Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPBII/1/415-867/14/MK
z 20 stycznia 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749, ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) – Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 października 2014 r. (data wpływu do Biura – 21 października 2014 r.), uzupełnionym 31 grudnia 2014 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za działkę przejętą przez gminę:

• w części dotyczącej zastosowania zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jest nieprawidłowe,
• w części dotyczącej braku obowiązku uiszczenia podatku – jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 21 października 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłaty odszkodowania za działkę przejętą przez gminę.

Z uwagi na fakt, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 19 grudnia 2014 r. znak: IBPB II/1/415-867/14/MK wezwano Wnioskodawczynię o jego uzupełnienie.

Wniosek uzupełniono 31 grudnia 2014 r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni dokonała w lipcu 2014 r. podziału działki nr X na dwie działki X/1 i X/2. Działka nr X/2 na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami została przejęta z mocy prawa na własność Gminy W. decyzją z lipca 2014 r. wydaną przez Wójta Gminy W. celem poszerzenia istniejącej drogi publicznej.

Zgodnie z protokołem uzgodnień wysokości odszkodowania za przejęcie działki X/2 zawarto porozumienie pomiędzy Gminą W. reprezentowaną przez Wójta Gminy W. a Wnioskodawczynią, byłą właścicielką przejętej działki i ustalono wysokość odszkodowania na kwotę 9.800 zł.

Kwotę powyższą Wnioskodawczyni otrzymała.

Wnioskodawczyni jest właścicielką działki nr X (przed podziałem na X/1 i X/2) od 1995 r. zgodnie z aktem notarialnym.

Ponadto Wnioskodawczyni oświadcza, że nie prowadzi pozarolniczej działalności gospodarczej oraz nie prowadzi działów specjalnych produkcji rolnej.

Z uzupełnienia wniosku, które wpłynęło do Biura 31 grudnia 2014 r. wynika, że:

• Działkę X (przed podziałem na działki X/1 i X/2) wraz z całym gospodarstwem rolnym o łącznej powierzchni 3 ha 60 arów oraz dom mieszkalny i budynki gospodarcze Wnioskodawczyni nabyła nieodpłatnie w drodze podpisania umowy darowizny od rodziców zgodnie z podpisanym aktem notarialnym z sierpnia 1995 r.
• Nie zostało wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe działki X.
• W sierpniu 2014 r. Wnioskodawczyni dokonała podziału działki X na dwie działki o nr X/1 i X/2.
• Nie było trybu wywłaszczenia działki X, gdyż w drodze negocjacji z Wójtem Gminy W. podpisano protokół uzgodnień w zakresie odszkodowania dotyczącego ww. działki.
• W trakcie uzgodnień ustalono, że Wnioskodawczyni wyraża zgodę na odstąpienie działki celem poszerzenia drogi publicznej przez działkę X oraz dokonano ustalenia w zakresie podziału działki i odszkodowania za tę działkę (po 2.200 zł za 1 ar działki).
• Ostatecznych uzgodnień dokonano w lipcu 2014 r. i wtedy to ostatecznie doszło do podpisania protokołu uzgodnień wysokości odszkodowania.
• Odszkodowanie za działkę X/2 o powierzchni 0,0449 ha łącznie wynosiło 9.800 zł.
  
  

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni jest zobowiązana do naliczenia i odprowadzenia do urzędu skarbowego podatku dochodowego od kwoty 9.800 zł uzyskanej tytułem odszkodowania za przejęcie działki na rzecz Gminy?

Wnioskodawczyni stwierdza, że zamierza skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego opisanego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawczyni, przepis ten ma zastosowanie do jej sprawy i nie musi wpłacać żadnych kwot z tytułu podatku dochodowego od kwoty uzyskanego odszkodowania za przejętą drogę.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r., poz. 361, ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Natomiast stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Z kolei na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. (Dz.U. z 2014 r., poz. 1328) i mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia 1 stycznia 2014 r. – wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, iż nie wszystkie odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Ze zwolnienia bowiem korzystają jedynie te odszkodowania i zadośćuczynienia, prawo do otrzymania których wynika wprost z przepisów ustawy lub aktów wykonawczych, z wyjątkiem wyłączonych ze zwolnienia wolą ustawodawcy.

Analiza cytowanych powyżej przepisów wskazuje jednoznacznie, że ustawodawca konsekwentnie wyłączył z katalogu zwolnień odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie zawartej pomiędzy stronami umowy lub ugody pozasądowej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni dokonała w lipcu 2014 r. podziału działki nr X na dwie działki X/1 i X/2. Działka nr X/2 na podstawie art. 98 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami została przejęta z mocy prawa na własność Gminy decyzją z lipca 2014 r. przez Wójta Gminy celem poszerzenia istniejącej drogi publicznej.

Zgodnie z protokołem uzgodnień wysokości odszkodowania za przejęcie działki X/2 zawarto porozumienie pomiędzy Gminą reprezentowaną przez Wójta Gminy a Wnioskodawczynią i ustalono wysokość odszkodowania na kwotę 9.800 zł.

Kwotę powyższą Wnioskodawczyni otrzymała.

Wnioskodawczyni jest właścicielką działki nr X (przed podziałem na X/1 i X/2) od 1995 r. zgodnie z aktem notarialnym. Działkę X wraz z całym gospodarstwem rolnym o łącznej powierzchni 3 ha 60 arów oraz dom mieszkalny i budynki gospodarcze Wnioskodawczyni nabyła nieodpłatnie w drodze podpisania umowy darowizny od rodziców zgodnie z podpisanym aktem notarialnym z sierpnia 1995 r.

Nie było trybu wywłaszczenia działki X, gdyż w drodze negocjacji z Wójtem Gminy podpisano protokół uzgodnień co do odszkodowania ww. działki.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że do przedmiotowego odszkodowania nie znajduje zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Z treści ww. przepisu wynika bowiem jednoznacznie, że zwolnieniu podlegają jedynie te odszkodowania, które wypłacone są na podstawie ugody (umowy), ale tej zawartej przez sądem. W przedstawionym we wniosku przypadku kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy stronami (czyli ugody pozasądowej).

W świetle powyższego stwierdzić należy, że stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Należy jednak zauważyć, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2013 r., poz. 687, ze zm.) wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 cytowanej ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 12 ust. 4 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

-z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2014 r., poz. 518, ze zm.) przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.

W myśl art. 6 pkt 1 ww. ustawy, celami publicznymi w rozumieniu ustawy jest m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Z przepisu art. 98 ust. 1 ww. ustawy wynika, że działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. (…) Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 ww. ustawy).

W świetle zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że opisane we wniosku odszkodowanie zostało przyznane (wypłacone) stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Tym samym rozważyć należy czy będzie miało do niego zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć należy, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
• cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.
  
  

Zaznaczyć należy, że zwolnienie nie będzie przysługiwało, gdy warunki dotyczące okresu wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego oraz cena nabycia – będą spełnione łącznie. W przypadku gdy spełniony będzie tylko jeden z nich (albo żaden z nich), wówczas zwolnienie będzie przysługiwać.

Z uwagi na fakt, iż w przedmiotowej sprawie nabycie działki przez Wnioskodawczynię w drodze darowizny miało charakter nieodpłatny, stwierdzić należy, że nie można ustalić ceny nabycia nieruchomości (działki). Nie wystąpi więc sytuacja, w której cena nabycia nieruchomości była niższa niż 50% uzyskanego odszkodowania. Oznacza to, że nie jest spełniony jeden z warunków wyłączający przedmiotowe zwolnienie.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że przychód uzyskany przez Wnioskodawczynię z tytułu odszkodowania wypłaconego za działkę przejętą przez Gminę na poszerzenie drogi publicznej, korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co oznacza, że na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek opodatkowania otrzymanej kwoty podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W tej części stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270, ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.