INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 9 grudnia 2011 r. (data wpływu 14 grudnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 1 marca 2012 r. (data wpływu 5 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania wypłaty rekompensaty z tytułu niewywiązania się z umowy handlowej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania wypłaty rekompensaty z tytułu niewywiązania się z umowy handlowej. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 1 marca 2012 r. o doprecyzowanie opisanego zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca – Spółka z o.o. (dalej: Zleceniobiorca lub Spółka) zawarł z firmą „X” Sp. z o.o. (dalej: Zleceniodawca) umowę polegającą na świadczeniu usług wiertniczych. Umowa gwarantuje, że Zleceniodawca umożliwi Zleceniobiorcy odwiercenie średnio 21.000 metrów bieżących miesięcznie (gwarantowana ilość metrów) – w zamian Zleceniobiorca zrezygnuje ze świadczenia usług wiertniczych na rzecz innych potencjalnych kontrahentów. W przypadku niewywiązania się z przedstawionego zobowiązania gwarantowanej ilości metrów, Zleceniodawca jest zobowiązany (na podstawie umowy) do wypłaty Zleceniobiorcy „rekompensaty”.

„Rekompensata” jest naliczana wg wzoru:

Gwarantowana ilość metrów na dany rok – (minus) metry odwiercone w danym roku * (iloczyn) stawka za metr otworu niezawierconego gwarantowanego.

Według umowy „rekompensata” będzie rozliczana w systemie rocznym, z rozliczeniem na dzień 31 grudnia – w sytuacji naliczenia „rekompensaty” w okresie rozliczeniowym, Zleceniobiorca wystawi notę księgową w celu jej udokumentowania.

W piśmie z dnia 1 marca 2012 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku Spółka wyjaśniła ponadto, że:

1. wypłata „rekompensaty” stanowi karę umowną z tytułu niewywiązania się z warunków umowy handlowej (w umowie określono to zobowiązanie jako „rekompensata”, jednak ze swej istoty, zgodnej woli stron oraz z zapisów umowy wynika, że zapis „rekompensata” jest tożsamy z karą umowną);
2. umowa handlowa zawarta pomiędzy Spółką a Zleceniodawcą zawiera zapisy dotyczące obciążenia „rekompensatą” kontrahenta (kara za niewywiązanie się z warunków umowy handlowej).
   
   

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w tym przypadku nota księgowa jest prawidłową formą udokumentowania naliczonej wg umowy „rekompensaty” wystawionej za rok 2011...
2. Czy może Zleceniobiorca powinien wystawić fakturę VAT za usługę z kwotą netto w wysokości naliczonej „rekompensaty”...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka w roku 2011 wywiązała się z warunków umowy i od czasu jej obowiązywania wykonywała swoje usługi wyłącznie dla Zleceniodawcy. Zleceniodawca nie zagwarantował wymaganych w umowie metrów średnio za dany m-c w ilości 21.000 i będzie naliczona „rekompensata” za niewywiercone metry w roku 2011. Jako, że według umowy świadczenie na rzecz zleceniobiorcy ma charakter „rekompensaty” (stanowiącej na mocy wiążącej strony umowy pewnego rodzaju odszkodowanie za niewywiązanie się z jej warunków) jest, co do zasady, zdarzeniem neutralnym, transakcja taka nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Wynika to stąd, że rekompensaty (odszkodowania i kary umowne) nie są związane z żadną czynnością, która miałaby charakter świadczenia ze strony kontrahenta uprawnionego do tego odszkodowania. Naliczona „rekompensata” na dzień 31 grudnia 2011 r. za niewywiązanie się z warunków umowy w roku 2011 nie mieści się w ustawowym pojęciu dostawy towarów ani świadczenia usług, właściwą formą jej udokumentowania jest nota księgowa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć związek bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca - Zleceniobiorca zawarł ze Zleceniodawcą umowę polegającą na świadczeniu usług wiertniczych. Umowa gwarantuje, że Zleceniodawca umożliwi Zleceniobiorcy odwiercenie średnio 21.000 metrów bieżących miesięcznie (gwarantowana ilość metrów) – w zamian Zleceniobiorca zrezygnuje ze świadczenia usług wiertniczych na rzecz innych potencjalnych kontrahentów. W przypadku niewywiązania się z przedstawionego zobowiązania gwarantowanej ilości metrów, Zleceniodawca jest zobowiązany (na podstawie umowy) do wypłaty Zleceniobiorcy „rekompensaty”, naliczanej wg wzoru: gwarantowana ilość metrów na dany rok – (minus) metry odwiercone w danym roku * (iloczyn) stawka za metr otworu niezawierconego gwarantowanego. Według umowy „rekompensata” będzie rozliczana w systemie rocznym, z rozliczeniem na dzień 31 grudnia – w sytuacji naliczenia „rekompensaty” w okresie rozliczeniowym, Zleceniobiorca wystawi notę księgową w celu jej udokumentowania. Wypłata „rekompensaty” stanowi karę umowną z tytułu niewywiązania się z warunków umowy handlowej (w umowie określono to zobowiązanie jako „rekompensata”, jednak ze swej istoty, zgodnej woli stron oraz z zapisów umowy wynika, że zapis „rekompensata” jest tożsamy z karą umowną). Umowa handlowa zawarta pomiędzy Spółką a Zleceniodawcą zawiera zapisy dotyczące obciążenia „rekompensatą” kontrahenta (kara za niewywiązanie się z warunków umowy handlowej).

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy ustawy z dnia 18 maja 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) Działu II „Skutki niewykonania zobowiązań”.

W myśl art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis statuujący karę umowną ma charakter bezwzględnie obowiązujący. Kara umowna może obejmować trzy grupy zdarzeń, a mianowicie: niewykonanie zobowiązania, nienależyte wykonanie zobowiązania w ogólności oraz konkretne uchybienia w zakresie sposobu wykonania zobowiązania. Ma na celu „naprawienie szkody”, a więc należy uznać, że jest ona swoistą formą odszkodowania.

Odnosząc przedstawione we wniosku okoliczności do powołanych powyżej przepisów stwierdzić należy, iż nałożona w opisanej sytuacji „rekompensata” (kara umowna), której warunki naliczania i wypłaty reguluje umowa handlowa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą jako Zleceniobiorcą i Zleceniodawcą, ma charakter sankcyjny oraz odszkodowawczy. Zatem kara ta, jako wynikająca z niewywiązania się przez Zleceniodawcę z umowy nie stanowi ekwiwalentu za świadczenie usług i tym samym zapłaty za usługę.

A zatem w przedmiotowej sprawie nałożenie kary umownej stanowić będzie rekompensatę finansową dla Zleceniobiorcy (Wnioskodawcy), jako strony dotkniętej niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy i nie wiąże się ze spełnieniem świadczenia wzajemnego. Kary umowne pełniące funkcję odszkodowawczą (rekompensacyjną) za poniesione straty, nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy i tym samym nie podlegają opodatkowaniu.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Przez sprzedaż – zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy - rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jak wynika z powyższego fakturę VAT wystawia się w celu udokumentowania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji należy przyjąć, iż czynności niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług dokumentuje się zwykłymi rachunkami, notami księgowymi lub innymi dowodami księgowymi zewnętrznymi w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U. z 2009r. Nr 152, poz. 1223 ze zm.).

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie nota księgowa jest prawidłową formą udokumentowania naliczonej przez Wnioskodawcę „rekompensaty” z tytułu niewywiązania się przez Zleceniodawcę z umowy handlowej. Niemniej jednak należy zauważyć, iż nota księgowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.