W odpowiedzi na pismo - zapytanie Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 11.08.2004 r. (data wpływu do tut. Urzędu 16.08.2004 r.) z zakresu podatku od towarów i usług Naczelnik Małopolskiego Urzędu Skarbowego zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) wyjaśnia, co następuje:

Przedmiot zapytania dotyczy powstania obowiązku podatkowego w związku z przejęciem z mocy prawa przez jednostkę samorządu terytorialnego nieruchomości pod drogi przed wejściem w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) oraz opodatkowania odszkodowań obecnie wypłacanych z tego tytułu. Podatnik będący jednostką samorządu terytorialnego prosi o wyjaśnienie następujących kwestii:
1. Czy przejęcie nieruchomości z mocy prawa przed wejściem w życie ww. ustawy jest traktowane jak dostawa towarów (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT) i czy powstał tutaj obowiązek podatkowy zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy?
2. Czy odszkodowanie obecnie wypłacane podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (jeżeli tak, to czy u dostawcy wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli jest oczywiście podatnikiem podatku VAT)? Czy ma tutaj zastosowanie art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług ?

Wnioskodawca stwierdza, że Gmina stała się z mocy prawa właścicielem szeregu nieruchomości wydzielonych pod drogi, na skutek wydawanych w latach 1988 - 1999 decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości. Decyzje wydawane na wniosek właściciela nieruchomości na podstawie art. 98 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, bądź art. 10 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30 poz. 127) wywołały skutek prawny w postaci przejęcia przez gminę z mocy ww. przepisów własności gruntów wydzielonych pod drogi z dniem, w którym decyzje zatwierdzające projekty podziału stały się ostateczne. Zgodnie z art. 98 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami odszkodowanie za działkę wydzieloną na wniosek właściciela pod drogę ustalane jest w drodze rokowań między właścicielem a właściwym organem. Dopiero w bieżącym roku prowadzone są z poprzednimi właścicielami działek rokowania w sprawie wysokości odszkodowania za działki wydzielone pod drogi w latach ubiegłych i zawierane są umowy o wypłacie odszkodowania w uzgodnionej wysokości.

W przypadku gdyby ww. czynność podlegała regulacji ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Wnioskodawca prosi o wyjaśnienie:
3. Czy osoba fizyczna prowadząca obecnie działalność gospodarczą nie związaną z przejętą nieruchomością, będąca podatnikiem VAT ma obowiązek uiścić podatek VAT od wypłacanej aktualnie kwoty odszkodowania za nieruchomość przejętą przez gminę w latach ubiegłych ?
4. Czy ww. obowiązek będzie odnosił się do działalności gospodarczej prowadzonej w okresie przed przejściem z mocy prawa nieruchomości na rzecz gminy (lata 1988 - 1999), czy również do działalności rozpoczętej już po zmianie właściciela w księgach wieczystych ?
5. Czy współmałżonek pozostający we wspólności ustawowej małżeńskiej uprawniony do otrzymania odszkodowania za przejętą nieruchomość w trybie art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami zobowiązany będzie do odprowadzenia podatku VAT w związku z prowadzoną przez drugiego współmałżonka działalnością gospodarczą?
6. Czy przepis art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług o zwolnieniu może mieć zastosowanie w aktualnie prowadzonych sprawach dotyczących wypłaty odszkodowania za ww. drogi?
7. Czy uzyskane wyjaśnienia można zastosować do spraw dotyczących przejęcia w latach ubiegłych z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntów wydzielonych pod drogi w zamian za odszkodowanie (lub wygaśnięcie użytkowania wieczystego za odszkodowaniem)?
Wnioskodawca przedstawił swoje stanowisko tylko w niektórych kwestiach, mianowicie zdaniem Wydziału Skarbu Miasta w sprawach wypłaty odszkodowania za nieruchomości przejęte z mocy prawa w latach ubiegłych (przed dniem 1.05.2004 r.) przepisy ustawy z dnia 11.03.2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług nie mają zastosowania.

Tut. Urząd analizując przedmiotowe zagadnienie potwierdza stanowisko Wnioskodawcy. Nadmienia się, że zgodnie z dyspozycją art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienia z mocy prawa własności towarów, podlegają regulacji ww. ustawy. Powyższa czynność odpowiada czynności wykonanej przez Gminę, tj. przejęcie z mocy prawa nieruchomości w zamian za odszkodowanie. Jednakże, jak wynika z treści zapytania czynność wykonano przed dniem 1 maja 2004 r., czyli w okresie poprzedzającym obowiązywanie ww. ustawy, a więc nie można jej stosować do wcześniejszych zdarzeń. Natomiast obowiązująca do 30 kwietnia 2004 r. ustawa z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) nie obejmowała swoim zakresem ww. zdarzeń. Fakt wypłacenia odszkodowania po 1 maja 2004 r. za czynność dokonaną przed dniem 1 maja 2004 r. nie ma tu znaczenia, gdyż ta czynność nie wystąpiła na gruncie obecnie obowiązującej ustawy.

W związku z wyżej przedstawioną wykładnią przepisów Urząd odstępuje od analizy dalszych zagadnień poruszonych w piśmie, dotyczących opodatkowania osób fizycznych otrzymujących odszkodowania.