Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB3/423-158/13-2/EK
z 1 lipca 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2013 r. (data wpływu 2 kwietnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych zawierania transakcji typu repo oraz innych transakcji z grupy repo (reverse – repo, sell – buy – back i buy – sell – back) - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 kwietnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych zawierania transakcji typu repo oraz innych transakcji z grupy repo (reverse – repo, sell – buy – back i buy – sell – back).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz opis zdarzenia przyszłego.

Stan faktyczny.

W celu zarządzania średnioterminową płynnością finansową Wnioskodawca (dalej: „Bank”) zawarł transakcje repo z zagranicznym bankiem komercyjnym. Transakcje te polegają na przeniesieniu w sensie cywilistycznym własności aktywów, tj. papierów wartościowych na rzecz podmiotu finansującego z jednoczesnym zobowiązaniem stron transakcji do dokonania w określonym terminie w przyszłości transakcji odwrotnej. Celem ekonomicznym transakcji jest zatem pozyskanie średnioterminowego zabezpieczonego finansowania.

W ramach transakcji repo, Bank uzyskuje od podmiotu finansującego (dalej: „Finansujący”) środki pieniężne, których zwrot jest zabezpieczony poprzez okresowe (tj. na czas trwania transakcji) przeniesienie własności papierów wartościowych (w tym przypadku: obligacji skarbowych) przez Bank na rzecz Finansującego (tzw. „pierwsza noga” transakcji). Wynagrodzeniem za pozyskane finansowanie są odsetki wypłacane Finansującemu wyliczone w oparciu o ustaloną z góry marżę oraz rynkową zmienną stopę procentową. Z chwilą rozliczenia transakcji, Bank będzie zobowiązany do zwrotu Finansującemu środków pieniężnych otrzymanych w ramach finansowania, Finansujący natomiast będzie zobowiązany do zwrotnego przeniesienia własności papierów wartościowych identycznych co do gatunku, ilości i uzyskiwanych korzyści (tzw. „druga noga” transakcji).

Dodatkowym zabezpieczeniem przedmiotowej transakcji dla Finansującego jest to, iż wartość środków pieniężnych przekazywanych przez Finansującego jest o kilkadziesiąt procent niższa od wartości papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie zwrotu tych środków (tzw. „haircut”).

Zgodnie z konstrukcją kontraktu repo, wszelkie pożytki z papierów wartościowych (głównie w postaci odsetek), których własność została czasowo przeniesiona na Finansującego celem zabezpieczenia transakcji, są przekazywane na bieżąco do ekonomicznego właściciela tych papierów wartościowych, tj. Banku.

Na dzień składania niniejszego wniosku transakcje repo, o których mowa powyżej, nie zostały ostatecznie rozliczone (dalej: „bazowe transakcje repo”), tj. nie doszło do zawarcia transakcji odwrotnej („drugiej nogi” transakcji). Ich rozliczenie nastąpi w kolejnych latach.

Zdarzenie przyszłe.

Bank nie wyklucza, iż w przyszłości oprócz bazowych transakcji repo opisanych powyżej będzie zawierał również inne transakcje z grupy repo, takie jak reverse - repo, sell - buy - back (dalej: „SBB”) i buy - sell - back (dalej: „BSB”) (bazowe transakcje repo oraz planowane transakcje repo, reverse - repo, SBB i BSB określane są w dalszej części wniosku łącznie jako: „transakcje z grupy repo”). Przy czym w przypadku transakcji SBB, różnica pomiędzy tymi transakcjami a repo polega na innym traktowaniu ewentualnych pożytków z papierów wartościowych (głównie w formie odsetek), które zostały otrzymane w czasie gdy papiery te stanowią zabezpieczenie transakcji. W przypadku repo – jak wskazano wcześniej – pożytki są przekazywane ekonomicznemu właścicielowi papierów wartościowych na bieżąco, natomiast w przypadku SBB wartość otrzymanych pożytków jest zazwyczaj uwzględniana w ostatecznym rozliczeniu transakcji pomiędzy stronami (tj. w dacie zwrotu finansowania). Transakcje reverse - repo i BSB służą lokowaniu nadwyżek finansowych i poza zamianą stron transakcji (w ich przypadku Bank pełniłby rolę Finansującego) ich przebieg i treść ekonomiczna jest identyczna jak w przypadku transakcji repo / SBB.

Transakcje z grupy repo zawierane będą wyłącznie w celach zarządzania płynnością Banku, nie będą miały natomiast charakteru handlowego bądź też spekulacyjnego, tj. nie będą wykorzystywane do uzyskania krótkoterminowych korzyści ekonomicznych innych niż pozyskanie finansowania lub lokowanie nadwyżek finansowych.

Wnioskodawca zakłada, że planowane w przyszłości transakcje z grupy repo mogą mieć następujące cechy:

1. będą dokonywane z przeniesieniem własności papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie kontraktu na rachunek (konto) Finansującego i ich zablokowaniem na jego rachunku (koncie), jak i bez ich zablokowania,
2. będą dokonywane bez przeniesienia własności papierów wartościowych, ale z ich zablokowaniem na rachunku (koncie) podmiotu finansowanego (dalej: „Finansowany”), z przyrzeczeniem przeniesienia własności na Finansującego w przypadku gdy nie dojdzie do zwrotu finansowania,
3. celem ich zawarcia będzie zarządzanie płynnością finansową w perspektywie średnioterminowej (tj. 1 - 5 lat), jak i krótkoterminowej (tj. poniżej 1 roku),
4. transakcje będą zawierane w walucie polskiej, jak i w walutach obcych,
5. zabezpieczenie transakcji dodatkowo będzie dokonywane w formie tzw. haircut, mogą też być dokonywane transakcje bez tego zabezpieczenia,
6. transakcje będą zawierane z Narodowym Bankiem Polskim (dalej: „NBP”), jak i z podmiotami komercyjnymi (krajowymi lub zagranicznymi),
7. transakcje będą oparte o umowę ramową zaproponowaną przez (…) (dalej: „GMRA”) (głównie w przypadku kontraktów zawieranych z podmiotami zagranicznymi), jak i standardową umowę ramową rekomendowaną przez Związek Banków Polskich (w przypadku podmiotów krajowych).
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przychody i odpowiednio koszty związane z transakcjami z grupy repo (w każdym z wariantów przedstawionych w stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym) powinny być kwalifikowane dla celów podatkowych na zasadach analogicznych, jak przychody i koszty z tyt. pożyczki / depozytu, a nie jak przychody i koszty ze zbycia / odkupienia papierów wartościowych i w związku z tym:

1. czy przychód uzyskiwany z transakcji z grupy repo w postaci odsetek od udzielonego finansowania powinien być kwalifikowany jako przychód do opodatkowania na zasadach określonych w art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 2011 r. Nr 74, poz. 397, j. t.),
2. czy koszty odsetkowe zapłacone za ww. finansowanie stanowią koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, przychody i koszty związane ze wszystkimi wariantami transakcji z grupy repo przedstawionymi w stanie faktycznym, powinny być kwalifikowane dla celów podatkowych na zasadach analogicznych jak przychody i koszty z tytułu udzielenia pożyczki / depozytu, a nie jak przychody i koszty ze zbycia / odkupienia papierów wartościowych, w związku z czym:

1. przychód uzyskiwany z transakcji z grupy repo, w postaci odsetek uzyskiwanych od udzielonego finansowania stanowi przychód do opodatkowania na zasadach określonych w art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
2. koszty zapłacone za krótkotrwałe finansowanie stanowią koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
   
   

Uzasadnienie.

Transakcje z grupy repo służą zarządzaniu płynnością finansową w perspektywie krótko- lub średnioterminowej poprzez pozyskanie czasowego finansowania (repo / SBB) lub lokowanie nadwyżek finansowych (reverse - repo / BSB).

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawierają regulacji bezpośrednio odnoszących się do opodatkowania transakcji z grupy repo. W opinii Wnioskodawcy, dla ustalenia podatkowych ich konsekwencji kluczowe jest ustalenie celu transakcji oraz rzeczywistego przysporzenia majątkowego oraz kosztów poniesionych przez Bank w wyniku ich zawarcia.

W wyniku zawarcia transakcji repo podmiot otrzymujący finansowanie (Finansowany), będący ekonomicznym właścicielem papierów wartościowych otrzymuje od Finansującego środki pieniężne stanowiące - co do zasady - równowartość papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie transakcji i zobowiązuje się do zwrotu Finansującemu w oznaczonym przez strony transakcji czasie, takiej samej ilości środków pieniężnych powiększonej o odsetki należne za finansowanie, z uwzględnieniem wszelkich pożytków uzyskanych z papieru wartościowego (zwykle w postaci odsetek) do czasu ostatecznego rozliczenia transakcji.

Zwrot przekazanych środków pieniężnych jest zabezpieczony poprzez czasowe przeniesienie własności papierów wartościowych na rzecz Finansującego lub - w innym wariancie - ich zablokowanie na rachunku Finansowanego z przyrzeczeniem przeniesienia własności, jeśli finansowanie nie zostanie zwrócone. Z chwilą ostatecznego rozliczenia transakcji, otrzymane środki pieniężne są zwracane, a Finansujący przenosi własność papierów wartościowych z powrotem na Finansowanego lub dochodzi do odblokowania papierów wartościowych na rachunku Finansowanego.

Wnioskodawca pragnie również wskazać, iż Finansowany pozostaje ekonomicznym właścicielem papierów wartościowych, stanowiących przedmiot transakcji przez cały okres trwania kontraktu. Jest on bowiem uprawniony do wszelkich pożytków (głównie w formie odsetek) z nimi związanych (przy czym moment przekazania tych pożytków jest różny w zależności od tego, czy mamy do czynienia z transakcją repo czy SBB) oraz nie traci ekonomicznej kontroli nad tymi papierami wartościowymi. Transakcje z grupy repo nie mają również wpływu na stan papierów wartościowych zaewidencjonowanych w księgach rachunkowych Banku. W przypadku przeniesienia przez Bank własności papierów wartościowych na drugą stronę transakcji w ramach transakcji z grupy repo, papiery wartościowe podczas trwania tego kontraktu, ewidencjonowane są cały czas w księgach rachunkowych Banku jako jego składnik aktywów, a zmiany są jedynie dokonywane na rachunku (koncie) prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych lub Narodowy Bank Polski na rachunku pieniężnym stron transakcji (o ile wariant zawartej transakcji z grupy repo wymaga takich zmian, tj. jeśli dochodzi do przeniesienia własności papierów wartościowych).

Ze względu na argumenty przedstawione powyżej, należy w opinii Wnioskodawcy uznać, iż ze względu na ich zwrotny charakter, środki pieniężne przekazane przez Finansującego nie mają charakteru definitywnego przysporzenia, a co za tym idzie, nie powinny być uznane za przychód podatkowy. Stanowisko to znajduje potwierdzenie w licznych wyrokach sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku z dnia 27 listopada 2003 r. (sygn. III SA 3382/02) Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż za przychód mogą zostać uznane „jedynie takie wartości, które określają definitywny przyrost majątku podatnika”. W opinii Wnioskodawcy, bazowe transakcje repo powinny być traktowane analogicznie do transakcji pożyczki, tj. opodatkowaniu powinny podlegać jedynie przepływy pieniężne stanowiące wynagrodzenie za pozyskane finansowanie, na zasadach analogicznych jak odsetki.

Kwalifikacja podatkowa transakcji bazowej repo powinna być więc zbieżna z jej kwalifikacją bilansową (tj. jako pożyczka pod zastaw papierów wartościowych).

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższa konkluzja jest prawidłowa również w odniesieniu do wszystkich innych wariantów transakcji z grupy repo (repo / reverse - repo oraz SBB / BSB), przedstawionych w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, tj. w stosunku do transakcji spełniających następujące cechy:

1. transakcje dokonywane z przeniesieniem własności papierów wartościowych stanowiących zabezpieczenie kontraktu na Finansującego i ich zablokowaniem jego rachunku (koncie), jak i bez ich zablokowania,
2. transakcje dokonywane bez przeniesienia własności papierów wartościowych będących, ale z ich zablokowaniem na rachunku (koncie) Finansowanego, z przyrzeczeniem przeniesienia własności na Finansującego w przypadku gdy nie dojdzie do zwrotu finansowania,
3. transakcje, których celem jest zarządzanie płynnością finansową w perspektywie średnioterminowej (tj. 1-5 lat), jak i krótkoterminowej (tj. poniżej 1 roku),
4. transakcje zawierane w walucie polskiej, jak i w walutach obcych,
5. transakcje zabezpieczone dodatkowo tzw. haircut’em, jak i bez tego zabezpieczenia,
6. transakcje zawierane z NBP jak i z podmiotami komercyjnymi (krajowymi lub zagranicznymi),
7. transakcje oparte o umowę ramową GRMA, jak i standardową umowę ramową rekomendowaną przez Związek Banków Polskich.
   
   

Wynika to z tego, iż żaden z powyższych wariantów nie zmienia faktu, iż środki pieniężne otrzymane / przekazane w ramach transakcji z grupy repo (poza płatnościami odsetkowymi, stanowiącymi wynagrodzenie za pozyskane finansowanie) mają zwrotny charakter i nie stanowią trwałego przysporzenia majątkowego (w przypadku Finansującego) ani definitywnego kosztu (w przypadku Finansowanego).

Podsumowując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż transakcje z grupy repo, jako mające na celu pozyskanie finansowania zabezpieczonego papierami wartościowymi powinny być dla celów podatkowych traktowane tak samo jak transakcja pożyczki. Zdaniem Banku, środki pieniężne uzyskane od Finansującego mają charakter zwrotny i nie mogą zostać uznane za trwałe przysporzenie po stronie Finansowanego, a co za tym idzie, zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie stanowią przychodu podatkowego.

Analogicznie, po stronie Finansującego przekazanie środków pieniężnych nie stanowi definitywnego wydatku, w związku z czym nie ma on prawa do rozpoznania z tego tyt. kosztów uzyskania przychodów w związku z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W opinii Wnioskodawcy, opodatkowaniu powinny podlegać jedynie przepływy pieniężne stanowiące wynagrodzenie za pozyskane finansowanie, na zasadach analogicznych jak odsetki od pożyczki (kredytu), tj. odpowiednio art. 12 ust. 4 pkt 2 (odsetki przychodowe) lub art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (odsetki kosztowe).

Stanowisko Wnioskodawcy jest zgodne ze stanowiskiem organów podatkowych w wielu innych interpretacjach podatkowych, wydanych w zbliżonych stanach faktycznych, przykładowo:

• interpretacja indywidualna z dnia 20 lutego 2012 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB3/423-968/11-4/AG),
• interpretacja indywidualna z dnia 11 lipca 2012 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB4/423-128/12-2/DS),
• pismo Ministra Finansów z dnia 23 września 2011 r. (sygn. DD6/033/70/SOH/PK-961/11), zmieniające interpretację indywidualną o sygn. IPPB3/423-306/11-2/AG.
  
  

W szczególności Bank pragnie zwrócić uwagę na interpretację indywidualną z dnia 8 sierpnia 2012 r. wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygn. IPPB3/423-356/12-2/MS), w której to organ podatkowy uznał za prawidłowe w pełnym zakresie stanowisko podatnika przytoczone poniżej:

„Przychody z transakcji grupy repo jako przychody uzyskiwane z krótkoterminowego finansowania powinny być zdaniem Banku kwalifikowane na takich samych zasadach jak w przypadku przychodów z pożyczki / depozytu, tj. traktowane jako odsetki. Skoro przychód uzyskiwany w transakcjach z grupy repo ma charakter odsetek, to zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy PDOP nie uważa się za przychód kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności, w tym również od udzielonych pożyczek (kredytów). W transakcjach z grupy repo dochodzi do wypłaty odsetek w dniu zakończenia transakcji. Zdaniem Banku przychód z tego tytułu powinien zostać rozpoznany dla celów podatkowych w dniu jego faktycznego otrzymania tj. zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 2 ustawy PDOP. Równocześnie koszty ponoszone w ramach transakcji z grupy repo, tj. koszty zapłacone za krótkotrwałe finansowanie będą stanowiły koszty uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 15 ust. 1 oraz art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy PDOP, tj. w dniu faktycznej zapłaty należnych kontrahentowi środków pieniężnych”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji, stwierdzić należy, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym,
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
  
  

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.