Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście działając stosownie do treści art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w odpowiedzi na pismo Podatnika z dnia 17.12.2004 r. (data wpływu 20.12.2004 r. znak: FK-077/007/2004) oraz pismo z dnia 30.11.2004 r. (znak: FK-077/006/2004, data wpływu 06.12.2004 r.) wyjaśnia co następuje:

Podatnik zwrócił się z zapytaniem dotyczącym realizacji obowiązków w zakresie opodatkowania w następującej sprawie. Podatnik sprzedał kontrahentowi wagony kolejowe będące w leasingu u osoby trzeciej na podstawie wcześniej zawartych umów leasingowych. Umowa sprzedaży przewidywała zapłatę ceny w ratach po jej zawarciu oraz zawierała zastrzeżenie, iż z chwilą zawarcia umowy sprzedaży własność oraz prawa i obowiązki wynikające z umowy leasingu przechodzą na kontrahenta jako kupującego, o czym leasingobiorca miał być zawiadomiony przez Podatnika. W przypadku braku zapłaty ceny sprzedaży Podatnikowi przysługiwało prawo odstąpienia od umowy sprzedaży, co pociągało za sobą obowiązek zwrotu przez kontrahenta własności i posiadania przedmiotu sprzedaży, zapłaty na rzecz Podatnika kwoty równej odsetkom ustawowym za okres braku zapłaty, a także zwrotu pobranych przez kontrahenta od osoby trzeciej czynszów leasingowych za okres posiadania wagonów przez kontrahenta.

Podatnik wystawił na rzecz kontrahenta faktury sprzedaży, należny podatek został wykazany w deklaracjach podatkowych VAT-7. Podatnik zawiadomił osobę trzecią (leasingobiorcę) o przejściu praw i obowiązków z tytułu umowy leasingu na kontrahenta, w związku z tym osoba trzecia uiszczała czynsze leasingowe do rąk kontrahenta, na podstawie wystawianych przez niego faktur.

W związku z tym, że kontrahent nie dotrzymał warunków umowy (nie zapłacił żadnej części kwoty sprzedaży) po upływie około czterech miesięcy Podatnik odstąpił od umowy sprzedaży, zawiadamiając o tym fakcie leasingobiorcę. W okresie od dnia zawiadomienia leasingobiorcy o umowie sprzedaży do dnia odstąpienia od tej umowy kontrahent pobrał czynsze leasingowe. Z treści złożonego zapytania wynika, że kontrahent kwestionuje zasadność odstąpienia od umowy sprzedaży nie mniej żadna ze stron nie podjęła kroków zmierzających do rozstrzygnięcia tej kwestii na drodze sądowej.

Podatnik w swoich pismach przedstawia zapytania dotyczące:
1. sposobu fakturowania odstąpienia od umowy sprzedaży i towarzyszącemu odstąpieniu zwrotowi towaru – przy czym zdaniem podatnika powinno nastąpić anulowanie uprzednio wystawionej faktury VAT i korekta wsteczna stosownej deklaracji VAT- 7,
2. sposobu potwierdzenia odbioru faktury korygującej, o ile organ podatkowy nie podzieli poglądu podatnika co do możliwości anulowania faktury, przy czym zdaniem podatnika potwierdzeniem odbioru będzie każdy wiarygodny dokument, z którego wynikać będzie doręczenie faktury korygującej,
3. możliwości zwrotu bezpośredniego związanego z obniżeniem podatku należnego na skutek odstąpienia od umowy, przy czym zdaniem podatnika możliwość taka istnieje,
4. możliwości pobierania i fakturowania rat leasingowych przez podatnika z momentem odstąpienia od umowy, przy czym zdaniem podatnika będzie on miał taką możliwość nawet w okresie przed ostatecznym uregulowaniem rozliczeń związanych z odstąpieniem od umowy,
5. skutków podatkowych zwolnienia z długu w zakresie poboru odsetek ustawowych, przy czym zdaniem podatnika czynność ta będzie obojętna podatkowo,
6. skutków podatkowych zwrotu przez leasingodawcę pobranych rat leasingowych w wysokości netto, przy czym zdaniem podatnika czynność ta będzie obojętna podatkowo.

Mając powyższe na uwadze tut. Organ wyjaśnia co następuje:

Ad. 1
Z momentem odstąpienia od umowy sprzedaży powinna nastąpić korekta sprzedaży, z tytułu „zwrotu towaru” (rozumianego jako przeniesienie posiadania samoistnego, gdyż towar przez cały czas znajdować się będzie w posiadaniu zależnym leasingobiorcy). Przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54 poz. 535, zwanej w treści ustawą o VAT) oraz rozporządzeń wykonawczych nie przewidują możliwości „anulowania” faktury. Podstawą zmniejszenia obrotu i wystawienia faktury korygującej będzie art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, a także § 19-20 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (zwanego dalej rozporządzeniem, Dz. U. nr 97, poz. 971). Stosownie do § 19 ust. 4 rozporządzenia, sprzedawca jest obowiązany posiadać potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę; nie dotyczy to eksportu towarów, przypadków określonych w § 14 ust. 2 pkt 3, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz dostawy towarów, dla której miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju. Potwierdzenie odbioru faktury korygującej stanowi podstawę do obniżenia kwoty podatku należnego w rozliczeniu za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał to potwierdzenie.

Ad. 2
Wystawiona faktura korygująca zgodnie z § 19 ust. 4 rozporządzenia będzie podstawą obniżenia podatku należnego za miesiąc, w którym sprzedawca otrzymał potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez nabywcę. Potwierdzenie może być udokumentowane każdym wiarygodnym dokumentem (np. pocztowym potwierdzeniem odbioru przez upoważnione osoby), przy czym skoro strony prowadzą negocjacje zmierzające do podpisania obopólnego porozumienia to niezrozumiałym i mogącym nasuwać wątpliwości co do wiarygodności dokumentów – będzie potwierdzenie otrzymania korekty faktury w inny sposób niż np. pisemne potwierdzenie w zawartym porozumieniu faktu otrzymania korekty faktury.

Ad. 3
Korekta faktury VAT obniży podatek należny, przy czym w opiniowanej sprawie najprawdopodobniej wartość korygowanego obrotu i podatku należnego przekroczy wartość pozostałej sprzedaży. W konsekwencji w deklaracji VAT 7 podatnik powinien wykazać obrót i podatek należny ze znakiem (-). Arytmetyczne reguły obliczenia różnicy ujemnego podatku należnego i odejmowanego podatku naliczonego spowodują zwiększenie podatku naliczonego i jego zwrot na rachunek bankowy na zasadach przewidzianych w ustawie.

Ad. 4
Z momentem odstąpienia (t. j. 14 października 2004 r.) podatnik winien wystawiać faktury VAT, o ile otrzymał od leasingodawcy od umowy sprzedaży raty leasingowe lub upłynął termin płatności zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT stanowiącym iż w przypadku świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Najprawdopodobniej podatnik, o ile nie wystawił faktur VAT dla leasingobiorcy, posiada zaległości podatkowe z tego tytułu. Powinien więc złożyć stosowne korekty deklaracji podatkowej VAT-7.

Ad. 5
Zwolnienie z długu, a właściwie odstąpienie od przysługującego uprawnienia do naliczania umownie zastrzeżonych odsetek ustawowych jest obojętne podatkowo. Przytaczana w piśmie z dnia 17 grudnia 2004 r. argumentacja podatnika jest prawidłowa.

Ad. 6
Zwrot pobranych rat leasingowych w kwocie netto jest również obojętny podatkowo. Zasadą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest jego neutralność i opodatkowanie wyłącznie „wartości dodanej”. Usługi leasingu zostały opodatkowane na etapie wystawienia faktury przez leasingodawcę na rzecz leasingobiorcy. Niemożliwym jest więc opodatkowywanie powtórnie tych samych kwot na etapie finansowego rozliczenia stron umowy sprzedaży.