Spis z natury
Artur M. Brzeziński | 2012-12-11 23:00:01

↑ Jak zaksięgować majątek obrotowy?

Podatnicy są obowiązani do sporządzenia spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów:

• na dzień 1 stycznia,
• na koniec każdego roku podatkowego,
• na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, a także
• w razie zmiany wspólnika, zmiany proporcji udziałów wspólników lub
• w razie likwidacji działalności.

Spis z natury na 31 grudnia może być tym samym, co na 1 stycznia, trzeba tylko skopiować spis dwukrotnie, i na każdym egzemplarzu podać inną datę.

O zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu. Zawiadomienie może obejmować wszystkie ostatnie dni miesiąca naraz, jeżeli podatnik postanowi rozliczać dochód w oparciu o comiesięczne spisy z natury.

Spis z natury musi być wpisany do księgi:

• według poszczególnych rodzajów jego składników (oddzielnie towary handlowe – kwota, materiały podstawowe – kwota itd.) lub
• w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników.

Dokonując pełnego wpisania spisu z natury do księgi możemy spokojnie zająć sobie całą stronę czy nawet dwie, podając datę spisu z natury oraz kolejne grupy składników majątkowych, wartości wynikające z wyceny oraz sumę łączną.

Dokonując wpisu skrótowego można wpisać jedynie datę i wartość spisu z natury. Może to wyglądać np. tak:

• wpisując kolejną pozycję, podając datę i wartość spisu z natury w kolumnie 10 „zakup towarów” (nie jest to najpraktyczniejszy sposób), przy czym należy pamiętać, ze wartość spisu z natury:
  • nie stanowi kosztu uzyskania przychodu;
  • nie jest sumowany z innymi wydatkami z tytułu zakupu towarów z danej strony,
• wpisując w wierszy formułkę typu „Spis z natury sporządzony w dniu …. Wartość 000 zł (słownie: ……. złotych),
• wpisując podobną formułkę w uwagach, itd.

 
Do tego trzeba sporządzić zestawienie, zawierające:

• data sporządzenia zestawienia;
• określenie, którego spisu z natury zestawienie dotyczy;
• wykaz po kolei rodzaj składników majątkowych – kwota (oddzielnie towary handlowe – kwota, materiały podstawowe – kwota itd.);
• podpis sporządzającego zestawienie.

Po co zestawienie? Bo spis z natury można sporządzać po kolei, jak leci, jak towar leży na półkach, w magazynach czy w hali produkcyjnej. Zestawienie zaś porządkuje wartości spisu z natury wg rodzajów składników majątkowych, co ma znaczenie dla kontroli podatkowej czy skarbowej.

Spis z natury nie może polegać jedynie na wydrukowaniu stanu magazynowego z komputera i podpisaniu go. Spis z natury może posłużyć się wydrukiem stanów magazynowych, ale należy sprawdzić, czy w rzeczywistości towary nadal są na stanie.

Treść spisu z natury

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie. Nie oznacza to jednak, że spis z natury musi być sporządzony grupami – oddzielnie towary, materiały, braki itd. – nie ma takiej potrzeby, można spisywać po kolei.

Staranny – oznacza „w miarę bez poprawek”, a poprawki nanosimy z datą i parafką tak, żeby było widać treść korygowaną.

Trwały oznacza wydruk czy długopis, w każdym bądź razie coś niezmazywalnego, nie ołówek.

Zakończony – oznacza dodanie formułki „Spis z natury zakończono na poz. 20” i wszystkich elementów treści minimalnej.

Podpisy osób uczestniczących w spisie to nie tylko podpis właściciela, ale podpisy osób faktycznie sporządzających spis. Jeżeli jednak wśród nich nie było właściciela firmy (podatnika), to jego podpis i tak powinien się na spisie z natury znaleźć (w przypadku spółki – podpisy wszystkich wspólników).

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury (nr strony),
• szczegółowe określenie towaru i innych składników podlegających spisaniu,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury oraz
• klauzulę "Spis zakończono na pozycji...",
• podpisy osób sporządzających spis oraz
• podpis właściciela zakładu (wspólników).

 
Spis z natury powinien obejmować również towary stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza zakładem podatnika, a także towary obce znajdujące się w zakładzie podatnika (koniecznie z podaniem, czyją stanowią własność).

W razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności, spisem z natury należy objąć również wyposażenie (ale nie środki trwałe, ujęte w ewidencji środków trwałych).

Spis z natury księgarń i antykwariatów księgarskich: spisem z natury można obejmować jedną pozycją wydawnictwa o tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora, z podziałem na książki, broszury, albumy i inne.

Spis z natury w działalności kantorowej: spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe.

Spis z natury lombardu (działalności polegającej na udzielaniu pożyczek pod zastaw): spisem z natury należy objąć rzeczy zastawione pod udzielone pożyczki.

Spis z natury działów specjalnych produkcji rolnej: spisem z natury należy objąć niezużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz ilość zwierząt według gatunków z podziałem na grupy.

W razie przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia.

Wycena spisu z natury

Spis z natury należy sporządzić w konkretnym dniu. Na przykład spis z natury na koniec roku podatkowego czy na dzień 1 stycznia należy sporządzić konkretnego dnia. Nie trzeba natomiast od razu wpisywać wartości towarów, bo do tego potrzebne jest nieraz sprawdzenie dokumentacji podatkowej, nie wszystkie kwoty tkwią w pamięci.

Podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według:

• cen zakupu lub nabycia (decyduje dowolnie podatnik, co roku można zdecydować inaczej) albo
• według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia (obowiązkowo, jeżeli ma to miejsce; jako że trudno jest udowodnić podatnikowi, że ceny rynkowe są wyższe, to wycena wg cen nabycia lub cen zakupu jest zawsze bezpieczna; poza tym wycena wg cen rynkowych jest niekorzystna dla fiskusa – zwiększa koszty uzyskania przychodu czyli zmniejsza podatek.). Cenę rynkową szacuje podatnik.

 
Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie powiększoną o należne cło, podatek akcyzowy oraz opłaty celne dodatkowe, obniżoną o rabaty opusty, inne podobne obniżenia, w przypadku zaś otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku - wartość odpowiadającą cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika. Cena nabycia to cena zakupu składnika majątku powiększona o koszty uboczne związane z zakupem towarów i składników majątku do chwili złożenia w magazynie według ich cen zakupu, a w szczególności koszty transportu, załadunku i wyładunku oraz ubezpieczenia w drodze.

Cena zakupu to wydatki za kol. 10 księgi przychodów i rozchodów „Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu”, natomiast cena nabycia to cena zakupu powiększona o koszty uboczne zakupu z kol. 11 księgi przychodów i rozchodów. Jeżeli wyceniamy wg ceny zakupu, to koszty uboczne zakupu pozostają w kosztach uzyskania przychodu danego roku w całości, natomiast w przypadku wyceny wg koszów ubocznych zakupu wydatki objęte spisem z natury – czyli również koszty uboczne zakupu – są odnoszone do lat następnych.

Na przykład: Podatnik miał wynik w księdze przychodów i rozchodów +1500 zł. Spis z natury na początku roku wyniósł 0 zł. Spis na koniec roku wyceniony wg cen zakupu wyniósł 100 zł. Dochód wyniesie zatem + 1600 zł. Spis wyceniony wg cen nabycia wyniósłby 120 zł, a wtedy dochód wyniósłby +1620 zł. W obu sytuacjach w latach następnych w koszty zaliczymy (w związku z rozliczeniem spisu z natury na początek roku) odpowiednio 100 zł ceny zakupu albo 120 zł ceny nabycia.

W razie przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia (przecena), w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia.

Pozostałe składniki majątkowe wyceniamy następująco:

Półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia.

Odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania. Wyceny dokonuje podatnik. Koszt wytworzenia to wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio z przerobem materiałów, z wykonywaniem usług lub pozyskaniem (wydobyciem) kopalin, z wyłączeniem kosztów sprzedaży wyrobów gotowych i usług.

Wartości dewizowe wycenia się według cen zakupu z dnia sporządzenia spisu, a w dniu kończącym rok podatkowy - według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni NBP w dniu kończącym rok podatkowy.

Wartość rzeczy zastawionych (lombardy) wycenia się według ich wartości rynkowej. Wyceny dokonuje podatnik.

Przy działalności usługowej i budowlanej produkcję niezakończoną wycenia się według kosztów wytworzenia, z tym że nie może to być wartość niższa od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej.

Produkcję zwierzęcą objętą spisem z natury wycenia się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.

W przypadku spisu z natury na dzień likwidacji działalności gospodarczej podatnik jest obowiązany dokonać wyceny, w tym wyposażenia objętego spisem z natury, sporządzonym na dzień likwidacji działalności, według cen zakupu.

Wzór spisu z natury

Spis z natury może wyglądać następująco:

Pobierz formularz spisu z natury w excelu całkowicie bezpłatnie!

Ryczałt ewidencjonowany

Również podatnicy zryczałtowanego podatku dochodowego (ryczałt ewidencjonowany) maja obowiązek sporządzić spis z natury:

• na dzień zaprowadzenia ewidencji,
• na koniec każdego roku podatkowego (zatem nie jak w przypadku księgi przychodów i - rozchodów na dzień 31 grudnia 1 stycznia),
• w razie zmiany wspólnika lub zmiany umowy spółki, a także
• na dzień likwidacji działalności.

Dokonując spisu z natury w innym dniu nie trzeba powiadamiać urzędu skarbowego o tym zamiarze, jednak spis z natury i tak nie wywołuje skutków podatkowych.

Spis z natury musi być wpisany do ewidencji przychodów:

• według poszczególnych rodzajów jego składników (oddzielnie towary handlowe – kwota, oddzielnie Surowce i materiały podstawowe – kwota itd.; nie potrzeba tak szczegółowego podziału, jak w przypadku księgi przychodów i rozchodów) lub
• w jednej pozycji (sumie), jeżeli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników.

Dokonując pełnego wpisania spisu z natury do ewidencji możemy spokojnie zająć sobie całą stronę czy nawet dwie, podając datę spisu z natury oraz kolejne grupy składników majątkowych, wartości wynikające z wyceny oraz sumę łączną.

Dokonując wpisu skrótowego można wpisać jedynie datę i wartość spisu z natury. Może to wyglądać np. tak:

• wpisując w wierszu formułkę typu „Spis z natury sporządzony w dniu …. Wartość 000 zł (słownie: ……. złotych),
• wpisując podobną formułkę w uwagach, gdzieś z boku itd.

 
Do tego trzeba sporządzić zestawienie. Jego treść nie jest sprecyzowana przez przepisy, ma to być przede wszystkim "szczegółowe zestawienie poszczególnych jego [spisu z natury - przyp. red.] składników". Można jednak stwierdzić, że powinno zawierać:

• datę sporządzenia zestawienia;
• określenie, którego spisu z natury zestawienie dotyczy;
• wykaz po kolei rodzaj składników majątkowych – kwota (oddzielnie towary handlowe – kwota, materiały podstawowe – kwota itd.);
• podpis sporządzającego zestawienie.

 
Zestawienie przechowuje się łącznie z ewidencją. Dobrze jest zszyć je z ewidencją, albo skleić.

Po co zestawienie? Bo spis z natury można sporządzać po kolei, jak leci, jak towar leży na półkach, w magazynach czy w hali produkcyjnej. Zestawienie zaś porządkuje wartości spisu z natury wg rodzajów składników majątkowych, co ma znaczenie dla kontroli podatkowej czy skarbowej.

Spis z natury powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• nazwisko i imię właściciela zakładu (nazwę firmy),
• datę sporządzenia spisu,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników majątku,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury oraz
• klauzulę "Spis zakończono na pozycji...",
• podpisy osób sporządzających spis oraz
• podpis właściciela zakładu (wspólników), nawet jeśli nie uczestniczył w spisie.

Spis z natury obejmuje towary podatnika znajdujące się w jego zakładzie oraz poza zakładem. Ryczałtowcy nie obejmują jednak spisem z natury towarów obcych, znajdujących się w ich zakładzie.

Spisem trwałym obejmujemy

• towary handlowe,
• materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
• półwyroby,
• wyroby gotowe,
• braki i odpadki,
• w razie zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o likwidacji działalności, spisem z natury należy objąć również wyposażenie (ale nie środki trwałe, ujęte w wykazie środków trwałych).

Od 1 stycznia 2011 r. spisem z natury obejmujemy również produkcję w toku.

Spis z natury należy sporządzić w konkretnym dniu. Na przykład spis z natury na koniec roku podatkowego należy sporządzić konkretnego dnia. Nie trzeba natomiast od razu wpisywać wartości towarów, bo do tego potrzebne jest nieraz sprawdzenie dokumentacji podatkowej, nie wszystkie kwoty tkwią w pamięci.

Podatnik jest obowiązany wycenić materiały i towary handlowe (oraz wyposażenie w razie likwidacji działalności gospodarczej) objęte spisem z natury według cen zakupu. Ryczałtowcy nie mają możliwości wyboru – wyceny wg cen nabycia zamiast cen zakupu, nie mogą tez wyceniać wg cen rynkowych (w razie przeceny).

Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku, pomniejszoną o podatek od towarów i usług, podlegający odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami, a przy imporcie - powiększoną o należne cło i podatek akcyzowy, opłaty wyrównawcze oraz opłaty celne dodatkowe, zaś w przypadku otrzymania składnika majątku w drodze darowizny lub spadku -wartość odpowiadającą cenie zakupu takiego samego lub podobnego składnika.

Spis z natury może wyglądać następująco:

Wykaz składników majątku na dzień likwidacji

Zgodnie z nowelizacją ustaw podatkowych, od roku 2011 podatnicy podatku dochodowego (zasady ogólne i podatek liniowy) oraz ryczałtu ewidencjonowanego w razie:

• likwidacji działalności gospodarczej, w tym także w formie spółki niebędącej osobą prawną (np. s.c. czy sp. j.) , lub
• wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną (np. ze spółki cywilnej czy jawnej),

sporządza się wykaz składników majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki.

Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• liczbę porządkową,
• określenie (nazwę) składnika majątku,
• datę nabycia składnika majątku,
• kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku oraz
• kwotę wydatków poniesionych na nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów,
• wartość początkową,
• metodę amortyzacji,
• sumę odpisów amortyzacyjnych oraz
• wysokość wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.

Do powyższego warto dodać pozycje jednostkę miary oraz ilość, bowiem w przypadku towarów i materiałów nie warto wyszczególniać każdego pojedynczego towaru (oddzielnej sztuki) w oddzielnym wierszu.

Nowy wykaz likwidacyjny służy ustaleniu dochodu na dzień likwidacji działalności gospodarczej czy na dzień wystąpienia wspólnika. Wszystko dlatego, że od 1 stycznia 2011 r. przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej będą:

• środki pieniężne otrzymane przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki;
• przychody z odpłatnego zbycia składników majątku:
  • pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
  • otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

Przedsiębiorstwo: Krzysztof Toporny, Leśna 23, 09-232 Sochaczew

W przypadku wystąpienia ze spółki pieniądze otrzymane od byłych wspólników są przychodem, a kosztem - kwota przeznaczona na objęcie udziałów (najczęściej wkład). Zatem wystąpienie ze spółki nie będzie już pozwalać na lawirowanie w podatkach, jak przed nowelizacją.

Spis z natury VAT - remanent likwidacyjny

Dla celów podatku VAT również sporządza się spis z natury.

W razie likwidacji działalności gospodarczej (indywidualnej oraz w spółce nie posiadającej osobowości prawnej) konieczne jest sporządzenie spisu z natury. Dla celów podatku dochodowego spis z natury różni się od spisu standardowego tym, że należy ująć w nim wyposażenie nie wpisane do ewidencji czy wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (szczegóły na poprzednich stronach niniejszej publikacji). Konieczne jest jednak sporządzenie odrębnego, drugiego spisu z natury – na potrzeby podatku VAT.

Spis ten służy naliczeniu podatku VAT od remanentu likwidacyjnego, w związku z jego przekazaniem z likwidowanego przedsiębiorstwa na cele prywatne, osobiste.

Spis z natury dla potrzeb podatku VAT sporządzamy w przypadku

• rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej;
• zaprzestania przez podatnika VAT, będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT, obowiązanego, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego na VAT-Z;
• nie wykonywania przez podatnika VAT, będącego osobą fizyczną czynności podlegających opodatkowaniu VAT co najmniej przez 10 miesięcy (ale nie wykonywanie tych czynności w związku z oficjalnym zawieszeniem działalności gospodarczej jest dopuszczalne i nie powoduje konieczności sporządzenia spisu z natury i zapłacenia VAT od likwidacji).

Takiego spisu z natury nie dokonują podatnicy VAT zwolnieni z VAT podmiotowo (art.113 ustawy o VAT).

W spisie z natury – remanencie likwidacyjnym dla potrzeb podatku VAT ujmujemy towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów. Nie ujmujemy jednak towarów, w stosunku do których podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Jeżeli jednak prawo do odliczenia przysługiwało częściowo (np. samochody osobowe), albo też prawo do odliczenia przysługiwało, jednak podatnik z własnej woli z niego nie skorzystał, wówczas takie towary wykazujemy w spisie z natury.
Definicja towarów jest tutaj zupełnie inna, niż na gruncie podatku dochodowego PIT. Towary są to bowiem rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Konsekwencją takiej definicji jest ujęcie w spisie z natury dla potrzeb podatku VAT towarów (towarów handlowych, materiałów braków, odpadów itp.), wyposażenia oraz środków trwałych i każdego innego rzeczowego składnika majątku podatnika, a także energii, jeżeli podatnik ma prawdo do określonej jej ilości (bez względu na postać).

Informację:

• o takim spisie z natury,
• o ustalonej na jego podstawie wartości i
• o kwocie podatku należnego,

dołączamy do deklaracji podatkowej:

• VAT-7 za miesiąc, albo
• VAT-7K za kwartał

bejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Wartość podatku VAT należnego od tego spisu z natury ujmujemy na pierwsze stronie deklaracji VAT (tam, gdzie sprzedaż) w pozycji „kwota podatku należnego od towarów i usług objętych spisem z natury, o którym mowa w art. 14 ust.5 ustawy”. Pozostałe informacje trzeba zawrzeć w piśmie skierowanym do urzędu skarbowego. Pismo takie może wyglądać następująco:

W oparciu o taki spis z natury naliczamy następnie podatek VAT należny od przekazania towarów na cele osobiste właścicieli przedsiębiorstwa (osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą czy wspólników spółki). Każdy towar rozliczamy wg stawki VAT właściwej dla tego towaru. Podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dokonania spisu z natury. W praktyce oznacza to, że w przypadku przedmiotów używanych lepiej je przed sporządzeniem spisu z natury zniszczyć albo sprzedać, bo ich wartość rynkowa może być niewielka, mniejsza nawet, niż podatek VAT należny od nich w spisie z natury. W praktyce bowiem spis z natury powoduje obowiązek zwrotu co najmniej pełnego podatku VAT odliczonego przy zakupie towarów. Odsprzedając składnik majątku należy zwrócić uwagę na fakt, że pomiędzy osobami powiązanymi rodzinnie czy kapitałowo cena powinna być określona na poziomie rynkowym. Niszcząc należy pamiętać, że w zależności od rodzaju składnika majątkowego może być konieczne odprowadzenie opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska (no i trzeba mieć fakturę za śmieci).
Rada odnośnie odsprzedaży towaru została nawet ujęta w wyroku sądu administracyjnego w Warszawie z 31 stycznia 2007 r. w sprawie VIII SA/Wa 95/07: „Skoro skarżąca nie zbyła pozostałej kasy fiskalnej, ani tez jej nie ze złomowała jest obowiązana do ujęcia jej w spisie z natury na dzień zakończenia działalności gospodarczej.”
 
Wykazanie towaru w spisie z natury wiąże się z obowiązkiem zapłaty podatku. Z drugiej jednak strony dostawa towarów dokonywana przez byłych wspólników zlikwidowanych spółek, oraz przez osoby fizyczne, które zakończyły działalność gospodarczą, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia rozwiązania spółki czy likwidacji działalności gospodarczej, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury. Czyli płacąc podatek od spisu z natury potem możemy sprzedać bez podatku VAT. Pamiętajmy jednak, że przy sprzedaży byłych środków trwałych wystąpi podatek dochodowy (przez ok. 6 lat). Nie wystąpi on jednak przy sprzedaży wyposażenia, które posiadamy powyżej 6 pełnych kalendarzowych miesięcy (wliczając w to okres użytkowania w firmie).
 
A jeśli spis z natury nie zostanie sporządzony? Sąd Administracyjny w Katowicach w wyroku z 4 listopada 2002 r. w sprawie I SA/Ka 1604/01 (wyrok stary, ale nadal aktualny) stwierdził: „Jeżeli wspólnicy spółki cywilnej nie dopełnili obowiązku i nie przedstawili urzędowi skarbowemu spisu z natury w terminie 30 dni od dnia rozwiązania ich spółki, przez co nie ustalili podstawy opodatkowania, to zaniechanie dokonania omawianych czynności przez wspólników spółki spowodowało konieczność określenia wartości towarów w drodze oszacowania i określenia stawki podatku (..) Zrozumiałym więc pozostaje, że organy podatkowe mogły korzystać jedynie z dokumentacji, jaka pozostała po zlikwidowanej spółce wobec braku spisu z natury towarów, które po nabyciu nie zostały odsprzedane, a pozostały na stanie firmy w dniu jej likwidacji. „

Spis z natury może wyglądać następująco (choć prawo nie określa jego treści w żaden sposób):

Spis z natury - przejście ze zwolnienia na VAT

Podatnicy mają prawo korzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT (art.113 ustawy o VAT). 

W chwili przekroczenia wartości limitu zwolnienia podmiotowego podatnicy VAT zwolnieni stają się podatnikami VAT czynnymi i mają obowiązek zarejestrować się dla celów podatku VAT. Jeżeli jednak mają jakieś towary na stanie, mają też szansę na odliczenie VAT. Wcześniej go nie odliczyli, bowiem sprzedaż była zwolniona z VAT. Teraz sprzedaż będzie opodatkowana, więc i VAT od towarów warto odliczyć.

Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego (odliczyć VAT od wcześniejszych zakupów):

• o kwotę podatku naliczonego wynikającą z dokumentów celnych oraz
• o kwotę podatku zapłaconą od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, a także
• o kwoty podatku naliczonego wynikające z faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia,

pod warunkiem:

• sporządzenia spisu z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie kwoty limitu oraz
• przedłożenia w urzędzie skarbowym tego spisu z natury, w terminie 14 dni, licząc od dnia utraty zwolnienia.

Kwotę podatku naliczonego (do odliczenia) stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe.

Te same udogodnienia mogą stosować podatnicy, którzy tracą prawo do zwolnienia podmiotowego w związku z przekroczeniem limitu, jak i podatnicy, którzy sami z własnej woli rezygnują ze zwolnienia podmiotowego pod warunkiem pisemnego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze zwolnienia przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia. Podatnicy, którzy rozpoczynają działalność gospodarczą mają takie prawo, jeżeli zrezygnują po dokonaniu choć jednej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT.

Zgoda urzędu skarbowego nie jest dowolna. W świetle wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z 4 lipca 2008 r. w sprawie I SA/Lu 185/08 urząd skarbowy może odmówić zgody jedynie wtedy, gdy podatnik nie dopełni warunków prawem przepisanych (np. nie sporządzi spisu na dany dzień), albo spis z natury jest nierzetelny. W spisie z natury należy wykazać wszystkie towary. Nie można wybierać towarów, które chce się wykazać w spisie (wyrok NSA w Rzeszowie SA/Rz 989/01 z 7 października 2003 r.).

Spis z natury może wyglądać następująco (choć prawo nie określa jego treści w żaden sposób):

Uwaga, proszę zwrócić uwagę na daty publikacji tekstów (pod tytułem) - w celu weryfikacji ich aktualności!