Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/436-566/13-2/AF
z 9 grudnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 24.09.2013 r. (data wpływu 10.10.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10.10.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 18 sierpnia 1994 r. w K. zmarł spadkodawca Anzelm D. Nie pozostawił testamentu. Jedynymi spadkobiercami dziedziczącymi na zasadach ustawowych byli Wnioskodawca (tj. syn spadkodawcy Jacek D., obecnie Michael A., obecnie obywatel Republiki Federalnej Niemiec, w dniu nabycia spadku posiadający również polskie obywatelstwo) oraz żona spadkodawcy Jadwiga D. Nie złożyli oni oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a spadek nabyli wprost, z mocy prawa po 6 miesiącach (w dniu 19 lutego 1995 r.) od dnia powzięcia wiadomości o tytule swojego powołania, czyli od dnia otwarcia spadku tj. 18 sierpnia 1994 r. Przedmiotem spadku był udział we współwłasności nieruchomości.

W dniu 30 kwietnia 2012 r. Wnioskodawca oraz Jadwiga D. złożyli w Sądzie Rejonowym K.-Z. w K. wniosek o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym Anzelmie D. Postanowieniem z dnia 18 września 2012 r. Sąd Rejonowy Wydział II Cywilny, stwierdził nabycie na podstawie ustawy, spadku po Anzelmie D. ostatnio stale zamieszkującym w K. przez Jadwigę D. i Wnioskodawcę po 1/2 części każde z nich. Wskazane postanowienie Sądu uprawomocniło się z dniem 10 października 2012 r. Wnioskodawca oraz Jadwiga D. nigdy, tak przed jak i po uprawomocnieniu się wskazanego postanowienia Sądu, nie składali zeznań podatkowych w zakresie nabytych rzeczy i praw majątkowych z tytułu przyjętego spadku po Anzelmie D. Organ podatkowy nigdy nie doręczył Wnioskodawcy decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

1. Czy w przedstawionym stanie faktycznym chwilą powstania obowiązku podatkowego jest dzień przyjęcia z mocy prawa spadku przez Wnioskodawcę, tj. 19.02.1995 r., na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1) ustawy z dn. 28.07.1983 r. o podatku od spadków (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207 z późn. zm. w brzmieniu obowiązującym w dniu 19.02.1995 r.), a obowiązek podatkowy z tytułu przyjęcia spadku przez Wnioskodawcę powstały w dniu 19.02.1995 r. jest jedynym obowiązkiem podatkowym powstałym w przywołanym stanie faktycznym, bez względu na dyspozycję art. 6 ust. 4 ustawy z dn. 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207 z późn. zm.)?
   
2. Czy też w dacie uprawomocnienia się postanowienia Sądu Rejonowego, stwierdzającego nabycie spadku przez Wnioskodawcę, tj. 10.10.2012 r., bez względu na upływ czasu jaki minął od chwili przyjęcia spadku i związane z tym m.in. terminy przedawnienia, nastąpiło swoiste „odnowienie”, czy też ponowne powstanie obowiązku podatkowego z tytułu przyjęcia spadku na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 28.07.1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. Nr 45, poz. 207 z późn. zm.), wyznaczając tym samym m.in. nowe terminy dla przedawnienia, czy obowiązku złożenia zeznania podatkowego przez Wnioskodawcę?
   
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w przywołanym stanie faktycznym obowiązek podatkowy powstał na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1) ustawy z dn. 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 1983 r. nr 45 poz. 207 z późn. zm. dalej zwana „UstPodSiD”) z chwilą przyjęcia spadku tj. zgodnie z art. 1015 par. 2 w zw. z art. 1015 par. 1 Kodeksu Cywilnego z upływem 6 miesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, liczonego od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. We wskazanym stanie faktycznym dniem tym był dzień śmierci spadkodawcy, tj. 18 sierpnia 1994 r. Wobec braku oświadczenia Wnioskodawcy o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po Anzelmie D., skutek w postaci prostego nabycia spadku nastąpił w dniu 19 lutego 1995 r., co na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 1) UstPodSiD równoznaczne jest z powstaniem obowiązku podatkowego. Zdaniem Wnioskodawcy we wskazanym stanie faktycznym zajdzie jednak swoiste „odnowienie”, czy też ponowne powstanie obowiązku podatkowego na podstawie art. 6 ust. 4 UstPodSiD, w wyniku uprawomocnienia się w dn. 10 października 2012 r. postanowienia Sądu Rejonowego, wydanego w dniu 18 września 2012 r. Zgodnie bowiem z tym przepisem jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie orzeczeniem sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się tego orzeczenia. Co zdaniem Wnioskodawcy w pełni realizuje się w przywołanym stanie faktycznym.

Zastrzeżenia Wnioskodawcy budzi jednak okoliczność możliwości przekształcenia ponownego obowiązku podatkowego, powstałego w dn. 10.10.2012 r. w zobowiązanie podatkowe, czy też ponownego powstania obowiązku złożenia zeznania podatkowego przez Wnioskodawcę. Zdaniem Wnioskodawcy z uwagi na upływ terminu przedawnienia pozwalającego na wydanie decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, który należy w tym wypadku określić na dzień 31.12.2000 r. (Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż skoro przepisy o przedawnieniu mają charakter materialnoprawny, to w razie braku przepisów przejściowych w odniesieniu do konkretnych zobowiązań należy stosować przepisy z daty ich powstania, zwłaszcza jeżeli są one korzystniejsze dla podatnika. Wobec tego, iż we wskazanym stanie faktycznym obowiązek podatkowy powstał w dniu 18 lutego 1995 r. należy stosować w stosunku do niego przepisy Ustawy z dn. 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. 1980 r. Nr 27, poz. 111 z późn. zm.), w szczególności znajdzie tu zastosowanie art. 7 ust. 1 tejże stanowiący, iż w wypadku gdy podatnik nie zgłosił obowiązku podatkowego lub nie złożył zeznania, nie można wydać decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego jeżeli od końca roku podatkowego w którym powstał obowiązek podatkowy upłynęło 5 lat), nie może obowiązek podatkowy powstały z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku przekształcić się w zobowiązanie podatkowe, odnowić upływ terminów przedawnienia, czy też nałożyć na Wnioskodawcę obowiązek złożenia zeznania podatkowego. Zdaniem Wnioskodawcy na gruncie art. 6 ust. 4 UstPodSiD „(…) ponowny obowiązek podatkowy musi - dla przekształcenia go w zobowiązanie podatkowe - wystąpić w terminie, w którym nie wygasł jeszcze pierwotny obowiązek podatkowy” (S.Babiarz, Spadek i darowizna…, s. 331).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 18 sierpnia 1994 r. zmarł spadkodawca. Nie pozostawił testamentu. Jedynymi spadkobiercami dziedziczącymi na zasadach ustawowych byli Wnioskodawca (tj. syn spadkodawcy, obecnie obywatel Republiki Federalnej Niemiec, w dniu nabycia spadku posiadający również polskie obywatelstwo) oraz żona spadkodawcy. Nie złożyli oni oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, a spadek nabyli wprost, z mocy prawa po 6 miesiącach (w dniu 19 lutego 1995 r.) od dnia powzięcia wiadomości o tytule swojego powołania czyli od dnia otwarcia spadku tj. 18 sierpnia 1994 r. Postanowieniem z dnia 18 września 2012 r. Sąd stwierdził nabycie na podstawie ustawy, spadku po 1/2 części przez każde z nich. Wskazane postanowienie Sądu uprawomocniło się z dniem 10 października 2012 r.

Stosownie do art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn, w brzmieniu obowiązującym przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Zatem w przedmiotowej sprawie z uwagi na fakt nabycia spadku przed wejściem w życie od 1 stycznia 2007 r. znowelizowanej ustawy o podatku od spadków i darowizn będą miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym przed 01 stycznia 2007 r. podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. spadku.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy. Zgodnie bowiem z treścią art. 1015 § 1 i § 2 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z prostym przyjęciem spadku.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku - art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, w przypadku nabycia, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, a następnie nabycie to stwierdzono pismem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma. Jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Stosownie do art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy - stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Biorąc pod uwagę opisany we wniosku stan faktyczny oraz przedstawiony powyżej stan prawny, należy stwierdzić, że nabycie spadku co do zasady, podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. W przedmiotowej sprawie, z uwagi na nabycie spadku po zmarłym w 18.08.1994 r. mężu, nabycie to podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Przy nabyciu spadku, które nie zostało zgłoszone do opodatkowania, co miało miejsce w przedmiotowej sprawie, ale zostało stwierdzone postanowieniem Sądu, obowiązek podatkowy powstaje nie z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy) lecz z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 6 ust. 4 tejże ustawy). Ponieważ w przedmiotowej sprawie postanowienie Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku uprawomocniło się w dniu 10.10.2012 r., to obowiązek podatkowy z tytułu ww. nabycia spadku powstał właśnie w dniu 10.10.2012 r. Art. 6 ust. 4 ww. ustawy przewiduje bowiem możliwość powstania obowiązku podatkowego w sytuacji gdy nabycie nie zgłoszone do opodatkowania, stwierdzone zostanie następnie pismem. Obowiązek podatkowy powstaje wówczas z chwilą sporządzenia pisma, a jeżeli pismem tym jest orzeczenie sądu o nabyciu spadku, obowiązek powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku przez określone w nim osoby. Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że w praktyce wydanie decyzji w sprawie ustalenia należnego podatku z tytułu nabycia spadku następuje dopiero po zakończeniu postępowania spadkowego w Sądzie i w konsekwencji, przyjmuje się co do zasady, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu.

Zatem Wnioskodawca był zobowiązany, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (tj. w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się postanowienia Sądu o stwierdzeniu nabycia spadku), do złożenia zeznania podatkowego o nabyciu spadku.

Zgodnie z art. 21 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
   
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   
   

W myśl art. 21 § 2 tej ustawy jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

Stosownie do art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej jeżeli w postępowaniu podatkowym organ podatkowy stwierdzi, że podatnik, mimo ciążącego na nim obowiązku, nie zapłacił w całości lub w części podatku, nie złożył deklaracji albo że wysokość zobowiązania podatkowego jest inna niż wykazana w deklaracji, organ podatkowy wydaje decyzję, w której określa wysokość zobowiązania podatkowego.

Na podstawie art. 68 § 1 i § 2 ww. ustawy zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 2, nie powstaje, jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast, gdy podatnik:

1. nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego,
   
2. w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego,
   
   
   

zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w § 1, nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Wobec powyższego zgodnie z art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Organ podatkowy wydaje w przypadku podatku od spadków i darowizn obligatoryjnie decyzję wymiarową. Powinna ona być poprzedzona złożeniem zeznania podatkowego. Okres przedawnienia prawa do wydania decyzji ustalającej wysokość podatku od spadków i darowizn liczy się nie od uzyskania spadku, czyli śmierci spadkodawcy, ale od końca roku, w którym powstał obowiązek podatkowy, tj. w którym uprawomocniło się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia praw do spadku. Powinność zapłaty tego podatku nie powstanie jeżeli przed upływem 3 lat licząc od końca roku, w którym postanowienie to stało się prawomocne, a w przypadku gdy nie złożono deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego bądź w złożonej deklaracji nie ujawniono wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego - przed upływem 5 lat, nie zostanie doręczona decyzja ustalająca podatek należny z tytułu nabycia spadku.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż dnia 10.10.2012 r. uprawomocniło się postanowienie Sądu. Tym samym nie upłynął jeszcze okres wskazany w art. 68 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej, a co za tym idzie nie doszło do przedawnienia zobowiązania podatkowego. W przedstawionym stanie faktycznym, na podstawie art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek złożenia właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie nie znajdą zastosowania przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (t.j. Nr 27, poz. 111 ze zm.).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.