Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPB1/415-287/12-3/AP
z 14 czerwca 2012 r.
Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Rodzaj dokumentu
interpretacja indywidualna
Sygnatura
ILPB1/415-287/12-3/AP
Data
2012.06.14
Autor
Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu
Temat
Podatek dochodowy od osób fizycznych --> Źródła przychodów
Słowa kluczowe
akcja
przychód
udział
umorzenie
Istota interpretacji
Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie powstania dochodu w przypadku umorzenia w Spółce udziałów / akcji za wynagrodzeniem w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji.
Wniosek ORD-IN 2 MB
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 13 marca 2012 r. (data wpływu 15 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania dochodu w przypadku umorzenia w Spółce udziałów / akcji za wynagrodzeniem w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji – jest:
UZASADNIENIE W dniu 15 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kwalifikacji przychodu uzyskanego z umorzenia dobrowolnego udziałów / akcji, w zakresie powstania dochodu w przypadku umorzenia w Spółce udziałów / akcji za wynagrodzeniem w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji oraz w zakresie powstania dochodu w przypadku dobrowolnego umorzenia w Spółce udziałów / akcji o charakterze nieodpłatnym. W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe. Wnioskodawca jest właścicielem udziałów / akcji w spółkach kapitałowych (dalej Spółka albo Spółki) mających siedzibę w Polsce lub w innych krajach Unii Europejskiej. Udziały / akcje, których jest właścicielem, mogą zostać umorzone. Umorzenie może mieć charakter dobrowolny, przymusowy (bez zgody wspólnika) lub automatyczny (z chwilą ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia). Umorzenie może być przeprowadzone bez wynagrodzenia lub za wypłatą wynagrodzenia w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji. Po umorzeniu należących do Wnioskodawcy udziałów / akcji, wspólnikiem w spółce mogą pozostać osoby fizyczne, osoby prawne lub spółki osobowe. W przypadku pozostających w Spółce wspólników - osób prawnych lub spółek osobowych - może wystąpić sytuacja, w której Wnioskodawca:
Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym. W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie powstania dochodu w przypadku umorzenia w Spółce udziałów / akcji za wynagrodzeniem w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji. Czy umorzenie (dobrowolne, przymusowe lub automatyczne) w Spółce udziałów / akcji za wynagrodzeniem w wartości niższej od rynkowej wartości umarzanych udziałów / akcji spowoduje po stronie Wnioskodawcy powstanie dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości różnicy pomiędzy otrzymanym wynagrodzeniem oraz kosztem nabycia umarzanych udziałów... Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie dobrowolne, przymusowe lub automatyczne udziałów / akcji w spółce, spowoduje powstanie po Jego stronie dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wyłącznie w wysokości różnicy pomiędzy wypłaconym wynagrodzeniem oraz kosztem nabycia umarzanych udziałów. Od dochodu obliczonego w powyższy sposób zobowiązanym do zapłaty podatku będzie spółka (jako płatnik), której udziały / akcje będą umarzane. Uzasadnienie. Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) - dalej ustawa o PIT - dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji). Z powyższego przepisu wynika, iż dochód z umorzenia udziałów jest na gruncie przepisów ustawy o PIT opodatkowany na zasadach przewidzianych dla dochodów (przychodów) z udziału w zyskach osób prawnych. Zgodnie natomiast z art. 24 ust. 5d powołanej ustawy, dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego - w związku z umorzeniem - nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo art. 23 ust. 1 pkt 38. Z powyższych przepisów wynika, iż w celu obliczenia wysokości zobowiązania podatkowego związanego z umorzeniem udziałów otrzymany przychód należy pomniejszyć o koszt nabycia umarzanych udziałów, obliczony na zasadach wskazanych w art. 24 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opinii Zainteresowanego, dla opisanych zasad określania wysokości dochodu nie ma znaczenia fakt, iż wynagrodzenie uzyskane w związku z umorzeniem będzie niższe niż rynkowa wartość udziałów zbywanych celem ich umorzenia. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, w tym również:
Jednocześnie, na podstawie art. 17 ust. 2 ustawy o PIT, przy ustalaniu wartości przychodów, o których mowa w ust. 1 pkt 4 lit. c), pkt 6, 7, 9 i 10, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19. Zgodnie natomiast z art. 19 ust. 1 ustawy o PIT, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Omawiany przepis ma zastosowanie nie tylko do określania wysokości dochodu w przypadku zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa jest w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT. Zgodnie z art. 17 ust. 2 UPDOF, przepis ten ma także zastosowanie w przypadku opodatkowania określonych przychodów z kapitałów pieniężnych. Zgodnie z powołanym art. 17 ust. 2 ustawy o PIT, zasady określania dochodów zawarte w art. 19 ustawy o PIT, znajdują zastosowanie do opodatkowania następujących przychodów z kapitałów pieniężnych:
Dochody uzyskane z tytułu umorzenia udziałów są, w świetle omawianego art. 17 ustawy o PIT, traktowane jako dochody z udziałów w zyskach osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT). Wspomniany art. 17 ust. 2 ustawy o PIT, określając kategorie dochodów, do których zastosowanie znajduje art. 19 ustawy o PIT, nie wymienia dochodów z tytułu umorzenia udziałów. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o PIT, przepis ten odwołuje się wyłącznie do jednego rodzaju dochodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, a mianowicie do przychodów z majątku likwidowanej spółki. Na gruncie omówionych wyżej przepisów ustawy o PIT należy zatem stwierdzić, iż ustawa o PIT nie przewiduje możliwości szacowania dochodów w przypadku uzyskania dochodu z tytułu umorzenia udziałów / akcji. Należy dodatkowo wskazać, iż pewne wątpliwości w zakresie możliwości stosowania art. 19 ustawy o PIT mogą się pojawić w przypadku, gdyby organ podatkowy w zakresie pytania dotyczącego kwalifikacji przychodu uzyskanego z umorzenia dobrowolnego udziałów / akcji uznał, iż przychód z tytułu umorzenia dobrowolnego należy zakwalifikować jako przychód, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o PIT, tj. przychód z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Zdaniem Wnioskodawcy, również w tym przypadku uzyskany przychód nie mógłby podlegać szacowaniu przez organ podatkowy na podstawie art. 17 ust. 2 oraz art. 19 ustawy o PIT. Należy bowiem zwrócić uwagę na fakt, iż art. 19 ustawy o PIT, określając zasady szacowania dochodu, odwołuje się do ceny. W przypadku zaś umorzenia udziałów pojęcie ceny nie występuje. W piśmie z dnia 18 lutego 2003 r. (LK-399/LM/BG/2003) Minister Finansów wyraził pogląd, zgodnie z którym „W przypadku, określonego w art. 199 kodeksu spółek handlowych, nabycia od wspólnika udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 199 § 2 k.s.h. terminu „wynagrodzenie” świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 kodeksu cywilnego”. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje poparcie w praktyce organów podatkowych. Przykładowo:
Podsumowując powyższe:
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca jest właścicielem udziałów / akcji w spółkach kapitałowych. Planowane jest umorzenie wskazanych udziałów / akcji (w trybie dobrowolnym, przymusowym lub automatycznym) za wynagrodzeniem w wysokości niższej niż rynkowa wartość umarzanych udziałów. Instytucja umorzenia akcji (udziałów) akcjonariusza (wspólnika) spółki kapitałowej została uregulowana w art. 359 (w razie umorzenia akcji) i odpowiednio w art. 199 (w razie umorzenia udziałów) ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeksu spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.). Przepisy te stanowią, że akcje (udziały) mogą zostać umorzone w jeden z trzech sposobów, tj. w przypadku, gdy statut spółki tak stanowi (umorzenie automatyczne), za zgodą akcjonariusza (wspólnika) w drodze nabycia akcji lub udziałów przez spółkę w celu umorzenia (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (wspólnika) (umorzenie przymusowe). W każdym z tych trzech przypadków dochodzi do umorzenia akcji (udziałów). Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 1 ww. ustawy, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także dochód z umorzenia udziałów (akcji). Tak więc w przypadku umorzenia automatycznego, czy też przymusowego zastosowanie znajdzie przepis art. 24 ust. 5 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na podstawie zaś art. 24 ust. 5d powołanej ustawy, dochodem z umorzenia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną jest nadwyżka przychodu otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, koszty ustala się do wysokości wartości z dnia nabycia spadku lub darowizny. Z powyższych przepisów wynika, że w celu obliczenia wysokości zobowiązania podatkowego związanego z umorzeniem udziałów / akcji w Spółce otrzymany przychód należy pomniejszyć o koszt nabycia umarzanych udziałów / akcji, obliczony na zasadach wskazanych w art. 24 ust. 5d cytowanej ustawy. W omawianej sytuacji nie znajdzie zastosowania art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przyznający prawo organom podatkowym do szacowania dochodu podatnika. Zgodnie z tym przepisem, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Omawiany przepis ma zastosowanie nie tylko do określenia wysokości dochodu w przypadku zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 cyt. ustawy. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepis ten ma również zastosowanie w przypadku opodatkowania określonych przychodów z kapitałów pieniężnych. Zgodnie z art. 17 ust. 2 ww. ustawy, zasady określenia dochodów zawarte w art. 19 cyt. ustawy, znajdują zastosowanie do opodatkowania następujących przychodów z kapitałów pieniężnych:
Dochody z tytułu umorzenia udziałów / akcji w spółce w sposób przymusowy lub automatyczny są w świetle omawianego art. 17 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, traktowane jako dochody z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy). Wspomniany art. 17 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, określając kategorie dochodów, do których zastosowanie znajduje art. 19 ww. ustawy, nie wymienia dochodów z tytułu umorzenia udziałów / akcji. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż w przypadku umorzenia udziałów / akcji w spółce w sposób przymusowy lub automatyczny po stronie Wnioskodawcy dojdzie do powstania dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości różnicy pomiędzy wypłaconym wynagrodzeniem oraz kosztem nabycia umarzanych udziałów / akcji. Zastosowania nie znajdzie przepis art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej umorzenia przymusowego lub automatycznego należało uznać za prawidłowe. Nieco inaczej sytuacja będzie wyglądała w przypadku umorzenia dobrowolnego. Jak już wspomniano, w sytuacji umorzenia dobrowolnego dochodzi do zbycia udziałów / akcji na rzecz spółki. W myśl przepisu art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są między innymi kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c). Stosownie natomiast do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) wyżej wymienionej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Na podstawie art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu. Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 - osiągnięta w roku podatkowym. Natomiast stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub art. 23 ust. 1 pkt 38 - osiągnięta w roku podatkowym. Dochodów, o których mowa powyżej, zgodnie z art. 30b ust. 5 ustawy nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c. Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy). W tym samym terminie dokonuje się też wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2). W omawianej sytuacji zastosowanie znajdzie art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w art. 17 ust. 2 wyraźnie wskazano, iż art. 19 odnosi się do przychodów z tytułu zbycia udziałów oraz papierów wartościowych. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż w przypadku umorzenia udziałów / akcji w spółce w sposób dobrowolny po stronie Wnioskodawcy dojdzie do powstania dochodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wysokości różnicy pomiędzy wypłaconym wynagrodzeniem oraz kosztem nabycia umarzanych udziałów / akcji. Dochód ten nie jest rozliczany przez płatnika, lecz podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli jest samodzielnie wykazywany w zeznaniu i opodatkowany przez podatnika. W omawianej sytuacji zastosowanie znajdzie przepis art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej umorzenia dobrowolnego należało uznać za nieprawidłowe. Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji. Tut. Organ informuje, iż wniosek w zakresie kwalifikacji przychodu uzyskanego z umorzenia dobrowolnego udziałów / akcji został rozstrzygnięty interpretacją indywidualną z dnia 14 czerwca 2012 r. nr ILPB1/415-287/12-2/AP, natomiast wniosek w zakresie powstania dochodu w przypadku dobrowolnego umorzenia w Spółce udziałów / akcji o charakterze nieodpłatnym został rozstrzygnięty interpretacją indywidualną z dnia 14 czerwca 2012 r. nr ILPB1/415-287/12-4/AP. W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego. Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno. |
doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.