INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 10 marca 2012 r. (data wpływu 16 marca 2012 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 maja 2012 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 marca 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny

W 2011 r. doszło do zawarcia ugody pomiędzy Panem a inwestorem działającym na terytorium Polski w sprawie powstania w bezpośrednim sąsiedztwie gruntów rolnych będących Pana własnością, parku wiatrowego skupiającego w sobie kilkadziesiąt pojedynczych siłowni wiatrowych (5 elektrowni wiatrowych). Podaje Pan, iż nie została ustanowiona służebność przesyłu oraz nie została przewidziana lokalizacja którejkolwiek z siłowni wiatrowych na Pana gruncie. Ugoda dotyczy tylko jednej z Pana działek, jednakże pozostałe dwie działki znajdują się również w strefie oddziaływania parku elektrowni wiatrowych. Ugoda została zawarta w formie umowy cywilno-prawnej w obecności notariusza. Ugoda miała na celu ustalenie wszelkich relacji między Panem a inwestorem, a także rekompensatę poniesionych strat z racji powstania parków wiatrowych. Ugoda przewidywała także rekompensatę finansową mającą:

• zrównoważyć utraconą wartość Pana gruntów,
• zrównoważyć zmniejszenie produktywności posiadanych przez Pana sadów ekologicznych,
• zadośćuczynić za utracone walory krajobrazowe i użytkowe spowodowane sąsiedztwem parków wiatrowych (m.in. zaniechanie ubiegania się przez Pana o pozwolenie na budowę domu jednorodzinnego),
• zrównoważyć ewentualną utratę dopłat uzyskiwanych przez Pana w związku z prowadzeniem gospodarstwa ekologicznego.

Ugoda dotyczy również odszkodowania za szkodliwe oddziaływanie ww. elektrowni wiatrowych. Szkodliwe oddziaływanie polega m.in. na:

• immisji w postaci fal elektromagnetycznych,
• podwyższonym stopniu hałasu,
• pojawieniu się tzw. efektu cienia wywołanego przez śmigła elektrowni wiatrowych.

Ponadto wybudowanie elektrowni wiatrowych w bezpośrednim sąsiedztwie Pana gruntów spowoduje znaczny spadek ich wartości oraz ograniczenia w prawach dysponowania własną ziemią. Uniemożliwia Panu rozbudowę i modernizację całego gospodarstwa. Zgodnie bowiem z art. 3 pkt 20 Prawa budowlanego obszar oddziaływania obiektu jest to teren wyznaczony w otoczeniu obiektu ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu. Odszkodowanie jakie zgodził się Pan przyjąć w zamian za utracone korzyści jest więc nieznaczną rekompensatą.

Zgodnie z umową inwestor zobowiązał się do wypłaty jednorazowego odszkodowania w dniu podpisania ugody w wysokości 37.500 zł. Suma ta została przekazana na Pana konto.

Ugoda przewidywała także kolejną transzę odszkodowania w przypadku zakończenia budowy ustalonych w umowie konkretnych siłowni wiatrowych, a także zobowiązanie do wypłacania raz do roku odszkodowania w wysokości 1000 Euro za każdą z powstałych siłowni wiatrowych przewidzianych w ugodzie.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie uzyskane przez Pana na podstawie zawartej ugody, jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych - zarówno w kwocie już otrzymanej, jak i w odniesieniu do kwot które zostaną Panu jeszcze wypłacone w przyszłości...

Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno otrzymana już przez Niego kwota odszkodowania, jak i dalsze kwoty, które zostaną mu w przyszłości wypłacone na podstawie zawartej ugody, są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych .

Swoje stanowisko opiera Pan na następujących przesłankach:

W związku z planowaną budową parków wiatrowych w obrębie nieruchomości rolnych Pana, musiał Pan zrezygnować z wszelkich planów rozwoju odnoszących się do nich. Przyjął także ryzyko utraty dochodu związanego z prowadzonym przez siebie ekologicznym gospodarstwem rolnym skupiającym się na produkcji sadowniczej. Nie da się zaprzeczyć, że planowana inwestycja w postaci kilkudziesięciu siłowni wiatrowych będzie miała znaczący wpływ na wszelkie znajdujące się w jej obrębie gospodarstwa rolne. Wszelkie ustalone w umowie środki pieniężne mają na celu wyrównanie szkód powstałych w uprawach związanych z samą budową parków wiatrowych oraz rekompensatę szkód powstałych w przyszłości m.in. w posiadanym drzewostanie i owocach, poprzez jednorazowe i coroczne świadczenie rekompensacyjne, tym samym nie ma tutaj mowy o zaistnieniu podstawowej przesłanki do naliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czyli uzyskania realnych korzyści majątkowych po Pana stronie. Niewątpliwe na pochwałę zasługuje także przystąpienie przez Pana i inwestora do negocjacji, które miały na celu uniknięcie długotrwałej drogi sądowej. Droga ta z pewnością blokowałaby przez wiele lat niezwykle istotny, z punktu widzenia polskiej gospodarki i polskich zobowiązań międzynarodowych, projekt. Ponadto, nie da się zaprzeczyć, że samodzielne postępowanie Pana przyczyniło się do zmniejszenia obciążeń finansowych polskich sądów. Naliczenie podatku od otrzymanych odszkodowań będzie więc „karą" dla Pana i „delikatną dyskryminacją” osób samodzielnych w rozwiązywaniu powstałych konfliktów, a przecież niedyskryminowanie podatnika jest jedną z podstawowych przesłanek funkcjonowania organów skarbowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy, zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z punktem 9 tego artykułu źródłem przychodów są „inne źródła”. Stosownie do art. 20 ust. 1 za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie „w szczególności” wskazuje, iż definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Do przychodów z innych źródeł należy zatem zaliczyć każdy przychód, który spełnia łącznie dwa warunki: po pierwsze – nie jest zaliczany do źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy, a po drugie – nie jest wyłączony z przedmiotowego zakresu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z kolei, w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wskazać przy tym należy, że art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest przepisem, w którym ustawodawca sformułował katalog zwolnień podatkowych. Przepis ten, jako stanowiący odstępstwo od zasady równości opodatkowania, powinien być więc interpretowany w pierwszej kolejności według reguł wykładni językowej, gramatycznej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Z kolei w myśl postanowień art. 21 ust. 1 pkt 3b powołanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Powołane uregulowania prawne wskazują jednoznacznie, iż nie wszystkie zadośćuczynienia otrzymane przez osoby fizyczne wolne są od podatku dochodowego. Ze zwolnienia przedmiotowego – na podstawie cytowanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 – korzystają bowiem jedynie te zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów rangi ustawy lub aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie. Natomiast pkt 3b dotyczy tych świadczeń, które wynikają z wyroków czy ugód sądowych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odszkodowania otrzymane przez właściciela nieruchomości na podstawie przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

• w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.).

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy wynika, iż odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, gdy są spełnione następujące warunki:

• otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, za które zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (j. t. Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) uważa się obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki nie posiadającej osobowości prawnej. Pojęcie grunty rolne nie jest tożsame z pojęciem gospodarstwa rolnego. W myśl przepisu art. 1 ww. ustawy o podatku rolnym opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza. Zatem samo posiadanie gruntów rolnych i płacenie podatku rolnego nie świadczy o posiadaniu gospodarstwa rolnego,
• odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu ustanowienia służebności gruntowej, która w myśl art. 285 ustawy Kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) jest ograniczonym prawem rzeczowym, polegającym na korzystaniu z cudzej nieruchomości w oznaczonym zakresie. Nieruchomość może zostać obciążona na rzecz właściciela innej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnącej) - bądź przez przyznanie mu prawa do korzystania w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (np. przechodzenia lub przejazdu przez grunt, korzystania ze znajdującego się na nim lasu lub źródła wody itd.), bądź przez ograniczenie właściciela nieruchomości obciążonej w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań (np. wznoszenia budynków lub sadzenia drzew ponad pewną wysokość) albo wykonywania określonych uprawnień względem nieruchomości władnącej. Służebność może powstać w wyniku różnych zdarzeń prawnych m.in. orzeczenia sądu, decyzji administracyjnej oraz na podstawie umowy. Umowa taka jest zawierana pomiędzy właścicielem nieruchomości obciążonej (jego oświadczenie musi być złożone w formie aktu notarialnego), a właścicielem nieruchomości władnącej. Tak jak użytkowanie, również służebność może być ustanowiona za wynagrodzeniem lub nieodpłatnie,
• podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej lub budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w ww. ustawie o gospodarce nieruchomościami. Zgodnie z art. 143 ust. 2 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych,
• źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami. W przypadku zawarcia umowy winna ona mieć charakter umowy wzajemnej tzn., że każda ze stron według treści umowy jest zobowiązana do świadczenia wobec drugiej, uznawanego za odpowiednik tego co sama otrzymuje.

Z treści wniosku wynika, iż w wyniku ugody zawartej w formie umowy cywilno-prawnej w obecności notariusza z firmą budująca park elektrowni wiatrowych w bezpośrednim sąsiedztwie Pana gospodarstwa rolnego, otrzymał Pan odszkodowanie mające stanowić rekompensatę poniesionych strat spowodowanych przez elektrownie wiatrowe.

Tym samym uznać należy, iż wypłacona przez ww. firmę kwota odszkodowania ma dla Pana konkretny wymiar finansowy. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów decyduje bowiem jego definitywny charakter w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono Pana majątek, a więc stanowi przysporzenie, którym może Pan rozporządzać jako właściciel. W konsekwencji nie można zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez Pana we wniosku, iż w wyniku otrzymanego odszkodowania nie uzyskał Pan realnych korzyści majątkowych.

Mając na uwadze powyższe należy zatem rozważyć, czy uzyskany przez Pana przychód z ww. tytułu stanowi świadczenie, które mieści się w katalogu ww. zwolnień przedmiotowych.

Z treści wniosku wynika, że źródłem wypłaty przedmiotowych świadczeń nie był przepis rangi ustawowej, lecz umowa zawarta przez Pana z firmą wznoszącą elektrownie wiatrowe. Zadośćuczynienie, o których mowa we wniosku nie może więc zostać zakwalifikowane do świadczeń odszkodowawczych objętych zwolnieniem, określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to również świadczenie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b, bowiem nie zostało wypłacone na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Skoro otrzymał Pan świadczenie od firmy budującej w sąsiedztwie Pana gospodarstwa park elektrowni wiatrowych jako odszkodowanie za szkody powstałe wskutek prac budowlanych prowadzonych na nieruchomości poza jego gospodarstwem nie można również uznać tego świadczenia za odszkodowanie z tytułu szkód powstałych w uprawach rolnych. Szkody te nie powstały również w wyniku prowadzenia na Pana gruntach przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej. Przedmiotowe świadczenie otrzymał Pan w związku ze szkodami jakie mogą wystąpić z uwagi na budowę ww. parku elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie gospodarstwa rolnego należącego do Pana.

Wobec powyższego otrzymanego przez Pana świadczenia nie można zakwalifikować również do dochodów zwolnionych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, z uwagi na zakres objęty dyspozycją tego artykułu.

Biorąc pod uwagę okoliczność, iż otrzymane przez Pana odszkodowanie nie mieści się w katalogu zwolnień przedmiotowych, należy stwierdzić, że kwota otrzymana z tego tytułu podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uzyskany przychód z powyższego tytułu należy wykazać w zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za rok podatkowy, w którym został uzyskany i opodatkować według skali podatkowej.

Podkreślenia wymaga, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach opodatkowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.