Interpretacja Ministra Finansów
PT8/033/57/397/PSG/14/RD72339
z 7 sierpnia 2014 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

Na podstawie art. 14e § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) Minister Finansów, wobec stwierdzenia nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 7 kwietnia 2009 r. nr ILPP1/443-113/09-2/BD, wydanej w imieniu Ministra Finansów, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu dla Miasta, na wniosek z dnia 20 stycznia 2009 r. (data wpływu 28 stycznia 2009 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego, transakcji sprzedaży nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego oraz czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, zmienia ww. interpretację z urzędu stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w ww. wniosku jest:

• prawidłowe – w zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego oraz w zakresie transakcji sprzedaży nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego,
• nieprawidłowe – w zakresie opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 28 stycznia 2009 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu wpłynął wniosek z dnia 20 stycznia 2009 r., złożony przez Miasto (dalej: Wnioskodawca), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego, transakcji sprzedaży nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego oraz czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca, będąc właścicielem nieruchomości gruntowych, oddawał te nieruchomości gruntowe w użytkowanie wieczyste. Prawo użytkowania wieczystego ustanawiano na podstawie czynności cywilno–prawnej w drodze umowy wymagającej formy szczególnej, czyli aktu notarialnego, jak również w trybie czynności administracyjnej w drodze decyzji, np. na podstawie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości już nieobowiązującej i zastępującej ją ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.).

Oddanie w użytkowanie wieczyste dokonywane było przed dniem 1 maja 2004 r. i po dniu 30 kwietnia 2004 r., przy czym oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej zabudowanej następowało z równoczesną sprzedażą położonych na tej nieruchomości budynków i innych urządzeń. Przepisy prawa dają możliwość sprzedaży własności nieruchomości gruntowej obciążonej prawem użytkowania wieczystego zastrzegając, że nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu z wyjątkami, kiedy przeniesienie własności nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste dokonywane jest, w drodze umowy, między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego, to w tych przypadkach sprzedaż – dostawa może nastąpić za powiadomieniem jej użytkownika wieczystego (art. 32 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Inny przepis zawarty w art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że na poczet ceny sprzedaży własności nieruchomości gruntowej jej użytkownikowi wieczystemu zalicza się kwotę równą wartości prawa użytkowania wieczystego tej nieruchomości. Nie znajduje uregulowania szczególnego natomiast sprawa ustalania ceny sprzedaży w przypadku przeniesienia własności nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego pozostawiając te kwestie zasadom ogólnym, rokowaniom warunków umowy dokonywanym przez strony umowy.

Podobne zagadnienie przejścia – nabycia prawa własności nieruchomości przez dotychczasowego użytkownika wieczystego reguluje ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 185, poz. 1459, z późn. zm.). Przepisy tej ustawy w art. 1 przyznają określonym w tym przepisie użytkownikom wieczystym nieruchomości prawo żądania od właściciela przekształcenia prawa użytkowania wieczystego tych nieruchomości w prawo własności. Dla potrzeb przekształcenia ustalono tryb administracyjny w drodze decyzji wydawanej przez określony w ustawie organ administracji publicznej.

W związku z przedstawionym zdarzeniem przyszłym zadano następujące pytanie:

Czy w świetle obowiązujących obecnie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.), sprzedaż własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego tej nieruchomości i przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w drodze umowy między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego, oddanej w użytkowanie wieczyste osobie innej niż Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego, podlegać będzie podatkowi VAT oraz czy przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dokonywane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1320), od dnia 1 grudnia 2008 r. ustawowo uregulowane zostało poprzez dodanie w art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług punktu 6 – oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste. Tym samym przesądzona została istota użytkowania wieczystego, które zakwalifikowane zostało do dostawy towarów wywołując dalsze skutki związane z tym prawem dla oceny i zasad stosowania innych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Jeżeli art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług definiuje dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy i stanowi, iż przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, w tym również mieści się oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste, to uznać należy, że z chwilą oddania gruntu w użytkowanie wieczyste (wpis prawa do księgi wieczystej), stanowi dostawę i wywołuje skutki podatkowe w zakresie podatku VAT i jego rozliczenia przez podatnika z tytułu dostawy. Dokonanie dostawy towaru i rozliczenie podatku VAT z tego tytułu powoduje, że sprzedaż własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego tej nieruchomości, jak również przeniesienie własności nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste, w drodze umowy między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego, nie podlega podatkowi VAT, bowiem ten sam towar podlegałby dwukrotnej dostawie, a towar ten jest już przeniesiony i podlega swobodnemu niczym nie skrępowanemu rozporządzeniu przez użytkownika wieczystego, jak właściciel, któremu z chwilą oddania gruntu w użytkowanie wieczyste towar wydano.

Ponadto, trudno wskazać moment powstania obowiązku podatkowego na podstawie art. 19 ustawy o podatku od towarów i usług, który związany został z chwilą wydania towaru lub terminem potwierdzenia fakturą dostawy, jeżeli dostawa (oddanie w użytkowanie wieczyste) i wydanie towaru nastąpiło rok, kilka, kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu.

Natomiast w przypadku przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości przyjąć należy, że skoro do czynności przekształcenia dochodzi wskutek żądania przyznanego ustawą, i że czynność ta dokonywana jest w drodze decyzji administracyjnej o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, to na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, tego rodzaju czynność prawna nie podlega przepisom ustawy o podatku VAT, ponieważ organy władzy publicznej oraz urzędy obsługujące te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa – dla realizacji których zostały one powołane – nie uznaje się za podatników, a czynność przekształcenia nie jest wykonywana na podstawie umów cywilno–prawnych i w związku z tym nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, zatem na podstawie art. 6 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przepisów tej ustawy nie stosuje się.

W dniu 7 kwietnia 2009 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając, na podstawie przepisów § 2 i 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), w imieniu Ministra Finansów – wydał interpretację indywidualną, nr ILPP1/443-113/09-2/BD, w której uznał, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe – w części dotyczącej opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dokonywanego w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości;
• nieprawidłowe – w części dotyczącej opodatkowania sprzedaży własności nieruchomości gruntowej na rzecz użytkownika wieczystego i przeniesienia własności nieruchomości gruntowej w drodze umowy między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego
  
  

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej interpretacji indywidualnej przywołał przepisy:

• art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 15 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.);
• art. 11, art. 12, art. 32 ust. 1, 1a, 2 i 3 oraz art. 37 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.);
• art. 47 § 1, art. 48, art. 232 § 1 oraz art. 235 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.)

oraz odniósł ich treść do zdarzenia przyszłego, pytania i stanowiska, przedstawionych przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji.

W uzasadnieniu przedmiotowej interpretacji organ podatkowy wskazał, iż dokonanie sprzedaży prawa własności nieruchomości na rzecz dotychczasowych użytkowników wieczystych, a także przeniesienie własności tej nieruchomości, w drodze umowy, między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W tej sytuacji bowiem mamy do czynienia z dostawą gruntu jako odrębną czynnością cywilnoprawną.

Natomiast w opinii organu podatkowego czynność przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności, dokonana w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego nie stanowi dostawy nieruchomości. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie decyzji administracyjnej, wydanej przez właściwy organ, stanowi jedynie zmianę formy prawnej faktycznego prawa do nieruchomości. Zatem przedmiotowa czynność przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności, dokonana w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego nie stanowi dostawy nieruchomości, tym samym nie wypełnia określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług przesłanek uprawniających do uznania tej czynności za podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Minister Finansów stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 14e § 1 ustawy Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych może, z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

W wyniku przeprowadzonej analizy przedmiotowej sprawy stwierdzono, że interpretacja indywidualna z dnia 7 kwietnia 2009 r. nr ILPP1/443-113/09-2/BD, wydana w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu jest nieprawidłowa, dlatego też uzasadnione jest dokonanie jej zmiany. Zdaniem Ministra Finansów stanowisko Wnioskodawcy wyrażone we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej jest:

• prawidłowe – w zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego oraz w zakresie transakcji sprzedaży nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego,
• nieprawidłowe – w zakresie opodatkowania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości.
  
  

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) – dalej: ustawa o VAT – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się m.in. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste (pkt 6) oraz zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6 (pkt 7).

Przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).

Zgodnie z art. 232 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), grunty stanowiące własność Skarbu Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.

Na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.) nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu, z zastrzeżeniem ust. 1a i ust. 3.

Na wstępie należy wskazać, iż pojęcie dostawy towarów – uregulowane w wyżej cytowanym art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – ma szersze znaczenie niż pojęcie sprzedaży uregulowane w przepisie art. 535 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Porównanie treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT i art. 535 ustawy Kodeks cywilny prowadzi do wniosku, iż na gruncie przepisów podatkowych nastąpiło przesunięcie punktu ciężkości z kryterium prawnego (wystąpienie sprzedaży, zamiany) na kryterium ekonomiczne (tj. posiadanie władztwa ekonomicznego nad rzeczą). Zatem przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o którym mowa w ww. art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, jest rozumiane szeroko. Na gruncie przedmiotowego przepisu kluczowym elementem jest przeniesienie faktycznej kontroli nad rzeczą i możliwość dysponowania nią. Dla uznania danej czynności za opodatkowaną dostawę towarów nie jest natomiast decydujące, czy dochodzi do przeniesienia własności według prawa cywilnego.

Potwierdzeniem takiej interpretacji powyższego przepisu jest wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-320/88, w którym Trybunał ten orzekł, iż pojęcie „dostawy towarów” należy rozumieć jako przeniesienie prawa do dysponowania majątkiem rzeczowym jak właściciel, nawet jeżeli nie występuje przeniesienie prawa własności rzeczy w sensie prawnym.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oddanie w użytkowanie wieczyste dokonywane było zarówno przed dniem 1 maja 2004 r., jak i po dniu 30 kwietnia 2004 r. Zaznaczyć należy, iż ustanowienie prawa użytkowania wieczystego przed dniem 1 maja 2004 r. nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż na podstawie obowiązującej przed tym dniem ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.) grunt nie był towarem i jego sprzedaż lub ustanowienie użytkowania wieczystego nie stanowiło dostawy towarów. Natomiast ustanowienie prawa użytkowania wieczystego po dniu 30 kwietnia 2004 r. podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowej sprawie należy uwzględnić treść uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2007 r. sygn. akt I FPS 1/06, zgodnie z którą: „W wyniku ustanowienia prawa użytkowania wieczystego dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem /towarem - w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy/ na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala mu rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, tak jak ma to miejsce w przypadku dokonywania sprzedaży gruntu przez właściciela.

Właśnie z uwagi na uznanie użytkowania wieczystego za prawo rzeczowe o charakterze zbliżonym do prawa własności, a nie do praw rzeczowych ograniczonych, nie było konieczne odrębne wymienianie tego prawa w definicji dostawy zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT (...) Z pierwszej części definicji "dostawy towaru", zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT /część zdania zakończona drugim przecinkiem/ wynika, że obejmuje ona w znaczeniu podatkowym ustanowienie prawa użytkowania wieczystego, które daje użytkownikowi wieczystemu prawo do rozporządzania gruntem jak właściciel, czyli w sposób podobny pod względem skutków ekonomicznych do właściciela.

Konsekwencją stanowiska, że oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów będzie stwierdzenie, że w przypadku gdy taka czynność nastąpiła przed dniem 1 maja 2004 r. /tj. przed tym dniem dokonano wpisu prawa użytkowania wieczystego w księdze wieczystej na podstawie zawartej w formie aktu notarialnego umowy o ustanowieniu tego prawa/ nie podlega ona obecnie podatkowi od towarów i usług. W przypadku dostawy towarów zasadą jest bowiem, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru / art. 19 ust. 1 ustawy o VAT/. W momencie zaś ustanowienia użytkowania wieczystego ta czynność nie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Tym samym opłaty dotyczące czynności niepodlegającej opodatkowaniu nie mogą być objęte podatkiem od towarów i usług po wejściu w życie nowej regulacji prawnej.(...)

Wobec powyższego należy uznać, że opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. w sprawie podatku od towarów i usług /Dz. U. nr 54 poz. 535 ze zm./ ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy.”.

W związku z powyższym uznać należy, iż transakcja sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego nie może zostać uznana za dostawę towarów, gdyż niemożliwe jest przeniesienie po raz drugi na rzecz tego samego podmiotu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, które to prawo zostało już uprzednio na dany podmiot przeniesione i którym ten podmiot nadal dysponuje.

W konsekwencji transakcja sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego, w stosunku do którego prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed dniem 1 maja 2004 r., nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednakże w przypadku, gdy zarówno ustanowienie prawa użytkowania wieczystego jak i sprzedaż nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego nastąpiły po dniu 30 kwietnia 2004 r. nie można podzielić poglądu, że są one neutralne na gruncie obowiązujących przepisów. Uznając, że ustanowienie użytkowania wieczystego stanowi dostawę gruntu podlegającą opodatkowaniu (za wynagrodzeniem: kwoty pierwszej opłaty oraz opłat rocznych) należy uznać, że w związku ze sprzedażą nieruchomości na rzecz jej dotychczasowego użytkownika wieczystego (za zapłatą uzgodnionej ceny) – w świetle wykładni dokonanej przez NSA na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – zmianie ulega jedynie kwota należna z tytułu dokonanego już, jak wynika z ww. uchwały, przeniesienia władztwa nad gruntem (podlegające opodatkowaniu przyszłe opłaty roczne zostają zastąpione jedną kwotą, o której mowa w art. 69 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Reasumując – stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie braku opodatkowania podatkiem VAT transakcji sprzedaży nieruchomości na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego należy uznać za prawidłowe, z zaznaczeniem, iż w zakresie, w jakim prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione po dniu 30 kwietnia 2004 r. transakcja ta wywiera skutki w podatku VAT.

Stosownie do stanowiska własnego przedstawionego przez Wnioskodawcę w przedmiocie braku opodatkowania czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, przyjąć należy, że skoro do czynności przekształcenia dochodzi wskutek żądania przyznanego ustawą, i że czynność ta dokonywana jest w drodze decyzji administracyjnej o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, to na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, tego rodzaju czynność prawna nie podlega przepisom ustawy o podatku VAT.

Powyższego stanowiska Wnioskodawcy nie można uznać za prawidłowe. W stosunku do opodatkowania czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, dokonane w trybie i na zasadach określonych w ustawie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości również należy uwzględnić treść ww. uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego. W ocenie Ministra Finansów czynność przekształcenia prawa wieczystego użytkowania gruntu w prawo własności, dokonana w drodze decyzji administracyjnej wydanej przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego nie stanowi dostawy nieruchomości. Przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na podstawie decyzji administracyjnej, wydanej przez właściwy organ, stanowi jedynie zmianę formy prawnej faktycznego prawa do nieruchomości. Dostawa prawa do nieruchomości nastąpiła bowiem już z chwilą zawarcia umowy o ustanowienie prawa wieczystego użytkowania i niemożliwe jest przeniesienie po raz drugi na rzecz tego samego podmiotu prawa do rozporządzania towarem jak właściciel – które to prawo zostało już uprzednio na dany podmiot przeniesione i którym ten podmiot nadal dysponuje. Zaznaczyć przy tym należy, iż ww. przekształcenie może nastąpić wyłącznie na wniosek danego użytkownika wieczystego – ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz. 1459, z późn. zm.) zawiera enumeratywnie wymieniony katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z żądaniem przekształcenia. Stosownie do art. 4 ust. 1 ww. ustawy osoba, na rzecz której zostało przekształcone prawo użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, jest obowiązana do uiszczenia dotychczasowemu właścicielowi opłaty z tytułu tego przekształcenia, z zastrzeżeniem art. 5.

W konsekwencji przedmiotowa czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dokonywana na wniosek i na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego, w stosunku do którego prawo użytkowania wieczystego zostało ustanowione przed dniem 1 maja 2004 r., nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednakże w przypadku, gdy ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło po dniu 30 kwietnia 2004 r. nie można podzielić poglądu, że czynności przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dokonywana na wniosek i na rzecz dotychczasowego jej użytkownika wieczystego jest neutralna na gruncie obowiązujących przepisów. Uznając, że ustanowienie użytkowania wieczystego stanowi dostawę gruntu podlegającą opodatkowaniu (za wynagrodzeniem: kwoty pierwszej opłaty oraz opłat rocznych) należy uznać, że w związku z przekształceniem prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości – w świetle wykładni dokonanej przez NSA na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – zmianie ulega jedynie kwota należna z tytułu dokonanego już, jak wynika z ww. uchwały, przeniesienia władztwa nad gruntem (podlegające opodatkowaniu przyszłe opłaty roczne zostają zastąpione jedną kwotą, o której mowa w art. 4 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości).

Reasumując stanowisko Wnioskodawcy, iż czynność przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT należało uznać całościowo za nieprawidłowe ze względu na wadliwie wskazaną podstawę prawną.

Powołaną powyżej uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego należy również uwzględnić w odniesieniu do zapytania i stanowiska własnego Wnioskodawcy w przedmiocie transakcji sprzedaży nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego. Stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami w odniesieniu do nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste przeniesienie własności tej nieruchomości, w drodze umowy, między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego oraz między jednostkami samorządu terytorialnego może nastąpić za powiadomieniem jej użytkownika wieczystego. Zaznaczyć należy, iż powyższe przeniesienie nie wpływa w żaden sposób na prawo użytkownika wieczystego (osoby trzeciej) do ekonomicznego władztwa nad daną nieruchomością w sposób zbliżony do właściciela, tj. swobodę korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków, jak również możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot. W związku z powyższym sprzedaż nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego nie będzie stanowiła dostawy towarów o której mowa w art. 7 ustawy o VAT. W związku z powyższym uznać należy, iż czynność ta nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawcy, iż przeniesienie własności nieruchomości gruntowej oddanej w użytkowanie wieczyste osobie trzeciej, w drodze umowy między Skarbem Państwa a jednostką samorządu terytorialnego lub między jednostkami samorządu terytorialnego, nie podlega podatkowi VAT – bowiem ten sam towar podlegałby dwukrotnej dostawie, a towar ten jest już przeniesiony i podlega swobodnemu niczym nieskrępowanemu rozporządzeniu przez użytkownika wieczystego, jak właściciel, któremu z chwilą oddania gruntu w użytkowanie wieczyste towar wydano – należy uznać za prawidłowe.

W świetle powyższego należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną z dnia 7 kwietnia 2009 r. nr ILPP1/443-113/09-2/BD, wydaną w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

Wnioskodawcy przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację zmieniającą interpretację indywidualną. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Finansów – w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa (art. 47 i 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Finansów (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Minister Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.