Faktura VAT 2013
Artur M. Brzeziński | 2012-12-11 23:00:01

 

Baza dowodów księgowych

Podatnicy VAT, czynni i zwolnieni, są obowiązani wystawić faktury. Istnieje wiele rodzajów faktur, różnią się między sobą warunkami wystawienia oraz treścią minimalną. Od 1 stycznia 2013 r. w przepisach dotyczących faktur nastąpiło sporo zmian. Najbardziej podchwytliwa to brak obowiązkowego napisu "faktura" w treści faktury, co zdaniem autora powoduje poważne zmiany w zasadach wystawiania ... faktur proforma. 

Fakturę wystawiają:

- zarejestrowani podatnicy VAT czynni;

- podatnicy, o których mowa w art. 16 ustawy, przy dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu (czyli ktoś, kto nie jest podatnikiem VAT zgodnie z art.15 ustawy o VAT, ale dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy tzw. nowego środka transportu).

- organy egzekucyjne (egzekucji administracyjnej oraz komornicy sądowi), jeżeli na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy związany z dostawą tych towarów.

Faktury mogą również wystawiać zarejestrowani podatnicy VAT zwolnieni, tzn. co do zasady wystawiają oni rachunki zgodnie z Ordynacją podatkową, ale mogą wystawiać faktury tak jak podatnicy VAT czynni). W takim wypadku korzystając ze zwolnienia podmiotowego do 150 tys. zł rocznie mają obowiązek zamieścić w treści faktury stosowną dodatkową adnotację.

faktura VAT w exceluPobierz formularz faktury VAT w excelu całkowicie bezpłatnie!

Każdy podatnik sam określa sposób zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury. Autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury można zapewnić za pomocą dowolnych kontroli biznesowych, które ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług.

Autentyczność pochodzenia faktury to pewność co do tożsamości dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługi albo wystawcy faktury. Integralności treści faktury to, że w fakturze nie zmieniono danych, które powinna zawierać faktura (nie zmieniono pomiędzy chwilą wystawienia faktury a chwilą jej otrzymania przez nabywcę).

Zatem faktura nie wymaga podpisu. Można ją po prostu odebrać od kontrahenta. Trzeba jednak móc sprawdzić, czy faktura jest autentyczna (tu wystarczy np. list polecony ze stemplem z danego miasta, albo zgodność faktur z dokumentami płatniczymi, z przelewami, z danymi z aukcji uwierzytelnionymi przez podmiot aukcyjny. Samo wysłanie faktury z danego adresu email nie jest wystarczające (w ten sposób każda faktura wysłana mailem byłaby autentyczna). Jednak faktura wysłana z adresu email określonego w umowie łączącej strony albo faktura wysłana z domeny firmowej sprzedawcy może być uznana w pełni za autentyczną. Podobnie faktura podpisana certyfikatem kwalifikowanym (epodpis) czy jakimkolwiek innym certyfikatem wystawionym przez renomowane centrum certyfikujące. Brak ingerencji w treść w przypadku faktury papierowej można stwierdzić w prosty sposób, naocznie (choć niektóre dodruki mogłyby być niewidoczne), jednak w plikach elektronicznych warto korzystać z epodpisu, który gwarantuje potwierdzenie niezmienności faktury od chwili jej podpisania.

Powyższe zasady wydają się dogodne dla podatnika, bo nie są restrykcyjne, jednak to podatnik ma zapewnić odpowiednie zasady weryfikacji faktur. Jeżeli faktura okaże się podrobiona czy wysłana przez osobę nieupoważnioną, to będzie to wina podatnika otrzymującego fakturę i nie będzie on miał prawa do odliczenia podatku VAT, jeżeli obiektywnie zastosowane metody nie będą jednoznacznie zapewniać spełnienia ww. warunków (jeżeli spełniają - to oznaczać będzie, że sprzedawca ukrył fakturę bądź zaksięgował inaczej wyglądający egzemplarz, a nasza faktura zostanie potraktowana jako wystawiona poprawnie - trzeba jednak uwzględnić możliwe ograniczenia w prawie do odliczenia VATu).

Podatnicy przechowują:

- wystawione przez siebie lub w swoim imieniu faktury, w tym faktury będące duplikatami tych faktur,

- otrzymane faktury, w tym faktury będące duplikatami tych faktur

- w podziale na okresy rozliczeniowe (czyli osobno faktury dotyczące kwartałów VAT-7K czy miesięcy VAT-7) w sposób zapewniający łatwe ich odszukanie (czyli kontrola nie będzie wiecznie czekać na odnalezienie faktury i uzna, że podatnik jej nie posiada) oraz autentyczność pochodzenia, integralność treści i czytelność tych faktur (uwagi na ten temat przedstawiono wyżej)

- od momentu ich wystawienia lub otrzymania do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego (biorąc pod uwagę przepisy PIT co najmniej 6 pełnych lat kalendarzowych po roku wystawienia czy otrzymania).

Nie-podatnicy (np. osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej VAT) nie mają obowiązku przechowywania faktur, to oczywiste.

Rolnik ryczałtowy jest obowiązany przechowywać oryginały faktur VAT RR oraz kopie oświadczeń (stałych, do umów kontraktacji) przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

Podatnicy posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju są zobowiązani do przechowywania faktur na terytorium kraju, chyba że faktury są przechowywane poza terytorium kraju w formie elektronicznej w sposób umożliwiający organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, za pomocą środków elektronicznych, dostęp on-line do tych faktur (np. na własnym serwerze w USA czy na serwerze z programem do fakturowania w Niemczech).

Podatnicy zapewniają organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej na żądanie, zgodnie z odrębnymi przepisami, bezzwłoczny dostęp do faktur, a w przypadku faktur przechowywanych w formie elektronicznej również bezzwłoczny ich pobór i przetwarzanie danych w nich zawartych. Nie trzeba jednak na żądanie faktur drukować, można je dać np. na płytce DVD czy na innym nośniku, oczywiście w formacie umożliwiającym ich łatwe odtworzenie. Jeżeli do odtworzenia faktur potrzebny jest specjalny program, trzeba go nieodpłatnie udostępnić kontrolującym albo po prostu zrobić jednak wydruk.

Obowiązek wystawienia faktury VAT nie zależy od kwoty sprzedaży, nie ma też znaczenia, czy sprzedaż jest ewidencjonowana na kasie fiskalnej, czy też nie. Nie istnieje żadna minimalna kwota, od której trzeba wystawiać fakturę VAT. Do 2004 r. istniała kwota, do której wystawiano tzw. rachunek uproszczony. Obecnie wystawiamy jedynie fakturę i to już od 1 grosza. Jednak przy fakturach na kwoty do 450 zł (100 euro) można wystawić tzw. fakturę uproszczoną, zawierającą mniejsze ilości danych. Można jednak wystawić i normalną pełną fakturę.

W sposób oczywisty obowiązek wystawienia faktury VAT obejmuje te czynności, które podlegają opodatkowaniu VAT w Polsce. Jednak obowiązek wystawienia faktury spoczywa również na podatnikach zarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni w Polsce, jeżeli miejscem opodatkowania tych czynności (miejscem świadczenia) jest terytorium państwa członkowskiego UE inne niż terytorium kraju lub terytorium państwa trzeciego i dla tych czynności podatnicy ci nie są zidentyfikowani dla podatku od wartości dodanej lub - w przypadku terytorium państwa trzeciego - podatku o podobnym charakterze (czyli polscy podatnicy fakturują czynności, które są opodatkowane za granicą, gdzie oni sami nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT lub podobni).

Nie istnieje obowiązek wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej VAT, jeżeli osoby te zażądają wystawienia faktury. Na rzecz innych nabywców sprzedawca ma obowiązek wystawić fakturę niezależnie od tego, czy nabywca jej zażąda, czy też nie. Oczywiście sprzedawca może być przekonany, że osoba faktycznie dokonująca zakupu nie działa jako przedstawiciel firmy czy instytucji, ale jako osoba fizyczna, więc w braku żądania i w braku potwierdzonej informacji co do statusu prawnego nabywcy można uznać, że nabywcą jest osoba fizyczna. Niezależnie od tego w przypadku

- sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju (Polska-zagranica na rzecz osób fizycznych) oraz

- wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu,

w każdym przypadku trzeba wystawić fakturę.

W przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę (nawet pomyłkowo),

- w której wykaże kwotę podatku,

- w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego

jest obowiązana do jego zapłaty. Faktury można jednak skorygować zanim przyjdzie kontrola

Fakturę można skorygować poprzez wystawienie faktury korygującej VAT (sprzedawca) lub noty korygującej (nabywca). Anulowanie faktury, tzn. jej zniszczenie czy uznanie, że nie wywołuje skutków prawnych, jest możliwe tylko wtedy, gdy faktura nie została wydana nabywcy. Po wydaniu faktury można ją jedynie skorygować. Faktury w zaden sposób nie opisujemy, po prostu wystawiamy fakturę korygującą czy notę korygującą. Skutki wad faktur szerze opisano przy okazji faktur korygujących VAT.

Faktura VAT nie służy do obciążania kontrahentów za niewykonane i nieopłacone świadczenia. Dokumentują one czynności opodatkowane VAT. Obciążyć można notą obciążeniową albo fakturą proforma.

Na zakończenie trzeba dodać, że zasady wystawiania faktur stosuje się do:

- sprzedaży, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o VAT, w których usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego i faktura dokumentująca te transakcje nie jest wystawiana przez usługobiorcę lub nabywcę towarów w imieniu i na rzecz usługodawcy lub dokonującego dostawy towarów;

- dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

- państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika,

- państwa trzeciego.

Tzw. regulaminy wystawiania lub odbierania faktur

Przepis rozporządzenia Ministra Finansów wskazuje "Podatnik określa sposób zapewnienia autentyczności pochodzenia, integralności treści i czytelności faktury. Autentyczność pochodzenia, integralność treści oraz czytelność faktury można zapewnić za pomocą dowolnych kontroli biznesowych, które ustalają wiarygodną ścieżkę audytu między fakturą a dostawą towarów lub świadczeniem usług." Co to jednak oznacza w praktyce?

Z pewnością przepis rozporządzenia nie nakłada na podatnika obowiązku sporządzenia żadnego regulaminu, dokumentu, rozdzielnika, w formie pisemnej czy elektronicznej, który regulowałby zasady wystawiania faktur w firmie oraz zasady ich otrzymywania i przechowywania. Taki obowiązek może bowiem nałożyć wyłącznie przepis rangi ustawowej, a rozporządzenie - jedynie w oparciu o wyraźną delegację ustawową. Takiej delegacji Minister Finansów nie otrzymał. Zresztą z cyt. przepisu nie wynika wcale, iż podatnik ma taki obowiązek. Oczywiście można sporządzić takie dokumenty na piśmie - ale nie ma w żadnej mierze takiej konieczności.

Jeżeli chodzi o wystawianie faktur, to podatnik wystawia je sam osobiście (w przypadku osób  fizycznych), lub też wystawiają je w jego imieniu osoby do tego upoważnione. Jest oczywiste, ze upoważnienia do wystawiania faktur zawarte są w umowach (o współpracę, o pracę, zlecenia) czy też w zakresach obowiązków podwładnych. Prawo nie wymaga jednak żadnej pisemnej regulacji, bo i po co? Jeżeli nawet pracownik wystawi bez wiedzy pracodawcy fakturę i nie przekaże jej do zaksięgowania zatrzymując np. zapłatę, to z dokumentacją czy bez dokumentacji to pracodawca będzie zobowiązany udowodnić, że pracownik działał na własną rękę, że to nie on - jako podatnik VAT - wystawił fakturę VAT i jest zobowiązany do zapłaty podatku VAT na niej wykazanego. Dokumentacja pisemna niczego nie dowodzi, ani zbytnio podatnikowi nie pomaga - wystarczy zachować zwyczajne zasady przydzielania zatrudnionym obowiązku fakturowania (czy też prawa fakturowania) w imieniu firmy.

Jeżeli chodzi o otrzymywanie faktur, to jak stwierdza przepis - sam podatnik stwierdza, jakie kontrole chce przeprowadzić, aby mieć pewność odnośnie tego, ze fakturę wystawiła osoba upoważniona w okolicznościach uzasadniających wystawienie faktury. Te same zasady obowiązują i dziś, i obowiązywały wcześniej. Bez względu na to, jak skomplikowaną dokumentację sporządzimy, to jeżeli okaże się, iż faktura nie daje nam prawa do odliczenia VAT, dokumentacja prawa tego nie przywróci, nie zmniejszy odpowiedzialności karnej skarbowej. To podatnik odpowiada bowiem - w roku 2012, 2013, wcześniej i później - za faktury VAT, które otrzymuje.

Jaki jest więc sens wprowadzenia tego rodzaju przepisu? Przepis ten ma uświadomić podatnikom, że odpowiadają oni za otrzymywane faktury. Jeżeli kontrahent wyprze się faktury, wówczas dobrze wiedzieć, co można zrobić, aby udowodnić źródło pochodzenia faktury. Tak jak i poprzednio, tak i teraz wystarczy powiązać fakturę z faktycznie wykonaną dostawą czy usługą, z faktycznie dokonaną płatnością, aby móc powiązać dokument z dokonującym tej dostawy. Jeżeli otrzymujemy fakturę w sklepie sprzedawcy po dokonaniu zakupu, to nie można wymyślić żadnego logicznego uzasadnienia do weryfikacji autentyczności pochodzenia faktury. Nie można bowiem zmusić kontrahenta, aby fakturę podpisał, podstemplował itp., nie są to bowiem elementy, które ktokolwiek ma obowiązek ująć w fakturze, których ktokolwiek może wymagać. Inaczej w przypadku faktur elektronicznych - tutaj najlepiej otrzymać fakturę podpisaną e-podpisem (certyfikatem kwalifkowanym), czy przynajmniej innym certyfikatem, aby mieć pewność, że nie uległa w międzyczasie zmianie i kto ją wystawił. Można też zachować email z załączoną fakturą, aby móc ustalić, z jakiego adresu email ją nadano. Można jedynie odmawiać zgody na otrzymywanie faktur elektronicznych, jeżeli sposób wystawiania faktur wydaje nam się mało wiarygodny. Jednak faktura papierowa, bez podpisów, bez pieczęci, zwykły wydruk - musi zostać przez nas przyjęta i nie możemy wymagać na kontrahencie żadnych działań mających na celu zwiększenie wiarygodności. Nie można też wymagać od kontrahenta, aby np. podpisał listę faktur wystawiony w ostatnim miesiącu potwierdzając autentyczność ich pochodzenia. Jeżeli kontrahent się zgodzi z własnej woli - może to robić i produkować tony dodatkowej dokumentacji. Jeżeli nie - możemy co najwyżej nie dokonać u niego zakupów, to wszystko.

W żadnej jednak mierze nie trzeba tych zasad zapisywać. Wystarczy z rozwagą nadawać uprawnienia własnym ludziom do wystawiania faktur oraz sprawdzać, czy przychodzące faktury dotyczą faktycznie wykonanych czynności i zawierają dane zgodne z rzeczywistością.

Żadna dokumentacja nie uwolni podatnika VAT od skutków podejrzeń, iż dokument wystawił kto inny, niż podmiot oznaczony jako sprzedawca czy że dokument został przerobiony lub podrobiony.

A dlaczego zatem przepis wskazuje, iż to podatnik we własnym zakresie określa sposób zapewnienia itd... ? Bo gdyby prawodawca ustanowił sposób zapewnienia określonych cech fakturze, to dostosowanie się podatnika do tych procedur musiałoby powodować zwolnienie podatnika z odpowiedzialności za wady faktur. A przecież żadna procedura weryfikacji nie jest w stanie uchronić przed każdym zagrożeniem. Zatem w sposób oczywisty ustawodawca zrzuca z siebie odpowiedzialność (jak to jest obecnie w ustawie o VAT) i przerzuca ją na podatnika. A czy podatnik stosować będzie jakieś zasady w sposób stały, czy nie, czy zasady te spisze, czy po prostu faktycznie codziennie się do nich stosuje np. odbierając fakturę bezpośrednio w hurtowni podczas zakupów - to już sprawa podatnika. Ustawa stwierdza jedynie, że to podatnik odpowiada za brak wad faktury VAT.

Powyższe potwierdza zdanie z projektu ustawy nowelizującej ustawę o VAT "wyraźna wzmianka, iż stosowanie faktur elektronicznych powinno podlegać akceptacji ze strony odbiorcy znajduje swoje uzasadnienie głównie w technicznych wymogach koniecznych dla odbioru faktury elektronicznej lub w możliwościach odbiorcy w kontekście zapewnienia autentyczności, integralności oraz czytelności , które winny być ustalone, aby otrzymywać faktury elektroniczne, i które nie funkcjonują w zakresie faktur papierowych." Przy fakturach papierowych wiemy zwykle kto faktycznie ją wystawił, natomiast przy fakturach elektronicznych musimy mieć narzędzia (oprogramowanie) potrzebne do odczytania faktur. W przypadku faktur papierowych wystarczy ją odebrać i starannie przychowywać, w przypadku e-faktur powinny one mieć jakiś rodzaj epodpisu i warto zachować email z fakturą, jeżeli nadeszła emailem.

W każdym bądź razie jeżeli księgujemy faktury zakupu związane z faktycznie dokonanymi transakcjami, to żadna dokumentacja pisemna ani nie poprawi, ani nie pogorszy naszej sytuacji.

Jedyne, o czym warto pamiętać w kontekście przepisów, to faktyczne rozważenie, kto będzie drukować faktury elektroniczne (i co zrobić wtedy z plikami) oraz procedura skanowania i niszczenia faktur papierowych. Jeżeli jednak daną fakturę da się powiązać z płatnością i z faktyczną operacją gospodarczą, z faktycznym wystawcą tej faktury, to żaden regulamin fakturowy nie jest potrzebny. Może być przydatny, ale nie jest niezbędny. Prawo nie wymaga ustalenia zasad postępowania w formie pisemnej. Jeżeli w toku kontroli krzyżowej okaże się, że faktury są wadliwe, to żaden regulamin podatnika nie uratuje od obowiązku skorygowania deklaracji VAT.

Odnosząc się jednak do rynkowych ofert sprzedaży czy udostępnienia regulaminu fakturowania, czy fakturowego itp., autor pragnie jedynie zwrócić podatnikom uwagę - nie wystarczy kupić kilkudziesięciostronicowego opracowania (bo obowiązku jego posiadania nie ma), trzeba jeszcze zastosować zasady w praktyce (czyli przeczytać i wdrożyć). Ale jak już wyżej wspomniano, nie daje to podatnikowi żadnych gwarancji.

Termin wystawienia faktury

Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. przewidują kilka terminów wystawienia faktur VAT. Przede wszystkim zasada podstawowa stwierdza, że fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W przypadku gdy podatnik określa w fakturze wyłącznie miesiąc i rok dokonania sprzedaży, a sprzedaż ma charakter ciągły, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od zakończenia miesiąca, w którym dokonano sprzedaży. .

Fakturę dokumentującą kwotę należności z tytułu niezwrócenia przez odbiorcę opakowań za które:

- pobrano kaucję lub

- określono w umowie kaucję

wystawia się nie później niż siódmego dnia po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań. Jeżeli w umowie nie określono daty zwrotu opakowań, fakturę wystawia się nie później niż 60. dnia od dnia wydania opakowań. Zasady wystawiania faktur za opakowania nie uległy zmianie w roku 2013.

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część lub całość należności, np.:

- przedpłatę,

- zaliczkę,

- zadatek,

- ratę,

fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności. Fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

faktura VAT w exceluPobierz formularz faktury VAT zaliczkowej w excelu całkowicie bezpłatnie! Wariant standard oraz faktura VAT MP.

W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów podatnik może – ale nie musi - wystawić fakturę potwierdzającą otrzymanie całości lub części ceny. Jeżeli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury, to fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

W przypadkach określonych w art. 19 ust. 10, ust. 13 pkt 1-4 i 7-11, ust. 16a  i 16b ustawy o VAT fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Są to m.in.:

- dostawa lokali i budynków,

- dostawa energii, usługi komunalne, telekomunikacyjne,

- transport, spedycja, komunikacja miejska, usługi budowlane,

- dostawa gazet, magazynów i czasopism,

- usługi ochrony mienia, pośrednictwa ubezpieczeniowego, stałej obsługi prawnej i biurowej,

- usługi druku gazet i czasopism,

- wniesienie wkładu budowlanego lub mieszkaniowego,

- niektóre usługi spółdzielni na rzecz członków,

- wydanie towarów przez komisanta na rzecz komitenta,

- oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste.

W powyższych regulacjach wprowadzono od roku 2013 zmiany kosmetyczne. Usunięto z listy dostawę złomu (lecz zmiana ustawy o VAT uczyniła to już od 1 kwietnia 2011 r.). Usunięto jednak również termin wystawiania faktur w przypadku importu usług opodatkowanych zgodnie z art.28b ustawy o VAT - w tym przypadku od roku 2013 można wystawiać faktury wewnętrzne (ale nie trzeba ich wystawiać w ogóle).

Faktury te nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego, z wyjątkiem faktur w zakresie dostaw energii, usług komunalnych i telekomunikacyjnych, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

W przypadku usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, fakturę - dokument VAT dotyczący usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, wystawiany za okresy miesięczne przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL) w imieniu Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej - wystawia się nie później niż 28. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano tę usługę. Te przepisy nie uległy zmianie w roku 2013.

Faktura może dokumentować kilka odrębnych dostaw towarów lub usług dokonanych w trakcie miesiąca, jeżeli zostanie wystawiona nie później niż ostatniego dnia miesiąca, w którym wydano towar lub wykonano usługę. Oznacza to, że również w przypadku sprzedaży nie o charakterze ciągłym można wystawić jedną fakturę za czynności dokonane w danym miesiącu - jednak wystawić ją trzeba najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca. Na przykład faktury za dostawę towaru 8-ego oraz świadczenie usługi 15-ego można wystawić fakturę 31-ego danego miesiąca.

W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydano lub przemieszczono towar.

W przypadku świadczenia usług, dla których miejscem świadczenia jest miejsce określone w art. 28b ustawy:

- na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych dla podatku od wartości dodanej lub obowiązanych do takiej identyfikacji, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca,

- stanowiących import usług

fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę.

Wystawienie faktury przedwcześnie, przed wykonaniem usługi, z jednym wymienionym wyżej wyjątkiem, nie jest prawnie zabronione. Przepisy wskazują jedynie termin końcowy wystawienia faktury, na przykład „nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi”. Ponadto w niektórych wskazanych wyżej przypadkach faktury nie można wystawić 30 dni wcześniej przed datą powstania obowiązku podatkowego VAT..

W ilu egzemplarzach wystawiamy fakturę

Faktury i faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. Warto jednak dodać, że od 1 stycznia 2011 r. nie ma już oznaczenia oryginału i kopii. Wszystkie egzemplarze faktury mają jednakowy status prawny - z jednym wyjątkiem. Choć przepisy rozporządzenia Ministra Finansów są spójne i nie rozróżniają już oryginału i kopii, to jednak w wewnątrzwspólnotowej dostawie nowych środków transportu ustawa o VAT w art.106 ust.6 wyróżnia nadal oryginał i kopię "oryginał faktury jest wydawany nabywcy; jedną z kopii faktury podatnik pozostawia w swojej dokumentacji, drugą przesyła w terminie 14 dni od dnia dokonania dostawy do biura wymiany informacji o podatku VAT." Jest to zatem sytuacja, w których fakturę wystawiamy w trzech egzemplarzach, pomimo jednak że ustawa mówi o oryginale i o kopiach, każdy z egzemplarzy faktury wyglądać będzie identycznie. Trzy egzemplarze wystawiane są jednak tylko wtedy, gdy nabywca nie podał sprzedawcy numeru VAT-UE. Jeżeli nabywca podał numer VAT-UE do wystawienia takiej faktury, to i w tym przypadku fakturę wystawia się w dwóch egzemplarzach (i nie przesyła się trzeciego do Biura Wymiany Informacji...).

Oto adres Biura Wymiany Informacji o VAT:

Biuro Wymiany Informacji Podatkowych Izby Skarbowej w Poznaniu
ul. Poznańska 46
62-510 Konin

z tel. stac.: 801 055 055
z tel. kom.: (22) 330 0330
z zagranicy: +48 22 330 0330

W trzech egzemplarzach wystawiane są również (zawsze) faktury dokumentujące dokonanie dostawy towarów w procesie egzekucji (sprzedaż w egzekucji sądowej czy administracyjnej) przez:

- organy egzekucyjne określone w ustawie postępowaniu egzekucyjnym w administracji (np. urząd skarbowy),

- komorników sądowych.

W takim przypadku faktura jest wystawiana w trzech egzemplarzach; jeden egzemplarz faktury jest wydawany nabywcy, drugi - podmiot ją wystawiający pozostawia w swojej dokumentacji, trzeci - przekazuje dłużnikowi.

W przypadku faktur przesyłanych w formie elektronicznej:

- podatnik dokonujący sprzedaży lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia przesyła je, w tym udostępnia, nabywcy,

- nabywca wystawiający faktury w imieniu sprzedawcy przesyła je, w tym udostępnia, podatnikowi, który upoważnił go do wystawiania faktur, z uwzględnieniem zasad wynikających z procedury zatwierdzania faktur przez podatnika dokonującego sprzedaży,

- nabywca wystawiający notę korygującą, przesyła ją, w tym udostępnia, wystawcy faktury,

- organ egzekucyjny przesyła je, w tym udostępnia, nabywcy i dłużnikowi

zachowując je jednocześnie w swojej dokumentacji. Zatem w sumie przy efakturach nie powstaną egzemplarze faktury, a jedynie pliki udostępni się (np. przez www) lub prześle (np. mailem czy na nośniku). Stąd też w przypadku faktury nie mówimy o egzemplarzach faktury.

Faktury wewnętrzne można wystawić w jednym egzemplarzu i należy przechowywać wraz z całą dokumentacją dotyczącą podatku. Trzeba jednak tutaj zauważyć, że nie ma już od 2013 r. w ogóle obowiązku wystawiania faktur wewnętrznych.

Do 31 grudnia 2010 r. oryginał faktury i faktury korygującej powinien był zawierać wyraz "ORYGINAŁ", a kopia faktury i faktury korygującej - wyraz "KOPIA". Z oczywistych względów ww. zasad tych nie stosowalo się do faktur i faktur korygujących wystawianych w formie elektronicznej. W przypadku tych faktur sprzedawca przesyłał je nabywcy, zachowując je jednocześnie w swojej dokumentacji. Innymi słowy e-faktura nie stanowił ani oryginału, ani kopii. Od 1 stycznia 2011 r. Warto jednak dodać, że od 1 stycznia 2011 r. nie ma już oznaczenia oryginału i kopii. Wystarczy, że w przypadku faktury papierowej będzie oryginał i kopia, nie muszą być jednak tak dosłownie oznaczone. Od 2013 r. mamy do czynienia jedynie z egzemplarzami ten samej faktury, równorzędnymi egzemplarzami (poza wyjątkiem - niedostosowanym jeszcze ww. przepisem ustawy o VAT).

Faktura VAT a kasa fiskalna

W przypadku gdy faktura dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, do egzemplarza faktury pozostającego u podatnika dołącza się paragon dokumentujący tę sprzedaż. Ta podstawowa zasada nie zmieniła się w roku 2013, jedynie zwrot "kopia" zastąpiono zwrotem "egzemplarz".

W sprzedaży dokumentowanej fakturą emitowaną przy zastosowaniu kasy rejestrującej, w przypadkach gdy wartość sprzedaży i kwota podatku są zarejestrowane w raporcie fiskalnym dobowym kasy, nie trzeba dołączać paragonu do faktury. Powiązanie faktury z paragonem i z kwotami z raportu dobowego kasy wynika bowiem w tej sytuacji już z faktu, że ta sama kasa fiskalna wystawia i faktury i paragony.

W przypadku gdy faktura przesłana w formie elektronicznej dotyczy sprzedaży zarejestrowanej przy zastosowaniu kasy rejestrującej, podatnik zostawia w dokumentacji paragon dotyczący tej sprzedaży z danymi identyfikującymi tę fakturę. Jeżeli zatem podatnik dokonuje sprzedaży przez Internet i są to np. usługi niematerialne, w związku z czym faktycznie nie dochodzi do wysłania do nabywcy towaru, a podatnik ten nie chce wysyłać paragonów z kasy fiskalnej, powinien wystawiać efaktury. Efaktury wyśle bowiem pocztą elektroniczną, a paragon z kasy fiskalnej pozostawi po prostu w swojej dokumentacji.

Warto tutaj zauważyć, że dokumentowanie każdej transakcji fakturą VAT może w niektórych przypadkach zwolnić z obowiązku posiadania kasy fiskalnej.

Tyle przepisy o podatku VAT. Niestety nie współgrają one z przepisami o prowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Podatnicy prowadzący kpir nie wpisują do księgi kwot wynikających z faktur dokumentujących dokonanie sprzedaży uprzednio zarejestrowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących, natomiast są obowiązani do połączenia w sposób trwały zwróconych oryginałów paragonów fiskalnych z kopiami wystawionych faktur. W efekcie podatnicy prowadzący kpir mają obowiązek drukowania faktur i dołączania do nich paragonów z kasy fiskalnej.

Treść faktury

Faktura powinna zawierać:

- datę jej wystawienia (co najmniej dzień, miesiąc i rok);

- kolejny numer, nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę (zatem serie numeracji nie mogą powodować, że dwie faktury będą mieć ten sam numer; tego rodzaju wada może powodować istotną wadę faktury);

- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;

- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku (numer identyfikacyjny VAT czyli NIP);

- numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi (NIP polski lub numer identyfikacyjny VAT zagraniczny);

- datę dokonania lub zakończenia (gdy trwała dłużej niż 1 dzień) dostawy towarów lub wykonania usługi, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury; w przypadku sprzedaży o charakterze ciągłym podatnik może podać na fakturze miesiąc i rok dokonania sprzedaży;

- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;

- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;

- cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

- kwoty wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto (w przypadku ceny umownej negocjowanej nie mamy do czynienia z rabatem, ale z indywidualnie wynegocjowaną niższą ceną, jeżeli jednak udzielamy rabatów na określonych warunkach - tzn. każdy może je uzyskać w określonej sytuacji, to są to rabaty, których ujęcie w fakturze jest niezbędne);

- wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);

- stawkę podatku;

- sumę wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku (nie musimy wyszczególniać już sprzedaż nieopodatkowanej, nie podlegającej opodatkowaniu VAT);

- kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;

- kwotę należności ogółem.

Warto dodać, że w przypadku przejęcia spółki i wystawienia faktur po przejęciu, ale przed wpisaniem nowej spółki do KRS, faktury mogą zawierać dawną nazwę, natomiast faktury wystawione po chwili wpisu - już dane nowego podmiotu. W razie potrzeby trzeba je zatem korygować, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 10 lutego 2011 r. w sprawie I SA/Rz 845/10.

Zmiany na rok 2013 w powyższym zakresie nie są istotne, raczej porządkują nazewnictwo.

Podatnik może określić w fakturze również kwoty podatku dotyczące wartości sprzedaży poszczególnych towarów i usług wykazanych w tej fakturze; w tym przypadku łączna kwota podatku może być ustalona w wyniku podsumowania jednostkowych kwot podatku. Suma podatku od poszczególnych pozycji może się różnić od podatku naliczonego od sumy (z reguły są to różnice groszowe) – podatnik sam wybiera metodę.

Jeżeli chodzi o kwoty podatku, to wykazuje się je w złotych bez względu na to, w jakiej walucie określone są kwoty w fakturze. Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższe zaokrągla się do 1 grosza.

Kwoty podatku obliczać można na dwa sposoby:

- może to być kwota netto przemnożona przez stawkę podatku, np 100 zł x 23%, albo

- można obliczyć kwotę podatku od kwoty brutto (od ceny brutto) wg podanego niżej wzoru.

    WB x SP
KP = --------------
    100 + SP

gdzie:

KP - oznacza kwotę podatku, przy czym wielkość wynikającą z wzoru zaokrągla się do pełnych groszy, w ten sposób, że końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki 0,5 grosza i wyższe zaokrągla się do 1 grosza,

WB - oznacza wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług objętych stawką podatku SP, uwzględniającą kwotę podatku (wartość sprzedaży brutto),

SP - oznacza stawkę podatku.

W przypadku gdy podatnik wyliczył kwotę podatku zgodnie z tym wzorem zawartym , zamiast ceny jednostkowej netto może wykazywać w fakturze cenę wraz z kwotą podatku (cenę jednostkową brutto), a zamiast wartości sprzedaży netto - wartość sprzedaży brutto. W przypadku tym, sumę wartości sprzedaży netto stanowi różnica między wartością sprzedaży brutto a kwotą podatku, z podziałem na poszczególne stawki podatku.

Te same metody możemy stosować, gdy stosujemy ceny urzędowe. Cena zgodnie z ustawą jest kwotą brutto, zatem zawiera VAT - i jedynym sposobem wyliczenia kwoty netto jest podany wyżej wzór.

Jeżeli podatnik sprzedał towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając lub określając w umowie za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia się w treści faktury dokumentującej sprzedaż.

Zgodnie z przepisami faktura winna zawierać „numer kolejny nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę”, co oznacza, że chronologicznie później wystawiona faktura ma numer kolejny, czyli powiększony o 1 w stosunku do numeru poprzednio wystawionej faktury, w ramach serii.

Ciągła numeracja może obejmować tygodnie, miesiące, kwartały, lata, okresy wieloletnie czy całość działalności podatnika, byle z powodu numeracji nie dało się pomylić faktur. Na przykład faktura z pierwszego tygodnia lipca 2/07 może pomylić się z fakturą z drugiego tygodnia lipca 2/07, ale odpowiednio nie pomylą się już 2/1T/07/2010 i 2/2T/07/2010. Warto zatem rodzaj okresu uwzględnić w oznaczeniu numeracji. Przepisy wyraźnie wymagają obecnie tego, żeby u danego podatnika nigdy nie powtórzył się ten sam numer faktury. Nie możemy więc stosować oddzielnej numeracji dla faktur, not korygujących i faktur korygujących, ale wg takich samych zasad. Nie można zatem dopuścić obecnie do możliwości, iż będziemy mieć notę korygującą 1/2013, fakturę korygującą 1/2013 i fakturę 1/2013. Są to bowiem wszystko faktury VAT, a przepisy wyraźnie mówią, iż numer ma jednoznacznie identyfikować fakturę. Poprawnie będzie zatem np. zastosować numery 1/2012/nota, 1/2013/korekta, 1/2013 (na faktury, itp.)

Nie ma obowiązku prowadzenia numeracji w okresach rocznych, bo VAT nie jest podatkiem rozliczanym co do zasady w okresach rocznych. Pierwsza faktura z roku następnego może mieć kolejny numer po ostatniej z roku poprzedniego, może do tego zawierać oznaczenie roku (lub nie, jeżeli na przykład jest to numeracja ciągła od początku działalności) – np. 781/2010 z grudnia i 782/2011 ze stycznia. Jednak nie może być tak, że kiedykolwiek jakiekolwiek dwie faktury będą mieć numer wyglądający identycznie.

Można wprowadzać ciągłość numeracji w ramach punktu sprzedaży, poszczególnych sprzedawców itd. (63/SKLEP/2010 czy 25/Adrian//2010), byle w numeracji uwzględniono oznaczenie pozwalające na wyodrębnienie wielu oddzielnych ciągłych numeracji faktur, by faktury się nie pomyliły.

Błędnie nadany numer faktury – tzn. niezgodnie z zasadami przyjętymi w firmie – nie może już pozostać nieskorygowany, jak to było przed 2013 r. Obecnie w przypadku błędnie nadanego numeru faktury, jeżeli błąd ten uniemożliwia jednoznaczną identyfikacje faktury (dwa identyczne numery), trzeba koniecznie skorygować numer tej faktury fakturą korygującą (i wszystkie następne numery faktur wystawionych później, jeżeli wystawiono więcej faktur, a błąd dotyczy pewnej już zaszłości). Nie trzeba jednak korygować numeru faktury nadanego niekolejno (gdy np. przeskoczono jeden numer), ale fakturę można jednoznacznie zidentyfikować po tym numerze (nie powtarza się). Taki bowiem numer jest poprawnym numerem, choć nadanym niepoprawnie. Warto tu zwrócić uwagę na fakt, że wystawianie faktur „wstecz” z numerem 78A (że niby po numerze 78), jest naganną praktyką, bowiem od razu widać, że fakturę antydatowano.
Nigdzie nie podaje się, iż numeracja ma zaczynać się od numeru 1 (czy 1/...), jednak brak numerów niższych rodzi podejrzenie, iż wystawiono faktury z numerami niższymi, ale nie ujęto ich w ewidencji VAT. A po co komu kłopoty...

W każdym bądź razie faktura z nieprawidłowo nadanym numerem nadal daje prawo do odliczenia VAT (Wyrok WSA w Warszawie, sygn. akt III SA/Wa 514/10).

Od 1 maja 2004 r. faktura nie wymaga podpisywania czy pieczętowania, wystarczy wydrukować dokument (czy tez wypisać go ręcznie). Warto jednak, aby kupujący na termin płatności podpisywali faktury VAT, gdyż akceptacja faktury umożliwia dochodzenie roszczeń w uproszczonych postępowaniach sądowych. W każdym bądź razie upoważnienia do wystawiania faktury VAT bez podpisu nabywcy nie mają obecnie sensu.

Jedyna sytuacja, w której faktura wymaga podpisu, to faktura VAT RR, która powinna zawierać czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób. Nie można jednak tych podpisów zastąpić żadnym oświadczeniem, upoważnieniem.

Dowód księgowy – zatem i faktura - powinien być sporządzony przez podatników prowadzących księgę przychodów i rozchodów w języku polskim. Treść dowodu musi być pełna i zrozumiała; dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Inni wystawcy rachunków, np. wynajmujący, mogą wystawić rachunek w obcym języku, byle zawierał zwroty określone prawem, opisane w niniejszym poradniku.

Waluta faktury wynika z umowy. Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, podatnik posiadający ten dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, po obowiązującym w dniu dokonania operacji kursie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o podatku dochodowym. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej.  Ryczałtowcy i podmioty nie prowadzące podatkowej księgi przychodów I rozchodów nie mają obowiązku umieszczania przeliczenia na rachunku. Kwotę podatku zawsze wyrażamy w złotych, bez względu na to, w jakiej walucie jest wystawiona faktura. Warto jednak zauważyć, że jedynie faktury w złotówkach i w euro dają prawo do wystawiania tzw. faktur uproszczonych. 

Więcej danych na fakturze

W niektórych przypadkach faktura powinna zawierać dodatkowe adnotacje, zależne od sytuacji. Pozytywną zmianą jest to, że od 2013 r. faktury za paliwo nie muszą już zawierać numeru rejestracyjnego pojazdu.

W przypadku, gdy podatnik sprzedający usługę rozlicza VAT zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o VAT, tj. z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - należy dodać w treści faktury adnotację "metoda kasowa". Ta adnotacja zastępuje występujące do roku 2012 faktury VAT - MP.

W przypadku, gdy nabywca sam wystawia sobie faktury zgodnie ze stosowna umową, faktura powinna zawierać adnotację "samofakturowanie".

W przypadku świadczenia usług turystyki, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o VAT kwota marży - faktura powinna zawierać wyrazy „procedura marży dla biur podróży”. W przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5 ustawy marża - odpowiednio wyrazy „procedura marży - towary używane”, „procedura marży - dzieła sztuki” lub „procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki”. Te adnotacje zastępują występującą do roku 2012 fakturę VAT - marża.

W przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze jest nabywca towaru lub usługi - wyrazy „odwrotne obciążenie”. To faktury wystawiane dla podatników zagranicznych, u których stanowić będą import usług lub opodatkowane u nich nabycie towarów.

W przypadku faktur wystawianych przez podatników VAT zwolnionych z VAT podmiotowo (do 150 tys. zł obrotu rocznego) faktura VAT powinna zawierać wskazanie podstawy prawnej zwolnienia:

- "podstawa prawna zwolnienia: art.113 ust.9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz. U. z 2012 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.)" - w przypadku podatników kontynuujących działalność gospodarczą;

- "podstawa prawna zwolnienia: art.113 ust.1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz. U. z 2012 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.)" - w przypadku podatników rozpoczynających działalność gospodarczą (w roku rozpoczęcia działalności gospodarczej VAT).

Podatnicy mogą stosować inne określenia podstawy prawnej zwolnienia, również skrócone opisy ustawy (np. wystarczy art.113 ust.1 ustawy o podatku od towarów i usług).

W przypadku faktur wystawianych przez podatników dokonujących czynności zwolnionych z podatku VAT przedmiotowo na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy (zwolnienie dotyczące konkretnych towarów czy usług) faktura VAT powinna zawierać wskazanie podstawy prawnej zwolnienia:

- przepisu ustawy albo aktu wydanego na podstawie ustawy, na podstawie którego podatnik stosuje zwolnienie od podatku,

- przepisu dyrektywy, który zwalnia od podatku taką dostawę towarów lub takie świadczenie usług, lub

- innej podstawy prawnej wskazującej na to, że dostawa towarów lub świadczenie usług korzysta ze zwolnienia.

Może to być zwrot "podstawa prawna zwolnienia: art.43 ust.1 pkt 20 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. jedn. Dz. U. z 2012 r., Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.)" czy "podstawa prawna zwolnienia: §13 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392 z późn. zm.)". Oczywiście można stosować uproszczone określenia aktu prawnego, bez numerów Dziennika Ustaw czy daty wydania aktu prawnego. Nie wskazujemy już od 2013 r. symbolu statystycznego towaru czy usługi.

W przypadku towarów i usług zwolnionych na innej podstawie prawnej nie trzeba podawać na fakturze podstawy prawnej zwolnienia.

W przypadku, gdy fakturę wystawia organ egzekucyjny (np. urząd skarbowy czy komornik sądowy) sprzedając rzeczy dłużnika-podatnika VAT, faktura powinna zawierać dane sprzedawcy - dane dłużnika, a dodatkowo powinna zawierać nazwę i adres organu egzekucyjnego lub imię i nazwisko komornika sądowego oraz jego adres.

W przypadku faktur wystawianych w imieniu i na rzecz podatnika przez przedstawiciela podatkowego - faktura powinna zawierać nazwę lub imię i nazwisko przedstawiciela podatkowego, jego adres oraz numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany dla podatku (czyli w praktyce numer NIP przedstawiciela).

W przypadku gdy przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy są tzw. nowe środki transportu, faktura powinna zawierać

- datę dopuszczenia nowego środka transportu do użytku oraz,

- przebieg pojazdu (pojazdy lądowe) albo liczbę godzin roboczych używania nowego środka transportu (jednostki pływające lub statki powietrzne).

W wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej w przypadku faktur wystawianych przez drugiego w kolejności podatnika - dane określone w art. 136 ustawy o VAT, tzn.:

- adnotację „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135-138 ustawy o ptu” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 141 dyrektywy 2006/112/WE”;

- stwierdzenie, że podatek z tytułu dokonanej dostawy zostanie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;

- numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10, który jest stosowany przez niego wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;

- numer identyfikacyjny stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej ostatniego w kolejności podatnika.

W przypadku wystawiania faktury w związku z:

- dokonywaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

- świadczeniem usług, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej (mowa o usługach, do których stosuje się art. 28b ustawy o VAT, opodatkowanych u nabywcy, na rzecz podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami, zidentyfikowanych na potrzeby podatku od wartości dodanej, świadczonych na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju, innych niż zwolnionych od podatku od wartości dodanej lub opodatkowanych stawką 0%, dla których zobowiązanym do zapłaty podatku od wartości dodanej jest usługobiorca),

podatnik ma obowiązek podać w treści faktury dodatkowo:

- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku, poprzedzony kodem PL (NIP-UE sprzedawcy)

- numer, za pomocą którego nabywca towaru lub usługi jest zidentyfikowany dla podatku od wartości dodanej w danym państwie członkowskim, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej właściwy dla tego państwa członkowskiego (NIP-UE nabywcy z innego państwa UE).

Od 1 stycznia 2013 r. w treści faktury VAT nie mamy już obowiązku podawania symbolu statystycznego (np. PKWiU czy CN) towaru lub usługi, w żadnym przypadku.

W przypadku świadczenia i importu usług, których nabycie finansowane jest w części ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej, można skorzystać ze stawki VAT 0% m.in. pod warunkiem wyodrębnienia w wystawionej fakturze nie część wartości usług finansowanych ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej oraz z innych środków finansowych.

Zwolnione z VAT są usługi o podwyższonej opłacie, o których mowa w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.), świadczone w celu zebrania środków pieniężnych w trakcie zbiórki publicznej organizowanej przez organizację pożytku publicznego, z wyjątkiem usług przedpłaconych - pod warunkiem, że m.in.

- kwota otrzymana za wykonane usługi o podwyższonej opłacie udokumentowana fakturami, z wyjątkiem części tej kwoty zatrzymywanej przez dostawcę usługi, zostanie w terminie 45 dni od końca miesiąca, w którym dostawca usługi otrzymał tę kwotę, przekazana na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego;

- w fakturach za usługi telekomunikacyjne zostanie wyszczególniona liczba połączeń zrealizowanych z wykorzystaniem numeru lub numerów premium, oraz wartość tych usług z uwzględnieniem kwot, które mają być przekazane organizacji pożytku publicznego, oraz kwot zatrzymywanych przez dostawcę usługi.

Faktura wystawiona ponownie w razie zagubienia czy zniszczenia egzemplarza faktury zawiera wyraz „DUPLIKAT” oraz datę jej wystawienia.

Inne przypadku, w którym niektóre dane nie muszą być ujawnione w treści faktury, opisane są na stronach dotyczących danego rodzaju faktur.

Mniej danych na fakturze" class="system-pagebreak" style="padding-left: 30px;" />

W niektórych przypadkach faktura nie zawiera (obowiązkowo) niektórych danych, w innych przypadkach niektóre dane mogą (wg decyzji podatnika) ujęte w treści faktury.

W oczywisty sposób w przypadku dostawy towarów lub wykonania usługi, dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT (nabycie towarów opodatkowane u nabywcy innej niż wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz import usług) jest nabywca towaru lub usługobiorca, faktura nie zawiera (obligatoryjnie):

- stawki podatku VAT;

- sumy wartości netto towarów z podziałem na sprzedaż wg poszczególnych stawek VAT i zwolnienie;

- kwoty podatku od sumy wartości netto z podziałem na sprzedaż wg poszczególnych stawek VAT i zwolnienie.

Przepisy przewidują również informacje, których w takiej sytuacji można dobrowolnie nie umieszczać w treści faktury.

W przypadku świadczenia usług turystyki, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o VAT kwota marży - faktura nie zawiera następujących danych (obligatoryjnie):

- ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

- kwot wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

- wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

W przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT kwota marży -  faktura nie zawiera następujących danych (obligatoryjnie):

- ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

- kwot wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

- wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Jeżeli podatnik sprzedał towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając lub określając w umowie za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia obowiązkowo się w treści faktury dokumentującej sprzedaż.

Następne przypadki to sytuacje, w których określone dane mogą być podane w treści faktura, ale nie ma takiego obowiązku.

Faktura wystawiana przez podatników zwolnionych z VAT podmiotowo (do 150 tys. zł rocznie) oraz w przypadku usług zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy (zwolnienie dotyczące konkretnych towarów czy usług) może nie zawierać:

- numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi (NIP polski lub numer identyfikacyjny VAT zagraniczny);

- stawki podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

W wewnątrzwspólnotowej dostawie nowych środków transportu dokonywanych przez osoby nie będące podatnikami VAT zgodnie z art.15 ustawy  o VAT, faktura może nie zawierać - numeru, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku (numeru identyfikacyjnego VAT czyli NIPu sprzedawcy).

W przypadku sprzedaży opodatkowanej za granicą czyli  w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium:

- państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika - w treści faktury nie trzeba umieszczać:

- kwot wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;

- państwa trzeciego - w treści faktury nie trzeba umieszczać:

- numeru, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi (NIP polski lub numer identyfikacyjny VAT zagraniczny);

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

W przypadku dostaw energii elektrycznej i cieplnej, gazu przewodowego oraz świadczenia usług telekomunikacyjnych, radiokomunikacyjnych oraz usług wymienionych załączniku nr 3 do ustawy o VAT:

Lp. PKWiU 2008 Towar (grupa towarów)  
140 36.00.20.0 Usługi związane z uzdatnianiem i dostarczaniem wody za pośrednictwem sieci wodociągowych  
141 36.00.30.0 Usługi związane z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych  
142 37 Usługi związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków  
143 38.11.1 Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu  
144 38.11.2 Usługi związane ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu  
145 38.11.6 Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne  
146 38.12.1 Usługi związane ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych  
147 38.12.30.0 Usługi związane z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu  
148 38.21.10.0 Usługi związane z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia  
149 38.21.2 Usługi związane z usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne  
150 38.22.19.0 Usługi związane z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych  
151 38.22.2 Usługi związane z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych, z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU ex 38.22.21.0)  
152 39.00.1 Usługi związane z odkażaniem i czyszczeniem  
153 39.00.2 Pozostałe usługi związane z rekultywacją oraz specjalistyczne usługi w zakresie kontroli zanieczyszczeń  
174 81.29.12.0 Usługi zamiatania śmieci i usuwania śniegu  
175 81.29.13.0 Pozostałe usługi sanitarne  

faktura może nie zawierać  numeru identyfikacyjnego VAT nabywcy (NIP, NIP-UE). Jeżeli jednak podatnik korzystając z możliwości opisanej poniżej w treści faktury nie zamieści danych nabywcy (imię, nazwisko, nazwa, adres) - wtedy numer ten trzeba podać. Zatem wynika z tego, że w fakturach uproszczonych dla osób fizycznych należy podawać imię, nazwisko oraz adres nabywcy.

W przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro, jeżeli kwota ta określona jest w euro - w treści faktury nie trzeba podać:

- danych nabywcy (imię, nazwisko, nazwa, adres), ale trzeba podać numer identyfikacyjny VAT;

- miary i ilości towarów oraz zakresu usługi;

- ceny jednostkowej towaru lub usługi netto bez VAT;

- wartości sprzedaży netto;

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto oraz kwoty podatku VAT od tejże sumy, obie z podziałem na poszczególne stawki VAT i zwolnienie.

Warunkiem jest jednak to, ze faktura zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku. Upraszczając można powiedzieć, że przy jednej stawce podatku (usługi czy towary wyłącznie w jednej stawce) można nie podawać wsyzstkich ww. danych. Gdy takich stawek na jednej fakturze jest więcej, trzeba jednak podawać kwoty podatku dla poszczególnych stawek VAT.

Warto dodać, że tego rodzaju faktura "uproszczona" jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacji, gdy należność jest określona w złotych polskich lub w euro. Każda inna waluta uniemożliwia wystawienie takiej faktury, bowiem w przepisie wyraźnie mowa jest o kwocie w walucie, a nie o równowartości kwoty w danej walucie. Taka faktura "uproszczona" nie jest również dopuszczalna przy sprzedaży:

- osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej.

- sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju;

- wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów;

- w przypadku w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika (sprzedaż na rzecz kontrahenta unijnego opodatkowana u nabywcy, w dużym skrócie ujmując).

Faktury VAT wystawiane osobom fizycznym, które nie są podatnikami VAT, nie muszą zawierać NIP (numeru identyfikacyjnego VAT). Fakt, że tego rodzaju zwolnienia nie zawiera bezpośrednio przepis rozporządzenia Ministra Finansów, jednak skoro nabywca nie posiada numeru identyfikacyjnego VAT (numeru, który otrzymał rejestrując się jako podatnik VAT), to nie można takiego numeru podać w treści faktury. Numeru PESEL nie podajemy. Numeru tego nie muszą również zawierać faktury wystawiane przez podatników przed otrzymaniem numeru VAT, np. przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji pomiędzy zgłoszeniem do REGONu a uzyskaniem numeru identyfikacyjnego VAT (NIPu).

Faktura VAT ''uproszczona''

Przepisy wchodzące w życie od 1 stycznia 2013 r. wprowadzają możliwość wystawienia tzw. faktury uproszczonej, w przypadku sprzedaży o małej wartości.

Nazwa "faktura uproszczona" nie jest wyrażeniem języka prawnego, nie jest to zwrot użyty w ustawie o VAT czy w aktach wykonawczych, to zaproponowana przez nasz serwis nazwa potoczna. Nie należy mylić z VAT fakturą WE uproszczoną.

faktura VAT w exceluPobierz formularz faktury VAT uproszczonej w excelu całkowicie bezpłatnie!

W przypadku gdy kwota należności ogółem nie przekracza kwoty 450 zł albo 100 euro, jeżeli kwota ta określona jest w euro - w treści faktury nie trzeba podać:

- danych nabywcy (imię, nazwisko, nazwa, adres); numer identyfikacyjny VAT trzeba podać;

- miary i ilości towarów oraz zakresu usługi;

- ceny jednostkowej towaru lub usługi netto bez VAT;

- wartości sprzedaży netto;

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto oraz kwoty podatku VAT od tejże sumy, obie z podziałem na poszczególne stawki VAT i zwolnienie.

Warunkiem jest jednak to, ze faktura zawiera dane pozwalające określić dla poszczególnych stawek podatku kwotę podatku. Upraszczając można powiedzieć, że przy jednej stawce podatku (usługi czy towary wyłącznie w jednej stawce) można nie podawać wsyzstkich ww. danych. Gdy takich stawek na jednej fakturze jest więcej, trzeba jednak podawać kwoty podatku dla poszczególnych stawek VAT.

Warto dodać, że tego rodzaju faktura "uproszczona" jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacji, gdy należność jest określona w złotych polskich lub w euro. Każda inna waluta uniemożliwia wystawienie takiej faktury, bowiem w przepisie wyraźnie mowa jest o kwocie w walucie, a nie o równowartości kwoty w danej walucie. Taka faktura "uproszczona" nie jest również dopuszczalna przy sprzedaży:

- osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej.

- sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju i na terytorium kraju;

- wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów;

- w przypadku w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatnika posiadającego na terytorium kraju siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, z którego dokonywane są te czynności, a w przypadku braku na terytorium kraju siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej - posiadającego na terytorium kraju stałe miejsce zamieszkania albo zwykłe miejsce pobytu, z którego dokonywane są te czynności, w przypadku gdy miejscem świadczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, a osobą zobowiązaną do zapłaty podatku od wartości dodanej jest nabywca towaru lub usługobiorca i faktura dokumentująca te czynności nie jest wystawiana przez tego nabywcę lub usługobiorcę w imieniu i na rzecz podatnika (sprzedaż na rzecz kontrahenta unijnego opodatkowana u nabywcy, w dużym skrócie ujmując).

Refaktura" class="system-pagebreak" style="padding-left: 30px;" />

Refaktura to standardowa faktura, obciążająca kontrahenta wydatkami poniesionymi w jego sprawie, lub też obciążająca kontrahenta kosztami usług wykonanych bezpośrednio na rzecz tego kontrahenta przez osoby trzecie lub kosztami towarów dostarczonych kontrahentowi bezpośrednio przez osobę trzecią.

W prawie podatkowym nie istnieje obecnie pojęcie refaktury.  Refaktura to zwykła faktura spełniająca wszelkie wymogi formalne dla danego rodzaju dostawy czy usługi. Po prostu jeżeli podmiot A fakturuje na B, B refakturuje na C, a świadczenie przechodzi od A do C albo też C zwraca koszty B zgodnie z umową czy ustawą, to wszystko jest w porządku. Trzeba jednak pamiętać, że termin wystawienia faktury i obowiązek podatkowy powstają w stosunkach między A i B oraz B i C w tym samym czasie, w związku z jedną i tą samą dostawą czy usługą.

Dawniej, pod rządami starej ustawy o VAT (1993-30.04.2004) refaktura bez marży w oparciu o umowę zawierającą zobowiązanie do refakturowaina pozwalała na zachowanie stawki VAT pierwotnej faktury. Obecnie każdy wystawca faktury stosuje stawkę właściwą dla niego, na przykład refaktura zwolnionych  usług świadczonych przez Pocztę Polską odbywa się według stawki VAT 23%, bo refakturujący nie jest Pocztą Polską zwolnioną przedmiotowo z VAT.

Warto jednak przypomnieć akty prawne z lat 60-tych, wtedy bowiem kształtowały się pojęcia refaktury. Na przykład w rozporządzeniu Ministra Finansów z 10 kwietnia 1962 r. w sprawie poboru w formie ryczałtu podatków obrotowego, dochodowego i wyrównawczego (...) czytamy "W takich przypadkach rachunki za wykonane świadczenia na eksport wystawia podatnik na rzemieślniczą spółdzielnię zaopatrzenia i zbytu lub inną organizację zbytu rzemiosła i prywatnego przemysłu, która następnie refakturuje całość dostaw bądź usług na przedsiębiorstwo zaopatrzenia i zbytu załączając do refaktur kopie rachunków wystawianych przez podatnika." Z kolei rozporządzenie w sprawie ewidencji VAT z 1993 r. (nie obowiązujące) opisuje refakturę wprost: "Rozliczenie VAT z tytułu kosztów wyłożonych przez sprzedawcę mającego numer identyfikacyjny w imieniu nabywcy posiadającego także taki numer, a następnie refakturowanych, dokonuje się i rozlicza według ogólnych zasad stosowanych przy sprzedaży i zakupie."

Faktura w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów" class="system-pagebreak" style="padding-left: 30px;" />

W przypadku wystawiania faktury w związku z dokonywaniem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów podatnik ma obowiązek podać w treści faktury dodatkowo:

- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku, poprzedzony kodem PL (NIP-UE sprzedawcy)

- numer, za pomocą którego nabywca towaru lub usługi jest zidentyfikowany dla podatku od wartości dodanej w danym państwie członkowskim, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej właściwy dla tego państwa członkowskiego (NIP-UE nabywcy z innego państwa UE).

W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów nie jest możliwe wystawienie faktury "uproszczonej", zawierającej mniejszą ilość danych dotyczących nabywcy przy małych kwotach sprzedaży.

W wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów podatnik może – ale nie musi - wystawić fakturę potwierdzającą otrzymanie całości lub części ceny. Jeżeli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury, to fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę). Nie wystawiając faktury podatnik nie naraża się na konieczność rozliczenia VAT w stawce krajowej w związku z nieposiadaniem np. dokumentów wystarczających na zastosowanie stawki 0%.

W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydano lub przemieszczono towar.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa nowych środków transportu wiąże się z dodatkowymi obostrzeniami. W takim przypadku zawsze trzeba wystawić fakturę. Czasem musi być ona wystawiona w trzech egzemplarzach. Ustawa o VAT w art.106 ust.6 wyróżnia nadal oryginał i kopię "oryginał faktury jest wydawany nabywcy; jedną z kopii faktury podatnik pozostawia w swojej dokumentacji, drugą przesyła w terminie 14 dni od dnia dokonania dostawy do biura wymiany informacji o podatku VAT." Jest to zatem sytuacja, w których fakturę wystawiamy w trzech egzemplarzach, pomimo jednak że ustawa mówi o oryginale i o kopiach, każdy z egzemplarzy faktury wyglądać będzie identycznie. Trzy egzemplarze wystawiane są jednak tylko wtedy, gdy nabywca nie podał sprzedawcy numeru VAT-UE. Jeżeli nabywca podał numer VAT-UE do wystawienia takiej faktury, to i w tym przypadku fakturę wystawia się w dwóch egzemplarzach (i nie przesyła się trzeciego do Biura Wymiany Informacji...).

Biuro Wymiany Informacji Podatkowych Izby Skarbowej w Poznaniu
ul. Poznańska 46
62-510 Konin

z tel. stac.: 801 055 055
z tel. kom.: (22) 330 0330
z zagranicy: +48 22 330 0330

W przypadku gdy przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy są tzw. nowe środki transportu, faktura powinna zawierać

- datę dopuszczenia nowego środka transportu do użytku oraz,

- przebieg pojazdu (pojazdy lądowe) albo liczbę godzin roboczych używania nowego środka transportu (jednostki pływające lub statki powietrzne).

W wewnątrzwspólnotowej dostawie nowych środków transportu dokonywanych przez osoby nie będące podatnikami VAT zgodnie z art.15 ustawy  o VAT, faktura może nie zawierać - numeru, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku (numeru identyfikacyjnego VAT czyli NIPu sprzedawcy).

Nie są również uznawane za fakturę VAT rachunki wystawiane zgodnie z Ordynacją podatkową przez podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni, w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu (w takim wypadku trzeba wystawić fakturę VAT, nie rachunek; rachunek nie zostanie uznany za fakturę VAT).

Faktura wewnętrzna, VAT marża, VAT MP" class="system-pagebreak" style="padding-left: 30px;" />

Od 1 stycznia 2013 r. nie ma już obowiązku wystawiania faktur wewnętrznych VAT. Nic nie stoi na przeszkodzie w ich dalszym wystawianiu dla potrzeb ułatwienia rozliczania podatku, jednak nie jest to już obowiązek prawny.

Tę zmianę wprowadzono z uwagi na fakt, iż  właściwe regulacje prawa unijnego  nie przewidują możliwości wymagania przez państwa członkowskie wystawiania tego rodzaju faktur.  Faktura wewnętrzna nie jest zresztą istotnym  dokumentem mającym wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemu V A T - przykładowo można wskazać,  iż  nie  jest  ona  dokumentem  wprowadzanym  do  obiegu.  Jest  to  bowiem dokument  jedynie  pomocniczy,  w  którym  podatnik  zawiera  np.  przeliczenie  wyrażonych  w walutach  obcych  kwot  podatku,  stawki  podatku  i  inne  informacje  niezbędne  do dokonywania zapisów w  ewidencji i deklaracji podatkowej. Transakcje, w związku z którymi  obecnie istnieje obowiązek wystawienia faktur wewnętrznych, po wejściu w życie nowelizacji  ustawy  o V A T  będą mogły zostać rozliczone  w  podatku  V A T  także na  podstawie  innych dokumentów.  W  przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia  towarów,  dostawy  towarów, dla których podatnikiem jest ich nabywca lub świadczenia usług,  dla którego podatnikiem jest ich  usługobiorca,  podstawą  taką  przykładowo  może  być  faktura  wystawiona  przez kontrahenta.  Natomiast w  przypadku czynności wymienionych w  art.  7  ust.  2 i 8 ust.  2 taką podstawą może być odpowiedni  dokument wewnętrzny wystawiony  przez  podatnika.  Brak jest przy tym przeszkód, aby taki dokument zawierał wszystkie dane, które w obecnym stanie prawnym  zawiera  faktura  wewnętrzna - w  związku z  likwidacją  obowiązku wystawiania faktur wewnętrznych przedmiotowa kwestia pozostaje w sferze wyboru podatnika.

Jak wystawiano faktury wewnętrzne przed 2013 r. dowiedzieć się można tutaj.

Obecne regulacje stwierdzają, że przepisy § 5, 9-14, 16, 17 i 21 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług mogą być odpowiednio stosowane do faktur wewnętrznych, z tym że w przypadku:

- czynności określonych w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy (nieodpłatne dostawy i usługi), gdy brak jest konkretnego nabywcy towaru lub usługi, faktura wewnętrzna nie zawiera danych dotyczących tego nabywcy oraz kwoty należnej z tytułu wykonania tych czynności;

- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, oraz świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca, faktury wewnętrzne mogą nie zawierać numeru, za pomocą którego kontrahent jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej.

Te przepisy to przepisy regulujące treść faktury, terminy wystawienia, zaliczkowanie, korygowanie, opakowania zwrotne, dokumenty mogące zostać uznane za fakturę wewnętrzną oraz zasady przechowywania. Można te przepisy stosować, lub nie. Można stosować tylko wybrane z nich, a innych nie stosować wcale. Zatem podatnik może robić w tym zakresie co mu się żywnie podoba, byle prawidłowo zapłacił rozliczył podatek.

Faktury wewnętrzne można wystawiać w jednym egzemplarzu. 

W przypadku świadczenia usług turystyki, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o VAT kwota marży - faktura powinna zawierać wyrazy „procedura marży dla biur podróży”. W przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5 ustawy marża - odpowiednio wyrazy „procedura marży - towary używane”, „procedura marży - dzieła sztuki” lub „procedura marży - przedmioty kolekcjonerskie i antyki”. Te adnotacje zastępują występującą do roku 2012 fakturę VAT - marża.

Od 1 stycznia 2013 r. nie ma już faktur VAT -  marża.

W przypadku dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 120 ust. 4 i 5 ustawy o VAT kwota marży -  faktura nie zawiera następujących danych (obligatoryjnie):

- ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

- kwot wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

- wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

W przypadku świadczenia usług turystyki, dla których podstawę opodatkowania stanowi zgodnie z art. 119 ust. 1 ustawy o VAT kwota marży - faktura nie zawiera następujących danych;

- ceny jednostkowej towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);

- kwot wszelkich rabatów, w tym za wcześniejsze otrzymanie należności, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;

- wartości dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartości sprzedaży netto);

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

W przypadku, gdy podatnik sprzedający usługę rozlicza VAT zgodnie z art.21 ust.1 ustawy o VAT, tj. z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później niż 90. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - należy dodać w treści faktury adnotację "metoda kasowa". Ta adnotacja zastępuje występujące do roku 2012 faktury VAT - MP.

Od 1 stycznia 2013 r. nie ma już faktur VAT - MP.

Mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

- z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,

- z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1

- po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej „metodą kasową”; otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części. Aby korzystać z tych zasad ma obowiązek umieszczać powyższą adnotację w treści faktury.

Faktura VAT RR

W zakresie faktur wystawianych rolnikowi ryczałtowemu (faktur VAT RR) nic się nie zmieniło w roku 2013. Rolnikowi ryczałtowemu:

- dokonującemu dostawy produktów rolnych;

- świadczącego usługi rolnicze,

na rzecz podatnika podatku VAT, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku – 6% kwoty należnej z tytułu sprzedaży - jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych. Nabywca ten wystawia tzw. fakturę VAT RR, gdzie dodaje do ceny 6,5% VAT (7% do końca 2013 r.).

Oryginał faktury jest przekazywany dostawcy, kopię zatrzymuje nabywca, który fakturę VAT RR wystawia.

Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawierać co najmniej:

- imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

- numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;

- datę dokonania nabycia oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;

- nazwy nabytych produktów rolnych;

- jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;

- cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

- wartość nabytych produktów rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;

- stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;

-kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów rolnych;

- wartość nabytych produktów rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;

- kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;

- czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpisy oraz imiona i nazwiska tych osób,

- oświadczenie dostawcy produktów rolnych w brzmieniu:

Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.".

W przypadku umów kontraktacji lub innych umów o podobnym charakterze oświadczenie takie może być złożone tylko raz w okresie obowiązywania umowy. Oświadczenie to sporządza się jako osobny dokument. Dokument ten powinien zawierać:

-imię i nazwisko lub nazwę albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;

- numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;

- numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;

- datę zawarcia i określenie przedmiotu umowy,

- datę sporządzenia tego dokumentu oraz czytelny podpis składającego oświadczenie.

Dokument sporządza się w dwóch egzemplarzach. Oryginał jest przekazywany nabywcy.

W przypadku rezygnacji ze zwolnienia od podatku określonego – rezygnacji ze statutu rolnika ryczałtowego – oświadczenie stałe (umowa kontraktacji) informuje o tym niezwłocznie nabywcę.

Rolnik ryczałtowy jest obowiązany przechowywać oryginały faktur VAT RR oraz kopie oświadczeń (stałych, do umów kontraktacji) przez okres 5 lat, licząc od końca roku, w którym wystawiono fakturę.

Choć w przepisach rozporządzenia Ministra Finansów nie mówi się o oryginale czy kopii faktury, ale o egzemplarzach faktury, to jednak w przypadku faktur VAT-RR występuje oryginał i kopia - jest to związane z nieznowelizowanymi przepisami ustawy o VAT, które kreują obowiązek wystawienia tych faktur oraz zasady ich wystawiania i treść minimalną

VAT Faktura WE uproszczona

W wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej (procedura uproszczona) w przypadku faktur wystawianych przez drugiego w kolejności podatnika - dane określone w art. 136 ustawy o VAT, tzn.:

- adnotację „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135-138 ustawy o ptu” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 141 dyrektywy 2006/112/WE”;

- stwierdzenie, że podatek z tytułu dokonanej dostawy zostanie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;

- numer, o którym mowa w art. 97 ust. 10, który jest stosowany przez niego wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej;

- numer identyfikacyjny stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej ostatniego w kolejności podatnika.

Te same zasady stosuje się odpowiednio, gdy:

- ostatnim w kolejności podmiotem jest osoba prawna, która nie jest podatnikiem podatku od wartości dodanej, a która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych w państwie członkowskim, w którym znajduje się towar w momencie zakończenia wysyłki lub transportu;

- w procedurze uproszczonej ostatnim w kolejności podmiotem jest polski podatnik VAT lub osoba prawna niebędąca polskim podatnikiem VAT, która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych, a drugim w kolejności podatnikiem jest podatnik podatku od wartości dodanej, który posługuje się w procedurze uproszczonej numerem identyfikacyjnym wydanym mu na potrzeby tego podatku przez państwo członkowskie inne niż Rzeczpospolita Polska, z uwzględnieniem obowiązujących w tym innym państwie członkowskim przepisów w zakresie dokumentowania tej procedury.

Faktura zaliczkowa

Jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część należności, w odniesieniu do której zgodnie z ustawą powstaje obowiązek podatkowy, fakturę wystawia się nie później niż 7. dnia od dnia, w którym ją otrzymano. Datą otrzymania zaliczki jest oczywiście data otrzymania gotówki, ale i data otrzymania przelewu (nie data jego nadania przez płatnika).

Faktura zaliczkowa stwierdzająca otrzymanie całości lub części należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi powinna zawierać:

- datę jej wystawienia (co najmniej dzień, miesiąc i rok);

- kolejny numer, nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę (zatem serie numeracji nie mogą powodować, że dwie faktury będą mieć ten sam numer; tego rodzaju wada może powodować istotną wadę faktury);

- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;

- numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany dla podatku (numer identyfikacyjny VAT czyli NIP);

- numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany dla podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi (NIP polski lub numer identyfikacyjny VAT zagraniczny);

- datę otrzymania całości lub części należności, o ile taka data różni się od daty wystawienia faktury (gdy fakturę zaliczkową wystawia się w dacie otrzymania zaliczki, nie trzeba podawać daty otrzymania zaliczki);

- kwotę otrzymanej całości lub części należności, przy czym w przypadku gdy wystawiono więcej niż jedną fakturę zaliczkową, i faktury te obejmują łącznie całą należność, ostatnia z tych faktur powinna zawierać również numery poprzednich faktur zaliczkowych;

- kwotę podatku wyliczoną według wzoru:

    ZB x SP
KP = --------------
    100 + SP

gdzie: KP - oznacza kwotę podatku, ZB - oznacza kwotę otrzymanej części lub całości należności, SP - oznacza stawkę podatku;

- dane dotyczące zamówienia lub umowy, a w szczególności: nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, cenę jednostkową netto, ilość zamówionych towarów, wartość zamówionych towarów lub usług netto, stawki podatku, kwoty podatku oraz wartość brutto zamówienia lub umowy.

Jeżeli faktury zaliczkowe, nie obejmują całej należności, podatnik po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi wystawia fakturę w terminie właściwym dla danej dostawy czy usługi, z tym że sumę wartości towarów lub usług pomniejsza się o wartość otrzymanych części należności, a kwotę podatku pomniejsza się o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części należności; taka faktura zawiera również numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Oczywiście w niektórych przypadkach faktury mogą nie zawierać określonych danych lub mogą wymagać podania większej ilości danych, niz wyżej wymienione (tak jak w przypadku "zwykłych faktur" reguluje to § 5 ust. 2-7 rozporządzenia Ministra Finansów).

W przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów podatnik może – ale nie musi - wystawić fakturę potwierdzającą otrzymanie całości lub części ceny. Jeżeli wystawia fakturę, stosuje terminy wystawienia takie, jak w krajowej fakturze zaliczkowej.

Inne dokumenty uznane za fakturę

Za fakturę uznaje się również:

- bilety jednorazowe uprawniające do przejazdu na odległość nie mniejszą niż 50 km, wydawane przez podatników uprawnionych do świadczenia usług polegających na przewozie osób: kolejami normalnotorowymi, taborem samochodowym, statkami pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej, promami, samolotami i śmigłowcami, jeżeli zawierają następujące dane:

- nazwę sprzedawcy i numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany dla podatku,

- numer i datę wystawienia biletu,

- informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi,

- kwotę należności wraz z podatkiem,

- kwotę podatku;

- dokumenty dotyczące usług pośrednictwa finansowego zwolnionych od podatku, jeżeli zawierają co najmniej następujące dane:

- określenie usługodawcy i usługobiorcy,

- numer kolejny i datę ich wystawienia,

- nazwę usługi,

- kwotę, której dotyczy dokument;

- dowody zapłaty za przejazdy autostradami płatnymi, jeżeli zawierają następujące dane:

- nazwę sprzedawcy i numer, za pomocą którego jest on zidentyfikowany dla podatku,

- numer kolejny i datę wystawienia,

- informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi, w szczególności nazwę autostrady, za przejazd którą pobierana jest opłata,

- kwotę należności wraz z podatkiem,

- kwotę podatku;

- rachunki wystawiane zgodnie z Ordynacją podatkową przez podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni, z wyjątkiem gdy do wystawienia faktury obowiązani są podatnicy, o których mowa w art. 16 ustawy (wewnątrzwspólnotowa dostawa nowych środków transportu - w takim wypadku trzeba wystawić fakturę VAT, nie rachunek; rachunek nie zostanie uznany za fakturę VAT).

Za fakturę uznaje się dokument VAT dotyczący usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, wystawiany za okresy miesięczne przez Centralne Biuro Opłat Trasowych (CRCO) Europejskiej Organizacji do Spraw Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL) w imieniu Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej, jeżeli zawiera co najmniej następujące dane:

- określenie usługobiorcy i usługodawcy;

- informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy;

- datę wystawienia;

- informacje pozwalające na identyfikację rodzaju usługi;

- stawkę podatku;

- kwotę podlegającą opodatkowaniu bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);

- łączną kwotę należności wraz z podatkiem;

- kwotę podatku.

Ww. dokument nie jest jednak fakturą, jeżeli dotyczy usług w zakresie kontroli i nadzoru ruchu lotniczego, za które pobierane są opłaty trasowe, opodatkowanych stawką podatku w wysokości 0 %.

Duplikat faktury VAT

W przypadku gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie, podatnik lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia wystawia ponownie fakturę:

- na wniosek nabywcy - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika (zniszczona lub zaginiona faktura to faktura nabywcy),

- zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy (zniszczona lub zaginiona faktura to faktura sprzedawcy);

Sprzedawca lub samofakturujący się nabywca ma obowiązek wystawienia duplikatu faktury:

- na wniosek podatnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy,

- zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika;

Organ egzekucyjny wystawia ponownie fakturę wystawioną za dłużnika:

- na wniosek nabywcy lub dłużnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu tego podmiotu,

- zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy lub dłużnika.

Faktura wystawiona ponownie zawiera wyraz „DUPLIKAT” oraz datę jej wystawienia.

Duplikat wystawiamy w dwóch egzemplarzach, to wynika z zasad ogólnych dotyczących ilości egzemplarzy faktury (duplikat to również faktura).

Takie same zasady stosuje się do duplikatu faktur korygujących czy not korygujących.

Samofakturowanie

Podatnik, podatnik podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze albo osoba prawna niebędąca takim podatnikiem, nabywający towary lub usługi od podatnika, o którym mowa w § 4, mogą wystawiać w jego imieniu i na jego rzecz faktury dokumentujące:

- dokonanie sprzedaży przez podatnika na rzecz tego podmiotu,

- otrzymanie należności, o której mowa w art. 19 ust. 11 ustawy, oraz

- dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w § 26a pkt 2 lit. b

- jeżeli istnieje wcześniejsze porozumienie między tymi dwiema stronami i pod warunkiem, że istnieje określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności. Nie można zatem po fakcie potwierdzić takiej faktury wystawionej w naszym imieniu, należy najpierw się stosownie dogadać (np. podpisać umowę) i ustalić procedurę zatwierdzania faktur (np. przesyłanie listy w excelu i odsyłanie listy zatwierdzonej, podpisanej e-podpisem czy wysyłanej z określonego adresu email).

Warto jednak podkreślić odbiurokratyzowabue szeregu istniejących wcześniej obowiązków dotyczących samofakturowania,  takich  jak  np. informowania naczelnika urzędu skarbowego o zawarciu umowy na samofakturowanie. Obecnie nie trzeba już nikogo o tym fakcie informować.

Faktury może wystawiać w imieniu i na rzecz podatnika:

- zarejestrowanego podatnika VAT czynnego;

- podatnika VAT zwolnionego podmiotowo do 150 tys. zł rocznie;

- podatnika z tytułu wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu,

również upoważniona przez niego osoba trzecia, w szczególności jego przedstawiciel podatkowy. 

Jak skorygować fakturę VAT

Nie w każdym przypadku jest możliwe skorygowanie błędnie wystawionej faktury VAT:

Jeżeli otrzymaliśmy jako nabywcy fakturę zawierającą błędy, możemy doprowadzić do jej poprawy na dwa sposoby:

- uzyskując fakturę korygującą od sprzedawcy;

- wystawiając notę korygującą dla sprzedawcy.

Najprościej poprosić sprzedawcę o fakturę korygującą, ma on bowiem już wpisane w systemie komputerowych wszystkie danei tak po prostu będzie szybciej.

Jeżeli sprzedawca nie chce wystawić faktury korygującej (bo np. nie zgadza się z istotą korekty), albo gdy nabywca chce samodzielnie dokonać korekty, można wystawić notę korygującą.

Wszelkie zasady dotyczące korygowania faktur, treści dokumentów korygujących i zasad ich wystawiania, opisano tutaj.

Okres przejściowy 2012/2013

Do udokumentowania czynności dokonanych przed dniem wejścia w życie zasad opisanych w niniejszym poradniku stosuje się zasady określone w roku 2012.

Na przykład:

Usługa została zakończona 31 grudnia 2012 r. Należy ja zafakturować według zasad obowiązujących w roku 2012.

Dostawa towarów z montażem została wykonana ostatecznie 2 stycznia 2013 r. Należy ją zafakturować według zasad obowiązujących w roku 2013.

Umowa na świadczenie usług trwała od 1 listopada 2012 r. do 2 lutego 2013 r. Należy ją zafakturować według zasad obowiązujących w roku 2013.

Wystawiono fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego w roku 2012. Obowiązek podatkowy powstał w roku 2013 (wtedy też zakończono usługę). Skoro jednak fakturę wystawiono w terminie zgodnie z przepisami obowiązującymi w roku 2012, nie trzeba jej korygować i wystawiać ponownie faktur według nowych zasad.

Do wystawiania faktur korygujących oraz faktur będących duplikatami do faktur wystawionych według starych zasady (czyli przed 2013 r. albo w 2013 r. w odniesieniu do czynności wykonanych w roku 2012) stosuje się nowe zasady korygowania

Faktura pro-forma

Podatnicy VAT, czynni i zwolnieni, są obowiązani wystawić faktury. Istnieje wiele rodzajów faktur, różnią się między sobą warunkami wystawienia oraz treścią minimalną. Od 1 stycznia 2013 r. w przepisach dotyczących faktur nastąpiło sporo zmian. Najbardziej podchwytliwa to brak obowiązkowego napisu "faktura" w treści faktury, co powoduje poważne zmiany w zasadach wystawiania ... faktur proforma. Wystawiając proformę na takich zasadach jak w roku minionym narażamy się na zapłatę podatku VAT objętego proformą (bo z reguły byłaby to nawet bez napisu proforma poprawna faktura VAT).

Takie jest zdanie autora niniejszego artykułu, bo wynika ono z obowiązujących przepisów prawa. Ministerstwo Finansów odnosząc się do poglądu zaprezentowanego m.in. na naszych łamach wyjaśniło, że samo dopisanie "pro-forma" oznacza, że podatnik nie chciał nadać dokumentowi przymiotu faktury VAT. Minister Finansów byłby zapewne innego zdania, gdyby oceniał dokumenty wystawione przez podatników sprzedających tzw. puste faktury, gdy były one wystawiane nie w celu zafakturowania, nawet gdyby podatnicy Ci - oszuści podatkowi - bronili się innym zamiarem, np. obciążenia kontrahenta. Pismo Ministra Finansów znajdziecie Państwo poniżej.

Warto tu pokreśli, że faktura nie jest dokumentem sformalizowanym co do formy, jedynie co do treści. Jeżeli w liście znajdą się odpowiednie treści, to list ten może stanowić fakturę VAT. Choć dziś faktury to zwykle druczki, dawniej były to pisma wysyłane do nabywców towarów i usług.

Podsumowując stan dyskusji w tym temacie - Ministerstwo Finansów pozwala wystawiać faktury proforma jak dotąd, bez negatywnych skutków w VAT. To bardzo dobrze. Z ostrożności autor radzi jednak stosować się do przepisów. Dla własnego dobra, po co zdawać się na decyzję urzędu skarbowego. Przepisy nie uzależniają obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur od intencji wystawiającego, ale od faktów! VAT jest systemem fakturowym i treść dokumentu sama przez się jest istotna, nie intencje podatników.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2011 r. III SA/Wa 1373/2010

"1. Z punktu widzenia zastosowania art. 108 ust. 1 u.p.t.u. bez znaczenia jest przyczyna wystawienia faktury. Oznacza to, że obowiązkiem zapłaty podatku będzie skutkowało zarówno wystawienie faktury spowodowane błędem, brakiem wiedzy lub niepewnością do co powstania obowiązku podatkowego, jak też świadome działanie podatnika. W świetle art. 108 ust. 1 u.p.t.u. także faktury, które nie dokumentują faktycznych transakcji, rodzą obowiązek zapłaty wykazanego w nich podatku należnego.                                                                                            

2. Dokument zawierający wszystkie elementy faktury, spełniający określone przepisami wymogi faktury jest fakturą. Odrębną kwestią jest natomiast okoliczność, czy jest to faktura odzwierciedlająca rzeczywistą czynność, dokonaną między wskazanymi w niej podmiotami. Faktura „pusta” pozostaje fakturą, tyle że z jej wystawieniem wiążą się określone skutki, dla jej wystawcy oznaczające obowiązek zapłaty wykazanego podatku, a dla odbiorcy - brak możliwości odliczenia wynikającego z takiej faktury podatku naliczonego. Faktura nie traci swojego charakteru z uwagi na okoliczność, że nie wprowadzono jej do ewidencji księgowych oraz prowadzonych na potrzeby rozliczeń podatkowych. Pozostaje fakturą także wtedy, gdy wynikające z niej dane nie zostaną uwzględnione w deklaracji. Uchybienia w ewidencjonowaniu zdarzeń oraz deklarowaniu podatku od towarów i usług mają swoje konsekwencje na gruncie prawa podatkowego, ale nie należy do nich uznanie faktury za dokument innego rodzaju."

Zatem nawet faktura pro-forma, która zawiera wszystkie elementy minimalnej treści faktury VAT, jest fakturą VAT. Intencje wystawcy czy inne okoliczności nie mają znaczenia.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 marca 2011 r. I FSK 352/2010

"Ponieważ w przypadku wystawienia faktury zawierającej wykazaną kwotę podatku, nawet jeżeli faktura taka nie ma odzwierciedlenia w stanie faktycznym, istnieje istotne ryzyko, że adresat takiej faktury potraktuje wykazany w niej podatek jako podatek naliczony podlegający odliczeniu, a władze skarbowe nie wykryją tej nieprawidłowości, zobowiązanie wystawcy faktury do zapłaty podatku bez względu na jego związek z czynnością opodatkowaną stanowi swego rodzaju ograniczenie możliwości dokonywania nadużyć prawa do odliczenia podatku."

Skąd odbiorca proformy ma się domyślić, jakie były intencje wystawcy dokumentu? Gdy dokument spełnia formalnie wymogi dla faktur VAT przewidziane, to można z niego odliczyć VAT. Nie trzeba, ale można. Zatem wystawca w świetle przepisów dyrektywy VAT ma obowiązek zapłacić VAT.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 maja 2012 r. I FSK 1074/2011

"Przepis art. 108 U.p.t.u. przewiduje szczególny przypadek samoistnego powstania obowiązku podatkowego, w efekcie samego wystawienia faktury wykazującej kwotę podatku od towarów i usług, przy czym obowiązek ten przyjmuje postać swoistej sankcji. Polega ona na tym, iż niezależnie od tego, czy w sprawie zaistniał obrót będący podstawą opodatkowania podatkiem VAT, jak również niezależnie od rozmiarów i konsekwencji podatkowych tego obrotu - każdy wystawca tzw. pustej faktury liczyć się winien z koniecznością zapłaty wykazanego w niej podatku. Regulacja ta stanowi o szczególnej roli faktury we wspólnym systemie podatku od towarów i usług, gdyż dla podatnika otrzymującego taką fakturę zwykle stanowi podstawę do obniżenia podatku należnego, a nawet żądania zwrotu podatku."

Jaki by nie był komunikat ministra, gdy organ podatkowy (naczelnik urzędu skarbowego) tak uzna, podatek trzeba będzie zapłacić.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 sierpnia 2011 r. I SA/Wr 392/2011

 "Obowiązek uiszczenia podatku wykazanego w fakturze wynika wyłącznie z samego faktu jej wystawienia i powstaje także wówczas, gdy dana sprzedaż nie była objęta obowiązkiem podatkowym albo została zwolniona od podatku."

Warto przytoczyć też tutaj wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który stwierdził, że jakby nie nazwać inie opisać dokumentu, to jeżeli zawiera on treść minimalną przewidzianą dla faktury VAT, to jest fakturą VAT.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich / Finanzamt Osnabrück-Land przeciwko Bernhard Langhorst / z dnia 17 września 1997 r. Sprawa C-141/96

"Artykuł 22 ust. 3 lit. c Szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku uprawnia Państwa Członkowskie do traktowania noty kredytowej wystawionej przez odbiorcę towarów lub usług jako „fakturę lub inny dokument uznawany za fakturę”, jeśli zawiera ona dane określone w tej dyrektywie jako niezbędne dla faktur VAT, została wystawiona z aprobatą podatnika, który dostarcza towary lub świadczy usługi oraz któremu przysługuje prawo do zakwestionowania wykazanej na fakturze kwoty podatku od wartości dodanej."

Odnosząc się do poruszanej przez Ministerstwo Finansów w piśmie kwestii jednoznacznego określenia, iż dokument nie jest fakturą VAT, zwrócić należy uwagę na znaczenie zwrotu "pro-forma", który oznacza mniej więcej "ze względu na formę", "w kwestii formalnej" "dla pozoru" dla przyzwoitości" i niekoniecznie musi oznaczać to, że dokument nie jest fakturą. Nawet stwierdzenie "dla pozoru" (słownik języka polskiego PWN) nie powoduje, iż dokument nie stanowi faktury - faktura VAT wystawiona nawet dla pozoru stanowi fakturę VAT. Z tego też względu pod rządami poprzedniego rozporządzenia regulującego treść faktur nie używano zwrotu "faktura VAT" wymaganego prawem, ale "faktura proforma". Nie korzystano z określenia "faktura VAT proforma"

Organy podatkowe słusznie zwracają uwagę na fakt, że proformy nie rodzą skutków VAT. Jednak gdy podatnik wystawił nie fakturę VAT proformę ale fakturę VAT nr proforma....., Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 14.10.2009 r. nr IPPP1-443-766/09-2/MP oprócz innych argumentów podkreślił, iż dokument ten nie zawierał minimalnej treści faktury (nie było podatku VAT). A jakie byłoby stanowisko organu, gdyby wszystkie elementy były na miejscu? Niekoniecznie adnotacja proforma powoduje nieskuteczność faktury w ramach podatku VAT.

Zatem wbrew stanowisku Ministerstwa Finansów, jeżeli dokument zawiera elementy niezbędne dla uznania go za fakturę, to żadne dodatkowe adnotacje nie są w stanie pozbawić dokumentu przymiotu bycia fakturą VAT. W końcu po czym nabywca ma rozpoznać, że otrzymał fakturę VAT? Po jej treści, bo przecież nie po nazwie :-)

W każdym bądź razie autor niniejszego pisma by nie ryzykował.

Pismo Ministra Finansów:

W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi skutków w podatku od towarów i usług wystawienia dokumentów określanych mianem faktur pro-forma, jakie pojawiły się po wejściu w życie od dnia 1 stycznia 2013 r. zmian przepisów w zakresie fakturowania, Ministerstwo Finansów informuje: 

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”, podatnicy, o których mowa w art. 15 tej ustawy, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży. Na mocy art. 106 ust. 3 ustawy o VAT ustanowiony jest obowiązek udokumentowania fakturą części należności otrzymywanych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. 

Szczegółowe zasady wystawiania faktur, w tym również zakres i rodzaj danych zawartych w fakturze oraz terminy ich wystawiania reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 i z 2012 r. poz. 1428), zwane dalej „rozporządzeniem fakturowym”. 

Od dnia 1 stycznia 2013 r. w wyniku nowelizacji rozporządzenia fakturowego (vide rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług - Dz. U. poz. 1428), został zniesiony obowiązek oznaczania faktur wyrazami „Faktura VAT”. Za fakturę jest zatem uznawany dokument zawierający dane wymagane na podstawie ww. rozporządzenia fakturowego, przy czym nie musi on już zawierać oznaczenia „Faktura VAT”. Obowiązujące od 1 stycznia 2013 r. regulacje nie wymagają również, aby dokument ten zawierał wyraz „Faktura”. Powyższe zmiany zostały wprowadzone w celu implementacji dyrektywy Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r. zmieniającą dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do przepisów dotyczących fakturowania (Dz. Urz. UE L 189 z 22.07.2010, str. 1). 

Powołane przepisy dotyczące podatku od towarów i usług nie przewidują, w celu dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wystawiania dokumentów określanych mianem faktur pro-forma. Dokument nazywany fakturą pro-forma nie jest dowodem księgowym. Jest to dokument wystawiany w obrocie gospodarczym i jego celem może być np. potwierdzenie złożenia oferty czy przyjęcia zamówienia do realizacji. Wyraźne oznaczenie tego dokumentu wyrazami pro-forma powoduje, że nie można przypisać mu waloru faktury w rozumieniu przepisów o VAT, gdyż podmiot wystawiający taki dokument jednoznacznie wskazuje, że nie jest to faktura. Wystawienie tego dokumentu nie powoduje zatem skutków w zakresie podatku VAT, tj. obowiązku zapłaty wykazanego w tym dokumencie podatku oraz nie stanowi dla kontrahenta podstawy do odliczenia wykazanego w tym dokumencie podatku VAT. Wystawienie takiego dokumentu nie zwalnia również podatnika z obowiązku wystawienia faktury dokumentującej dokonanie dostawy towaru lub wykonanie usługi albo otrzymanie całości lub części należności przed dostawą lub wykonaniem usługi (co do zasady w terminie 7 dni od dokonania tych czynności - vide § 9 i 10 rozporządzenia fakturowego). 

Po wejściu w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. zmian wprowadzonych ww. rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 grudnia 2012 r., nie zmieniło się merytoryczne podejście do dokumentów określanych mianem faktur pro-forma. W szczególności niezasadne jest stanowisko prezentowane przez niektórych autorów, że wystawienie takiego dokumentu (w celu np. potwierdzenia przyjęcia zamówienia), w przypadku gdy będzie zawierał wszystkie dane wymagane dla faktur (w tym kwotę podatku), rodzi obowiązek zapłaty wykazanego podatku do urzędu skarbowego na podstawie art. 108 ustawy o VAT. 

 



Uwaga, proszę zwrócić uwagę na daty publikacji tekstów (pod tytułem) - w celu weryfikacji ich aktualności!

Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj