Stan faktyczny:

Podatnik jest właścicielem lokalu użytkowego, stanowiącego odrębną własność, w którym prowadzi kancelarię adwokacką. Lokal ten nabył w drodze umowy zamiany z dnia 17.11.1997r. jako lokal mieszkalny. Następnie wystąpił o zmianę sposobu użytkowania lokalu na biuro i o wydanie pozwolenia na prowadzenie robót budowlanych związanych z adaptacją przedmiotowego lokalu mieszkalnego na użytkowy. Po uzyskaniu wszelkich pozwoleń i uzgodnień Podatnik dokonał adaptacji lokalu, przy czym całość remontów i adaptacji odbyła się w okresie zanim rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Decyzją z dnia 2.06.2000r. uzyskał pozwolenie na użytkowanie pomieszczeń biurowych adoptowanych z lokalu mieszkalnego. Rozpoczęcie działalności gospodarczej w przedmiotowym lokalu nastąpiło w dniu 20.02.2002r.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z treścią art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) amortyzacji podlegają stanowiące własność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania lokale będące odrębną własnością.

Natomiast art. 22g ust. 1 pkt 1 tej ustawy stanowi, że za wartość początkową środków trwałych, w razie nabycia w drodze kupna, uważa się cenę ich nabycia.

Jednakże z przedstawionego przez Podatnika stanu faktycznego nie można jednoznacznie ustalić, czy w 2002r. Podatnik dopiero rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej, czy też prowadził działalność już wcześniej, a od 2002r. kontynuował ją w przedmiotowym lokalu.

W sytuacji, gdy Podatnik prowadził działalność gospodarczą w momencie ponoszenia wydatków na adaptację nabytego w 1997r. lokalu, wartość początkowa tego środka trwałego powinna być ustalona w oparciu o art. 22g ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16 poz. 93 z późn. zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Ponadto art. 604 ww. ustawy stwierdza, że do zamiany stosuje się odpowiednia przepisy o sprzedaży.

Wobec powyższego w sytuacji nabycia środka trwałego na podstawie umowy zamiany wartość początkową ustala się w oparciu o art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl postanowień art. 22g ust. 3 ww. ustawy za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty podatku należnego o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Oznacza to, że na wartość początkową przedmiotowego lokalu użytkowego składa się jego wartość określona w umowie zamiany z dnia 17.11.1997r. oraz nakłady poniesione na lokal przed przyjęciem go do używania. W tym przypadku Podatnik nie może ustalić wartości początkowej lokalu w oparciu o art. 22g ust. 8 i 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą jest zobowiązany do gromadzenia dowodów ponoszonych wydatków, którymi są:

• faktury VAT, jeżeli kontrahent jest podatnikiem podatku od towarów i usług;
• rachunki w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. 137, poz. 926 z późn. zm.).

Odmienne uregulowania prawne znajdują zastosowanie, gdy Podatnik w momencie ponoszenia wydatków na adaptację lokalu nie prowadził jeszcze działalności gospodarczej, bowiem wówczas nie miał obowiązku gromadzenia dowodów ponoszonych wydatków.

W takim przypadku wartość początkowa lokalu użytkowego powinna być ustalona w oparciu o przepis art. 22g ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia.