Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPP1/443-621/13/MS
z 26 września 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 28 czerwca 2013 r. (data wpływu 4 lipca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy nieruchomości gruntowych w zamian za odszkodowanie – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 lipca 2013 r. złożono wniosek, o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy nieruchomości gruntowych w zamian za odszkodowanie.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka jest czynnym podatnikiem VAT, prowadzącym działalność gospodarczą w formie spółki prawa handlowego (spółka z ograniczoną działalnością). W dniu 7 marca 2007 r. na podstawie umowy sprzedaży (sporządzonej w formie aktu notarialnego), Spółka nabyła własność do nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem biurowo-magazynowym. Z uwagi na przeznaczenie, zakupiony grunt, został wprowadzony do ewidencji środków trwałych w „grupie 0 jako grunt", a budynki do „grupy 1 budynek magazynowo-biurowy”.

Nabycie odbyło się zgodnie z obowiązującymi w momencie zakupu przepisami „ustawy o podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym”, a Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku od ww. transakcji. W dniu 31 lipca 2012 r. Spółka otrzymała zawiadomienie, że zgodnie z decyzją Prezydenta Miasta, ustalającą na części ww. nieruchomości gruntowej lokalizację przedsięwzięcia drogowego na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, z mocy prawa Prezydent Miasta nabył własność do części ww. nieruchomości (tj. do części objętej decyzją - … m²). W związku z wykonaniem decyzji w dniu 4 września 2012 r. Spółka otrzymała odszkodowanie w pełnej wysokości. W związku z powyższym oraz zgodnie z art. 5 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług od ww. odszkodowania Spółka odprowadziła należny podatek VAT, wyliczony od kwoty otrzymanego odszkodowania jako kwoty brutto - wg stawki 23%.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym, mając na uwadze przepisy podatku od towarów i usług (obowiązujące w dniu otrzymania odszkodowania), „otrzymanie odszkodowania za utratę prawa własności ww. nieruchomości" mieści się w pojęciu dostawy towaru w świetle art. 5 i 7 ustawy o podatku od towarów i usług i w momencie otrzymania przez Spółkę odszkodowania za nieruchomość, po stronie Spółki powstał obowiązek opodatkowania tej transakcji 23% stawką podatku, zgodnie z art. 41 ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w tak przedstawionym stanie faktycznym otrzymanie odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w myśl art. 5 i 7 stawy o podatku od towarów i usług mieści się w pojęciu dostawy towarów i powinno być opodatkowane podatkiem wg 23% stawki podstawowej. Wnioskodawca wskazał, że w przedstawionej sytuacji - w wyniku decyzji Prezydenta Miasta - dochodzi do przeniesienia własności do nieruchomości gruntowej (części gruntu, który Spółka posiada od 2007 r., nabytego przez Spółkę na podstawie umowy sprzedaży) w zamian za odszkodowanie. W momencie nabycia nieruchomości, Spółka odliczyła kwotę podatku naliczonego od ww. transakcji, zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług w wysokości 22%. W związku z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa w momencie otrzymania odszkodowania wystąpi obowiązek odprowadzenia podatku od towarów i usług wg stawki 23% (przyjmując jako kwotę brutto wartość otrzymanego odszkodowania). Wywłaszczenie własności nieruchomości, następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej, odpowiadające wartości tych praw zgodnie z operatem rzeczoznawcy. Odszkodowanie ustala organ, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w odrębnej decyzji (decyzja Prezydenta Miasta). W przedstawionych okolicznościach dochodzi do pewnego „przysporzenia” po stronie podmiotu wywłaszczanego ze swoich gruntów, bowiem otrzymuje on odszkodowanie (świadczenie pieniężne). Według Spółki, wywłaszczenie za odszkodowaniem, jest formą dostawy towarów w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Dochodzi tu do dostawy towarów, niezależnie od tego, że wykonywana jest ona niejako „pod przymusem”. Zgodnie bowiem z przepisem art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, za dostawę towarów uważa się również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W przypadku wywłaszczenia za odszkodowaniem do czynności podlegającej opodatkowaniu (dostawy) dochodzi po stronie wywłaszczanego właściciela gruntu, a nie po stronie np. gminy przejmującej grunty. W przypadku Spółki wywłaszczany (Wnioskodawca), jest przedsiębiorcą zaś grunty, których własności jest pozbawiany, stanowiły składniki majątku trwałego związane z działalnością gospodarczą to dlatego czynność ta podlega opodatkowaniu. Według Spółki, do ww. czynności należało zastosować stawkę 23% (nabycie nastąpiło wg stawki 22%). Obowiązujące przepisy ustawy o podatku od towarów i usług - przy wywłaszczeniu - wiążą moment powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości albo części płatności. Dopiero zatem z chwilą otrzymania odszkodowania przez „wywłaszczanego” - podmiot ten powinien rozliczyć podatek należny od takiej dostawy (przeniesienia własności gruntu w formie wywłaszczenia). Wskazano, że Spółka uczyniła tak w stosownej deklaracji.

Reasumując, w tak przedstawionym stanie faktycznym otrzymanie odszkodowania mieści się w pojęciu dostawy towarów w myśl art. 5 i 7. ustawy VAT i dlatego powinno być opodatkowane podatkiem od towarów i usług wg stawki podstawowej 23%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie o art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j.Dz. U. z 2011 r. Nr 177 poz. 1054 ze zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii, o czym stanowi art. 2 pkt 6 powołanej ustawy.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Z powołanego wyżej przepisu wynika, że przedmiotem opodatkowania jest przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, które pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu dokonania tej czynności. Aby dostawę towarów uznać za odpłatną wynagrodzenie musi mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Zatem po stronie dostawcy musi istnieć bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości. W tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W tym miejscu wskazać należy, iż do czynności podlegającej opodatkowaniu (dostawy) dochodzi po stronie wywłaszczonego właściciela nieruchomości.

Stosownie do art. 12 ust. 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz.U. z 2013 r. poz. 687), nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. llf ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg kraj owych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

• z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna

Zgodnie z art. 12 ust. 4a cyt. ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Decyzję ww. wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna (art. 12 ust. 4b powołanej ustawy).

Stosownie do art. 12 ust. 4f ww. ustawy odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

W myśl art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na podstawie art. 146a pkt 1 cyt. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W art. 43 ww. ustawy zawarto katalog czynności zwolnionych od podatku od towarów i usług. I tak, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 (w brzmieniu obowiązującym do 31 marca 2013 r.), zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku sprzedaży gruntów niezabudowanych opodatkowane są tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących np. gruntami rolnymi, czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Z treści art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane ((t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 ze zm.), wynika natomiast, że droga jest obiektem budowlanym - budowlą. Teren, na którym znajduje się droga jest terenem zabudowanym, natomiast teren niezabudowany przeznaczony pod drogę jest terenem budowlanym.

Podkreślić należy, iż analiza powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy wskazuje jednoznacznie, że zwolnienie od podatku obejmuje zbycie nieruchomości niezabudowanych (gruntów) wyłącznie w sytuacji, gdy nie są one przeznaczone pod zabudowę.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 7 marca 2007 r. Spółka (będąca podatnikiem czynnym VAT), w ramach prowadzonej działalności nabyła nieruchomość gruntową, zabudowaną budynkiem biurowo-magazynowym. W momencie nabycia Spółce przysługiwało prawo do odliczenia podatku od ww. transakcji. W dniu 31 lipca 2012 r. Spółka otrzymała zawiadomienie, że na podstawie decyzji ustalającej na części ww. nieruchomości gruntowej lokalizacji przedsięwzięcia drogowego na podstawie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, Prezydent Miasta z mocy prawa nabył własność części ww. nieruchomości gruntowej. W związku z wykonaniem decyzji w dniu 4 września 2012 r. Spółka otrzymała odszkodowanie w pełnej wysokości i odprowadziła należny podatek VAT, wyliczony od kwoty otrzymanego odszkodowania jako kwoty brutto - wg stawki 23%.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy wskazać należy, iż przeniesienie własności nieruchomości, należących do Spółki, w celu realizacji inwestycji drogowej za odszkodowaniem stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega jednak samo odszkodowanie, lecz -stanowiące dostawę towarów w rozumieniu ww. przepisu - przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie, przyjmujące postać odszkodowania.

Odnosząc powyższe do niniejszej sytuacji wskazać należy, iż decyzja na mocy której zezwolono na realizację inwestycji drogowej przesądziła o charakterze przedmiotowych gruntów jako przeznaczonych pod zabudowę. Zgodnie bowiem z Polską Klasyfikacją Obiektów Budowlanych (PKOB) wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. droga jest budowlą.

W świetle powyższego należy uznać, że dostawa nieruchomości gruntowych niezabudowanych dokonana w formie przejęcia w zamian za odszkodowanie (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy), jako przeznaczonych pod zabudowę nie może korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy. Zatem stosownie do treści art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy, dostawa tych działek, podlega opodatkowaniu wg 23% stawki podatku.

Regulacje dotyczące momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług zawiera przede wszystkim art. 19 ustawy. Stosownie do ust. 1 tego artykułu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jednakże stosownie do art. 19 ust. 22 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia późniejsze niż wymienione w ust. 1-21 oraz w art. 20 i art. 21 terminy powstania obowiązku podatkowego, uwzględniając specyfikę wykonywania niektórych czynności, uwarunkowania obrotu gospodarczego niektórymi towarami oraz przepisy Unii Europejskiej.

Na podstawie przepisu § 3 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 247 ze zm.), w przypadku przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.

Powyższa regulacja odnosi się również do sytuacji opisanej we wniosku, tzn. przeniesienia prawa własności nieruchomości na mocy decyzji prezydenta w zamian za odszkodowanie.

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzić należy, iż w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy powstał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, tj. w chwili otrzymania w całości lub części odszkodowania z tytułu przeniesienia własności nieruchomości, należących do Spółki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.