INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zakładu przedstawione we wniosku z dnia 07.01.2008 r. (data wpływu 10.01.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego przez byłego pracodawcę na podstawie ugody sądowej jest:

• nieprawidłowe w części dotyczącej opodatkowania,

• prawidłowe w części dotyczącej możliwości wystąpienia byłej pracownicy do urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 10.01.2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania wypłaconego przez byłego pracodawcę na podstawie ugody sądowej

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 22 listopada 2007 r. zawarta została ugoda przed Sądem Rejonowym dla Y między Wnioskodawcą, tj. X i byłą pracownicą.

Powódka wystąpiła 5 października 2004 r. przeciwko Zakładowi o uznanie wypowiedzenia warunków pracy za bezskuteczne. W kolejnym piśmie procesowym powódka rozszerzyła żądanie pozwu o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za nieuzasadnione, domagała się nagrody, odszkodowania za tzw. mobbing pracownika oraz odszkodowań za niesłuszne, jej zdaniem, wypowiedzenie warunków płacy a potem pracy, a także wyrównanie wynagrodzenia za obniżenie pensji w związku z wypowiedzeniem warunków płacy.

Na rozprawie 11 września 2007 r. Sąd podjął starania, aby strony doszły do porozumienia. Powódka w obecności Sądu zaproponowała kwotę 15.000 zł, którą pozwany uiściłby jej, tytułem zakończenia sprawy.

W dniu 22 listopada 2007 r. zawarta została ugoda przed Sądem Rejonowym dla Y o następującej treści:

„1. Pełnomocnik pozwanego X (...) zobowiązuje się, że pozwany zapłaci na rzecz powódki (...) tytułem odszkodowania kwotę 15.000 (piętnaście tys.) w terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia umarzającego postępowanie w niniejszej sprawie, a pełnomocnik powódki (...) wyraża na to zgodę.

1. Pełnomocnik pozwanego (...) oraz pełnomocnik powódki - zgodnie oświadczają, iż niniejsza ugoda wyczerpuje wszelkie roszczenia stron wynikające ze stosunku pracy, a koszty procesu wzajemnie się znoszą”.
   
   

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 ze zm.) kwota odszkodowania została obciążona podatkiem dochodowym od osób fizycznych i przelana na konto byłej pracownicy w wysokości 12.150,00 (dwanaście tysięcy sto pięćdziesiąt zł).

Dodatkowo pismem z dnia 17.12.2007 r. ww. poinformowana została, że istnieje możliwość wystąpienia przez nią do Urzędu Skarbowego o stwierdzenie nadpłaty i zwrot naliczonego podatku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy zakład pracy słusznie postąpił w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych według stawki 19% ww. odszkodowania...
2. Czy istnieje możliwość wystąpienia przez byłą pracownicę do Urzędu Skarbowego o stwierdzenie i zwrot nadpłaty...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1) Wypłacone (na podstawie ugody sądowej) odszkodowanie mieści się w uregulowaniu przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 lit g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w świetle powyższego przepisu nie korzysta ze zwolnienia od opodatkowania.

Wnioskodawca ma świadomość, że Trybunał konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r. uznał, że art. 21 ust 1 pkt 3 lit g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest niezgody z konstytucją. Nie określił jednak kiedy wyżej wspomniany przepis straci swą moc obowiązującą i do dnia dzisiejszego ten zapis w ustawie nie został zmieniony.

Wnioskodawca uważa, że przepis ustawy podatkowej - do czasu jego nowelizacji - może być stosowany wyłącznie w jego obecnym brzmieniu, gdyż wyrok Trybunału nie zmienił aktualnie obowiązującego stanu prawnego.

Ad. 2) Podatnik może wystąpić (w oparciu o cytowany wyżej wyrok) do Organu podatkowego o stwierdzenie nadpłaty i zwrot naliczonego podatku.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, ze. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy wolne od podatku są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.
   
   

Należy wskazać, iż nie wszystkie szczegółowe warunki do zwolnienia, o których mowa w tym artykule muszą wynikać wprost z przepisów ustawowych, gdyż przepisy te wielokrotnie pozostawiają stronom umów swobodę co do określania, np. wysokości świadczenia.

Ponadto w tej kategorii zwolnień mieszczą się również odszkodowania zasądzone wyrokami sądów, jeżeli orzeczenia zapadły w oparciu o przepisy ustawowe. Przykładowo, potwierdza to uchwała NSA z dnia 24 listopada 2003 r. (sygn. PPS 9/2 003), która określa, m.in., że „za odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów prawa, należy uznać takie odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa niezależnie od tego, że bezpośrednim tytułem wypłaty odszkodowania jest umowa, wyrok sądu lub decyzja innego organu państwa”.

Powyższe oznacza, iż wskazanego przepisu nie można interpretować zawężająco.

Z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 przepisu wynika, iż ustawodawca przewidział szereg wyjątków od zwolnienia, określonych w lit. a)-g). I tak, m.in. stosownie do uregulowania zawartego w lit. g) wyłączone są ze zwolnienia od opodatkowania odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugod. Ten ostatni przepis dodany został do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, ustawą z dnia 27 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 1182). Jednocześnie tą samą ustawą dodano do art. 21 ust. 1 - pkt 3a oraz 3b, który to przepis stanowi, iż wolne od podatku są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i odszkodowań dotyczących korzyści, które podatnik mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono.

Praktyka wykazała, iż wspomniane nowelizacje wprowadziły szereg wątpliwości interpretacyjnych.

Nadmienić należy jeśli chodzi o pkt 3b omawianego przepisu, iż na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż, te których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Natomiast jeśli chodzi o zapis wprowadzony lit. g) do pkt 3 – Trybunał Konstytucyjny w sentencji wyroku z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt SK ... (OTK-A 200.......) orzekł o niekonstytucyjności art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej.

Zgodnie z art. 190 ust. 1 Konstytucji RP, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, a zgodnie z ust. 3 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia, chyba że Trybunał Konstytucyjny określi inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego.

Sentencja ww. wyroku opublikowana została w Dzienniku Ustaw z dnia 11 grudnia 2006 r. (Nr 226, poz. 1657) i z tą datą powyższy przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych utracił moc obowiązującą we wskazanym wyżej zakresie.

Oznacza to, iż kwoty otrzymane tytułem odszkodowania, w ramach ugody zawartej przed sądem za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę – co ma miejsce w rozpatrywanej sprawie - są tym zwolnieniem objęte mimo, iż nie wprowadzono stosownej nowelizacji do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji stwierdzić należy, iż Wnioskodawca wypłacając byłej pracownicy odszkodowanie na podstawie zawartej w dniu 22 listopada 2007 r. przed Sądem Rejonowym ugody niesłusznie pobrał zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Kwota podatku pobrana nienależnie przez płatnika stanowi nadpłatę w rozumieniu 72 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).

Generalną zasadą dla podatników podatku dochodowego jest - zgodnie z art. 73 § 2 Ordynacji podatkowej, że nadpłata dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych powstaje z dniem złożenia zeznania rocznego.

Jednocześnie z art. 74 tej ustawy wynika m.in., że jeżeli nadpłata powstała w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, a podatnik, którego zobowiązanie podatkowe powstało w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 1 i podatnik złożył zeznanie roczne lub został rozliczony przez płatnika, nie był obowiązany do składania deklaracji – wysokość nadpłaty określa podatnik we wniosku o jej zwrot, składając skorygowane zeznanie.

Ponieważ ustawodawca nie określił wzoru wniosku o stwierdzenie nadpłaty - to wnioskiem takim może być każde pismo, w którym podatnik wyrazi swoją wolę w tym zakresie.

Reasumując, Wnioskodawca wypłacając byłej pracownicy odszkodowanie nie był zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, wobec tego osoba ta ma prawo wystąpić do urzędu skarbowego z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.