Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka w ramach swojej działalności statutowej przeprowadza na terytorium kraju badania opinii i rynku. Badania są realizowane zarówno na zlecenie klienta jak i z własnej inicjatywy. Respondentami są osoby fizyczne, wybierane losowe, zgodnie z odpowiednimi regułami statystycznymi i nie są związane ze Spółką żadnym stosunkiem prawnym. Spółka we wniosku informuje, iż ze względu na reguły standardów badawczych, udział w badaniach co do zasady jest anonimowy. Zaś w sytuacjach gdy nie ma takiego wymogu to trudno jest ustalić dane respondenta ze względu na to, iż nie znają oni swojego Numeru Identyfikacji Podatkowej lub odmawiają udziału w badaniu jeśli istnieje konieczność ujawnienia swoich danych osobowych. Stosownie do międzynarodowych standardów badawczych i ze względów etycznych Spółka nie może płacić respondentom za udział w badaniach. Jednakże w podziękowaniu za udział Spółka oferuje respondentom różnego rodzaju prezenty:

- drobne świadczenia rzeczowe w postaci m.in. książek, portfeli, długopisów, alkoholu etc, niezawierające logo Spółki ani oznakowania rodzaju badania, lecz wówczas do prezentów dołączane są pisemne podziękowania albo torba z logo Spółki lub oznakowaniem badania;

- świadczenia rzeczowe, takie jak wymienione powyżej lecz z logo Spółki lub oznakowaniem badania;

- talony i bony towarowe z logo Spółki lub oznakowaniem badania, ewentualnie bez takich oznaczeń, lecz z pisemnym podziękowaniem na firmowej wizytówce;

- drobne kwoty.

Zgodnie z opisanym we wniosku stanem faktycznym prezenty wręczane są po zakończeniu badania i ich wartość jednostkowa nie przekracza równowartości 50zł.

Ponadto, przy okazji przeprowadzania badań, czasami w trakcie badania serwowany jest poczęstunek. Koszty poczęstunku ponoszone są przez Spółkę w łącznej kwocie, bez możliwości rozbicia jej na poszczególnych respondentów.

Zarówno prezenty jak i poczęstunki są finansowane ze środków własnych Spółki lub ze środków stanowiących część wynagrodzenia Spółki, wskazaną przez klienta zlecającego badanie.

Spółka stoi na stanowisku, iż wartość poczęstunku serwowanego podczas badania nie stanowi dla respondentów przychodu w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14 z 2000r. poz. 176 ze zm.) ze względu na niemożność przypisania konkretnemu respondentowi wartości spożytego posiłku.

Zdaniem Spółki wartość prezentów otrzymanych przez biorących udział w badaniach stanowi przychód, lecz stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 68a ww. ustawy wartość tych prezentów jest zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdyż nie przekracza ona 100zł, respondentem nie jest pracownik ani osoba związana ze Spółką stosunkiem cywilnoprawnym i prezenty są otrzymywane przez respondentów w związku z promocją lub reklamą publiczną Spółki. W związku z tym, zdaniem Spółki, nie jest ona obowiązana do sporządzania deklaracji podatkowej, a obowiązek w zakresie wykazania wartości prezentu jako przychodu spoczywa wyłącznie na respondencie.

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego wyjaśnia:

Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów i wymienia wśród nich m.in. "inne źródła". Świadczy to o tym, iż zakres przedmiotowy podatku dochodowego od osób fizycznych ma charakter otwarty, a więc opodatkowaniu podlegają wszelkiego rodzaju dochody. Takie stanowisko potwierdza także treść art. 9 ust. 1 ww. ustawy. W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Spółka przekazuje osobom fizycznym świadczenia rzeczowe i pieniężne. Ponieważ otrzymujący te świadczenia nie są związani ze Spółką żadnym stosunkiem prawnym i nie istnieje możliwość zakwalifikowania przedmiotowych świadczeń do żadnego ze źródeł przychodów wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 to należy uznać, iż te świadczenia stanowią przychody z innych źródeł wymienione przykładowo w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Spółka twierdzi, iż ww. świadczenia są zwolnione od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, iż wolna od podatku jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 100 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym. Żeby stwierdzić czy przedmiotowe świadczenia korzystają z tego zwolnienia należy rozstrzygnąć czy są one otrzymywana przez respondentów w związku z promocją lub reklamą Spółki. Promocja i reklama co do zasady służą zwiększaniu popytu na sprzedawane towary lub świadczone usługi. Spółka, zgodnie z informacją zawartą we wniosku, świadczy usługi w zakresie badania opinii i rynku. W związku z tym przekazywanie respondentom tych świadczeń nie ma na celu zwiększania popytu na własne usługi Spółki, gdyż to nie respondenci są faktycznymi lub potencjalnymi konsumentami tych usług. Takimi konsumentami, do których kierowana jest reklama i promocja, są podmioty zlecające wykonanie badania. Świadczenia przekazywane respondentom są, jak Spółka wskazała we wniosku, formą podziękowania za udział w badaniu. Co do zasady warunkiem otrzymania przez osobę fizyczną świadczenia związanego z promocją lub reklamą podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą jest to, ażeby ta osoba była faktycznym lub potencjalnym konsumentem usług lub towarów tego podmiotu. Istotą działalności promocyjnej i reklamowej jest to, iż ta działalność jest skierowana do kręgu potencjalnych odbiorców usług i jej celem jest zachęcenie ich do korzystania z usług prowadzącego taką działalność. Celem reklamy i promocji nie jest więc wyrażenie wdzięczności za wzięcie udziału w badaniu. W przedmiotowym przypadku warunkiem otrzymania świadczenia jest wzięcie udziału w badaniu, a więc nie ma podstaw aby stwierdzić, iż wydatki na te świadczenia są związane z zachęcaniem do zakupu usług badania opinii i rynku.

Wątpliwości Naczelnika tut. Urzędu wzbudza argumentacja Spółki, iż ze względu na to iż jest ona członkiem m.in. Organizacji Firm Badania Opinii i Rynku OFBOR, nie wolno jej płacić respondentowi wynagrodzenia za udział w badaniach, podczas gdy Spółka sama stwierdza, że w zamian za wzięcie udziału w badaniu wypłaca respondentom m.in. drobne kwoty. Ponadto, zgodnie z dokumentem pt. "Polskie standardy jakości realizacji badań rynku i opinii społecznej w terenie" opublikowanym na stronie internetowej ww. organizacji (www.ofbor.pl) w punkcie 6.4. zawarto zalecenie, iż "Dane respondentów, powinny być przechowywane tylko do momentu zakończenia procedury kontrolnej, a następnie powinny być zniszczone (Wyjątek stanowią próby rejestrowane oraz dane osób, które otrzymały wynagrodzenie za udział w badaniu).". Z treści tego punktu jasno wynika, iż standardy badawcze dopuszczają wypłacanie wynagrodzenia za udział w badaniu. Ponadto zarówno takie zalecenia, jak i trudności techniczne przy poborze podatku przez płatnika mają charakter drugorzędny i nie mogą wpływać na kwestie podatkowe.

Bez związku z kwestiami zwolnienia od podatku przedmiotowych świadczeń na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest także argument, iż udział respondentów ma bezpośredni związek z uzyskaniem przychodu przez Spółkę i że bez ich udziału niemożliwe byłoby prowadzenie działalności statutowej. Podobne znaczenie dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą ma zatrudnianie pracowników i mimo to z tytułu wypłacania im świadczeń na zakładach pracy ciążą obowiązki wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku gdy podczas przeprowadzania badania serwowany jest poczęstunek i nie ma możliwości przypisania jego spożycia do konkretnej osoby to u osób korzystających z tego poczęstunku nie powstanie przychód. Wynika to z zasady zawartej w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W przypadku gdy nie ma możliwości ustalenia jaką dokładnie część poczęstunku dany respondent otrzymał lub jaka dokładnie część została postawiona do jego dyspozycji to nie można określić wysokości jego przychodu, a więc nie powstaje u niego obowiązek podatkowy. Jednakże dotyczy to jedynie sytuacji gdy obiektywnie nie istnieje możliwość przyporządkowania poszczególnym respondentom konkretnego przychodu. Taka możliwość bezsprzecznie istnieje w przypadku przekazywania respondentom świadczeń rzeczowych i pieniężnych.

Obowiązki Spółki z tytułu przekazywania respondentom świadczeń rzeczowych i pieniężnych reguluje art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, iż podmioty które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.