Podatniczka w roku 2004 osiągnęła dochód w postaci wypłaconych przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością odsetek ustawowych za opóźnienie w zwrocie pożyczki, którą podatniczka udzieliła spółce. Spółka przy wypłacie należności potrąciła od naliczonych odsetek ustawowych 19% zaliczki na podatek dochodowy. Jednocześnie spółka nie wystawiła podatniczce właściwej informacji o przychodach.

Mając na uwadze stan faktyczny wyrażony wyżej, wstępnie należy zaznaczyć różnicę, jaka istnieje między odsetkami od udzielonej pożyczki, a odsetkami za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego, którą to instytucje reguluje art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dalej „k.c.” Obie instytucje nie są tożsame i regulują odrębne stany faktyczne.

Na gruncie podatkowym, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), zwanej w dalszej części „updof”, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Instytucję odsetek reguluje natomiast art. 481 k.c. Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry ustalona, należą się odsetki ustawowe. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych. Zdaniem tut. organu, mimo że odsetki są świadczeniem ubocznym, bo warunkiem powstania uprawnienia do odsetek jest istnienie długu głównego i jego wymagalność – to roszczenie o odsetki ma charakter samoistny. Nie można więc utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody).

W konsekwencji odsetki za zwłokę nie są odszkodowaniem i nie korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego przysługującego z tytułu niektórych rodzajów odszkodowań na podstawie przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 updof. Otrzymana kwota odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia pieniężnego – co do zasady – stanowi przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu (art. 20 ust. 1 updof). Oprócz enumeratywnie wymienionych rodzajów odsetek (np. z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzenia – art. 21 ust. 1 pkt 95 updof), które są zwolnione od podatku, w pozostałych przypadkach otrzymane odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia pieniężnego podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych jako przychody z innych źródeł. Oznacza to, że podmiot dokonujący wypłaty tych odsetek nie pobiera od nich zaliczki na podatek dochodowy, lecz ma obowiązek w terminie do końca lutego sporządzić i przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika informację PIT – 8C (art. 42a updof). Podatnicy są natomiast zobowiązani do uwzględnienia tego przychodu w rocznym zeznaniu podatkowym w pozycji przewidzianej dla wykazywania danych dotyczących przychodów z innych źródeł.

Rekapitulując, pożyczkobiorca zwracając kwotę pożyczki wraz z karnymi odsetkami, bezpodstawnie pobrał od kwoty odsetek zaliczkę/zryczałtowany podatek. Najprawdopodobniej fakt ten wyniknął z błędnego ustalenia stanu prawnego, poprzez przyjęcie, iż wypłacone odsetki są odsetkami od pożyczki, o których mowa w art. 30a ust. 1 pkt 1 updof podlegającej zryczałtowanemu 19% podatkowi. W takiej sytuacji pożyczkobiorca zwracając pożyczkę wraz z umownymi odsetkami za „korzystanie z cudzego kapitału” obowiązany jest pobrać zryczałtowany podatek od dokonywanych wypłat (odsetek) i przekazać na właściwy rachunek urzędu skarbowego w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek (art. 41 ust. 4 oraz art. 42 ust. 1 i 2 updof).

Powyższa interpretacja jest oparta o stan faktyczny przedstawiony we wniosku podatnika oraz o stan prawny obowiązujący w dacie zaistnienia przedstawionego zdarzenia.