przemawiający za wygodą konsumentów, chcących analizować swoje zakupy i wydatki  w domu. Organy podatkowe oraz sądy często tym argumentem uzasadniają obowiązki podatników. Pogląd ten jest jednak moim zdaniem całkowicie mylny. Owszem, zgodnie z art. 2 ust.3 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 z późn. zm.) na żądanie kupującego, sprzedawca wydaje pisemne potwierdzenie zawarcia umowy, zawierające oznaczenie sprzedawcy z jego adresem, datę sprzedaży oraz określenie towaru konsumpcyjnego, jego ilość i cenę. Jednak po pierwsze – wydaje takie potwierdzenie na żądanie, po drugie – nie jest to obowiązek podatkowy. 

Regulacje prawne podatku VAT nie mogą być interpretowane celowościowo przez pryzmat korzyści, jakie z danej interpretacji mogą uzyskać inni uczestnicy obrotu gospodarczej. Kasa fiskalna to księga, ewidencja VAT, i służy do ewidencjonowania obrotu w zakresie tego podatku. Nic ponadto. W mojej ocenie wystarczy zatem, aby nazwa towaru lub usługi określała towar tak, aby nie zachodziły wątpliwości odnośnie stawek VAT. Oczywiście stopień szczegółowości powinien być dostosowany do sytuacji danego sprzedawcy, nie jest bowiem dopuszczalne, aby w jakimś sklepie każdy towar miał identyczną nazwę. Jednak nie nazwy nie muszą identyfikować konkretnego produktu jednostkowego.

Nie ma żadnych przeszkód, aby podatnik wystawił paragon z kasy fiskalnej w ramach obowiązków podatkowych, a później wystawił paragon w ramach obowiązków wobec konsumenta. Niedopełnienie wymogów prawa konsumenckiego (o ile w ogóle następuje, bo przecież klienci mogą nie żądać potwierdzenia transakcji) nie może w żaden sposób wpływać na odpowiedzialność sprzedawcy w ramach prawa podatkowego. Podobnie argumenty dotyczące konsumentów nie mogą uzasadniać nałożenia na podatników VAT obowiązków nie wypływających ani z ustawy o podatku od towarów i usług, ani nawet z dyrektywy unijnej.

Uwaga, proszę zwrócić uwagę na daty publikacji tekstów (pod tytułem) - w celu weryfikacji ich aktualności!