2013.11.07 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-757/13-2/AD
z 7 listopada 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej reprezentowanej przez Doradcę Podatkowego, przedstawione we wniosku z 5 sierpnia 2013 r. (data wpływu 9 sierpnia 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług zarządzania portfelami wierzytelności funduszu sekurytyzacyjnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 sierpnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku dla świadczonych usług zarządzania portfelami wierzytelności funduszu sekurytyzacyjnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka akcyjna (dalej: Wnioskodawca) jest osobą prawną zajmującą się usługami zarządzania portfelami wierzytelności. Wnioskodawca posiada określone w art. 192 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, dysponuje też odpowiednim zapleczem personalnym, technicznym, organizacyjnym oraz know how. Kontrahentem Wnioskodawcy jest X spółka akcyjna (dalej: Towarzystwo). Towarzystwo to utworzyło niestandaryzowany sekurytyzacyjny fundusz inwestycyjny zamknięty (dalej: Fundusz), którego aktywa mogą być lokowane m.in. w wierzytelnościach sekurytyzowanych. Funduszem zarządza Towarzystwo na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146 poz. 1546 ze zm). Towarzystwo uzyskało zgodę Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 niniejszej ustawy, jest też organem Funduszu uprawnionym do jego reprezentowania. Na podstawie umów sprzedaży, Fundusz nabywa - zarówno istniejące, jak i przyszłe - zbywalne sekurytyzowane wierzytelności.

Na podstawie umowy zawartej między Wnioskodawcą a Towarzystwem (dalej: Umowy), Wnioskodawca zarządza istniejącymi jak i przyszłymi zbywalnymi wierzytelnościami (portfelami wierzytelności) nabytymi przez Fundusz. W razie potrzeby dokonuje także efektywnej windykacji tych wierzytelności. Na podstawie zawartej Umowy, zarządzanie obejmuje w szczególności:

nabywanie,
obsługę,
zbywanie

– sekurytyzowanych wierzytelności.

W zakresie nabywania sekurytyzowanych wierzytelności, Wnioskodawca na zlecenie Towarzystwa poszukuje sekurytyzowanych wierzytelności w drodze otrzymanych (lub wyszukanych) przez Wnioskodawcę lub Towarzystwo ofert ich sprzedaży. Wnioskodawca zobowiązany jest dokonywać analizy zaoferowanych wierzytelności, zarówno w potrzebie ich nabycia jak i zbycia. Wyszukując i nabywając wierzytelności, Wnioskodawca obowiązany jest uwzględniać ściśle określone w Umowie kryteria, np.:

Postanowienia Statutu Funduszu dotyczące warunków nabywania wierzytelności, w tym kryteria doboru wierzytelności oraz warunki, jakie powinny spełniać wierzytelności nabywane do portfela Funduszu,
Wielkość portfela,
Rodzaj wierzytelności,
Ustanowione zabezpieczenie wierzytelności,
Status dochodzonych wierzytelności,
Koszty nabycia,
Cenę nabycia,
Terminy wymagalności i przedawnienia wierzytelności.

Decyzję o podjęciu nabycia wierzytelności Wnioskodawca zobowiązany jest ustalić wspólnie z Towarzystwem. I tak, rekomendacja Wnioskodawcy do nabycia określonej wierzytelności zawierać musi m.in.:

Dane wierzytelności, w szczególności:
1. Nazwę i siedzibę Dłużnika,
2. Rodzaj wierzytelności,
3. Stan zadłużenia ogółem,
4. Zabezpieczenie wierzytelności,
5. Proponowaną cenę minimalną i maksymalną,
Wynik oceny zgodności wierzytelności z polityką inwestycyjną Funduszu,
Kopie opinii księgowej oraz opinii prawnej - jeśli będzie sporządzana,
Informację o proponowanej wysokości wstępnej i maksymalnej ceny ofertowej.

Obsługa wierzytelności prowadzona jest natomiast w imieniu i na rzecz Funduszu, a polega na dokonywaniu przez Wnioskodawcę wszystkich dopuszczonych przez przepisy prawa czynności w stosunku do dłużników sekurytyzowanych wierzytelności, a w szczególności naliczaniu odsetek, kar umownych itp., prowadzeniu korespondencji, analizie zarzutów podnoszonych przez dłużników, przechowywania dokumentów, składania odpowiednich oświadczeń, podejmowania odpowiednich decyzji, negocjowaniu sposobu załatwienia sprawy, przekazania sprawy do obsługi kancelarii prawnej, dodatkowo – w razie potrzeby – obsługę sekurytyzowanych wierzytelności na drodze sądowej i egzekucyjnej. Wnioskodawca jest uprawniony do zlecania podmiotom trzecim wykonania określonych czynności zmierzających do należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy.

W zakresie zbywania sekurytyzowanych wierzytelności, Wnioskodawcy przysługuje prawo do zbywania sekurytyzowanych wierzytelności na rzecz nabywców indywidualnych bądź funduszy sekurytyzacyjnych w drodze przelewu wierzytelności w trybie niepublicznym. Z tytułu świadczonych usług Wnioskodawcy płacone jest wynagrodzenie.

Wszystkie ww. czynności składają się na usługę zarządzania niestandaryzowanym sekurytyzacyjnym funduszem inwestycyjnym zamkniętym. Jest to zbiór czynności niezbędnych do bieżącej działalności tego funduszu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisana powyżej kompleksowa usługa zarządzania portfelami wierzytelności niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana powyżej kompleksowa usługa zarządzania portfelami wierzytelności niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b ustawy o VAT.

Przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Art. 7 ust. 1 niniejszej ustawy stanowi zaś, przez dostawę towarów rozumieć należy przeniesienie prawa do rozporządzania nimi jak właściciel. Świadczeniem usług jest natomiast - zgodnie z art. 8 ust. 1 tej ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawej, które nie stanowi dostawy towarów.

Przepis art. 41 ust. 1 - w związku z art. 146a - stanowi natomiast, że stawka podatku od towarów i usług wynosi 23%. Zgodnie zaś z regulacją art. 43 ust. 1 pkt 12 lit b, zwalnia się od podatku „usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest „osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe”. Przepis art. 14 ust. 3 pkt 3 stanowi natomiast, że fundusz inwestycyjny może być utworzony jako fundusz inwestycyjny zamknięty, a art. 183 zaś, że fundusz sekurytyzacyjny jest jedną z postaci funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Oznacza to, że niestandaryzowany sekurytyzacyjny fundusz inwestycyjny zamknięty, jakiego wierzytelnościami zarządza Wnioskodawca, jest funduszem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b ustawy o VAT.

Ponadto należy stwierdzić, że usługi, jakie Wnioskodawca świadczy na zlecenie Funduszu, stanowią usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi. W zależności bowiem od charakteru wierzytelności wchodzących w skład portfeli, różną postać przybierają dotyczące ich czynności podejmowane przez Wnioskodawcę. Wierzytelności sekurytyzowane stanowią bowiem specyficzny typ wierzytelności, do zarządzania którymi wymagana jest specjalistyczna wiedza. Podkreśla to zarówno fakt uregulowania tych wierzytelności w przepisach ustawy o funduszach inwestycyjnych oraz konieczność uzyskania odpowiednich licencji do zarządzania nimi.

Umiejętne rozpoznanie specyfiki danej wierzytelności wpływa z kolei na konieczność podjęcia specjalistycznych działań. W związku z tym to do Wnioskodawcy - a więc podmiotu posiadającego szczególną wiedzę - należy zdecydowanie, która czynność z przedstawionego w umowie katalogu znajdzie zastosowanie w danym przypadku.

Należy zatem stwierdzić, że przedstawionej w umowie kompleksowej usługi zarządzania portfelami wierzytelności sekurytyzowanych nie można traktować jako sumy poszczególnych czynności wymienionych umowie, gdyż nie każda z tych czynności znajdzie zastosowanie do każdej wierzytelności. To do Wnioskodawcy - podmiotu wyspecjalizowanego - należy wybór odpowiednich działań. To również nie charakter każdej z tych czynności, które Wnioskodawca uzna wykonać za stosowne, decyduje o charakterze kompleksowej usługi zarządzania.

Wręcz przeciwnie, przedstawiana tutaj usługa zarządzania portfelami wierzytelności to usługa kompleksowa, której rozbicie na poszczególne części składowe sprzeniewierzyłoby się jej sensowi. I choć każda z czynności składowych może stanowić winnej sytuacji osobną czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, to jednak fakt, że czynności te stanowią realizację szerszej (kompleksowej) usługi „zarządzania” przeświadcza o konieczności opodatkowania ich jako jedynie czynności składowych stanowiących jedną i integralną usługę.

Na kompleksowość znaczenia terminu „zarządzanie” oraz niemożność zrównania zarządzania z sumą czynności podejmowanych w ramach realizacji zarządzania wskazują także wyroki oraz akty prawne.

Ustawa o VAT nie przywołuje się co prawda definicji pojęcia „zarządzenia portfelami inwestycyjnymi”, jednak pojęcie zbliżone „zarządzenie funduszami powierniczymi” znalazło swoje wyjaśnienie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey z dnia 4 maja 2006 r., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznał, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 roku w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej; ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC) należy interpretować w ten sposób, że pojęcie „zarządzania specjalnymi funduszami powierniczymi [zarządzania funduszami powierniczymi], o którym mowa w tym przepisie, obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami”. Definicję tą można odnieść do usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi przez analogię, co z kolei prowadzi do wniosku, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowią usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi oraz że są to usługi kompleksowe.

Twierdzenie to znajduje także swoje uzasadnienie w przepisach prawa Unii Europejskiej. I tak, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE z 17.11.2009 L 302/32) w załączniku II definiuje, że funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja (obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem, zapytania klientów, wycena i wyznaczanie ceny [(w tym zwroty podatkowe), monitorowanie przestrzegania uregulowań, prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa, wypłata zysków, emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa, rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń), prowadzenie ksiąg] i wprowadzanie do obrotu. W wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/9 stwierdzono natomiast że nie powinno dopuszczać się sztucznego dzielenia usług stanowiących - z ekonomicznego punktu widzenia - jednego świadczenia. W podobnym tonie utrzymano wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 15 marca 2011 r., sygn. akt I SA/Po 951/10, w którym stwierdzono: „Biorąc powyższe rozstrzygnięcia pod uwagę, należy podzielić pogląd, że świadczenie złożone (kompleksowe) będzie mieć miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy będzie miała charakter świadczenia podstawowego i świadczenia pomocniczego (lub świadczeń pomocniczych), a zatem takich, które umożliwiają skorzystanie (względnie lepsze skorzystanie) ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego)”. Również Naczelny Sąd Administracyjny przychyla się w swoim orzecznictwie do konieczności opodatkowania usługi kompleksowej, nie zaś składowych (np. NSA z 8 lutego 2012 r., I FSK 611/11).

Jednocześnie należy stwierdzić, że w opisywanym tutaj przypadku nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 pkt 1 ustawy o VAT, gdyż czynności zarządzania portfelami inwestycyjnymi nie stanowią ani czynności ściągania długów, ani factoringu. Usługa zarządzania portfelami inwestycyjnymi jest bowiem usługą kompleksową, w ramach której opisane w stanie faktycznym czynności obsługi wierzytelności są jedynie niewielkim elementem spektrum, jakie obejmuje usługa zarządzania portfelami inwestycyjnymi.

Powyższy wniosek potwierdzają także interpretacje przepisów prawa podatkowego. I tak, w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 marca 2013 r., sygn. IPPP1/443-169/13-2/IGo, której przedmiotem była niezwykle zbliżona do będącej przedmiotem tego wniosku usługa zarządzania portfelami inwestycyjnymi - w jej skład wchodziło np. przeprowadzanie analizy oraz wyceny przedinwestycyjnej nabywanych wierzytelności do portfela, rekomendacja w zakresie oferty cenowej, obsługiwanie wierzytelności wchodzących w skład portfela, reprezentowanie Funduszu w procesie inwestycyjnym, prowadzenie i koordynacja działań windykacyjnych, nabywanie wierzytelności do portfela inwestycyjnego Funduszu - organ zgodził się ze zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z którym:,,(...) kompleksowa usługa zarządzania portfelem Funduszu, którą Spółka świadczy na rzecz Funduszu na podstawie podpisanej Umowy w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2013 r. będzie korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT”. Podobne stanowiska zaprezentowali także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 27 listopada 2009 r. (IPPP1-443-952/09-4/JB), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 listopada 2011 r. (IPPP1/443-1333/11-2/MP), Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 22 grudnia 2008 r. (ILPP1/443-1107/08-3/BP), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 13 grudnia 2012 r. (IPPP1/443-877/12-4/IGo), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 17 listopada 2011 r., (IPPP1/443-1181/11-4/BS), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 13 listopada 2012 r. (IPPP1/443-757/12-2/AS), czy Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 5 lipca 2012 r. (IPPP1/443-365/12-2/AS).

Podsumowując, w związku z tym, że usługi, jakie na podstawie Umowy świadczy Wnioskodawca, są usługami zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, a utworzony Fundusz jest funduszem inwestycyjnym, kompleksowa usługa zarządzania portfelami wierzytelności niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego Funduszu inwestycyjnego zamkniętego podlega zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. b ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 – stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy – rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, w myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy – zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

W myśl art. 183 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) – fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Stosowanie do treści art. 187 ust. 1-3 ww. ustawy – niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako fundusz z wydzielonymi subfunduszami. Do momentu utworzenia drugiego subfunduszu aktywa i zobowiązania subfunduszu stanowią aktywa i zobowiązania funduszu. Niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest obowiązany lokować nie mniej niż 75% wartości aktywów funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie mniej niż 75% wartości aktywów każdego subfunduszu, w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne, prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest osobą prawną zajmującą się usługami zarządzania portfelami wierzytelności. Posiada określone w art. 192 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.) zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami, dysponuje też odpowiednim zapleczem personalnym, technicznym, organizacyjnym oraz know how. Kontrahentem Wnioskodawcy, jest X spółka akcyjna (dalej: Towarzystwo). Towarzystwo to utworzyło niestandaryzowany sekurytyzacyjny fundusz inwestycyjny zamknięty (dalej: Fundusz), którego aktywa mogą być lokowane m.in. w wierzytelnościach sekurytyzowanych. Funduszem zarządza Towarzystwo na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm). Towarzystwo uzyskało zgodę Komisji Nadzoru Finansowego na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 niniejszej ustawy, jest też organem Funduszu uprawnionym do jego reprezentowania. Na podstawie umów sprzedaży, Fundusz nabywa - zarówno istniejące, jak i przyszłe - zbywalne sekurytyzowane wierzytelności.

nabywanie,
obsługę,
zbywanie

– sekurytyzowanych wierzytelności.

Postanowienia Statutu Funduszu dotyczące warunków nabywania wierzytelności, w tym kryteria doboru wierzytelności oraz warunki, jakie powinny spełniać wierzytelności nabywane do portfela Funduszu,
Wielkość portfela,
Rodzaj wierzytelności,
Ustanowione zabezpieczenie wierzytelności,
Status dochodzonych wierzytelności,
Koszty nabycia,
Cenę nabycia,
Terminy wymagalności i przedawnienia wierzytelności.

Dane wierzytelności, w szczególności:
1. Nazwę i siedzibę Dłużnika,
2. Rodzaj wierzytelności,
3. Stan zadłużenia ogółem,
4. Zabezpieczenie wierzytelności,
5. Proponowaną cenę minimalną i maksymalną,
Wynik oceny zgodności wierzytelności z polityką inwestycyjną Funduszu,
Kopie opinii księgowej oraz opinii prawnej - jeśli będzie sporządzana
Informację o proponowanej wysokości wstępnej i maksymalnej ceny ofertowej.

Obsługa wierzytelności prowadzona jest natomiast w imieniu i na rzecz Funduszu, a polega na dokonywaniu przez Wnioskodawcę wszystkich dopuszczonych przez przepisy prawa czynności w stosunku do dłużników sekurytyzowanych wierzytelności, a w szczególności naliczaniu odsetek, kar umownych itp., prowadzeniu korespondencji, analizie zarzutów podnoszonych przez dłużników, przechowywania dokumentów, składania odpowiednich oświadczeń, podejmowania odpowiednich decyzji, negocjowaniu sposobu załatwienia sprawy, przekazania sprawy do obsługi kancelarii prawnej, dodatkowo - w razie potrzeby - obsługę sekurytyzowanych wierzytelności na drodze sądowej i egzekucyjnej. Wnioskodawca jest uprawniony do zlecania podmiotom trzecim wykonania określonych czynności zmierzających do należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy.

Odnosząc powyższe do treści przytoczonych regulacji należy stwierdzić, iż w szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT, z opodatkowania podatkiem VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Stosownie do treści przepisu art. 135 ust. 1 pkt g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ponadto, art. 2 ust. 1 pkt b Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L 302/32) stanowi, iż „spółka zarządzająca” oznacza spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności to zarządzanie UCITS w formie funduszy wspólnych lub spółek inwestycyjnych (zarządzanie zbiorowym portfelem UCITS).

Zgodnie z art. 2 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE, do celów ust. 1 lit. b) zasadniczy rodzaj działalności spółki zarządzającej obejmuje funkcje, o których mowa w załączniku II.

Jak stanowi załącznik II ww. Dyrektywy – funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem:

zarządzanie inwestycjami,
administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Wskazać należy, że Dyrektywa nie zawiera definicji „zarządzania”. W tej kwestii wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 7 kwietnia 2013 r. C-275/11 w sprawie GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH przeciwko Finanzamt Bayreuth. I tak „W pkt 26, 63 i 64 wyroku w sprawie Abbey National (C-169/04) TSUE orzekł, iż nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym. Nie ma więc większego znaczenia fakt, że – jak to miało miejsce w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego – zadanie wykonywania udzielanych przez GfBk zaleceń kupna i sprzedaży aktywów, po weryfikacji ich zgodności z ograniczeniami w zakresie inwestowania, należało do wspomnianego TFI (pkt 27).

Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia «zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi» w rozumieniu wskazanego przepisu, oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią (ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 67), pod warunkiem, że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Tymczasem, jak już wskazano w pkt 24 niniejszego wyroku, tak właśnie się dzieje w przypadku zaleceń kupna aktywów udzielanych TFI przez osobę trzecią” (pkt 28).

Ponadto rozpatrując kwestię będącą przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę na projekt Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej (Rozporządzenie Rady ustanawiające przepisy wykonawcze do Dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych), który to Rada przedstawiła 31 sierpnia 2010 r. (wniosek 12988/10). Powyższe rozporządzenie ustanawia przepisy wykonawcze m.in. do art. 135 ust. 1 lit. gc) Dyrektywy VAT.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 tego rozporządzenia, pojęcie „funkcji zarządzania portfelem” zawarte w definicji „zarządzania funduszami inwestycyjnymi” w art. 135 ust. 1 lit. gc) dyrektywy 2006/112/WE obejmuje co najmniej następujące usługi:

strategiczne zarządzanie aktywami;
operacyjne zarządzanie aktywami.

W myśl art. 11 ust. 3 ww. rozporządzenia, (…) pojęcie „funkcji administrowania” zawarte w definicjach „zarządzania funduszami inwestycyjnymi” i „zarządzania funduszami emerytalnymi” w art. 135 ust. 1 lit. gc) dyrektywy 2006/112/WE obejmuje co najmniej następujące usługi:

obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
(puste)
nadzór nad przestrzeganiem wymogów regulacyjnych;
prowadzenie rejestrów posiadaczy jednostek uczestnictwa;
ustalenia umowne (w tym wysyłanie świadectw);
prowadzenie dokumentacji;
emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
wycena i ustalanie cen.

Stosownie do art. 11 ust. 4 cyt. rozporządzenia, (…) definicja „zarządzania funduszami inwestycyjnymi’ zawarta w art. 135 ust. 1 lit. gc) dyrektywy 2006/112/WE nie obejmuje następujących kategorii:

nadzór nad funduszem przez depozytariusza;
przechowywanie, rejestrowanie i kontrolowanie papierów wartościowych;
wewnętrzny i zewnętrzny audyt funduszy;
rozwijanie systemów, np. planowanie oraz wdrażanie nowych technologii, rozbudowa istniejących systemów oraz konserwacja systemów;
reklama funduszy.

Co prawda rozporządzenie nie posiada jeszcze mocy prawnej, jednakże przedstawia koncepcję ustawodawcy, stanowiąc również wskazówkę, jak w chwili obecnej powinien być interpretowany katalog usług finansowych zwolnionych z VAT. Wynika to z faktu, iż zamiarem Komisji Europejskiej nie jest zmiana zakresu zwolnienia, a jedynie usankcjonowanie obecnego zakresu zwolnienia określonego na bazie regulacji Dyrektywy VAT w drodze szeregu wydanych orzeczeń ETS.

Planowane rozporządzenie ma na celu doprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienia z VAT w usługach ubezpieczeniowych i finansowych w celu zwiększenia pewności prawnej i zmniejszenia kosztów administracyjnych podmiotów oraz administracji podatkowej Państw Członkowskich Unii Europejskiej.

Jak wynika z opisu sprawy Usługi zarządzania świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie zawartej Umowy obejmują w szczególności: nabywanie, obsługę oraz zbywanie sekurytyzowanych wierzytelności. W zakresie nabywania sekurytyzowanych wierzytelności, Wnioskodawca na zlecenie Towarzystwa poszukuje sekurytyzowanych wierzytelności w drodze otrzymanych (lub wyszukanych) przez Wnioskodawcę lub Towarzystwo ofert ich sprzedaży. Wnioskodawca zobowiązany jest dokonywać analizy zaoferowanych wierzytelności, zarówno w potrzebie ich nabycia jak i zbycia. Wyszukując i nabywając wierzytelności, Wnioskodawca obowiązany jest uwzględniać ściśle określone w Umowie kryteria, np.:

Postanowienia Statutu Funduszu dotyczące warunków nabywania wierzytelności, w tym kryteria doboru wierzytelności oraz warunki, jakie powinny spełniać wierzytelności nabywane do portfela Funduszu,
Wielkość portfela,
Rodzaj wierzytelności,
Ustanowione zabezpieczenie wierzytelności,
Status dochodzonych wierzytelności,
Koszty nabycia,
Cenę nabycia,
Terminy wymagalności i przedawnienia wierzytelności.

Decyzję o podjęciu nabycia wierzytelności Wnioskodawca zobowiązany jest ustalić wspólnie z Towarzystwem. Obsługa wierzytelności prowadzona jest natomiast w imieniu i na rzecz Funduszu, a polega na dokonywaniu przez Wnioskodawcę wszystkich dopuszczonych przez przepisy prawa czynności w stosunku do dłużników sekurytyzowanych wierzytelności, a w szczególności naliczaniu odsetek, kar umownych itp., prowadzeniu korespondencji, analizie zarzutów podnoszonych przez dłużników, przechowywania dokumentów, składania odpowiednich oświadczeń, podejmowania odpowiednich decyzji, negocjowaniu sposobu załatwienia sprawy, przekazania sprawy do obsługi kancelarii prawnej, dodatkowo – w razie potrzeby – obsługę sekurytyzowanych wierzytelności na drodze sądowej i egzekucyjnej. Wnioskodawca jest uprawniony do zlecania podmiotom trzecim wykonania określonych czynności zmierzających do należytego wykonania zobowiązań wynikających z umowy.

Cel i istota czynności podejmowanych przez Wnioskodawcę są tożsame z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania aktywami finansowymi (np. papierami wartościowymi) każdego innego funduszu inwestycyjnego. Ponadto, Wnioskodawca będzie całościowo wspierać fundusz w zarządzaniu nabytymi przez ten fundusz aktywami, którymi w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego są wierzytelności. Od momentu nabycia wierzytelności przez fundusz do momentu jej wygaśnięcia to Wnioskodawca będzie zobowiązany do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu zmaksymalizowania zysków, jakie te aktywa mogą przynieść funduszowi.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, iż co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, iż „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej. Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, iż czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zmaksymalizowania zysków, jakie aktywa (wierzytelności) mogą przynieść Funduszowi. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.

Zatem, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią kompleksową usługę zarządzania portfelami wierzytelności niestandaryzowanego sekurytyzacyjnego funduszu inwestycyjnego zamkniętego i podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit b ustawy o VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin