Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Notariusz w złożonym wniosku przedstawił stan faktyczny, z którego wynika, że do jego kancelarii w grudniu 2005 r. zgłosili się małżonkowie A i zlecili sporządzenie umowy darowizny lokalu mieszkalnego na rzecz małżonków B. Przedmiotowy lokal mieszkalny był już darowany przez małżonków A na rzecz małżonków B w dniu 5 grudnia 2001 r. Wartość rynkową strony podały w dniu 5 grudnia 2001 r. w wysokości 40.000,00 zł.

Wówczas obdarowani – małżonkowie B – skorzystali z ulgi z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. W związku z zastosowaniem ww. ulgi notariusz nie pobrał podatku od spadków i darowizn. Następnie w dniu 14 kwietnia 2005 r. na podstawie umowy przeniesienia własności lokalu mieszkalnego małżonkowie B przenieśli na rzecz małżonków A wyżej wspomniany lokal mieszkalny. Z informacji uzyskanych od małżonków B wynika, że nadal zamieszkują w przedmiotowym lokalu wykonując zobowiązanie przyjęte w umowie darowizny z dnia 5 grudnia 2001 r.

W przypadku, gdyby doszła do skutku ww. darowizna, to nastąpiłoby nabycie rzeczy od tych samych osób więcej niż jeden raz w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ww. ustawy Notariusz zobowiązany byłby do wartości lokalu doliczyć wartość lokalu nabytego na podstawie umowy darowizny z dnia 5 grudnia 2001 r. oraz po uwzględnieniu kwot wolnych od podatku - pobrać podatek od wartości dwóch darowizn. Darczyńcy w takiej sytuacji zaprezentowali pogląd, że nabywcy – małżonkowie B – mogliby złożyć oświadczenie przewidziane w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, a w związku z tym byliby zwolnieni od podatku.

Notariusz jako płatnik uważa, że małżonkowie B (obdarowani) – jako osoby zaliczane do I-ej grupy podatkowej, spełniający łącznie wszystkie przesłanki przewidziane w art. 16 - nie mogą skutecznie złożyć oświadczenia przewidzianego w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, gdyż nabywcy zamieszkują już w przedmiotowym lokalu mieszkalnym i w dniu złożenia oświadczenia o ww. treści nie wyczerpali jeszcze swego obowiązku zamieszkania w ww. lokalu mieszkalnym, wynikającego ze zobowiązania złożonego w akcie notarialnym z dnia 5 grudnia 2001 r. Notariusz jest zdania, że w związku z tym, iż nie upłynął jeszcze 5-letni okres zamieszkiwania w przedmiotowym lokalu mieszkalnym, to obdarowani nie mają możliwości w trakcie wykonywania poprzedniego zobowiązania nałożenie na siebie nowego zobowiązania o identycznej treści, albowiem w części oba okresy pokrywałyby się. Notariusz uważa, iż jest to niedopuszczalne, gdyż w tym samym czasie można wykonywać tylko jedno zobowiązanie.

Zgodnie z treścią powołanego wyżej art. 16 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia budynku mieszkalnego lub jego części, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym w drodze darowizny przez osoby zaliczone do I grupy podatkowej nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m. kw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Według ust. 2 tegoż artykułu powyższa ulga przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

• spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, tj. nabywcy są obywatelami polskimi lub posiadają miejsce stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy,
• nie dysponują spółdzielczym lokatorskim prawem do lokalu lub nie są właścicielami spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego oraz wynikających z przydziału spółdzielni mieszkaniowych: prawa do domu jednorodzinnego lub prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni.
• nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu,
• będą zamieszkiwać w nabytym lokalu przez 5 lat od dnia złożenia zeznania podatkowego – jeżeli w chwili złożenia zeznania nabywca mieszka w nabytym lokalu lub budynkuod dnia zamieszkania w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego.

Według Naczelnika Urzędu Skarbowego w Drawsku Pomorskim nic nie stoi na przeszkodzie, aby małżonkowie B ponownie mogli skorzystać z ulgi z art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn przy sporządzaniu drugiej umowy darowizny przedmiotowego lokalu mieszkalnego, gdzie darczyńcami będą małżonkowie A i obdarowanymi – małżonkowie B.

W treści ww. ustawy nie ma wzmianki o ograniczeniach co do ilości stosowania ulgi z art. 16. Każdą umowę darowizny należy traktować jako odrębną transakcję i w taki sposób ją rozpatrywać. Przy pierwszej umowie darowizny dokonanej w dniu 5 grudnia 2001 r. małżonkowie B skorzystali z ulgi z art. 16 zgodnie oświadczając, że spełniają wszystkie warunki opisane w tymże artykule. Pomimo zbycia w 2004 r. przedmiotowego lokalu mieszkalnego nadal tam mieszkają, czyli wykonują przyjęte w umowie darowizny z dnia 5 grudnia 2001 r. zobowiązanie. W takiej sytuacji nie ma podstaw do wygaszenia ww. ulgi. W przypadku, gdyby doszło do podpisania następnej darowizny pomiędzy małżonkami A – darczyńcami, a małżonkami B - obdarowanymi w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, wówczas nastąpiłaby kumulacja. W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający do opodatkowania poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych.

Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Na podstawie informacji udzielonej notariuszowi, przyszli obdarowani zamieszkują w przedmiotowym lokalu, toteż spełniają wymogi przewidziane w art. 16. Uwzględniając ulgę z art. 16 przy kumulacji, darczyńcy i obdarowani byliby zwolnieni od podatku, albowiem z podstawy opodatkowania wyłączona zostałaby powierzchnia darowanego lokalu mieszkalnego, która nie przekracza 110 m2 powierzchni użytkowej. Wypełnianie przez małżonków B zobowiązania podjętego przy darowiźnie z 5 grudnia 2001 r. nie wyklucza nałożenia na siebie nowego zobowiązania o identycznej treści w okresie 5-ciu lat od daty darowizny.

Wskazać należy, że zasada opodatkowania kumulacji przewidziana w art. 9 ust. 2 ww. ustawy odnosi się do opodatkowania „czystej wartości” nabytych rzeczy czy praw, tzn. po uwzględnieniu wyłączeń i zwolnień. Przepis art. 16 wskazuje także, iż ulga w nim przewidziana powoduje nie wliczanie do podstawy opodatkowania wartości budynku lub lokalu do wysokości nieprzekraczającej 110 m2. Wobec takiego brzmienia przepisu art. 16 – przy kumulacji darowizn należy do wartości czystej darowizny z 5 grudnia 2001 r. doliczyć czystą wartość drugiej darowizny.

Powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej – do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Na postanowienie – zgodnie z art. 14a § 4 i art. 236 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej przysługuje zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia stronie, za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Drawsku Pomorskim.