2014.04.30 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-74/14/BM
z 30 kwietnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112 poz. 770 ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2013 r. (data wpływu 21 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy zapłata należności powinna wiązać się z wystawieniem faktury VAT przez zleceniobiorcę, czy zapłacona kwota stanowi kwotę brutto, uwzględniającą podatek VAT oraz czy Wnioskodawca ma możliwość odliczenia podatku VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 stycznia 2014 r. wpłynął do tut. organu ww. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy zapłata należności powinna wiązać się z wystawieniem faktury VAT przez zleceniobiorcę, czy zapłacona kwota stanowi kwotę brutto, uwzględniającą podatek VAT oraz czy Wnioskodawca ma możliwość odliczenia podatku VAT.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawca zawarł umowę zlecenia usług windykacyjnych ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzącą działalność o profilu będącym przedmiotem umowy. Na mocy zawartej umowy zleceniobiorca zobowiązał się wobec Wnioskodawcy do przeprowadzenia na rzecz Wnioskodawcy czynności windykacyjnych i odzyskania należności.

W chwili zawierania umowy zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca byli czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług.

Zgodnie z uregulowaniami zawartymi w umowie w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany uiścić na rzecz zleceniobiorcy kwotę wynikającą z umowy. Kwota ta miała wynosić 2% wartości wierzytelności głównej oraz 100% odsetek, a więc:

wstępna opłata windykacyjna w wysokości - 500,00 zł,
prowizja 2% wartości wierzytelności głównej - 6.114,77 zł,
prowizja 100% odsetek na dzień 8 października 2009 r. - 12.812,75 zł.

Wskazane kwoty stanowiły kwoty netto i należało do nich doliczyć podatek VAT. Łączna kwota brutto obliczona w sposób wynikający z umowy to 23.701,57 zł.

W umowie strony zawarły w szczególności postanowienie, zgodnie z którym do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z umowy powinien zostać doliczony podatek VAT. Podkreślone również zostało, że w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany do zapłaty na rzecz zleceniobiorcy kwoty wynagrodzenia na zasadach przedstawionych powyżej, a więc wraz z podatkiem VAT.

Zgodnie z umową do obowiązków zleceniobiorcy należało prowadzenie działań mających na celu odzyskanie należności pieniężnych przysługujących zleceniodawcy od dłużnika, w szczególności poprzez czynności polegające na prowadzeniu z dłużnikiem negocjacji w zakresie warunków spłaty zadłużenia oraz przyjmowaniu od dłużnika świadczeń pieniężnych. Zlecone czynności zleceniobiorca wykonał jedynie w nieznacznej części poprzez przygotowanie dokumentów, uzyskanie potwierdzenia salda należności oraz spotkanie z dłużnikiem. Nakłady poniesione przez zleceniobiorcę były nieznaczne i miały związek jedynie z podjętymi czynnościami, a więc z korespondencją skierowaną do dłużnika zleceniodawcy oraz spotkaniem z dłużnikiem.

Zleceniobiorca wystawił na rzecz zleceniodawcy w dniu 2 października 2009 r. jedną fakturę na kwotę 500,00 zł netto (pięćset złotych) tytułem „Usługa windykacji-postępowanie polubowne D. S.A.” dotyczącą wstępnej opłaty windykacyjnej za przystąpienie do czynności. Zleceniodawca nie ujął ww. faktury w ewidencji VAT i zwrócił ją zleceniobiorcy. Inne faktury nie były wystawione.

Zleceniodawca odstąpił od umowy po ośmiu dniach od jej zawarcia, co spowodowane było utratą zaufania do zleceniobiorcy. Spór pomiędzy stronami dotyczył zasadności odstąpienia przez zleceniodawcę od umowy i związanego z tym obciążenia zleceniodawcy obowiązkiem zapłaty całości prowizji od kwoty zlecenia.

W związku ze sporem dotyczącym wykonania umowy, zleceniobiorca wytoczył przeciwko Wnioskodawcy powództwo o zapłatę kwoty wynagrodzenia w związku z jednostronnym wycofaniem zlecenia. Prawomocnym wyrokiem sąd uwzględnił powództwo zleceniobiorcy i zasądził od Wnioskodawcy na jego rzecz kwotę pieniężną. Podstawę wydanego rozstrzygnięcia stanowiła treść zawartej umowy, a w szczególności punkt V ust. 2 Ogólnych Warunków Zlecenia, zgodnie z którym w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany uiścić na rzecz zleceniobiorcy wynikającą z umowy kwotę.

Kwota zasądzona na mocy wyroku sądu to 23.701,57 zł i jest to jedyna kwota należna zleceniobiorcy z tytułu zawartej umowy. W jej skład weszła w szczególności kwota w wysokości 500,00 zł netto stanowiąca wynagrodzenie za podjęte czynności - przystąpienie do czynności windykacyjnych. Pozostała kwota miała charakter odszkodowawczy i związana była z odstąpieniem od umowy przez zleceniodawcę, co zdaniem sądu nastąpiło bez ważnej przyczyny.

Cała kwota zasądzona na rzecz zleceniobiorcy została przez Wnioskodawcę zapłacona.

W przypadku wystawienia faktury wynikający z niej podatek naliczony będzie miał związek wyłącznie z działalnością opodatkowaną zleceniodawcy.

W uzupełnieniu z dnia 16 kwietnia 2014 r. w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu: „Czy zgodnie z umową wskazane we wniosku 3 rodzaje kwot stanowiły w istocie 3 elementy wynagrodzenia należnego kontrahentowi za faktyczne, zgodne z umową wykonanie usługi, czy też wynagrodzenie zostało ustalone w inny sposób – jaki? Czy też były to trzy różne wynagrodzenia należne za różne, odrębne czynności podejmowane przez kontrahenta – jakie” Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z umową, określone we wniosku trzy rodzaje kwot stanowiły dwa elementy wynagrodzenia tj. opłatę za przyjęcie zlecenia do windykacji oraz prowizje w wysokości 2% od wierzytelności głównej i w wysokości 100% należnych odsetek.

Zgodnie z zapisami umownymi w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez Zleceniodawcę przed upływem terminu określonego w umowie lub przelewu wierzytelności objętej zleceniem na osobę trzecią bez zgody Zleceniobiorcy, Zleceniobiorca zobowiązany jest do zapłaty całości prowizji od kwoty zlecenia. Zgodnie z umową, kwota 6.114,77 zł stanowiła prowizję w wysokości 2% netto od wierzytelności głównej, kwota 12.812,75 zł stanowiła równowartość 100% odsetek ustawowych netto z tytułu opóźnienia w zapłacie należności głównej, natomiast kwota 500,00 zł netto stanowiła opłatę za przyjęcie zlecenia do windykacji.

Sąd zasądził od Wnioskodawcy całość kwoty żądanej w pozwie. Zdaniem Sądu wobec zaistnienia wskazanych w umowie okoliczności tj. jednostronnego wycofania przez Wnioskodawcę zlecenia, przed upływem określonego w umowie terminu oraz przelewu wierzytelności objętej zleceniem bez zgody Zleceniodawcy, Zleceniodawcy przysługiwało prawo żądania kwoty pieniężnej w ustalonej w umowie wysokości. Nie jest to zatem odszkodowanie za poniesioną realnie szkodę, lecz za jednostronne wycofanie się z umowy.

Wnioskodawca nie przyjął faktury datowanej na dzień 2 października 2009 r. ponieważ została mu ona dostarczona kilka miesięcy po dacie wystawienia, a ponadto w momencie doręczenia, strony pozostawały w konflikcie -Wnioskodawca uważał, że jest to kwota nienależna.

Wnioskodawca nie otrzymał od kontrahenta żadnej faktury poza wyżej wymienioną fakturą.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w opisanym stanie faktycznym, gdy podstawę zapłaty należności pomiędzy przedsiębiorcami stanowi prawomocny wyrok wydany na podstawie umowy wiążącej strony i nakazujący pozwanemu zapłatę kwoty w wysokości wynikającej z umowy, zapłata należności powinna wiązać się z wystawieniem faktury VAT przez zleceniobiorcę?
Czy zapłacona kwota stanowi kwotę brutto, uwzględniającą podatek VAT?
W przypadku odpowiedzi pozytywnej na pytanie 2 - czy zleceniodawca ma możliwość uwzględnić kwotę podatku VAT w podatku naliczonym?

Zdaniem Wnioskodawcy, mając na uwadze treść art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jeżeli przedmiotem stosunku prawnego wiążącego przedsiębiorców jest umowa, w szczególności zobowiązująca strony do uwzględnienia podatku VAT w dokonywanych rozliczeniach, to bez względu na to, czy zapłata następuje na podstawie dobrowolnej wpłaty, czy też jest poprzedzona prawomocnym wyrokiem sądowym, dokonanie sprzedaży powinno zostać stwierdzone fakturą VAT. W związku z powyższym zapłacona kwota powinna stanowić kwotę brutto i obejmować również podatek VAT, a więc zostać uwzględniona przez zleceniobiorcę w deklaracji VAT w podatku należnym, a przez zleceniodawcę w podatku naliczonym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Z kolei, w myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu. Przy czym przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

W związku z powyższym uznać należy, iż pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności.

Tak więc, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby ocenić czy doszło do świadczenia przez Wnioskodawcę czynności opodatkowanej należy rozpatrzyć czy Wnioskodawca w ogóle świadczył jakiekolwiek czynności, a jeżeli tak to czy czynności te były odpłatne.

Z wniosku wynika, że na mocy zawartej umowy zleceniobiorca zobowiązał się wobec Wnioskodawcy do przeprowadzenia na rzecz Wnioskodawcy czynności windykacyjnych i odzyskania należności.

Zgodnie z umową w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany uiścić na rzecz zleceniobiorcy kwotę wynikającą z umowy. Kwota ta miała wynosić 2% wartości wierzytelności głównej oraz 100% odsetek. Kwoty stanowiły kwoty netto i należało do nich doliczyć podatek VAT. Łączna kwota brutto obliczona w sposób wynikający z umowy to 23.701,57 zł.

W umowie strony zawarły postanowienie, zgodnie z którym do wynagrodzenia w wysokości wynikającej z umowy powinien zostać doliczony podatek VAT a w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany do zapłaty na rzecz zleceniobiorcy kwoty wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT.

Zgodnie z umową do obowiązków zleceniobiorcy należało prowadzenie działań mających na celu odzyskanie należności pieniężnych przysługujących zleceniodawcy od dłużnika.

Zlecone czynności zleceniobiorca wykonał jedynie w nieznacznej części. Zleceniobiorca wystawił na rzecz zleceniodawcy w dniu 2 października 2009 r. jedną fakturę na kwotę 500 zł netto, dotyczącą wstępnej opłaty windykacyjnej za przystąpienie do czynności. Zleceniodawca nie ujął ww. faktury w ewidencji VAT i zwrócił ją zleceniobiorcy. Inne faktury nie były wystawione.

Zleceniobiorca wytoczył przeciwko Wnioskodawcy powództwo o zapłatę kwoty wynagrodzenia w związku z jednostronnym wycofaniem zlecenia. Prawomocnym wyrokiem sąd uwzględnił powództwo zleceniobiorcy i zasądził od Wnioskodawcy na jego rzecz kwotę pieniężną. Podstawę wydanego rozstrzygnięcia stanowiła treść zawartej umowy, a w szczególności punkt V ust. 2 Ogólnych Warunków Zlecenia, zgodnie z którym w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany uiścić na rzecz zleceniobiorcy wynikającą z umowy kwotę. Kwota zasądzona na mocy wyroku sądu to 23.701,57 zł i jest to jedyna kwota należna zleceniobiorcy z tytułu zawartej umowy. W jej skład weszła w szczególności kwota w wysokości 500 zł netto stanowiąca wynagrodzenie za podjęte czynności - przystąpienie do czynności windykacyjnych. Pozostała kwota miała charakter odszkodowawczy i związana była z odstąpieniem od umowy przez zleceniodawcę, co zdaniem sądu nastąpiło bez ważnej przyczyny. Cała kwota zasądzona na rzecz zleceniobiorcy została przez Wnioskodawcę zapłacona. W przypadku wystawienia faktury wynikający z niej podatek naliczony będzie miał związek wyłącznie z działalnością opodatkowaną zleceniodawcy.

W uzupełnieniu z dnia 16 kwietnia 2014 r. w odpowiedzi na wezwanie tut. Organu: „Czy zgodnie z umową wskazane we wniosku 3 rodzaje kwot stanowiły w istocie 3 elementy wynagrodzenia należnego kontrahentowi za faktyczne, zgodne z umową wykonanie usługi, czy też wynagrodzenie zostało ustalone w inny sposób – jaki? Czy też były to trzy różne wynagrodzenia należne za różne, odrębne czynności podejmowane przez kontrahenta – jakie?” Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z umową, określone we wniosku trzy rodzaje kwot stanowiły dwa elementy wynagrodzenia tj. opłatę za przyjęcie zlecenia do windykacji oraz prowizje w wysokości 2% od wierzytelności głównej i w wysokości 100% należnych odsetek.

Zgodnie z zapisami umowy w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez Zleceniodawcę przed upływem terminu określonego w umowie lub przelewu wierzytelności objętej zleceniem na osobę trzecią bez zgody Zleceniobiorcy, Zleceniobiorca zobowiązany jest do zapłaty całości prowizji od kwoty zlecenia. Zgodnie z umową, kwota 6.114,77 zł stanowiła prowizję w wysokości 2% netto od wierzytelności głównej, kwota 12.812,75 zł stanowiła równowartość 100% odsetek ustawowych netto z tytułu opóźnienia w zapłacie należności głównej, natomiast kwota 500,00 zł netto stanowiła opłatę za przyjęcie zlecenia do windykacji.

Tak więc z wniosku wynika, że w zawartej przez Wnioskodawcę ze zleceniobiorcą umowie przeprowadzenia czynności (usług) windykacyjnych i odzyskania należności określono dwa elementy wynagrodzenia: tj. opłatę za przyjęcie zlecenia do windykacji (w wysokości 500 zł) oraz prowizję w wysokości 2% od wierzytelności głównej (kwota 6.114,77 zł) i prowizję w wysokości 100% należnych odsetek (kwota 12.812,75 zł).

Wnioskodawca wskazał, we wniosku, że do obowiązków zleceniobiorcy, zgodnie z zawartą umową, należało prowadzenie działań mających na celu odzyskanie należności pieniężnych przysługujących zleceniodawcy od dłużnika, w szczególności poprzez czynności polegające na prowadzeniu z dłużnikiem negocjacji w zakresie warunków spłaty zadłużenia oraz przyjmowaniu od dłużnika świadczeń pieniężnych.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że zlecone czynności zleceniobiorca wykonał w nieznacznej części poprzez przygotowanie dokumentów, uzyskanie potwierdzenia salda należności oraz spotkanie z dłużnikiem. Nakłady poniesione przez zleceniobiorcę były nieznaczne i miały związek jedynie z podjętymi czynnościami, a więc z korespondencją skierowaną do dłużnika zleceniodawcy oraz spotkaniem z dłużnikiem. Zleceniodawca odstąpił od umowy po ośmiu dniach od jej zawarcia.

Należy zatem zauważyć, że zleceniobiorca zgodnie z ww. umową przystąpił do jej wykonania poprzez przyjęcie zlecenia do windykacji a także podjęcie wskazanych powyżej czynności w celu odzyskania od dłużnika przysługujących Wnioskodawcy należności pieniężnych.

Należy podkreślić, że w przedmiotowej sprawie niewątpliwie pomiędzy Wnioskodawcą a zleceniobiorcą zaistniał element wzajemności, a określona w przedmiotowej umowie kwota w wysokości 23.701,57 zł, na którą składały się: opłata za przyjęcie zlecenia do windykacji, prowizja w wysokości 2% od wierzytelności głównej i prowizja 100% należnych odsetek oraz podatek VAT stanowiła wynagrodzenie za świadczoną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku VAT.

Z wniosku wynika, że w umowie strony zawarły postanowienie, że w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany do zapłaty na rzecz zleceniobiorcy kwoty wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT. Zleceniobiorca wytoczył przeciwko Wnioskodawcy powództwo o zapłatę kwoty wynagrodzenia w związku z jednostronnym wycofaniem zlecenia. Prawomocnym wyrokiem sąd zasądził od Wnioskodawcy na rzecz zleceniobiorcy kwotę pieniężną, określoną w pkt V ust. 2 Ogólnych Warunków Zlecenia, zgodnie z którym w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany uiścić na rzecz zleceniobiorcy wynikającą z umowy kwotę 23.701,57 zł. Zleceniodawca odstąpił od umowy po ośmiu dniach od jej zawarcia.

Powstała wątpliwość czy zasądzona ww. wyrokiem kwota (lub jej część) ma charakter odszkodowawczy.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

W myśl postanowień art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Kwestie powstania i naprawy szkody regulują przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 k.c.). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 k.c.).

Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu (art. 363 § 1 k.c.).

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika.

Podobnie kary umowne, stosowane na podstawie art. 483 § 1 K.c., nie stanowią zapłaty za usługę, lecz pełnią funkcję odszkodowawczą (sankcyjną). Zgodnie z tym przepisem można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara ta ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem jakiegokolwiek świadczenia. Zapłata tej kary nie jest też związana ze zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Co do zasady kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy.

W przypadku kar umownych, które Kodeks cywilny definiuje jako zastrzeżenie naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, zadośćuczynienie następuje poprzez zapłatę określonej sumy i w związku z powyższym takie wynagrodzenie nie będzie zawierało ekwiwalentności w postaci świadczenia.

W tym miejscu należy przywołać orzeczenie NSA z dnia 7 lutego 2014 r. syng. akt I FSK 1664/12, w którym Sąd powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r. sygn. akt III CZP 39/12, cytując: ,,kara umowna jest związana z odpowiedzialnością odszkodowawczą za szkodę spowodowaną niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania niepieniężnego (poszczególnymi przejawami nienależytego wykonania zobowiązania). Odstąpienie od umowy nie jest ani nienależytym wykonaniem zobowiązania, ani niewykonaniem zobowiązania, lecz wykonaniem przez jedną ze stron stosunku obligacyjnego uprawnienia prawnokształtującego, realizowanego na podstawie postanowienia zawartego w umowie wzajemnej (art. 395 § 1 i art. 492 k.c.) albo wynikającego z przepisów ustawy.” Ponadto wskazał, że tego rodzaju wypłaty płyną z tego samego źródła – umowy najmu. Podsumowując NSA stwierdził, że jeżeli czynność najmu podlega opodatkowaniu to kwota, co do której strony się umówiły w umowie, również podlega opodatkowaniu. Natomiast, jeżeli najem byłby zwolniony to wówczas ta kwota również byłaby zwolniona.

Ponadto zwrócić należy uwagę, że kwestia odszkodowania stanowiącego rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu była przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości UE, w wyroku z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie Lubbock Fine & Co. przeciwko Commissioners of Customs and Excise (C-63/92). W orzeczeniu tym Trybunał nie uznał za prawidłowe zastosowanie innych zasad opodatkowania VAT dla „wynagrodzenia należnego jednej stronie od drugiej w związku z rezygnacją z najmu” niż dla czynszu opłacanego w ramach umowy najmu nieruchomości. A zatem z tego rozstrzygnięcia Trybunału wynika, że odszkodowanie stanowiące rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu przez wynajmującego stanowi czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.

Należy podkreślić, że generalnie unormowania te dotyczą konkretnej szkody powstałej w związku z rozwiązaniem umowy. Kara umowna, stanowiąca surogat odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania musi wiązać się z powstałą szkodą, a samo odstąpienie od umowy obowiązku zapłaty odszkodowania, choćby w postaci kary umownej, nie rodzi.

Wobec powyższego, oceniając opisany stan faktyczny należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nie powstała konkretna szkoda w związku z rozwiązaniem przez Wnioskodawcę zawartej ze zleceniobiorcą umowy o świadczenie usług windykacyjnych.

Wnioskodawca odstąpił bowiem od umowy po ośmiu dniach od jej zawarcia. Natomiast zleceniobiorca wykonał zlecone czynności (co prawda w nieznacznej części) poprzez przygotowanie dokumentów, uzyskanie potwierdzenia salda należności oraz spotkanie z dłużnikiem.

Ponadto w umowie o świadczenie usług windykacyjnych zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a zleceniobiorcą zawarto zapis dotyczący jednostronnego wcześniejszego rozwiązania przez zleceniodawcę (Wnioskodawcę) ww. umowy i wypłaty uzgodnionej przez strony kwoty pieniężnej w wys. 23.701,57 zł.

Tak więc należy stwierdzić, że obowiązek wypłaty przez Wnioskodawcę ustalonej przez strony umowy całej kwoty w wys. 23.701,57 zł z tytułu rozwiązania przez Wnioskodawcę umowy o świadczenie usług windykacyjnych wynika z zapisów tej umowy, a więc z tego samego źródła, którym jest umowa o świadczenie usług windykacyjnych. Są to zatem rozliczenia związane z tą umową i podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, właściwych dla usługi windykacyjnej.

Oznacza to, że w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z odszkodowaniem, które należy rozumieć w oderwaniu od samej umowy o świadczenie czynności windykacyjnych, które to czynności objęte są zakresem art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż w tym konkretnym przypadku zasądzona prawomocnym wyrokiem Sądu kwota pieniężna w wys. 23.701,57 zł nie ma charakteru odszkodowawczego, a skoro ww. kwota ma bezpośredni związek czynnościami mającymi charakter świadczenia wzajemnego, mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2013 r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy o VAT obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Z powyższych przepisów wynika zatem, że fakturę wystawia sprzedawca będący podatnikiem podatku od towarów i usług, w celu udokumentowania dokonanej sprzedaży towarów lub świadczonych usług. Faktura jest dokumentem sformalizowanym (potwierdzającym zaistnienie określonej zaszłości gospodarczej).

Przepisy prawa podatkowego pozostawiają stronom transakcji na ustalenie według własnej woli czy kwota określona w umowie to kwota netto czy brutto. Tak więc Wnioskodawca może ustalić w umowie wg uznania czy do kwoty wskazanej w umowie zostanie jeszcze doliczony podatek VAT, czy też kwota określona w umowie jest już kwotą brutto, tj., zawiera w sobie podatek VAT.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r., podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jednocześnie, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001r. o cenach (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 385), ceną jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym.

Z wniosku wynika, że strony w umowie zawarły postanowienie, że w przypadku jednostronnego wycofania zlecenia przez zleceniodawcę będzie on zobowiązany do zapłaty na rzecz zleceniobiorcy kwoty wynagrodzenia wraz z podatkiem VAT (w wys. 23.701,57 zł).

Zasądzona prawomocnym wyrokiem Sądu kwota w wysokości 23.701,57 zł, jak wykazano powyżej, stanowi formę rozliczenia związanego z umową o świadczenie usług windykacyjnych, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, w zatem jest to kwota brutto, zawierająca podatek VAT.

Tak więc skoro zasądzona prawomocnym wyrokiem Sądu kwota zapłaty w wys. 23.701,57 zł (brutto) stanowi formę rozliczenia za świadczenie usługi windykacyjnej, opodatkowaną podatkowaną podatkiem VAT to w konsekwencji powstanie u zleceniobiorcy obowiązek udokumentowania otrzymania tej zapłaty poprzez wystawienie faktury VAT, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, odprowadzenia podatku należnego z tego tytułu oraz uwzględnienia w deklaracji VAT.

Tak więc stanowisko Wnioskodawcy, że zapłacona kwota powinna stanowić kwotę brutto i obejmować również podatek VAT, a więc zostać uwzględniona przez zleceniobiorcę w deklaracji VAT w podatku należnym, należało uznać za prawidłowe.

Kwestie odliczenia podatku reguluje przepis art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Ustawodawca przyznał zatem podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, tj. zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia określonych przesłanek negatywnych określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Podstawową zasadą dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego jest związek towarów i usług, przy nabyciu których podatek został naliczony, z czynnościami opodatkowanymi.

Wnioskodawca wskazał we wniosku, że w chwili zawierania umowy zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca byli czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług oraz, że w przypadku wystawienia faktury wynikający z niej podatek naliczony będzie miał związek wyłącznie z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy jest prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury VAT wystawionej przez zleceniobiorcę dokumentującej uiszczenie przez Wnioskodawcę zasądzonej prawomocnym wyrokiem sądu kwoty w wys. 23.701,57 zł.

Zdaniem tut,. Organu w przedmiotowej sprawie u Wnioskodawcy zaistnieją okoliczności określone w art. 86 ustawy o VAT uprawniające do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony z faktury wystawionej przez zleceniobiorcę dokumentującej otrzymaną od Wnioskodawcy, zasądzoną prawomocnym wyrokiem sądu kwotę w wys. 23.701,57 zł., gdyż kwota ta stanowi formę rozliczenia za świadczenie przez zleceniobiorcę usług windykacyjnych opodatkowanych podatkiem VAT i ma niewątpliwie związek z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy (Wnioskodawca wskazał we wniosku, że ww. umowę usług windykacyjnych zawarł w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz, że w przypadku wystawienia faktury wynikający z niej podatek naliczony będzie miał związek wyłącznie z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy).

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, że zapłacona kwota powinna zostać uwzględniona przez zleceniodawcę w deklaracji VAT w podatku naliczonym, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Niniejsza interpretacja traci swoją ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Zaznaczyć należy, iż niniejsza interpretacja wydana została dla Wnioskodawcy i nie wywołuje skutków prawnopodatkowych dla kontrahenta Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin