Pracownicy (marynarze) zatrudnieni na statkach ratowniczych otrzymują od pracodawcy podczas pełnienia służby wynoszącej 15 dni kalendarzowych (bez przerwy i bez prawa opuszczania jednostki) bezpłatne całodobowe wyżywienie. Stawka żywieniowa przypadająca na jednego pra-cownika dziennie jest określona kwotowo, zaś wyżywienie jest zbiorowe (przygotowywane i wyda-wane na statku). Z uwagi na fakt rozmieszczenia statków ratowniczych wzdłuż całego wybrzeża, załogi pływające otrzymują delegacje służbowe na pobyt na statkach z wyłączeniem diet.

Ocena prawna stanu faktycznego:

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wolna od podatku dochodowego jest: wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Mini-strów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, za używa-nie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Z treści powyższego przepisu wynika, iż przesłanką decydującą o opodatkowaniu bądź zwolnieniu od podatku świadczeń pracodawcy polegających na zapewnieniu pracownikowi posiłków lub napo-jów bezalkoholowych jest to, czy stanowią one obowiązek pracodawcy wynikający z powszechnie obowiązujących przepisów. Jeżeli pracodawca obowiązany jest do zapewniania bezpłatnych posił-ków lub napojów bezalkoholowych, to świadczenia z tego zakresu są zwolnione od podatku docho-dowego od osób fizycznych. W przeciwnym wypadku wartość wydanych posiłków i napojów bez-alkoholowych stanowi kategorię przychodu pracowników ze stosunku pracy podlegającą opodatko-waniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 232 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracodawca obowiązany jest zapewnić nieodpłatnie pracownikom za-trudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to nie-zbędne ze względów profilaktycznych.

Rodzaje wymienionych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przy-padki i warunki ich wydawania zostały określone przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60, poz.279).

Według postanowień § 5 tego rozporządzenia stanowiska pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłki i napoje, oraz szczegółowe zasady ich wydawania, a także warunki uzasadniające zapewnienie posiłków określonych w tych przepisach pracodawca ustala w porozu-mieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi, a jeżeli u danego pracodawcy nie działa za-kładowa organizacja związkowa po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Jak wynika z przedstawionego w piśmie stanu faktycznego, pracodawca nie ustalił wykazu takich stanowisk pracy. Wobec powyższego w świetle przedstawionego stanu prawnego, w tym konkret-nym przypadku brak jest podstaw do uznania, że obowiązek wydawania pracownikom zatrudnio-nym na statkach ratowniczych bezpłatnych posiłków wynika z przepisów o bezpieczeństwie i higie-nie pracy.

A zatem wartość tych bezpłatnych świadczeń podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na takich samych zasadach jak wynagrodzenie za pracę (art. 9 ust. 1; art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991r.). Tym samym iloczyn równowartości stawki dziennej przypadającej na jednego pracownika i liczby dni pełnionej służby podczas której wydawane są bezpłatne posiłki sta-nowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodo-wy.