2014.11.18 - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/436-273/14/JP
z 18 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 13 sierpnia 2014 r. (data wpływu do Biura – 18 sierpnia 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności za ceną niższą od jej wartości nominalnej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 sierpnia 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności za ceną niższą od jej wartości nominalnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca nabywa na podstawie umowy cesji wierzytelności od swoich kontrahentów (przedsiębiorców), które następnie egzekwuje na własny rachunek. Wierzytelności te Wnioskodawca nabywa po cenie niższej od wartości nominalnej. Na wierzytelność składa się należność główna, odsetki oraz zwrot kosztów związanych z egzekucją wierzytelności – stąd jej dokładna wartość nie jest znana w momencie zakupu. Kwota na jaką się Wnioskodawca umawia jest ustalana indywidualnie dla każdej wierzytelności uwzględniając głównie trudność jej wyegzekwowania.

W przyszłości może się też zdarzyć, że wierzytelności, których nie uda się wyegzekwować zostaną sprzedane. Po dokonanym przelewie wierzytelności oraz zapłacie umówionej ceny między zbywcą i nabywcą nie będą istnieć żadne dodatkowe zobowiązania z tytułu dokonanej cesji wierzytelności, gdyż wszelkie wzajemne roszczenia wygasną wraz ze spełnieniem warunków umowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy transakcja przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnej na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza), na podstawie umowy nabycia od zbywcy (cedenta), będącego pierwotnym wierzycielem lub też innej osoby uprawnionej do rozporządzenia tą wierzytelnością, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jeżeli odpowiedź jest pozytywna, to co stanowi podstawę opodatkowania opisanych czynności i w jakiej wysokości powinna być ustalona stawka opodatkowania.

W opinii Wnioskodawcy nabycie wierzytelności w drodze kupna za określoną przez strony odpłatnością rodzi po stronie nabywcy obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania w tym przypadku jest kwota, jaką cesjonariusz (nabywca) wpłaca cedentowi (zbywcy) tytułem przekazania wierzytelności objętej cesją. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1b właściwą dla opodatkowania nabycia praw majątkowych stawką jest 1% podstawy opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2010 r., Nr 101, poz. 649, z późn. zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nabywa na podstawie umowy cesji wierzytelności od swoich kontrahentów (przedsiębiorców), które następnie egzekwuje na własny rachunek. Wierzytelności te Wnioskodawca nabywa po cenie niższej od wartości nominalnej. Na wierzytelność składa się należność główna, odsetki oraz zwrot kosztów związanych z egzekucją wierzytelności – stąd jej dokładna wartość nie jest znana w momencie zakupu. Kwota na jaką się Wnioskodawca umawia jest ustalana indywidualnie dla każdej wierzytelności uwzględniając głównie trudność jej wyegzekwowania.

Mając na uwadze okoliczności sprawy będącej przedmiotem złożonego wniosku należy wskazać, że zgodnie z art. 509 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r., poz. 121) wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiłoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Stosownie do art. 510 § 1 K.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (art. 510 § 2 K.c.)

Zgodnie z art. 155 § 1 K.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Na tle wskazanych powyżej uregulowań należy zauważyć, że przejście praw i obowiązków wynikających z danego zobowiązania na inne osoby powoduje, że zmieniają się osoby uczestniczące w zobowiązaniu, tj. zmieniają się osoby po stronie wierzyciela – natomiast istota stosunku zobowiązaniowego nie ulega zmianie. Wierzyciel wyzbywając się swojej wierzytelności zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, a jego miejsce zajmuje nabywca.

Należy też dostrzec, że przeniesienie wierzytelności w trybie przelewu (art. 510 § 1 K.c.) musi się opierać na tzw. przyczynie (causa) tej cesji, którą są wymienione w tym przepisie umowy cywilnoprawne, w szczególności umowa kupna-sprzedaży. Innymi słowy mówiąc, źródłem cesji (przelewu) musi być w szczególności wskazana w ww. przepisie umowa. Taka umowa wyznacza konkretny stosunek prawny łączący strony umowy cesji jednocześnie opisując treść stosunku prawnego łączącego cedenta (zbywcę) i cesjonariusza (nabywcę) w ten sposób, wa że określa elementy przedmiotowo i podmiotowo istotne tej czynności prawnej dla uznania jej ważności.

W omawianej sprawie przyczyną przelewu wierzytelności pieniężnej jest umowa sprzedaży za cenę ustaloną przez strony.

Co do zasady umowa sprzedaży wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do art. 4 pkt 1 cyt. ustawy obowiązek podatkowy ciąży – przy umowie sprzedaży – na kupującym.

W świetle zatem powyższych wskazań, należy stwierdzić, że na Wnioskodawcy – jako kupującym – z tytułu nabycia (cesji) wierzytelności ciąży obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

W kwestii natomiast określenia wartości podatku od czynności cywilnoprawnej w postaci nabycia wierzytelności drogą umowy sprzedaży, gdy cena została ustalona przez strony tej czynności i cena ta jest niższa od jej wartości nominalnej – należy wskazać, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie kupna-sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

W myśl art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności bez odliczania długów i ciężarów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1b ww. ustawy – stawka podatku wynosi od umowy sprzedaży innych praw majątkowych – 1%.

Wobec wyszczególnionych powyżej przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należy stwierdzić, że przy nabyciu wierzytelności – podstawą opodatkowania jest wartość tej wierzytelności ujęta w jej cenie (także niższej od nominalnej), jeżeli jest to wartość rynkowa w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem zawarta cesja wierzytelności w postaci umowy sprzedaży w okolicznościach opisanego stanu faktycznego sprawy spowoduje powstanie obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Oznacza to, że Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty tego podatku biorąc za podstawę opodatkowania cenę tej wierzytelności z zastrzeżeniem, że musi ona odpowiadać wartości rynkowej cedowanej wierzytelności według stawki 1%.

Należy też wskazać, że kwestia opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych danej czynności w sytuacji prowadzenia działalności gospodarczej i nabycia wierzytelności w ramach tej działalności gospodarczej (a taki przypadek występuje w omawianej sprawie) może być uwarunkowana podleganiem podatkowi od towarów i usług.

W tym aspekcie sprawy należy zauważyć, że w ww. ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidziano sytuacje, w których czynność jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w zależności od tego, czy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług lub gdy jest zwolniona od podatku od towarów i usług. Taką sytuację normuje art. 2 pkt 4 lit. a) i b) ww. ustawy. Zgodnie z jego postanowieniami, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

opodatkowana podatkiem od towarów i usług,
zwolniona z podatku od towarów i usług, z wyjątkiem:

umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zgodnie z postanowieniami art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.; aktualne brzmienie: Dz.U. z 2011 r., poz. 1054, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Należy podkreślić, że jakkolwiek zapytanie Wnioskodawcy dotyczy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nabycia wierzytelności, to okoliczność objęcia tej czynności podatkiem od towarów i usług może – zgodnie z powołanymi powyżej regulacjami – skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Przy czym należy zauważyć, że zgodnie z dyspozycją powyższego przepisu o wyłączeniu m.in. ww. umowy kupna-sprzedaży wierzytelności spod działania przepisów ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych decyduje okoliczność, że przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej konkretnej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług w rozumieniu ww. odrębnych przepisów o podatku od towarów i usług lub zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Wobec tego istotne znaczenie – dla określenia czy wystąpi opodatkowanie podatkiem od czynności cywilnoprawnych w omawianej sytuacji – ma ustalenie statusu cedenta w umowie cesji z punktu widzenia przepisów o podatku od towarów i usług.

Znaczenie ma także kwestia dokonania oceny, czy dana czynność w ogóle podlega ustawie o podatku od towarów i usług, tj. czy podlega zakresowi przedmiotowemu tej ustawy.

W świetle powyżej przedstawionych unormowań należy wskazać, że gdy czynność nabycia wierzytelności w celu windykacji nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to należy uznać, że umowa sprzedaży wierzytelności podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zastrzeżenie to wpływa na ocenę stanowiska Wnioskodawcy ze względu na wyraźne brzmienie przepisów ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i brak jest podstaw, by te przepisy pomijać, dokonując wykładni przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe oznacza, że w przedmiotowej sprawie stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin