Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB1/415-868/14-4/AM
z 13 listopada 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2014 r. (data wpływu 1 sierpnia 2014 r.) uzupełnionego pismem z dnia 31 października 2014 r. (data wpływu 5 listopada 2014 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie IPPB1/415-868/14-2/AM z dnia 21 października 2014 r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego zadośćuczynienia - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 sierpnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego zadośćuczynienia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą otrzymała zadośćuczynienie na podstawie ugody i polubownego zakończenia sporu między stronami. Postępowanie ugodowe nie toczyło się przed sądem. Wydawca opublikował album fotograficzny ze zdjęciami podatnika, bez jego zgody i wiedzy - ze szkodą na jego wizerunku, jego dobrach osobistych. Ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na zwolnienie od opodatkowania odszkodowań oraz zadośćuczynień. Wyłączenie określone w lit. g tegoż przepisu mówi jednak wyłącznie o odszkodowaniu.

W piśmie uzupełniającym z dnia 31 października 2014 r. (data wpływu 5 listopada 2014 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie organu z dnia 21 października 2014 r. Nr IPPB1/415-868/14-2/AM Wnioskodawca uzupełnił wniosek wskazując, że:

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą otrzymała zadośćuczynienie na podstawie ugody i polubownego zakończenia sporu między stronami. Ugoda została zawarta w celu polubownego zakończenia sporu między stronami związanego z publikacją fotografii podatnika. W związku z tym zadośćuczynienie nie jest związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, a jego dobrem osobistym.

Postępowanie ugodowe nie toczyło się przed sądem. Wydawca opublikował album fotograficzny ze zdjęciem podatnika, bez jego zgody i wiedzy - ze szkodą na jego wizerunku jego dobrach osobistych.

Wysokość zadośćuczynienia została ustalona w oparciu o:

Podatnik, w związku z wydaną publikacją (ISBN 978-83-928138-8-0) [dalej: „Publikacja"), zawierającą fotografię przedstawiającą jego wizerunek [dalej: „fotografia"], niniejszym wniósł o:

• natychmiastowe wycofanie z dystrybucji wszystkich egzemplarzy Publikacji, na koszt sprawcy, stosownie do art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz 681 ze zm,, dalej: „pr. aut.") i art. 24 § 1 w zw. z art. 73 Ustawy z dnia 73 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz, 93, dalej: „k.c.");
  

• usunięcie Fotografii z wszelkich dalszych wydań Publikacji, jak również wszelkich innych publikacji wydawanych przez sprawcę lub przez podmioty ze sprawcą powiązane, stosownie do art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 pr. aut. i art. 74 § 1 w z w. z art. 73 k.c;
  

• zaniechanie publikacji przez sprawcę oraz podmioty ze sprawcę powiązane jakichkolwiek fotografii przedstawiających, bezpośrednio lub pośrednio, wizerunek podatnika, stosownie do art. 83 w z w. z art. 78 ust. 1 pr .aut. i art. 24 § 1 w zw. z art. 23 k.c.;
  

• zaniechanie publikowania lub rozpowszechniania przez sprawcę lub podmioty ze sprawcę powiązane jakichkolwiek informacji umożliwiających identyfikację podatnika jako osoby przedstawionej na Fotografii, stosownie do art. 24 § 1 w zw. z art. 23 k.c.;
  

• skierowanie przez sprawcę, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma, imiennie zaadresowanych do podatnika oraz podpisanych przez podatnika przeprosin, o treści „Jako wydawca albumu pod tytułem w związku z zawartą na jego lamach fotografią przedstawiającą Pana wizerunek, pragnę Pana przeprosić za jej publikację. Dokonana została ona bez Pana wiedzy i zgody, co niewątpliwie spowodowało naruszenie Pana wizerunku, czci oraz prywatności, jak również zagroziło Pana reputacji zawodowej. Proszę o przyjęcie mojej odpowiedzialności za wszelkie ujemne następstwa powyższej publikacji.", stosownie do art. 24 § 1 w zw. z art. 23 k.c. i art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 pr. aut.;
  

• zapłatę przez sprawcę na rzecz podatnika, na rachunek bankowy, zadośćuczynienia w kwocie 5.000,- zł (słownie: pięć tysięcy złotych), w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma, stosownie do art. 448 w zw. z art. 24 § 1 k.c. i art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 pr. aut.
  
  
  

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. wskazuje na zwolnienie od opodatkowania odszkodowań oraz zadośćuczynień. Wyłączenie określone w lit. g) tegoż przepisu mówi jednak wyłącznie o odszkodowaniu. W takiej sytuacji wnioskuje się, że zadośćuczynienie miało charakter osobisty a nie związany z prowadzoną działalnością gospodarczą i nie powinno zostać opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy osoba fizyczna otrzymująca zadośćuczynienie na podstawie ugody poza sądowej powinna odprowadzić, od tego świadczenia podatek dochodowy ?

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do przepisów podatkowych należy wskazać na ogólną zasadę art. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Część dochodów (przychodów) podlega jednak zwolnieniom przedmiotowym określonym w art. 21 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Warto zwrócić uwagę na fakt, iż ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. wskazuje na zwolnienie od opodatkowania odszkodowań oraz zadośćuczynień. Wyłączenie określone w lit. g) tegoż przepisu mówi jednak wyłącznie o odszkodowaniu. Mając na uwadze przedstawiony stan faktycznym oraz charakter otrzymanego zadośćuczynienia podatek dochodowy nie powinien zostać odprowadzony.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów określony został w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednym z nich są określone w pkt 9 wskazanego artykułu inne źródła.

Uszczegółowienie tego pojęcia zawarte zostało w art. 20 ust. 1 ww, ustawy, zgodnie z którym za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności; kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie we wskazanym przepisie sformułowania „w szczególności”, świadczy o tym, że katalog dochodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w tym przepisie.

Na podstawie art. 21 ust 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu, wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania (zadośćuczynienia), a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań (zadośćuczynień).

Zadośćuczynienie, analogicznie do odszkodowania, jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia zadośćuczynienia z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym). Jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie przepisów powołanej ustawy, pojęcie odszkodowania jest tożsame z pojęciem zadośćuczynienia. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W doktrynie wskazuje się, że w stanie prawnym obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2009 r. (czyli przed wejściem w życie nowelizacji art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku od osób fizycznych, w wyniku której w obu przepisach obok odszkodowań zwolnieniem przedmiotowym objęto również zadośćuczynienia) nie było wyraźnej podstawy prawnej do zwolnienia od podatku zadośćuczynienia, niemniej jednak charakter tego przychodu przemawiał za szeroką interpretacją komentowanych przepisów obejmujących zwolnieniem także zadośćuczynienia. Wskazuje na to również uzasadnienie projektu ustawy, w którym zaznacza się, że wzmiankowanie w komentowanych przepisach „zadośćuczynień” ma zapobiegać sporom interpretacyjnym, nie jest natomiast zmianą wnoszącą nową jakość - vide: Bartosiewicz A., FIT. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2013.

W związku z powyższym, art. 21 ust. 1 pkt 3 lit g) ustawy o podatku od osób fizycznych dotyczy zarówno odszkodowań jak i zadośćuczynień.

Ponadto w prawomocnym wyroku z dnia 3 lipca 2012 r., sygn. akt I SA/G1 1113/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyjaśnił, że z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika jednoznacznie, że wypłacone odszkodowanie (zadośćuczynienie) korzysta ze zwolnienia w sytuacji, gdy spełnione są łącznie dwa warunki:

1. jego wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz
2. że podstawą jego przyznania nie jest zawarta umowa lub ugoda (inna niż ugoda sądowa).

Natomiast Trybunał Konstytucyjny, orzekając niekonstytucyjność art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu, który utracił moc z dniem 11 grudnia 2006 r., stwierdził w wyroku z dnia 29 listopada 2006 r., sygn. akt SK 51/06 (LEX nr 232545), że świadczenia o charakterze odszkodowawczym, do których podatnik nabył prawo w drodze ugody, lecz nie zawartej przed sądem, nadal nie są wolne od podatku. W ocenie Trybunału wyrażonej w powołanym wyżej wyroku bezwarunkowe zwolnienie od podatku sum uzyskanych na podstawie ugody pozasądowej dawałoby zbyt duże pole do nadużyć, stanowiłoby wręcz zachętę do nich.

Zatem w przypadku gdy podstawą przyznania zadośćuczynienia jest zawarła umowa lub ugoda inna niż ugoda sądowa, wówczas takie świadczenie nie podlega zwolnieniu określonemu w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, skoro podstawą przyznania Wnioskodawcy zadośćuczynienia była zawarta ugoda pozasądowa, to ww. świadczenie nie podlega zwolnieniu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z wyłączeniem, o którym mowa w lit. g) ww. przepisu.

Mając powyższe na uwadze bezprzedmiotowe jest rozpatrywanie, czy wysokość lub zasady ustalania przyznanego zadośćuczynienia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

W konsekwencji - wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy - uzyskane w ten sposób świadczenie nie korzysta ze zwolnienia, a stanowi przychód z innych źródeł w rozumieniu art. 20 ust. 1 ww. ustawy i jako takie podlega opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.