POSTANOWIENIE

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu, działając na podstawie art. 216 §1, art. 14a §1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu Pana wniosku z dnia 08 maja 2006 r. w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i zastosowania prawa podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych w kwestii dotyczącej:

- klasyfikacji przychodów osiągniętych w związku z prowadzoną sprawą z urzędu jako przychodów z działalności wykonywanej osobiście,
- obowiązku odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu,
- możliwości odliczenia od ww. przychodów kosztów uzyskania przychodu w wysokości 20%,
- wyboru odpowiedniego formularza zeznania podatkowego,
stwierdza, że Pana stanowisko jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 maja 2006 r. do Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu wpłynął Pana wniosek w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Pana indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Zapytanie dotyczyło zasad rozliczenia w podatku dochodowym od osób fizycznych przychodu uzyskanego przez radcę prawnego w związku z prowadzoną sprawą z urzędu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Jest Pan radcą prawnym zatrudnionym w ........ w ....... Wykonuje Pan zawód wyłącznie w oparciu o umowę o pracę. Z uwagi na nowelizację ustawy o radcach prawnych i uchylenie ust. 2 w art. 8 tej ustawy, od 10 września 2005 r. możliwe jest świadczenie przez radców prawnych pomocy prawnej osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej przy jednoczesnym pozostawaniu w stosunku pracy. Z tego też względu uległy zmianie zasady wyznaczania radców prawnych do prowadzenia sprawy z urzędu, czego wyrazem jest uchwała Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2005 r. w sprawie wyznaczenia radców prawnych do prowadzenia spraw z urzędu. Zgodnie z ww. uchwałą dziekan wyznacza do prowadzenia sprawy radcę prawnego zamieszkałego w okręgu sądu według kolejności alfabetycznej na liście radców prawnych, pomijając radców prawnych nie wykonujących zawodu. Ponadto prowadzenie sprawy przez radcę prawnego wyznaczonego z urzędu stanowi jego obowiązek zawodowy i korporacyjny. Zgodnie z art. 40 ust. 2 ustawy o radcach prawnych przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa. Oznacza to zatem, że każdy radca prawny obowiązany jest stosować się do uchwał wydawanych przez organy samorządu radcowskiego.

Pismem z dnia 27 kwietnia 2006 r. Rada Okręgowej Izby Radców Prawnych w ...... wyznaczyła Pana do reprezentowania Pana X jako powoda w postępowaniu przez Sądem Rejonowym Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w ...... w sprawie sygn. akt: ...... przeciwko X Sp. z o.o. w ......

Na tle powyższego stanu faktycznego zwraca się Pan z prośbą o rozstrzygnięcie następujących zagadnień w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych:

1. Czy przychód osiągnięty w związku z prowadzoną sprawą z urzędu należy traktować jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, czy też jako przychód z działalności gospodarczej, a w konsekwencji, czy ma Pan obowiązek dokonania zgłoszenia rejestracyjnego jako osoba prowadząca działalność gospodarczą ?

Pana zdaniem przychód uzyskany z prowadzenia sprawy cywilnej jako pełnomocnik (radca prawny) z urzędu jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście, o którym mowa w art.13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wszystkie przesłanki wymienione w ww. przepisie zostały przez Pana spełnione, gdyż samorząd radców prawnych na polecenie sądu zlecił Panu dokonanie określonych czynności (prowadzenie sprawy z urzędu). Nie ma Pan zatem obowiązku dokonywania odrębnego zgłoszenia jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

2. Czy od uzyskanego przychodu istnieje obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i kto ma dokonać tej czynności ?

Jednocześnie uważa Pan, że co da zasady istnieje obowiązek odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Sposób odprowadzenia tej zaliczki jest jednak zależny od sposobu zakończenia prowadzonej przez Pana sprawy.
W przypadku, gdy proces Pan przegra lub wygra lecz sąd nie obciąży przeciwnika procesowego kosztami procesu, albo obciąży go kosztami, ale ich egzekucja okaże się bezskuteczna - podmiotem obowiązanym do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych będzie Sąd Rejonowy w ......, który wypłaca należne wynagrodzenie pomniejszone o uiszczoną zaliczkę.
Natomiast w przypadku, gdy proces Pan wygra, sąd obciąża przeciwnika kosztami procesu, które zostają ściągnięte - sąd obowiązany będzie do obliczenia i odprowadzenia zaliczki jedynie w części przekraczającej zasądzone i ściągnięte koszty od strony przeciwnej. Od kosztów należnych (i ściągniętych) od przeciwnika procesowego - w oparciu o przepis art. 44 ust. 1a pkt 3 w związku z art. 44 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie Pan obowiązany do samodzielnego obliczenia i odprowadzenia zaliczek do urzędu skarbowego oraz zadeklarowania ich na druku PIT-53 w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc, w którym uzyskał Pan przychód (miesiącu, w którym na rachunek bankowy wpłynęła zasądzona kwota), a gdyby płatność nastąpiła w miesiącu grudniu - w terminie złożenia zeznania podatkowego.

3. Czy od uzyskanego przychodu można odliczyć koszty uzyskania przychodu i w jakiej wysokości ?

Pana zdaniem od uzyskanego przychodu, na podstawie art.22 ust. 9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, można odliczyć koszty uzyskania przychodu w wysokości 20% uzyskanego przychodu. Przychód ten nie będzie pomniejszony o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, gdyż składki te pomniejszają przychód z tytułu umowy o pracę.

4. Na jakim druku (PIT-37 czy PIT-36) ma Pan dokonać rozliczenia rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych za 2006 r. (do tej pory rozliczał się Pan na druku PIT-37) ?

Z uwagi na fakt, iż przychody uzyskane ze świadczenia pomocy prawnej z urzędu powinny zostać zaliczone do przychodów z działalności wykonywanej osobiście, Pana zdaniem w dalszym ciągu będzie Pan uprawniony do składania zeznania rocznego na druku PIT 37.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu po przeanalizowaniu stanu faktycznego przedstawionego w piśmie, stwierdza co następuje.

Ad. 1
Ustawa z dnia 06 lipca 1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm.) określa zakres czynności wykonywanych przez radców prawnych i tak, zgodnie z art. 6 ust.1: zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzieleniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

Zgodnie z § 2 ust. 1 zd. pierwsze załącznika Nr 1 do uchwały Nr 475/VI/05 Krajowej Rady Radców Prawnych z dnia 22 listopada 2005 r. w sprawie wyznaczenia radców prawnych do prowadzenia spraw z urzędu, dziekan wyznacza do prowadzenia sprawy radcę prawnego zamieszkałego w okręgu sądu, o którym mowa w § 1 ust 1 Regulaminu, według kolejności alfabetycznej na liście radców prawnych, pomijając radców prawnych nie wykonujących zawodu. Ponadto stosownie do § 6 ww. załącznika do Regulaminu prowadzenie sprawy przez radcę prawnego wyznaczonego z urzędu stanowi jego obowiązek zawodowy i korporacyjny.

Zgodnie z art. 40 ust. 2 ww. ustawy przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa. Oznacza to zatem, że każdy radca prawny obowiązany jest stosować się do uchwał wydanych przez organy samorządu radcowskiego.

A zatem w sytuacji, gdy dziekan samorządu radcowskiego na polecenie sądu zleca na podstawie właściwych przepisów radcy prawnemu dokonanie określonych czynności (prowadzenie sprawy z urzędu), radca prawny nie wykonuje swoich czynności na podstawie stosunku cywilnoprawnego, możliwego do ukształtowania w sposób umowny, pomiędzy jego stronami, na zasadzie swobody zawierania umów, przez określonej treści umowę, zawieraną i wykonywaną na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 943 ze zm.). Podstawą czynności radcy prawnego jest obowiązek wypełnienia powinności należącej do wykonywanego zawodu wobec władczo wyrażonej woli sądu.

W związku z powyższym, gdy sąd zleca radcy prawnemu przeprowadzenie sprawy z urzędu, osiągane przychody należy kwalifikować do przychodów z działalności wykonywanej osobiście wymienionej jako źródło przychodu w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zmianami).

Zgodnie z przepisami art. 13 ww. ustawy do działalności wykonywanej osobiście zalicza się w pkt 6 tego artykułu m.in. przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

W tym stanie rzeczy nie ma Pan obowiązku dokonania zgłoszenia rejestracyjnego jako osoba prowadząca działalność gospodarczą.

Ad.2
W związku z powyższym sąd zlecając radcy prawnemu świadczenie pomocy prawnej z urzędu i wypłacając z tego tytułu wynagrodzenie jest zobowiązany zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pobrać zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 (tj. 20%) oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b. Pobrane zaliczki, płatnik (sąd) zobowiązany będzie wpłacić do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostaną pobrane na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla siedziby płatnika (art. 42 ust. 1). W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik (sąd) obowiązany jest przesłać podatnikowi imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT-8B.

Natomiast w przypadku, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami, wypłata wynagrodzenia za udzieloną pomoc prawną z urzędu, nastąpi bez pośrednictwa sądu zlecającego taką pomoc, będzie Pan zobowiązany do samodzielnego odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w trybie określonym w art. 44 ust. 1a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników m.in. z tytułów określonych w art. 13 pkt. 6 są obowiązani bez wezwania wpłacać w ciągu roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% tych dochodów w terminie do dnia 20 następnego miesiąca za miesiąc poprzedni, a za grudzień - w terminie złożenia zeznania podatkowego. Jednocześnie, jak stanowi art. 44 ust. 3a ww. ustawy, w terminie płatności zaliczki podatnicy są obowiązani złożyć właściwemu organowi podatkowemu deklarację według ustalonego wzoru, którą w przypadku osób fizycznych osiągających przychody bez pośrednictwa płatnika jest deklaracja PIT-53.

Ponadto tut. organ informuje, iż w sytuacji, gdy przychody radców prawnych podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dla celów obliczenia zaliczki na podatek dochodowy, podstawę opodatkowania stanowić winien przychód pomniejszony o podatek VAT. Zgodnie bowiem z przepisem art.11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Kwota podatku VAT co do zasady powinna być przez podatnika odprowadzona do urzędu skarbowego jako VAT należny, nie może więc być traktowana jako kwota pozostająca do dyspozycji podatnika.

Ad.3
Zgodnie z przepisem art. 22 ust.9 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, koszty uzyskania przychodów z tytułów określonych w art. 13 pkt 2, 4, 6 i 8 określa się w wysokości 20% uzyskanego przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2.

Ad.4
W świetle art. 45 ust. 1 ustawy podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Wzory zeznań podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych stosowane do uzyskanych dochodów lub poniesionych strat od dnia 1 stycznia 2005 r. określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie określenia wzorów rocznego obliczenia podatku oraz zeznań podatkowych obowiązujących w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz. U. z 2004 r., Nr 150, poz. 1576 ze zm.).

Zatem w sytuacji, gdy podstawą do rozliczenia podatku od przychodów uzyskanych ze świadczenia pomocy prawnej z urzędu będzie informacja PIT-8B wystawiona przez płatnika tj. Sąd Rejonowy w ........ - właściwym jest formularz zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym oznaczony symbolem - PIT-37, jak prawidłowo wskazał Pan we wniosku.

Należy jednak również uwzględnić sytuację, gdy będzie Pan obowiązany samodzielnie opłacać zaliczki na podatek składając w ciągu roku podatkowego deklaracje PIT-53, w takim przypadku właściwym formularzem zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym jest PIT-36.

Jednocześnie Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu informuje, że interpretacja o zakresie stosowania prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu faktycznego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa udzielona interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta. Jeżeli płatnik, podatnik lub inkasent zastosowali się do tej interpretacji, organ nie może wydać decyzji określającej lub ustalającej zobowiązanie podatkowe bez zmiany albo uchylenia postanowienia, o którym mowa w art. 14a § 4, jeżeli taka decyzja byłaby niezgodna z interpretacją zawartą w tym postanowieniu.

Na niniejsze postanowienie, zgodnie z art. 14a § 4 ustawy - Ordynacja podatkowa przysługuje zażalenie.

Zażalenie, zgodnie z przepisami art. 236 § 2 w związku z art. 239 ustawy Ordynacja podatkowa, wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia do Dyrektora Izby Skarbowej, za pośrednictwem Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu.

Zażalenie winno zgodnie z przepisem ar. 222 Ordynacji podatkowej, zawierać zarzuty przeciw postanowieniu, określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem zażalenia oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.