Działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) Naczelnik Kujawsko – Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Bydgoszczy, odpowiadając na pismo Spółki z dnia 6 września 2004r., (wpływ do tut. Urzędu dnia 8 września 2004r) w sprawie stosowania przepisów prawa podatkowego, wyjaśnia co następuje.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż przedmiotem działalności Spółki jest handel środkami ochrony roślin, nawozami, maszynami do produkcji rolnej a także paszami i nasionami. Znaczną część klientów ww. towarów stanowią indywidualne gospodarstwa rolne, rolnicy ryczałtowi. Zgodnie z art. 116 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004r. Jednostka, kupując płody rolne od ich producentów, wystawia faktury VAT RR. Kwota podatku z ww. faktur zwiększa kwotę podatku naliczonego po dokonaniu zapłaty należności na rachunek bankowy wskazany przez rolnika ryczałtowego przy spełnieniu warunków określonych w art. 116 ust 6 pkt 1-3 wyżej cytowanej ustawy. Zdarzają się jednak przypadki, gdy na klienta – rolnika ryczałtowego – wpływa zajęcie komornicze wierzytelności lub tytuł egzekucyjny Urzędu Skarbowego i należności za dostarczone płody rolne Spółka ma obowiazek przekazać na konto ww. podmiotów.

Pytanie brzmi, czy wobec zaistniałego stanu faktycznego Jednostka ma prawo odliczyć podatek VAT z faktury VAT RR, jeżeli wierzytelności przekazywane są nie na rachunek rolnika ryczałtowego lecz na konto komornika, bądź Urzędu Skarbowego.

Zdaniem Spółki, kwota VAT-u z faktur VAT RR przekazywanych na konto komornika lub Urzędu Skarbowego, a nie rolnika ryczałtowego, powinna zwiększyć kwotę podatku naliczonego. Jednostka uznaje, iż przymus egzekucyjny jest spełnieniem warunku przekazania środków pieniężnych na konto rolnika ryczałtowego.

Tut. Organ zauważa, iż zgodnie z art 116 ust 6 do 9 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług ( Dz. U. Nr 54, poz. 535):

zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, w rozliczeniu za miesiąc, w którym dokonano zapłaty, pod warunkiem że:

1. nabycie produktów rolnych jest związane z dostawą opodatkowaną;
2. zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, nastąpiła na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14 dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności;
3. w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w pkt 2, zostaną podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie produktów rolnych.

Za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana. Warunek, o którym mowa w ust. 6 pkt 2, dotyczy tej części zapłaty, która stanowi różnicę między kwotą należności za dostarczone produkty rolne a kwotą należności za towary i usługi dostarczone rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę tych produktów rolnych. Przez należności za towary i usługi dostarczane rolnikowi ryczałtowemu, o których mowa w ust. 8, rozumie się również potrącenia z tytułu spłat rat pożyczek i zaliczek udzielanych rolnikowi ryczałtowemu dostarczającemu produkty rolne, dokonane przez podatnika nabywającego te produkty, pod warunkiem że:

1. zaliczka została przekazana na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, a na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu potwierdzającego dokonanie tej wpłaty;
2. raty i pożyczki wynikają z umów zawartych w formie pisemnej.

Zgodnie z powyższym, zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku musi nastąpić na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego. Natomiast w przypadku zapłaty na rachunek innego podmiotu niż rolnik ryczałtowy, zryczałtowany zwrot podatku nie zwiększa u nabywcy produktów rolnych podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 2. Ponadto zapłata należności za produkty rolne winna nastąpić na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14 dnia od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik ma zawartą umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne na dłuższy termin płatności, a nie dopełnienie powyższego warunku pozbawia prawa do zwiększenia podatku naliczonego o zryczałtowany zwrot podatku.

Przez pojęcie “ zapłata “ ustawodawca odnosi się do pełnej kwoty należności . Za datę dokonania zapłaty uważa się datę wydania dyspozycji bankowej przekazania środków finansowych na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego, jeżeli dyspozycja ta została zrealizowana. Ustawodawca w ust 8 omawianego artykułu 116 ustawy o VAT wprowadza pewną modyfikację tej reguły. Przepis ten oznacza, że wyróżniane są sytuacje, w których nabywca produktów rolnych i rolnik ryczałtowy mogą kompensować wzajemne należności i zobowiązania. W takim wypadku (i tylko w takim) kompensata wzajemnych należności uważana jest za spełniającą warunek zapłaty. Regulacja z art. 116 ust 9 odnosi się do dwóch przypadków, kiedy potrącenia są uznawane de facto za zapłatę należności (po pierwsze, do zaliczek wypłacanych rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę towarów; po drugie do potrącenia z tytułu spłaty rat pożyczek udzielonych rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę towarów.) Przypadki stanowiące wyjątek od reguły zapłaty na rachunek bankowy zostały szczegółowo opisane w pkt 1 i 2 ust 9 art 116 cyt. ustawy. Zatem z zestawienia treści ust 6 pkt 2 i 3 oraz ust 7 do 9 omawianego art 116 wynika, że zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego wyłącznie w wypadku zapłaty należności obejmującej również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku na rachunek bankowy rolnika, w terminie wskazanym w przepisie, w warunkach zlecenia i realizacji dyspozycji zapłaty na rachunek bankowy rolnika, umieszczenia przewidzianych przepisem adnotacji na dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty. Zaś wyjątki od reguły zapłaty na rachunek bankowy (w formie gotówkowej lub przelewem - tu nie ma ograniczenia) zawarte w ust 8 i 9 mają charakter wyczerpujący - jest to katalog zamknięty.

Co prawda uiszczenie świadczenia wynikającego z zajętej przez komornika wierzytelności przez dłużnika zajętej wierzytelności (nabywcy produktów rolnych) do rąk komornika ma ten skutek, że zwalnia go z zobowiązania do zapłaty ze skutkiem wygaśnięcia względem rolnika - sprzedawcy. Nie mniej skutek cywilnoprawny w postaci wygaśnięcia zobowiązania nabywcy względem dostawcy w przypadku zapłaty na rachunek wskazany przez komornika ( lub do depozytu sądowego ) w związku z zajęciem wierzytelności dostawcy nie może być utożsamiany z formą zapłaty, o której mowa w art 116 ustawy z 11 marca 2004r., a w konsekwencji nie uprawnia do odliczenia wypłaconego zryczałtowanego zwrotu podatku.

Odpowiedź zgodna jest ze stanem prawnym aktualnym na dzień jej udzielenia.