POSTANOWIENIE

Działając na podstawie przepisów art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Katowicach uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego z dnia 18.05.2005 r. (wpływ do tyt. Urzędu dnia 19.05.2005 r.) w sprawie odpowiedzi na zapytania:- czy w ogóle, a jeśli tak to jaką kwotę małżonkowie: Państwo T. i J. N. są zobowiązani zapłacić z tytułu podatku dochodowego od przychodu uzyskanego ze sprzedaży w dniu 9 maja 2005r. aktem notarialnym Rep A nr XXX/2005 nieruchomości położonej w R. przy ul. N. ?,- czy wobec Państwa T. i J. N. mają zastosowanie przepisy o unikaniu podwójnego opodatkowania ?

UZASADNIENIE

Stan faktyczny opisany we wniosku: Państwo T. i J. N. zakupili od Gminy R. działkę gruntu nr 57/19 zapisanej w księdze wieczystej KW nr XYZ/17. Przy czym w piśmie podano rok zakupu 1884, jednakże z okoliczności faktycznych opisanych w wystąpieniu oraz z załączonych kserokopii dokumentów należy wnosić, iż rok zakupu przedmiotowej działki należy datować na 1984.

Urząd Gminy w R. wydał małżonkom N. pozwolenie na budowę na przedmiotowej działce. Jednakże geodeta gminny wprowadził Państwa N. w posiadanie działki sąsiedniej o numerze 58/19, o czym Państwo N. nie wiedzieli. Na działce tej Państwo N. w latach 1985 - 1987 wybudowali jednorodzinny budynek mieszkalny o powierzchni 134,90 m/kw.W 1989 roku małżonkowie N. przenieśli się do Niemiec. Kiedy w 2000 r. Państwo N. zamierzali sprzedać swoja nieruchomość okazało się, że dom wybudowali na działce sąsiadów Państwa J. Urząd Gminy chciał sprawę załatwić na drodze zamiany pomiędzy właścicielami działek, lecz tego nie przeprowadził. Wyrokiem Sądu Rejonowego w R. sygn. I C 000/03 z dnia 19.05.2004 r., wydanym z powództwa małżonków N., właściciel działki nr 58/19 Pan M. J. został zobowiązany do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na rzecz małżonków N. prawa własności działki nr 58/19 za wynagrodzeniem 4000,00 zł. Państwo N. powyższą kwotę zapłacili.Umową notarialną z dnia 9 maja 2005 r. Rep A nr XXX/2005 Państwo T. i J. N. zbyli działkę gruntu nr 58/19 wraz z jej częściami składowymi tj. budynkami wybudowanymi w latach 1985 - 1987 za cenę 120.000,00 zł.

Stanowisko strony w sprawie: Pełnomocnik Państwa T. i J. N. przesłał do tut. Urzędu deklaracje PIT - 23 oraz zapłacił podatek dochodowy od przychodu w kwocie 4000,00 zł., tj. z tytułu zbycia działki, którą otrzymali na własność na mocy wyroku Sądu rejonowego w R. z dnia 19.05.2004 r. Przy czym pełnomocnik Państwa N. wyraził stanowisko, iż skoro Państwo N. byli posiadaczami przedmiotowej działki (tj. działki nr 58/19) od 1984 r. i wybudowali na niej dom w latach 1985 - 1987, nie powinni płacić żadnego podatku dochodowego zarówno od sprzedaży części składowej - budynku mieszkalnego jak i działki. Podatek od sprzedanej działki - zdaniem pełnomocnika strony - został zapłacony bez podstaw prawnych.

Ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy:Zgodnie z art. 3 ust. 2a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz od innych dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (jest to tzw. ograniczony obowiązek podatkowy). Jednakże stosownie do art. 4a ww. ustawy w sytuacji, gdy osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania w innym państwie osiągnie dochód ze źródeł przychodów położonych w Polsce - w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu - przepisy m.in. art. 3 ust. 2a stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Stosownie do art. 13 ust. 1 umowy międzynarodowej z dnia 14 maja 2003r. zawartej między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90), zyski osiągane przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie (w rozpatrywanym przypadku w Niemczech - przyp. U.S.), z przeniesienia własności majątku nieruchomego w rozumieniu art. 6 tej umowy i położonego w drugim Umawiającym się Państwie (w rozpatrywanym przypadku w Polsce - przyp. U.S), mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie (tj. w Polsce - przyp. U.S). Przy czym sformułowanie, że dochód z przeniesienia własności majątku "może" być opodatkowany w drugim państwie, nie oznacza możliwości wyboru - jak to jest nieraz błędnie rozumiane - w którym państwie dochód ten ma być opodatkowany. Sformułowanie to oznacza natomiast, że drugie państwo (w rozpatrywanym przypadku Państwo, w którym położenia jest zbywana nieruchomość) ma prawo opodatkować taki dochód, jeżeli na podstawie przepisów tego państwa dochód ze sprzedaży nieruchomości podlega w tym państwie opodatkowaniu.

Natomiast metody unikania podwójnego opodatkowania wskazuje art. 24 ww. umowy międzynarodowej. Stosownie do art. 24 ust. 1 pkt a) ww. Umowy, w przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Republice Federalnej Niemiec, jeżeli nie mają zastosowania postanowienia wskazane w punkcie b) omawianego artykułu, dochód uzyskiwany w Rzeczypospolitej Polskiej lub mienie położone w Rzeczypospolitej Polskiej, które zgodnie z niniejszą umową może podlegać opodatkowaniu w Rzeczypospolitej Polskiej, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru podatku niemieckiego. Z tym, że Republika Federalna Niemiec zastrzega sobie prawo do wzięcia pod uwagę dochodu i majątku wyłączonego z opodatkowania niemieckiego na podstawie niniejszej umowy, przy ustalaniu stawki podatku od pozostałego dochodu i majątku (art. 24 ust. 1 punkt d) ww. Umowy).

Przechodząc na grunt polskiego prawa podatkowego należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 wyżej powołanej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodu są: odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Na podstawie art. 28 ww. ustawy o podatku dochodowym, podatek z tytułu uzyskania ww. przychodów ustala się w formie ryczałtu w wysokości 10% uzyskanego przychodu. Przy czym, stosownie do art. 19 ustawy, przychodem jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej, przychód ten ustala organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej. W przypadku osoby nie mającej miejsca zamieszkania na terytorium RP, zryczałtowany podatek jest płatny bez wezwania w terminie 14 dni od dnia dokonania sprzedaży na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.W terminie płatności podatku podatnik powinien złożyć deklarację PIT - 23. Przy czym w przypadku, gdy odpłatnego zbycia dokonują małżonkowie, każdy z małżonków opodatkowuje przypadająca na niego część przychodu.Zasady, o których mowa wyżej nie mają zastosowania do podatników, którzy w terminie 14 dni od dokonania sprzedaży nieruchomości lub praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy złożą oświadczenie, że przychód uzyskany ze sprzedaży zostanie wydatkowany na cele określone w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) lub lit. e) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera własnej definicji pojęcia "nabycie". Wobec powyższego należy przyjąć, iż chodzi tu o nabycie w sensie potocznym. Potoczne rozumienie tego pojęcia oznacza każde przeniesienie na nabywcę własności rzeczy w ramach spadku, innej jednostronnej czynności, na podstawie aktu prawnego, umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy przenoszącej własność rzeczy oznaczonej co do tożsamości.

Posiadanie natomiast jest formą faktycznego władztwa nad rzeczą. Posiadacz nieruchomości nie będący właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość w dobrej wierze nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny. Przy czym zgodnie z art. 231 § 1 Kodeksu cywilnego, samoistny posiadacz w dobrej wierze, który wzniósł na powierzchni lub pod powierzchnią gruntu budynek lub inne urządzenie o wartości przenoszącej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby właściciel przeniósł na niego własność zajętej działki za odpowiednim wynagrodzeniem.

Należy wskazać na wyjątkowość cytowanego uregulowania art. 231 § 1 KC, co nakazuje odstąpić przy określaniu wartości sprzedanej nieruchomości w dniu 09.05.2005 r. aktem notarialnym Rep. A. Nr XXX/2005 na potrzeby zryczałtowanego podatku dochodowego, od reguł rządzących obrotem nieruchomościami, w tym od zasady, że własność nieruchomości gruntowej rozciąga się także na jej części składowe (art. 47 § 2 KC), a więc i na budynki, co - zgodnie z ogólną zasadą - powoduje określenie wartości nieruchomości z uwzględnieniem wartości jej części składowych. Według zasad ogólnych, właściciel mógłby żądać wydania gruntu z jego częściami składowymi i rozliczać się z posiadaczem gruntu z tytułu dokonanych nakładów, a nawet żądać przywrócenia stanu poprzedniego.

Jednakże m in. art. 231 § 1 KC zawiera wyjątek od ww. zasad, gdyż udziela ochrony inwestycjom posiadaczy gruntu. Przepis ten - po spełnieniu wskazanych w nim przesłanek - daje prawo posiadaczowi gruntu żądania od właściciela, w celu ochrony własności wzniesionego budynku lub urządzenia, przeniesienia na jego rzecz własności zajętej pod budowę działki za "odpowiednim wynagrodzeniem", przez co zgodnie z orzecznictwem sądowym należy rozumieć wynagrodzenie odpowiadające przeciętnym cenom, normalnie stosowanym przy sprzedaży tego rodzaju działek w wolnym obrocie, z wyłączeniem cen o charakterze spekulacyjnym.

W rozpatrywanym stanie faktycznym Państwo N. byli posiadaczami działki 58/19 od 1984 r. Właścicielami przedmiotowej działki gruntu zostali na mocy wyroku Sądu Rejonowego w R. sygn. I C 000/03 z dnia 19.05.2004 r., który zobowiązał właściciela przedmiotowej działki Pana M. J. do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na rzecz Państwa N. prawa własności działki nr 58/19 w terminie jednego miesiąca od prawomocności wyroku za wynagrodzeniem 4000,00 zł. Przy czym w wypadku nie złożenia tego oświadczenia niniejsze orzeczenie zastępuje to oświadczenie.

W dacie sprzedaży przedmiotowej nieruchomości aktem notarialnym Rep. A. Nr XXX/2005 z dnia 09.05.2005 r., nie upłynął jeszcze okres pięciu lat, liczony od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie działki nr 58/19 (na którą Państwo N. ponieśli nakłady w postaci wybudowania w latach 1985 - 1987 budynku mieszkalnego doprowadzonego do stanu surowego zamkniętego).

Wobec powyższych okoliczności oraz wobec faktu, iż w akcie notarialnym umowy sprzedaży nie wyodrębniono wartości zbywanej działki, do opodatkowania 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy przyjąć tę część przychodu uzyskaną ze sprzedaży nieruchomości położonej w R. przy ulicy N., która odpowiada wysokości wynagrodzenia przekazanego sąsiadowi Państwa N. na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w R. z dnia 19.05.2005r. w kwocie 4.000,00 zł. Zatem tut. Organ podatkowy nie podziela stanowiska strony, iż skoro Państwo N. byli posiadaczami przedmiotowej działki (tj. działki nr 58/19) od 1984 r. i wybudowali na niej dom w latach 1985 - 1987, nie powinni płacić żadnego podatku dochodowego zarówno od sprzedaży części składowej - budynku mieszkalnego jak i działki.

Na tej podstawie orzeczono jak w sentencji.

Powyższa interpretacja co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego została wydana w oparciu o stan faktyczny przedstawiony przez wnioskodawcę oraz przepisy prawa obowiązujące na dzień zaistnienia zdarzenia opisanego we wniosku.