W związku z wnioskiem z dnia 05.10.2004 r., działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137 poz. 926 ze zmianami) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ostrowcu Św. informuje, co następuje:

Stosownie do art. 14 ust. 1a ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 14, poz. 176 z 2000 r. ze zmianami) przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich z dnia uzyskania przychodu ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski. Jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia uzyskania przychodu. Natomiast w myśl art. 22 ust. 1 zdanie drugie, koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z dnia poniesienia kosztu. Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zarachowania kosztów.

Z przepisów prawa wynika, że regulacja wzajemnych wierzytelności, w tym także zagranicznych, nie zawsze musi wiązać się z faktycznym przepływem pieniądza. Przykładem jest kompensata wzajemnych należności, którą przewiduje ustawa z dnia 27.07.2002 r. Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 141, poz. 1178 ze zmianami). Dokonując kompensaty strony stosują niższy z kursów walut, po którym zarachowano należności i zobowiązania w księgach w momencie ich powstania. W wyniku dokonanych przeliczeń powstaną różnice kursowe, które są w księgach w momencie ich powstania. W wyniku dokonanych przeliczeń powstają różnice kursowe, które są różnicami kursowymi zrealizowanymi także dla celów podatkowych. W tej kwestii wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z dnia 21.09.1999 r. SA/Bk 742/98) oraz Ministerstwo Finansów (pismo z dnia 07.06.1995 r. PO 4/BA-722-341/95) wskazując, iż potrącenie wzajemnych wierzytelności pieniężnych, o którym stanowi art. 498 i 499 k.c., jest formą spełnienia zobowiązania do zapłaty. Dochodzi wówczas do umorzenia dwóch wzajemnych należności do wysokości wierzytelności niższej. Faktyczna zapłata zobowiązania ma miejsce w momencie dokonania potrącenia. Dlatego też w sytuacji, gdy wzajemne zobowiązania są wyrażone w walutach obcych, może dojść do różnicy czasowej i zmiany kursu walut, w wyniku czego powstaną dodatnie bądź ujemne różnice kursowe. Ustalenie ewentualnych różnic kursowych następuje poprzez porównanie kursów walut z dnia ich zarachowania i z dnia zapłaty – w niniejszej sprawie z dnia dokonania potrącenia.

Przy dokonywaniu potrącenia wzajemnych należności i zobowiązań nie następuje przepływ środków pieniężnych, niemniej jednak przy dokonywaniu tej kompensaty mogą powstać dodatnie lub ujemne różnice kursowe, które podlegają rozliczeniu odpowiednio w koszty uzyskania przychodów i przychody spółki. Opisana sytuacja nie przedstawia na konkretnym przykładzie sposobu księgowania różnic kursowych, wobec czego nie można dokonać oceny prawidłowości księgowania.