POSTANOWIENIE

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego Warszawa - Śródmieście, działając na podstawie art.14a §1 - §4, art. 14b § 1 i § 2 oraz art. 216 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r.- Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz.60 z późn. zm.) w związku z wnioskiem z dnia 22.02.2006r. w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, po przeanalizowaniu stanu faktycznego oraz stanowiska Strony w sprawie

POSTANAWIA

nie potwierdzić stanowiska Strony zawartego we wniosku

UZASADNIENIE

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż organizacja jest samorządem zawodowym. Organami izby są: zjazd izby, rada izby, komisja rewizyjna, komisja kwalifikacyjna, sąd dyscyplinarny, rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Do zadań Zjazdu Izby należy między innymi uchwalenie zasad gospodarki finansowej Izby. Członkowie w/w organów pełnią swoje obowiązki społecznie. Zgodnie z uchwalonymi zasadami gospodarki finansowej członkom w/w organów za udział w posiedzeniu przysługuje ryczałt za utracone wynagrodzenia oraz zwrot kosztów podróży związany z przyjazdem na posiedzenia w wysokości rzeczywiście poniesionych kosztów związanych z przejazdem środkami transportu publicznego.

Wnoszący zapytanie ma problem związany z prawidłowym zakwalifikowaniem wyżej wymienionych przychodów. Do przychodów wymienionych w art.13 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 z późn. zm.) zaliczamy przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji, lub innych organów stanowiących osób prawnych takich jak spółki prawa handlowego, fundacje czy stowarzyszenia.

Izba jest samorządem zawodowym a członkowie poszczególnych organów Izby wybierani są na Zjazdach Wyborczych na 4 letnią kadencję jako przedstawiciele społeczności którą reprezentują. Przynależność do Izby jest obowiązkowa a swoje obowiązki członkowie organów Izby pełnią społecznie. Organy Izby w świetle kompetencji opisanych w ustawie, nie są organami stanowiącymi. Znamiona organu stanowiącego przypisać można jedynie Zjazdowi Izby.

W pozostałych przypadkach zadania przypisane organom, opisane w ustawie, są zadaniami z zakresu administracji publicznej a organy Izby pełnią role organów wykonawczych. Zasadne - zdaniem Strony - wydaje się uwzględnienie stanowiska Trybunału Konstytucyjnego, który w uzasadnieniu do wyroku z dnia 25.11.1997r. U 6/97 określił, że: "O pełnieniu obowiązku obywatelskiego możemy mówić wtedy, gdy dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratyzmu instytucji publicznych. Z pełnieniem obowiązków społecznych mamy zaś do czynienia wówczas gdy dana osoba uczestniczy w pracy instytucji (w szczególności samorządu terytorialnego lub zawodowego) jako reprezentant pewnej społeczności, biorąc udział w rozwiązywaniu problemów tej społeczności w jej interesie (tego rodzaju funkcje należy odróżnić od usług świadczonych w celach zarobkowych)".

Zdaniem Strony skoro pełnienie przez członków Izby obowiązków nie mieści się w dyspozycji art.13 pkt 7 cyt. ustawy zasadnym wydaje się zakwalifikowanie zarówno ryczałtów za utracone wynagrodzenia jak i zwrotów kosztów podróży do przychodów otrzymywanych na podstawie art.13 pkt 5 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przedstawionym stanie faktycznym zastosowanie ma następujący przepis prawa podatkowego: art. 13 pkt 7, art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

Odnosząc się do przedstawionego stanu faktycznego , stwierdzić należy, iż: Stosownie do postanowień art. 10 ust. 1 w/w ustawy, do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu zaliczona została działalność wykonywana osobiście. W ramach tego źródła przychodów w art. 13 ustawy podatkowej - ustawodawca wyodrębnił i rozróżnił określone w:

- pkt 5 - przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów o których mowa w pkt 7 oraz w:

- pkt 7 przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych.

W świetle powyższych przepisów - przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich oraz osoby należące do składów zarządów, rad nadzorczych, komisji (...)- stanowią wyodrębnione kategorie przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy podatkowej - przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich - do wysokości nie przekraczającej miesięcznie 2.280,00 zł.

Przepis powyższy przewiduje zwolnienie niektórych przychodów pieniężnych związanych z osobistym pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich a mianowicie tylko i wyłącznie diet oraz kwot stanowiących zwrot kosztów. Dla zastosowania zwolnienia przewidzianego w tym przepisie konieczne jest jednak, aby świadczenie w postaci diet oraz zwrotu kosztów było w taki sposób określone przez ustawę i następowało w wykonaniu ustawowego uprawnienia do tego rodzaju świadczenia. W świetle cytowanego przepisu zasadnicze znaczenie dla kręgu podmiotów objętych zwolnieniem, ma zakres użytego w nim zwrotu "osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich". Innymi słowy chodzi o rozstrzygnięcie, jakimi właściwościami muszą charakteryzować się oznaczone osoby, by można było uznać, iż pełnią one obowiązki społeczne i obywatelskie.

W kontekście rozpatrywanej sprawy niezwykle istotna, jest odpowiedź czy krąg ten obejmuje swoim zakresem także osoby będące członkami organów statutowych jakimi są działacze Izby, którzy pełnią funkcje we władzach izby i organach statutowych i otrzymują diety pokrywające wydatki ponoszone przez nich w celu realizacji zadań statutowych tej instytucji. Sięgnąć należy przede wszystkim do wykładni językowej, która jest preferowaną metodą wykładni, zwłaszcza przepisów podatkowych. Żaden przepis ustawy nie definiuje bliżej pojęć tworzących zwrot: "osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich". Trudno też napotkać definicje tych pojęć na gruncie innych aktów normatywnych. Zatem z powszechnie przyjętymi regułami interpretacyjnymi należy nadać im takie znaczenie jakie mają one w języku potocznym. Termin"społeczny" jest bez wątpienia pojęciem wieloznacznym, jednak pojmowany jest on m.in. jako " zorganizowany, przeznaczony dla społeczeństwa, do zaspokojenia jego potrzeb; będący przedstawicielem społeczeństwa, pracujący dla społeczeństwa, dla dobra ogółu" (Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, t. III, Warszawa 1999, s.276). Podobnie co do zasady, rozumiany jest termin "obywatelski", który w powiązaniu z innymi pojęciami /np. straż obywatelska, komitet/ ujmowany jest jako "Komitet, straż, sąd, zorganizowane z osób prywatnych, ochotników, niefachowców, do doraźnej pomocy władzom, jako instytucje tymczasowe" (Słownik języka polskiego pod red. M. Szymczaka, t. II, Warszawa 1999, s.415 ). W orzecznictwie i doktrynie przyjęto zasadę, iż pełnienie obowiązku obywatelskiego związane jest ze stanami faktycznymi, w których dana osoba uczestniczy w zawiadywaniu sprawami państwowymi jako obywatel, zgodnie z zasadami demokratycznego państwa prawnego, sprawując funkcje w instytucjach publicznych.

Natomiast pełnienie obowiązku społecznego związane jest ze stanami faktycznymi, w których dana osoba uczestniczy w pracach instytucji jako reprezentant pewnej społeczności i bierze udział w rozwiązywaniu problemów konkretnej społeczności, działając w jej interesie. Do zakwalifikowania przychodu jako zwolnionego od podatku na podstawie art. 21 ust.1 pkt 17 ustawy podatkowej, warunek obywatelskiego bądź społecznego charakteru obowiązku, musi być spełniony łącznie z warunkiem ustawowej podstawy jego pełnienia i z warunkiem zaliczenia przez ustawę przychodu uzyskiwanego przez osobę pełniącą taki obowiązek do kategorii przychodów wymienionych w omawianym przepisie.

Natomiast faktu udziału członków w m. in. posiedzeniach izby nie należy utożsamiać z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich. Izby nie reprezentują całej społeczności, reprezentują natomiast określoną grupę zawodową i działają w jej interesie, nie sprawują również funkcji publicznych - nie zawiadują sprawami państwowymi i nie uczestniczą w działaniu instytucji publicznej.

W ocenie tut. organu źródłem omawianych przychodów nie jest pełnienie obowiązków obywatelskich i społecznych będących warunkiem niezbędnym do korzystania z w/w zwolnienia. Powołany przepis art. 21 ust. 1 pkt 17 ustawy podatkowej nie obejmuje swym zakresem osób otrzymujących diety w związku z pełnieniem przez te osoby funkcji we władzach i organach statutowych Izby.

Natomiast zgodnie z art.21 ust.1 pkt 16 cytowanej wyżej ustawy ze zwolnienia z opodatkowania korzystają diety i inne nalezności za czas:
a/ podróży służbowej pracownika,
b/ podróży osoby nie będącej pracownikiem - - do wysokości określonej w odrębnych przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Na podstawie w/w przepisu ze zwolnienia z opodatkowania korzystać będą diety i inne należności z tytułu szeroko rozumianej podróży wypłacone osobom nie będącym pracownikami - do wysokości przewidzianej w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 grudnia 2002r. - w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990) oraz poza granicami kraju (Dz. U. Nr 236, poz.1991 z późn. zm).

Podsumowując, zdaniem tutejszego organu podatkowego przychody otrzymywane przez członków Izby zaliczyć należy do przychodów określonych w art. 13 pkt. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.