Celem statutowym posiadającej osobowość prawną Fundacji jest m. in. zakładanie i prowadzenie szkół lub placówek oświatowych oraz sprawowanie merytorycznego nadzoru nad w/w placówkami. Powołane przez Fundację szkoły są samodzielnymi, wyodrębnionymi organizacyjnie i finansowo jednostkami organizacyjnymi nie posiadającymi osobowości prawnej. Szkoły realizują we własnym imieniu i na własny rachunek wyznaczone zadania statutowe w dziedzinie oświaty (tzw. szkoły niepubliczne) oraz jako odrębne zakłady pracy dla zatrudnionych w nich pracowników we własnym imieniu dokonują rozliczeń podatkowych zarówno jako podatnicy, jak i płatnicy podatków..

Realizując zadania statutowe Fundacja wynajęła za odpłatnością od jednostek samorządu terytorialnego lokale, które następnie udostępniła do prowadzenia działalności oświatowej powołanym przez siebie szkołom.

Dokonując rozliczeń kosztów najmu pomieszczeń na podstawie otrzymanej od wynajmującej jednostki faktury VAT Fundacja dotychczas wystawiała fakturę VAT (refakturę) na rzeczywistego beneficjenta usług – tj. szkołę.

Ocena prawna stanu faktycznego :

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) opodatkowaniu podlega m. in. sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Zgodnie z definicją ustawową zamieszczoną w art. 4 pkt 1 i 2 w/w ustawy ilekroć w przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej. Natomiast pod pojęciem usług - rozumie się przez to:

1. usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej,
2. roboty budowlano-montażowe,
3. sprzedaż praw lub udzielanie licencji i sublicencji w rozumieniu przepisów prawa własności przemysłowej,
4. oddanie do używania wspólnego znaku towarowego albo wspólnego znaku towarowego gwarancyjnego w rozumieniu przepisów prawa własności przemysłowej,

udzielanie licencji lub upoważnianie do korzystania z licencji oraz przeniesienie autorskiego prawa majątkowego w rozumieniu przepisów prawa autorskiego - w odniesieniu do programu komputerowego

Jak wynika z przepisu art. 5 ust. 1 w/w ustawy podatnikami są między innymi osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne mające siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wykonują we własnym imieniu i na własny rachunek czynności, o których mowa w art. 2, w okolicznościach wskazujących na zamiar ich wykonywania w sposób częstotliwy, nawet jeżeli zostały wykonane jednorazowo, a także wówczas, gdy czynności te polegają na jednorazowej sprzedaży rzeczy w tym celu nabytej.

W przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje sprzedaży tego samego towaru (również usług) w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności odbiorcy, przyjmuje się, że sprzedaży dokonał każdy z podmiotów biorących udział w obrocie (art. 5 ust 3 – 4).

Z przedstawionego przez Fundację stanu faktycznego wynika, iż Fundację wiążą zawarte z wynajmującymi Gminami umowy najmu pomieszczeń, które Fundacja udostępniła na prowadzenie działalności statutowej powołanym przez siebie szkołom. Z załączonych do zapytania w/w umów najmu lokali nie wynika, że podpisując umowy Fundacja działała jako pośrednik - agent w rozumieniu art. 758 § 1 k. c. zaciągając zobowiązania w imieniu i na rachunek w/w szkół.

Zatem dla rozstrzygnięcia, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług przy dokonywaniu rozliczeń finansowych kosztów najmu w/w pomieszczeń na rzeczywistych użytkowników lokali istotne jest przede wszystkim ustalenie, czy w danym przypadku miało miejsce świadczenie usług. Dla ustalenia powyższego niezbędne jest ustalenie statusu prawnego powołanych szkół. Czy w przedstawionej sytuacji Fundacja świadczy usługę najmu „samej sobie”, czy też świadczy usługi najmu (podnajem) lokali podmiotom trzecim ?

Podatnik wskazuje, iż powołane przez niego szkoły są wyodrębnionymi organizacyjnie i finansowo jednostkami, które jako jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej zaciągają w imieniu własnym i na własny rachunek zobowiązania wobec osób trzecich i dla zatrudnionych w nich pracowników stanowią odrębne zakłady pracy. Powołane przez Fundację szkoły są również odrębnymi podatnikami i płatnikami w zakresie rozliczeń podatkowych. Fundacja pełni natomiast w stosunku do powołanych przez siebie szkół jedynie ustalony statutem nadzór właścicielski.

W świetle powyższego zatem, udostępniając szkołom za odpłatnością wynajęte lokale Fundacja nie świadczy usługi najmu „samej sobie”, lecz świadczy podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług usługi najmu (podnajem) lokali podmiotom trzecim.

A zatem skoro Fundacja świadczy usługę najmu, to dokonując rozliczeń finansowych powyższych usług, jeżeli jest podatnikiem podatku od towarów i usług - to powinna dokumentować te czynności wystawionymi przez siebie fakturami VAT (tzw. refakturowanie). Dokumentowanie rozliczeń finansowych przy pomocy tzw. „not księgowych” możliwe jest jedynie dla czynności nie podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie nie można zgodzić się ze stanowiskiem Podatnika, że skoro Fundacja nie jest właścicielem wynajętych lokali, to nie może świadczyć usługi najmu. Tzw. „podnajem” jest powszechnym zjawiskiem obrotu gospodarczego. Istotne w sprawie są zaś zdolność podmiotowa szkół, jako odrębnych podmiotów gospodarczych do zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych wobec osób trzecich i wynikające z tych czynności obowiązki szkół w zakresie rozliczeń publicznoprawnych.