Pierwszy Urząd Skarbowy w Kielcach działając na postawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) w odpowiedzi na pismo z dnia 15.01.2004 r. (uzupełnione 11.02.2003 r.) w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów uzyskanych przez żołnierzy zawodowych z tytułu wypłaty równoważników żywnościowych i zwrotu kosztów przejazdu raz w miesiącu w celu odwiedzenia rodziny, informuje:

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. Nr 14 poz. 176 z 2000 r. ze zmian.) przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Od 1.01.2004 r. zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są jedynie - wartości świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisani wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, za używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymywanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich postawie napojów bezalkoholowych oraz artykułów spożywczych w przypadku, gdy pracodawca, pomimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Odrębnymi przepisami, które regulują wysokość świadczeń dla żołnierzy zawodowych w zamian za bezpłatne wyżywienie jest rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 22.08.2000 r. w sprawie określenia wysokości równoważnika pieniężnego w zamian za wyżywienie przysługującego żołnierzom zawodowym i kandydatom na żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 76, poz. 870 ze zmian), którego § 2 ust. 1 pkt 1 stanowi równoważnik pieniężny przysługuje żołnierzowi zawodowemu pełniącemu służbę bądź wykonującemu zadania w warunkach uniemożliwiających korzystanie z wyżywienia przysługującego mu w naturze - w wysokości równej wartości pieniężnej przysługującej mu normy wyżywienia.

Przytoczony przepis art. 21 ust. 1 pkt 11 nie zwalnia z opodatkowania wypłaconych dla pracowników ekwiwalentów pieniężnych za wyżywienie a żołnierzom równoważników żywnościowych. Ponadto brak jest w przepisach prawa podatkowego zwolnienia takich ekwiwalentów w innych przypadkach.

Naczelną zasadą podatku dochodowego od osób fizycznych jest powszechność opodatkowania. Zasada ta wyrażona została w treści przepisu art. 9 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21 i 52. Zarówno art. 21 jak i 52 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wymieniają wypłaconych dla żołnierzy zawodowych równoważników żywnościowych. Wskazane zwolnienia (art. 21 i 52) są wyjątkami od zasady ogólnej i nie mogą być interpretowane rozszerzająco, ponieważ przepisy podatkowe powinny być interpretowane ściśle.

Również ustawa z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (tj. Dz. U. Nr 10 poz. 55 z 1997 r. ze zmian.) nie zawiera szczególnej regulacji prawnej, z mocy, której powyższe świadczenia byłyby zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. W świetle powyższego wypłacone dla żołnierzy równoważniki żywnościowe podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Natomiast w kwestii drugiego zapytania dotyczącego - zwrotu kosztów przejazdu raz w miesiącu w celu odwiedzenia rodziny dla żołnierzy, którzy przebywają w OSnpSP w Kielcach na kursach językowych, oraz przebywających na kursach przed wyjazdem do polskich kontyngentów wojskowych poza granice państwa tutejszy organ nadmienia, że na podstawie powołanego w piśmie § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7.09.1998 r. w sprawie zasad i warunków korzystania przez żołnierzy zawodowych oraz członków ich rodzin z prawa do przejazdu na koszt wojska (Dz. U. Nr 121, poz. 770) - żołnierzowi zawodowemu, korzystającemu z zakwaterowania tymczasowego i posiadającemu rodzinę, przysługuje raz w miesiącu prawo do przejazdu na koszt wojska w razie udzielenia mu, na postawie odrębnych przepisów, urlopu okolicznościowego w celu odwiedzenia rodziny lub wypoczynkowego, zwane dalej „przejazdem w celu odwiedzenia rodziny” publicznym transportem zbiorowym. § 7 ust. 2 tego rozporządzenia stanowi - przejazdy w celu odwiedzenia rodziny przysługuje od miejscowości, w której żołnierz zawodowy pełni służbę wojskową, do miejscowości stałego zamieszkania jego rodziny, z powodu posiadania, której udzielono mu urlopu okolicznościowego i z powrotem.

Z treści pisma wynika, że dla żołnierzy, którzy przebywają w OSnpSP w Kielcach na kursach językowych oraz na kursach przed wyjazdem do polskich kontynentów wojskowych poza granicami państwa, OSnpSP nie jest jednostką, w której pełnią oni służbę wojskową, a zatem § 7 ust. 1 w/w rozporządzenia nie ma tu zastosowania.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas:
a) podróży służbowej pracownika,
b) podróży osoby nie będącej pracownikiem- do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub w przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem ust. 13.

Stosownie do art. 77 5 § 1 Kodeksu pracy podróżą służbową jest wykonywanie na polecenie pracodawcy zadania służbowego poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza miejscowością stałej pracy pracownika. Podróż żołnierza w celu odwiedzenia rodziny nie jest podróżą służbową i do zwrotu kosztów przejazdu nie ma zastosowania zwolnienie przewidziane w powołanym art. 21 ust. 1 pkt 16 ustawy.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz zasadę, iż wykładnia przepisów kreujących zwolnienie podatkowe, a więc przepisów kreujących wyjątki od generalnej zasady powszechności opodatkowania, powinna być dokonywana ściśle, należy stwierdzić, że otrzymywane przez zawodowych żołnierzy wypłaty równoważników żywnościowych i zwrot kosztów przejazdu raz w miesiącu w celu odwiedzenia rodziny, podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych łącznie z pozostałymi dochodami uzyskiwanymi przez żołnierzy zawodowych.

Z pisma jednostki wynika, ze żołnierze otrzymujący równoważniki żywnościowe są na pełnym zaopatrzeniu finansowym w Wojewódzkim Sztabie Wojskowym w Kielcach, który tym samym jest dla nich płatnikiem od przychodów ze stosunku służbowego OSnpSP zajmujący się zaopatrzeniem logistycznym między innymi wypłaty w/w równoważników nie jest dla tych żołnierzy płatnikiem w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie ma obowiązku pobierania zaliczek od tych świadczeń. Również żołnierzy skierowanych na kursy językowe i szkolenia przed wyjazdem na misję nie łączy z Ośrodkiem - stosunek służbowy - nie jest tym samym płatnikiem. W związku z powyższym w przedmiotowych sprawach zastosowanie będzie miał art. 42a powołanej ustawy, który stanowi - osoby prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52 i art. 52a oraz dochodów, od których na postawie przepisów ordynacji podatkowej zaniechano pobory podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego przekazać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika.

W świetle powyższego wypłacone dla żołnierzy zawodowych wypłaty równoważników żywnościowych i zwrot kosztów przejazdu raz w miesiącu w celu odwiedzenia rodziny należy wykazać w informacji o wypłaconych podatnikowi należnościach lub świadczeniach tj. PIT-8C.